2019 Ukrayna başkanlık seçimi
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Katılım | 62.86% (ilk tur) 62.07% (ikinci tur) | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||
.svg) Bölgelere göre ikinci tur sonuçları Volodımır Zelenskıy Petro Poroşenko Rusya ile olan savaştan dolayı seçim yapılmadı. | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
.jpg)
Başkanlık seçimleri Ukrayna'da 31 Mart ve 21 Nisan 2019 tarihlerinde yapıldı. Oylamada seçim için toplam 39 aday vardı. 2014'ten beri devam eden Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ve Donetsk Oblastı ile Luhansk Oblastı'nın bazı bölümlerinin işgali, seçmenlerin %12'sinin seçime katılmasını engelledi.
Hiçbir aday ilk turda salt çoğunluğu sağlayamadığı için, 21 Nisan 2019'da en çok oyu almış iki aday olan Volodymyr Zelensky ve görevdeki devlet başkanı Petro Poroşenko arasında ikinci bir tur düzenlendi. Çıkış anketlerine ve Merkez Seçim Komisyonunun ön sonuçlarına göre, Zelensky oyların yaklaşık %73.23'ünü alarak ikinci turu kazandı ve Ukrayna devlet başkanı seçildi.[1][2][3]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Ukrayna yasalarına göre, Ukrayna devlet başkanlığı'nın seçimi, görevdeki başkanın görev süresinin beşinci yılının Mart ayının son Pazar günü gerçekleşmelidir.[4] Bu nedenle, 2019 Ukrayna başkanlık seçimleri 31 Mart 2019'da yapıldı.[4] Buna ek olarak Ukrayna parlamentosu başkanlık seçim tarihini seçim gününden en geç 100 gün önce onaylamak zorundadır.[4][5] 26 Kasım 2018’de parlamento 31 Mart 2019’da seçimin gerçekleşimesi için onay oyu verdi.[6][7]
Ukraynalı bir sivil toplum kuruluşu olan Chesno tarafından yapılan aday analizleri Petro Poroşenko'nun en büyük seçim bütçesine (415 milyon Ukrayna Grivnası (UAH), yaklaşık 15.4 milyon $) sahip olduğunu ve 320 milyon UAH bütçe ile Yulia Timoşenko tarafından takip edildiğini buldu. Volodymyr Zelensky'nin 102.8 milyon UAH bütçeye, Serhiy Taruta'nın ise 98.4 milyon UAH'a sahip olduğu da ortaya kondu.[8] Buna karşın 2010 Ukrayna başkanlık seçimlerinde kazanan aday Viktor Yanukoviç 40 milyon doların üzerinde ve ikinci olan Yulia Timoşenko 36 milyon dolar civarında harcama yapmıştı.[8]
Seçimleri gözlemlemek için 17 ülkeden ve 19 kuruluştan toplam 2.344 adet uluslararası gözlemci resmi olarak kaydedildi.[9][10] Rekor sayıdaki 139 Ukraynalı sivil toplum kuruluşu da seçimlerde gözlemci olarak görev yapmıştır.[11]
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir].svg)
Volodımır Zelenskıy
Petro Poroşenko
Yuliya Timoşenko
Yuriy Boyko
Seçim, Donbass Savaşı veya Rusya'nın Kırım'ı ilhakı dolayısıyla yapılmadı.
31 Mart'ta yapılmış, seçmen katılım oranı %62.8 olan ilk seçimlerde yaklaşık 18.9 milyon kişi oy kullandı.[12] Hem Halk Hizmetkar'ı üyesi Volodymyr Zelensky hem de görevdeki devlet başkanı Petro Poroşenko, 21 Nisan'da yapılacak ikinci tur seçimlerine kaldılar.[13] İlk turda Zelensky, Poroşenko'nun aldığı %16 oy oranına kıyasla oyların %30'unu kazandı.[14]
Volodımır Zelenskıy
Petro Poroşenko
Seçim, Donbass Savaşı veya Rusya'nın Kırım'ı ilhakı dolayısıyla yapılmadı.
