İlan sûretiyle vaad

Îlan sûretiyle vaad ya da îlan yoluyla ödül sözü verme, belirli bir edimin yerine getirilmesi karşılığında kamuya yapılan ödül vaadidir. Bir sonucun gerçekleşmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, kendisini bu sözü yerine getirmekle sorumlu kılmış olur. Ödül sözü veren, sonucun gerçekleşmesinden önce sözünden cayarsa veyâ sonucun gerçekleşmesini engellerse, dürüstlük kurallarına uygun olarak, sonucun gerçekleşmesi için o âna kadar çaba sarf etmiş olan kişilerin giderlerini karşılamakla yükümlüdür. Ancak, bir veyâ birden çok kişiye ödenecek giderlerin toplamı, vadedilmiş olan ödülün değerini aşamaz. Dolayısıyla, vaadde bulunanın istediği karşılığı gerçekleştirmek için çaba sarfedenler, vadedilen ödül kadar telâfiyi aralarında bölüşmekten daha fazlasını talep edemezler. Ödül sözünü veren kişi (vaadde bulunan) eğer davacıların, ödülün karşılığı olan sonucu gerçekleştiremeyecek idiklerini ispat ederse, bu durumda, telâfiyi ödeme yükümlülüğünden kurtulur.

Îlan sûretiyle vaade örnek olarak bir köpeğini kaybeden kişinin, köpeğini bulana 200 lira ödül vereceğini vadetmesi gösterilebilir. Bu kişi, sözünden dönerse köpeği bulma yolunda kimler emek sarf ettiyse, onlara karşı 200 liraya kadar telâfi ödemekle yükümlüdür. Bu 200 lira, köpeği bulmaya çalışan kişiler arasında taksim edilir. Bundan daha fazla telâfiyi talep edemezler.

Îlan sûretiyle vaad, tek taraflı bir hukukî işlemdir. Dolayısıyla vaadde bulunan kişinin hukukî fiil ehliyetine sahip olması yeterlidir. Bunun anlamı şudur; eğer îlanda (duyuruda) vaat karşılığı istenen sonucu gerçekleştiren kişi bir çocuksa, vaadde bulunan o çocuğa da vaadini yerine getirmekle mükelleftir. Zîrâ, istenen sonucu gerçekleştiren kişide hukukî fiil ehliyetinin bulunması aranmaz. Çocuğun hukukî fiil ehliyetine sâhip olmaması, belirli îlan yoluyla vaat işlemini bâtıl hâle getirmez.