İctihad Evi
İctihad Evi, Cağaloğlu'nda Osmanlı Devleti'nin son yılları ile erken Cumhuriyet döneminin entelektüel faaliyet merkezlerinden birisi olarak faaliyet göstermiş olan bina.
Binanın sahibi Doktor Abdullah Cevdet Bey, kurucusu olduğu İctihad mecmuasını 1911-1932 yılları arasında bu binanın girişindeki Orhaniye matbaasında basmış, binanın üst katlarını ise derginin yazı işleri ofisi ve kendi ikametgâhı ve muaynehanesi olarak kullanmıştır. Bu özellikleriyle bina, yeni kurulan devletin ideolojisinin ön taslaklarının şekillendirildiği mekân olmuştur.
Çatalçeşme ile Ticarethane sokaklarının kesiştiği noktada, ilk Osmanlı şeyhülislâmı olduğu düşünülen Şemseddin Muhammed bin Hamza (Molla Fenâri) adına 1470'te yaptırılan Molla Fenarî Mescidi'nin karşı sırasında yer alır.
"Binanın kapısının üstünde "İctihad Evi 1910-Idjihad 1904" yazmaktadır. "Idjihad 1904" ibaresi derginin Cenevre’de yayıma başladığı tarihi ve o zamanki adını, "1910 İctihad" ise Doktor Abdullah Cevdet’in Mısır’dan ülkesine döndüğü ve Cağaloğlu’nda yeniden yayımını başlattığı tarihi ve o zamanki adını göstermektedir.[1]
"İctihad Evi", uzun yıllar dönemin batılılaşma yanlısı aydınlarının bir toplanma mekanı olmuştur.[2] Abdullah Cevdet, İctihad Evi'nin üçüncü katında çarşamba günleri çaylı toplantılar düzenlerdi.[3] Meşrutiyet sonrasından Cumhuriyet’in ilk yıllarına uzanan dönemde bu binadaki fikir ve edebiyat toplantılarına katıldığı bilinenlerin bazıları şunlardır: Rıza Tevfik, Süleyman Nazif, Faik Âli, Cenab Şahabeddin, Abdülhak Hâmid, Peyami Safa, İsmail Hâmi, Necip Fazıl, Yusuf Ziya, Halid Fahri.[4] Yazar Konur Ertop’un verdiği bilgiye göre evdeki toplantılar Abdullah Cevdet’in ölüm yılı olan 1932’ye kadar sürmüştür.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Usta, Sadık (23 Temmuz 2017). "Abdullah Cevdet'in kütüphanesinde neler gördüm". www.odatv4.com. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.
- ^ Hanioğlu, Şükrü (9 Temmuz 2017). "Tarihe tanıklık eden "Ev"". Sabah. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.
- ^ a b Özkaya, Cevat, (Ed.) (2020). "İstanbl'un Kültürel Yüzü: Cağaloğlu, Sultanahmet, Beyazıt" (PDF). İstanbul Ticaret Odası. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.
- ^ "Kültür Envanteri - İçtihad Evi". kulturenvanteri.com. 27 Aralık 2021. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2023.