Thermokarst

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Thermokarst, Arktik bölgelerde ve az miktarlarda Himalaya dağlarında ve İsviçre Alplerinde meydana gelen, buz ve toprak karışımı erirken oluşan küçük tümsekler ve sulak oyuklardan oluşan düzensiz yüzeylerden nitelendirilen toprak yüzeyidir.

Genel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu çukurlu yüzeyler, kalker-karst bölgelerinde olan eriyik tarafından oluşturulan yüzeylere benzediği için, kalker taşının mevcut olmamasına rağmen onların adına karst kelimesi eklenmiş. Kış başlangıcıyla ve don kabarmasından dolayı yüzeyde oluşan küçük kubbeler geçici özelliklerdir..[1]

Bir sonraki yaz erimesi gelmesiyle onlar yıkılıyor ve küçük yüzey depresyonu bırakıyorlar. Bazı buz lensleri büyüyor ve çok sene süren ve bazen erimeye başlayana kadar otlarla ve sazlıklarla kaplı olan daha büyük yüzey çukurlar oluşturuyorlar. Bu kubbeli yüzeyler, ya yıllık olarak ya daha uzun periyotlardan sonra yıkılıyor ve düz olmayan yüzeylere katılan depresyonları oluşturuyorlar. Bütün bunlar thermokarstın genel özelliklerindendir..[2]

Omulyakhskaya ve Khromskaya Körfezler, Kuzey Sibirya
Thermokarst Erimiş Gölet,Seward Peninsula (Seward Yarımada,Alaska

Bununla ilgili kavram olan, aynı zamanda çözülme gölü ya da mağara gölü olarak adlandırılan thermokarst gölü genelde derin olmayan, depresyonda toprak-buz karışımından erimiş sudan oluşur. Depresyonlar genelde toprak-buz karışımı ile temasta olan zemin seviyelerinin yıkılmasıyla ortaya çıkarlar. Toprak-buz substratın sürdürülen erimesi thermokarst göllerin drenajına ve sonuç olarak onların yok olmalarına sebep olabilir ve bu durumlarda onlar jeomorfolojik olarak geçici olgulardır. Son yıllarda thermokarst gölleri Sibirya ve tundra çevrelerde giderek yaygınlaşmıştır.[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Bucksch, Herbert. Dictionary Geotechnical Engineering. New York, Springer, 1997
  2. ^ Phillips, Marcia, Lukas U. Arenson, and Sarah M. Springman, eds. Permafrost London, Taylor & Francis, 2003.
  3. ^ Smith, L. C., Sheng, Y., MacDonald, G. M. & Hinzman, L. D. (2005). "Disappearing arctic lakes.". Science 308: 1429.