Çanakkale Deniz Muharebesi (1807)
| Çanakkale Deniz Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||
 Çanakkale Deniz Muharebesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rus İmparatorluğu |
 Osmanlı İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Dimitri Senyavin |
Seydi Ali Paşa | ||||||
| Güçler | |||||||
| 10 kalyon, 1 firkete | 9 kalyon, 6 firkete | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
4 kalyon hafif hasarlı 80-100 yaralı ve ölü |
3 kalyon ağır hasarlı 80-100 yaralı ve ölü | ||||||
Çanakkale Deniz Muharebesi, 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.
Kaptan-ı derya Seydi Ali Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile Amiral Dimitri Senyavin komutasındaki Rus donanması arasında 22-23 Mart 1807'de Çanakkale Boğazı önünde yapılan muharebede taraflar birbirlerine kesin bir üstünlük sağlayamadı.
Muharebe öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]
1806 Aralık ayında Osmanlı İmparatorluğu Rusya'ya savaş açtığında Amiral Senyavin komutasındaki Rus donanması Napolyon Savaşları kapsamında Akdeniz'deydi. 1807 Şubat'ında Ege Denizi'ne girdiğinde ise Osmanlı-İngiliz Savaşı çerçevesinde İngiliz Donanması Çanakkale Boğazı'na taarruz etmekteydi. Nitekim, 19 Şubat'ta Çanakkale Boğazı'nı geçen İngiliz donanması İstanbul önlerine gelmesine rağmen, çıkarma harekâtına girişemediği gibi, 3 Mart 1807'de Ege Denizi'ne çıkarken kayıplara uğradı. Rus donanması ise 7 Mart'ta Bozcaada önlerine geldi. Rus Amiral Senyavin İngiliz Amiral Duckworth'e ortak harekât düzenlemeyi teklif ettiyse de, yenik İngiliz Amiral İstanbul'a yönelik bir harekâtın başarılı olabilmesi için en az 50 savaş gemisine ihtiyaç duyulduğunu ifadeyle teklifi geri çevirdi ve 13 Mart 1807'de Çanakkale Boğazı önlerinden tamamen ayrıldı.[1]
Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]
Karadeniz'deki Rus donanmasının 1807 başında icra ettiği Trabzon Çıkarması ve Sinop'a baskın girişimi başarısız olunca, Ege Denizi ve Karadeniz'deki iki Rus donanmasının İstanbul üzerine eşzamanlı taarruz planının başarılı olma ihtimalinin düşük olduğu görüldü. Nitekim, Boğazların savunma için elverişli coğrafyasına sahip Osmanlı donanması avantaja sahipti. Bunun üzerine Ege'deki Rus donanması Osmanlı donanmasını açık denize çekme stratejisi güttü.
22 Mart 1807'de Bozcaada'yı ele geçiren Amiral Senyavin Çanakkale Boğazı'na yaklaşırken, 9 kalyon ve 6 firketeden oluşan ve 2.000 Nizam-ı Cedit askeri taşıyan[2] Osmanlı donanması da 22 Nisan'da Çanakkale Boğazı'nda görüldü. Seydi Ali Paşa 19 Mayıs'ta Boğazdan çıkarak Bozcaada'yı kurtarmak amacıyla çıkarma yaptıysa da başarılı olamadı. 22 Mayıs'ta Boğaza geri dönmekte olan Osmanlı donanmasına Rus donanmasının 18.00 civarında açtığı ateşle muharebe başladı. Karanlık bastırmaya başladığında ise iki donanma külliyen muharebeye girmiş vaziyetteydi. 21.00 civarında taraflar muharebeyi kesti. Osmanlı donanması Çanakkale Boğazı'nın dar bölgesine çekilirken 3 kalyon dışarıda kalmıştı.
23 Mart sabahı bu üç kalyon da Çanakkale Boğazı'na girmeye çalışırken Amiral Senyavin 5 kalyonuyla bunları engellemeye çalıştıysa da başarılı olamadı, ancak kaydadeğer hasar vermeyi başardı. Rus kaynaklarına göre; Rus donanması 82 ölü ve yaralı vermişti (Osmanlı kayıpları belli olmasa da, buna denk bir rakam olduğu tahmine müsaittir).
Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı donanması korunaklı Çanakkale Boğazı'nda savunma pozisyonundayken, gemileri muharebede hırpalanmış Rus donanması Boğaza girme girişiminde bulunmadı ve Osmanlı donanmasını açık denize çekmeye çalıştı. 25 Mayıs 1807'de Osmanlı başkentinde Kabakçı Mustafa İsyanı başladı ve III. Selim tahttan indirildi. IV. Mustafa'nın padişah olmasının ardından Osmanlı donanması da 22 Haziran'da Boğazdan çıktı ve iki donanma bu defa Limni açıklarında çarpıştılar.