Mortimer Wheeler

Sir Robert Eric Mortimer Wheeler(Doğumu 10 Eylül 1890 Glasgow, Ölümü 22 Temmuz 1976 Londra,İngiltere), yirminci yüzyılın en bilinen İngiliz Arkeologlarından biriydi.

Hayatı

Bradford Dil Okulunda ve Londra üniversitesinde öğrenim gördü. Yüksek lisans derecesini de 1912 yılında aynı okulda tamamladı. 1913 yılının sonbaharında İngiltere' de Kraliyet, Tarihi Eserler Kurulunda işe başladı Birinci Dünya savaşı başladığında Kraliyet topçu birliğinde görevlendirildi, ilk etapta Londra Üniversitesi subayları eğitim birliğinde katıldı, 1917 yılına kadar İskoçya ve İngiltere'nin çeşitli bölgelerinde görev aldı. Savaşın son bölümünde de Fransa topraklarında savaştı, Temmuz 1919' Rhineland'dan Londra'ya sivil hayatına geri döndü.

Kariyeri

1920 ve 1926 arasında kendini ulusal müzenin "National Museum of Wales" müdürü olarak buldu, bu dönemde Prehistorik ve Roma Döneminde Galler kitabında (1925) yaşamsallığı ve ileri bakışı sentezledi. 1926'dan 1944'e Londra Müzesinde görev aldı. Kariyeri boyunca Britanya adasında birçok kazı çalışması yaptı. Bunlardan bazıları; Lydney, Caerleon, Caernarvon, Verulamium (günümüzde St Albans) ve Stanwick Demir Çağı yapılanmasıdır. Fakat kendisinin en bilinen kazısı Dorset'teki Maiden Kalesi çalışmasıdır bu çalışmayı 1943 yılında yayınlamıştır. Bu Wheeler'in metodunun klasik arkeoloji yazınındaki en net göstergesi olmuştur. Kullandığı kazı metotları, örnek grid "parmaklık" sistemi (sonraları Kathleen Kenyon tarafından geliştirilen ve Wheeler-Kenyon metodu olarak bilinen), arkeoloji metoduna önemli avantajlar getirmişti, gerçi sonraları daha da geliştirilmiştir. Wheeler, General Augustus Pitt Rivers'ın çalışmalarından büyük ölçüde etkilenmiştir (1827 “1900). Wheeler kazı tekniğinde, kendi modellediği yeni bir sistemi kurmuştur Fransızların "Wheeler metodu" olarak adlandırdıkları bu sistem Kesitlerin kesin hatlarla belirlenmesini öngörüyordu. Kazı alanları anahtar kirişlerle karelere bölünüyor, her şeyin kesin kaydı tutuluyor, eksiksiz ve detaylı yüzey araştırmaları olabildiği ölçüde yayınlanıyordu.

1943 yılında Hindistanda "General of Antiquities"in Müdürlüğüne atandı. Hindistan yarımadasına, arkeolojinin araştırma ve kazıdaki bilimsel metodunu getiren kişidir. İki dünya savaşı arasında Britanya'da geliştirdiği yeni öğrenimin ilhamıyla Hindistan Arkeolojisini canlandırmıştır. Arkeologları yetiştirdi ve kendini birçok yüksek önemdeki kazıda kanıtladı ilk olarak Mohenzo-Daro ve Harappa'da tarih öncesi yerleşimlerin gerçek doğasına ilişkin araştırmalar yaptı, İkinci olarak Taxila ve Chandragupta gibi Hindistanın tarih öncesi ve antik tarihi arasında kalmış bölgelerde çalışmalar yaptı ve üçüncüolarak da Hint-Roma ticaret ağında bir merkez olan "Arikamedu" Kentini Keşfetti. Hindistan Prehistorik Çömlekçiliği Hindistan'ın Büyük ölçekli yapı biçimlerini ve özellikle Hıristiyanlık öncesi yüzyılları Deccan'da çalıştı."Ancient İndia" Antik Hindistan adlı bir dergi çıkardı. Arkeolojik alt yapıyla yetişmiş elemanlar yetiştirmek için çalıştı. Hindistan ve Pakistan’da birçok arkeolog Wheeler'i bir guru olarak kabul etmektedir.

İkinci dünya savaşı esnasında Fransa'da çalışmala yapıyordu. Cardiff 'ten Londra'ya Londra Müzesi Müdürlüğü Görevi için hareket etti burada Karısı Tessa Verney ile Londra üniversitesinde Arkeoloji enstitüsünü kurdu. Kendi hayat Hikâyesini Still Digging adlı kitabında açıkladı. İngiltere'de "British Academy"ye girdi ve Kuzey Yorkshire Stanvick'te kazıda çalıştı Society of Antiquaries'in başkanıydı. Arkeolojinin halka ulaşması için televizyon programları hazırlamıştır. (Üç tane Televizyon serisi hazırladı :'Animal, Vegetable, Mineral?' (1952–60), 'Buried Treasure' (1954–59), and 'Chronicle' (1966) . 1954 yılında İngiliz televizyonunun çok tanınan siması olmuştur

Çalışmaları

• The excavation of Maiden Castle, Dorset : second interim report (1936).
• Five thousand years of Pakistan; an archaeological outline (1950).
• Reports of the Research Committee of the Society of Antiquaries of London No.XVII: The Stanwick Fortifications, North Riding of Yorkshire (1954).
• Archaeology from the earth (1954).
• Roman art and architecture (1964).
• Civilizations of the Indus Valley and beyond (1966).

Kaynakça

• Wheeler, Sir Mortimer Still Digging (Michael Joseph Ltd., 1955; re-published, slightly abridged by the author, by Pan Books Ltd., London, 1958, book number GP 94)
• Clark, Ronald William Sir Mortimer Wheeler (Roy Publishers, New York, 1960)
• Wheeler, Sir Mortimer The Indus Civilization (Cambridge, 1962)
• American Anthropologist 79,4 (1977)
• Daniell, Glyn A Short History of Archaeology (1981)