Yahudi-Amerikan mafyası
| Yahudi-Amerikan mafyası | |
|---|---|
| Kuruluş | 19.yüzyıl-günümüz |
| Kurucu(lar) | Arnold Rothstein |
Yahudi-Amerikan mafyası, ilk olarak 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Birleşik Devletler'e göçmüş Aşkenaz Yahudileri tarafından kurulup, zamanla Yahudi asıllı Amerikalıların mafya ikonu haline gelmiş bir mafya grubudur. Medyada ve popüler kültürde Yahudi Mafyası, Koşer Mafya[1] veya Yidiş kullanımı olan Undzer Shtik (Yidiş: אונדזער שטיק) gibi çeşitli şekillerde ifade edilmiştir. Bu terimlerin son ikisi, İtalyan Cosa Nostra'ya doğrudan göndermedir.
19. yüzyılın sonlarında New York'ta, Monk Eastman (kendisi büyük olasılıkla Yahudi değildi), New York City'nin yeraltı dünyasını kontrol etmek için İtalyan ve İrlandalı çetelerle, özellikle de Paul Kelly'nin Five Points Gang'i ile rekabet eden güçlü bir Yahudi çetesini yönetti. Harry "Gyp the Blood" Horowitz liderliğindeki Lenox Caddesi Çetesi olarak bilinen bir başka kötü şöhretli çete ise çoğunlukla Yahudi üyelerden ve bazı İtalyan üyelerden (Francesco Cirofisi gibi) oluşuyordu. 20. yüzyılın en şiddetli çetelerinden biriydi ve kumarbaz ve gangster Herman Rosenthal'ın öldürülmesiyle ünlendi.
Kökenleri ve özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Yahudi-Amerikan gangsterleri, cinayet, haraççılık, kaçakçılık, fuhuş[3] ve uyuşturucu dahil olmak üzere birçok farklı suç faaliyetine karışmıştı. Onların rolü, New York'un gelişen işçi hareketinde, özellikle hazır giyim ve kamyon sendikalarında ve kümes hayvanları endüstrisinde de önemliydi. Yahudi mafyası antisemitizmi besledi ve Yahudi cemaatini derinden endişelendirdi. Yahudi mafyası, antisemitler ve göçmen karşıtları tarafından kendi fikirlerini desteklemek için argüman olarak kullanıldı. Yahudi çeteleri, New York City'deki Lower East Side ile Brownsville'in bazı kısımlarını kontrol ediyordu ve diğer büyük Amerikan şehirlerinde de mevcuttu. Amerikalı Yahudi mafya patronu Kid Cann, kırk yıldan fazla bir süre Minneapolis üzerinde egemenliğini sürdürdü ve Minnesota tarihindeki en kötü şöhretli gangster olmaya devam ediyor.
Yahudi-Amerikan mafyası, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki göçmen hareketlerine göre şekillenen gangster hareketlerinin bir diğer yansımasıydı: İngiliz, Alman, İrlandalı, Yahudi, İtalyan, Asya ve Latin gibi. Etnik grupların organize suça katılımı, ABD kolluk kuvvetlerinde yabancı komplo teorilerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Yeni göçmenlerden küçük bir yüzdesinin organize suça karışması bile 'yerli Amerikalıların ahlakını bozan sinsi göçmen' klişesini kalıcı bir şekilde yarattı. Organize suç, yeni gelen Yahudi ve İtalyan suçlular ile, bunlardan daha önce, 1920'lerde kurulmuş olan İrlanda-Amerikan organize suç şebekeleri gibi gruplar arasındaki karmaşık ilişkilerin bir bütünüydü.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına[değiştir | kaynağı değiştir]
19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Doğu Avrupa'dan gelen büyük bir Yahudi göçmen dalgası sonrasında, Max "Kid Twist" Zwerbach, "Big" Jack Zelig ve Vach "Cyclone Louie" Lewis gibi Yahudi gangsterler ortaya çıktı. Bunlar İtalyan ve İrlandalı çetelerle rekabet eden ve onlar tarafından tanınan kişilerdi.