Başkanlık seçiminin ikinci turu için yapılmış anketlerde, Zelensky'in oyların %70'inden fazlasını kazanacağı öngörülüyordu.[3] Oyların yalnızca %3'ü sayılırken, Merkez Seçim Komisyonu benzer ön sonuçlar açıkladı.[15] Poroşenko, seçim sonuçlarını sandıklar kapandıktan ve çıkış anket verileri yayınlandıktan kısa bir süre sonra bir konuşmada kabul etti[15][16] ve Twitter'da şöyle yazdı: "Özgür, adil, demokratik ve rekabetçi seçimler yapmayı başardık... Ukrayna halkının iradesini kabul edeceğim."[17]
Oyların yaklaşık %99,27'sinin sayıldığını açıklamış MSK'ya göre Zelensky, görevdeki devlet başkanının %24,48 oy oranını geçerek oyların yaklaşık %73,19'unu almıştır.[3]
| Aday | Parti | İlk tur | İkinci tur | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy sayısı | % | Oy sayısı | % | |||
| Volodymyr Zelensky | Halkın Hizmetkârı | 5,714,034 | 30.24 | 13,444,204 | 73.23 | |
| Petro Poroşenko | Bağımsız | 3,014,609 | 15.95 | 4,488,225 | 24.44 | |
| Yuliya Timoşenko | Anavatan | 2,532,452 | 13.40 | |||
| Yuriy Boyko | Bağımsız | 2,206,216 | 11.67 | |||
| Anatoliy Hrytsenko | Sivil Pozisyon | 1,306,450 | 6.91 | |||
| Ihor Smeshko | Bağımsız | 1,141,332 | 6.04 | |||
| Oleh Lyashko | Radikal Parti | 1,036,003 | 5.48 | |||
| Oleksandr Vilkul | Muhalefet Bloku | 784,274 | 4.15 | |||
| Ruslan Koshulynskyi | Svoboda | 307,244 | 1.62 | |||
| Yuri Tymoshenko | Bağımsız | 117,693 | 0.62 | |||
| Olexandr Shevchenko | UKROP | 109,078 | 0.57 | |||
| Valentyn Nalyvaichenko | Halk Politik Hareketi
"Spravedlyvist" |
43,239 | 0.22 | |||
| Olha Bohomolets | Bağımsız | 33,966 | 0.17 | |||
| Hennadiy Balashov | 5.10 | 32,872 | 0.17 | |||
| Roman Bezsmertnyi | Bağımsız | 27,182 | 0.14 | |||
| Viktor Bondar | Geri Dönüş | 22,564 | 0.11 | |||
| Yulia Lytvynenko | Bağımsız | 20,014 | 0.10 | |||
| Yuriy Derevyanko | Volia | 19,542 | 0.10 | |||
| Serhiy Taruta | Osnova | 18,918 | 0.10 | |||
| Ihor Shevchenko | Bağımsız | 18,667 | 0.09 | |||
| Inna Bohoslovska | Bağımsız | 18,482 | 0.09 | |||
| Yurii Karmazin | Bağımsız | 15,965 | 0.08 | |||
| Volodymyr Petrov | Bağımsız | 15,587 | 0.08 | |||
| Vitaliy Skotsyk | Bağımsız | 15,118 | 0.08 | |||
| Serhiy Kaplin | Sosyal Demokrat Parti | 14,532 | 0.07 | |||
| Oleksandr Moroz | Oleksandr Moroz'un Sosyalist Partisi | 13,139 | 0.06 | |||
| Viktor Kryvenko | Ukrayna Halk Hareketi | 9,243 | 0.04 | |||
| Vasyl Zhuravlyov | İstikrar Partisi | 8,453 | 0.04 | |||
| Illia Kyva | Ukrayna Sosyalist Partisi | 5,869 | 0.03 | |||
| Andriy Novak | Vatansever Parti | 5,587 | 0.02 | |||
| Oleksandr Vashchenko | Bağımsız | 5,503 | 0.02 | |||
| Mykola Haber | Bağımsız | 5,433 | 0.02 | |||
| Oleksandr Solovyev | Mantıklı Güç | 5,331 | 0.02 | |||
| Ruslan Rygovanov | Bağımsız | 5,230 | 0.02 | |||
| Oleksandr Danylyuk | Bağımsız | 4,648 | 0.02 | |||
| Vitalii Kuprii | Bağımsız | 4,508 | 0.02 | |||
| Arkadiy Kornatskiy | Bağımsız | 4,494 | 0.02 | |||
| Serhiy Nosenko | Bağımsız | 3,114 | 0.01 | |||
| Roman Nasirov | Bağımsız | 2,579 | 0.01 | |||
| Boş/geçersiz oy | 224,700 | 1.18 | 2.31 | |||
| Toplam | 18,893,864 | 100 | 18,357,247 | 100 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 30,056,127 | 62.86 | 62.07 | |||
| Kaynak: Merkez Seçim Komisyonu İlk tur23 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İkinci tur24 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | ||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Comedian Volodymyr Zelenskiy has won 73% of the vote in Ukraine's election, an exit poll suggests". The Independent (İngilizce). 21 Nisan 2019. 5 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
