Pergel gökadası
| Pergel Gökadası | |
|---|---|
 | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Pergel |
| Sağ açıklık (α) | 14sa 13d 9.9s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -65° 20′ 21″[1] |
| Galaksi sınıfı | SA(s)b: Sy2[1] |
| Görünür büyüklük (V) | +12,1[1] |
| Görünür büyüklük (B) | +10,89[2] |
| Görünür boyut (V) | 6′.9 × 3′.0[1] |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | (+1448 ± 25) . 10-6[1] |
| Helyo dikey hız () | (434 ± 3) km/sn[1] |
| Mesafe | 13 MIy |
| Katalog belirtmeleri | |
IRAS 14092-6506 • ESO 97-G13 • PGC 50779 • HIPASS J1413-65 | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
Pergel Gökadası (ESO 97-G13) Pergel takımyıldızı yönünde bulunan bir Seyfert gökada.[2]
Gökada düzleminin sadece 4 derece altında ve yaklaşık 13 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Gökada, gazın ışık hızında boşluğa püskürtülmesiyle fırtınalı değişiklikler yaşamakta ve bu haliyle adeta kaynayan bir cadı kazanını andırmaktadır. Pergel gökadası'nın diskindeki gazın büyük bölümü, 1300 ışık yılı çaplı bir dış ve 260 ışık yılı çaplı bir iç halkada toplanmış bulunuyor. Pergel gökadası, küçük bir teleskopla gözlenebilir ama yine de bizim gökadamızın maddeleri tarafından gizlendiği için 25 yıl öncesine kadar fark edilemedi. Pergel gökadası 2. tip Seyfert türünden ve Samanyolu'na bilinen en yakın etkin gökadadır.
Seyfert türü Pergel Gökadası
Gökada, 2. tip Seyfert denen türden. Bu sınıfı oluşturan genellikle sarmal gökadaların belirgin özelliği, dev kütleli bir kara delik barındırdığı sanılan küçük merkezleri olması[3]. Seyfert gökadaları da Etkin gökada çekirdekleri (Active Galactic Nuclei - AGN) denen daha büyük bir kategori içinde yer alıyorlar. EÇG'ler (Etkin Çekirdekli Gökada), boşluğa ışık hızına yakın hızlarda gaz püskürterek, gökada merkezindeki gazı sürekli azaltırlar. Pergel'i izleyen gökbilimciler, bunun da merkezinde bir EÇG bulunduğunu düşünüyorlar.
Yapısı
Hubble'ın gönderdiği ve dört filtreyle elde edilmiş bileşik resimde iç halka, yeşil renkli diskin iç taraflarında yer alırken daha geniş dış halka, resmin dışına doğru uzanıyor. Her iki halkada da büyük miktarlarda gaz ve tozun yanı sıra hareketli yıldız oluşum bölgeleri gözleniyor. Yıldız oluşum halkalarının merkezinde Seyfert çekirdeği bulunuyor. Bu, çevresindeki gaz ve tozu toplayan büyük bir karadeliğin imzası sayılıyor. Karadelik ve kendisini besleyen kütle aktarım diski, gökada diskindeki gazı, diski alttan ve üstten çevreleyen haleye püskürtüyor. Bu gazın ayrıntılı yapısı, resmin üstüne doğru uzanan bordo çizgilerde görünebiliyor. Gökadanın merkezinde ve iç yıldız oluşum halkasının iç tarafında gazdan oluşmuş, V biçimli bir yapı görünebiliyor. Resimde pembe-beyaz görünümlü yapı, çekirdekten haleye kadar uzanan üç boyutlu bir koninin uzantısı. Buradaki gaz, karadelik çevresindeki diskin yaydığı güçlü ışınımla ısınıyor. Morötesi ışınımın etkisiyle parlayan gaz, ters yönlerdeki koniler içine, dev bir ışıldak gibi püskürtülüyor[4].
Kaynakça
- ^ a b c d e f g "NASA/IPAC Extragalactic Database". NED results for object CIRCINUS GALAXY. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ a b "SIMBAD basic query result". NAME CIRCINUS GALAXY -- Seyfert 2 Galaxy. Simbad, Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 10 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ Samanyolu'nun hareketli komşusu. Ankara: Bilim ve Teknik Dergisi. 2001. ISBN 977-1300-3380
|isbn=değerini kontrol edin: length (yardım). - ^ NASA basın bülteni, 30 Kasım 2000
Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'ta Pergel gökadası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Chandra X observatory: Chandra Examines Black Holes Large and Small in Nearby Galaxy9 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- The Hubble European Space Agency Information Centre Hubble picture and information on Circinus Galaxy (İngilizce)
- NASA APOD: The Circinus Galaxy - December 4, 200011 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)