Tıpkı İtalyan meslektaşlarında olduğu gibi, gasp konusunda uzmanlaşan çeteler, New York'un aşağı doğu yakası'nın çoğunlukla Yahudi olan mahallelerinde faaliyet göstermeye başladılar. En önemlisi, 20. yüzyılın başlarında Jacob Levinsky, Charles "Charlie the Cripple" Litoffsky ve Joseph Toplinsky tarafından yönetilen Yidiş Kara El idi. 20. yüzyılın başında New York'ta önemli bir Yahudi yeraltı dünyası vardı ve Yahudi gangsterler Yidiş kökenli bir jargonla konuşuyorlardı. Bir pezevenk "simcha", bir dedektif ''shamus'' ve bir sülük ''trombenik'' olarak biliniyordu Yahudi-Amerikan mafyası yetişkin olduklarında çok çeşitli suç girişimlerinde yer alan iyi organize olmuş çetelere katılan, gençliğinde el arabası çalan, mağaza sahiplerini gasp eden kenar mahalle çocukları arasında ortaya çıktı.
Hızlı para, güç ve suçlu yaşam tarzının cazibesi hem ikinci nesil Yahudi hem de İtalyan göçmenler için çekiciydi. 20. yüzyılın başlarında New York'ta sözde bir Yahudi "suç dalgası" vardı. Rahatsız edici sayılarda genç Yahudinin İrlandalı, İtalyan ve diğer göçmenlerin çocuklarıyla birlikte suç işlerine (racketeering) bulaştığı söyleniyordu. Bununla birlikte, sözde Yahudi-göçmen suç dalgası basın ve kolluk kuvvetleri tarafından abartılmış olabilir.[kaynak belirtilmeli] Suç ve nüfus rakamları, New York'taki Yahudilerin toplum ortalamasının çok altında bir oranda suç işlendiğini gösteriyor. Sosyolog Stephen Steinberg'in söylediği gibi, Yahudilerin şehir nüfusunun neredeyse üçte birini oluşturduğu 1920'lerde şehirdeki ağır tutuklamalarının altıda birinden daha azı Yahudi idi.
II.Dünya Savaşı'ndan sonra[değiştir | kaynağı değiştir]
II.Dünya Savaşı'ndan sonraki birkaç on yıl boyunca, organize suçtaki baskın figürler, genellikle birlikte çalışan ikinci nesil Yahudi ve İtalyanlardı.
Meyer Lansky ve Los Angeles merkezli Mickey Cohen gibi Yahudi gangsterler, Harold "Hooky" Rothman ile birlikte, New York City, New Jersey, Chicago, Los Angeles, Miami ve Las Vegas'ta önemli gücü elinde tutmaya ve organize suç gruplarını kontrol etmeye devam etti. Shondor Birns, Cleveland'da, fuhuşu, hırsızlığı ve kumar suçlarını kontrol eden bir Yahudi suç patronuydu. Birns, İrlandalı gangster Danny Greene tarafından öldürüldüğü 1975 yılına kadar etkindi.
Yahudi-Amerikan organize suçlar yoksulluktan kaynaklanıyordu; bu, benzer durumdaki diğer etnisiteler için de suçluluğu teşvik eden türden bir şeydi. Amerikalı Yahudiler koşullarını iyileştirdikçe, Yahudi haydut ve haraççılar ya ortadan kayboldu ya da daha farklı bir Amerikan suç örgütünün içinde kayboldu. Amerikan Yahudileri, gangster geçmişlerine ilişkin kamu anılarını sessizce gömdüler; Mafyanın aksine, Meyer Lansky, Dutch Schultz ve Bugsy Siegel gibi ünlü Yahudi Amerikalı gangsterler hiçbir suç ailesi kurmadı.[4]
İrlandalı-Amerikan ve diğer etnik köken temelli gruplar gibi (İtalyan-Amerikan suç örgütleri hariç), Yahudi-Amerikan mafyasının varlığı II.Dünya Savaşı'ndan sonra azalmaya başladı. Yahudi-Amerikan bireyler, özellikle İtalyan-Amerikan ve İsrail mafyaları ile olmak üzere organize suçla yakından ilişkili olmaya devam etmekteydi.[5][sayfa belirt] Ancak 20. yüzyılın ilk yarısında bir zamanlar İtalyan-Amerikan ve İrlandalı-Amerikan gangsterlere rakip olan Yahudi-Amerikan suç örgütleri ve çeteleri büyük ölçüde ortadan kalkmıştı.