- ^ Karmanau, Yuras. "Comedian who plays president on TV headed for landslide victory in Ukraine's presidential election". chicagotribune.com (İngilizce). 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2019.
- ^ a b c "Comedian wins Ukrainian presidency". BBC News (İngilizce). 21 Nisan 2019. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ a b c (Ukraynaca) The CEC unveiled a calendar plan for the presidential election 21 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (21 December 2018)
(Ukraynaca) Elections of the President of Ukraine 2019: figures, dates and candidates 19 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (14 November 2018) - ^ Genin, Aaron (28 Mart 2019). "UPCOMING ELECTIONS AND UKRAINIAN 'ULTRA-NATIONALISM'". The California Review (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Nisan 2019.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Ukraine's parliament sets presidential vote date for March 31". UNIAN. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019.
"Ukraine Declares Martial Law in Regions Bordering Russia and Unrecognized Transnistria". Hromadske.TV. 26 Kasım 2018. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2019. - ^ "Ukraine Formally Sets Date For Presidential Election". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2018.
- ^ a b Poroshenko, Timoşenko, Zelensky ve Taruta en büyük seçim fonlarına sahip - CHESNO hareketi 26 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Interfax-Ukrayna (26 Mart 2019).
- ^ "CEC: Registration of foreign observers for Ukraine's presidential elections over". unian.info (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ "На виборах президента України буде 2344 міжнародних спостерігачі, їх реєстрацію завершено". ua.interfax.com.ua. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ (Ukraynaca) CEC: Presidential election will have an unprecedented number of observers 31 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ukrayinska Pravda (19 March 2019)
- ^ "Final Ukraine Results Give Zelenskiy 30 Percent Of Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ Hodge, Nathan; Rappard, Anna-Maja; Guy, Jack (1 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky takes big lead in Ukraine elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ Fox, Kara; Said-Moorhouse, Lauren (21 Nisan 2019). "Ukrainians head to the polls for presidential elections". CNN. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ a b "Zelenskiy Claims Victory, Poroshenko Concedes After Ukraine Presidential Vote". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 29 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ Troianovski, Anton (21 Nisan 2019). "Comedian Volodymyr Zelensky unseats incumbent in Ukraine's presidential election, exit poll shows". The Washington Post. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
- ^ "LIVE UPDATES: 36% of ballots counted; Zelenskiy heads to landslide victory as Poroshenko concedes | KyivPost - Ukraine's Global Voice". KyivPost. 21 Nisan 2019. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2019.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Merkez Seçim Komisyonu3 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.