20. yüzyılın sonlarından günümüze[değiştir | kaynağı değiştir]
Son yıllarda Yahudi-Amerikan mafyası, Ortodoks Yahudi, İsrailli ve Yahudi- Rus mafya grupları şekillerinde yeniden ortaya çıktı.
1990'lardan 2013'e kadar, ''New York boşanmaya zorlama çetesi'' üyeleri sorunlu evlilikler yaşayan Yahudi erkekleri, eşlerinden dini şekilde boşanmaları için, bazen de para almak için kaçırdı ve onlara işkence yaptı.Savcılar tarafından Bloods, Crips veya Mafia'ya benzeyen" bir "suç örgütü" olarak nitelendirilen ve ''hizmetleri'' için 100.000 $ 'a kadar ücret alan örgüt, FBI tarafından düzenlenen Sting operasyonu sonunda kapatıldı. Bazıları savcıların bahsettii "iyi organize edilmiş operasyon" eylemleri ile yargıçların önüne gelen diğer cinayet, terörizm, çocuk kaçırma ve adam kaçırma suçları arasında bir ayrım yapmak isterken Yargıç Freda Wolfson bunlar arasında herhangi bir fark görmediğini söyledi. Epstein 2015 yılında 10 yıl hapse mahkum edildi ve Wolmark 3 yıldan fazla hapis ve 50.000 $ para cezasına çarptırıldı.
Önemli üyeler ve ortaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yahudi-Amerikan Mor Çetesi'nin lideri Abe Bernstein
- Isadore Blumenfeld (Minneapolis'in suç patronu)
- Meyer "Mickey" Cohen (Los Angeles suç patronu; Cohen suç ailesi)
- Edward "Monk" Eastman (New York suç patronu)
- George Freeman (Sydney suç patronu ve Lansky'nin ortağı)
- Meyer Lansky (Yahudi-Amerikan mafya babası)
- Abe Reles (Brooklyn merkezli Murder, Inc'in en çok korkulan tetikçisi)
- Arnold Rothstein (New York suç patronu)
- Dutch Schultz (Newark suç patronu)
- Benjamin "Bugsy" Siegel (Kumarhane sahibi ve Las Vegas suç patronu)
- Cleveland Sendikası'nın başkanları Moe Dalitz ve Louis Rothkopf
- Alex Shondor Birns Cleveland Yahudi Suç Patronu
- Abner Zwillman New Jersey Amerikalı Yahudi suç patronu
- Lepke Buchalter Mafya tetikçi ekibi Murder, Inc'in başkanı
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Abergil suç ailesi
- İsrail mafyası
- Luck (TV dizisi)
- Magic City (Dizi)
- Murder, Inc.
- Bir Zamanlar Amerika'da
- Rus mafyası
- Zwi Migdal
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Tyler (22 Haziran 1970). "Book of the Week: The Kosher Nostra". New York Magazine. 3 (25). s. 50. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ On the plaques above see the name Max Siegel, Siegel's father, whose Hebrew name is "Mordechai Dov ben Reb Beirush HaLevi" (from the Hebraic tribe of the Levites) and the one for Siegel, whose Hebrew name is "Bairush HaLevi ben Reb Mordechai Dov HaLevi;" from this we see that Bugsy was named for his grandfather, Dov, meaning bear (Bairush is the Yiddish for Dov), which was Americanized to Benjamin. All fathers are called Reb as an honorific on memorial plaques; Reb means "teacher" as in Rabbi.
- ^ Edward J. Bristow, Prostitution & Prejudice, The Jewish Fight against White Slavery, 1870–1939, Schocken, 1983
- ^ "Defenders of the faith", The Guardian, Saturday July 6, 2002
- ^ Steffensmeier, Darrell J. and T. Ulmer (2005). Confessions of a Dying Thief: Understanding Criminal Careers and Illegal Enterprise. New Brunswick (NJ): Aldine Transaction. 0-202-30760-3