Wylie transliterasyonu
Wylie harf çevirisi, yalnızca tipik bir İngilizce daktiloda bulunan harfleri kullanarak Tibet alfabesinin harf çevirisini yapmak için kullanılan bir yöntemdir. Sistem adını, sistemi oluşturan ve Harvard Journal of Asiatic Studies'de yayınlanan 1959 tarihli bir makalede tanımlayan Amerikalı bilim insanı Turrell V. Wylie'den almıştır.[1] Çeviri sistemi, daha sonra Tibet çalışmalarında, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde standart bir harf çevirisi şeması hâline geldi.
Ünsüzler[değiştir | kaynağı değiştir]
Wylie şeması, Tibet karakterlerini aşağıdaki gibi çevirir:
| T | W | IPA | T | W | IPA | T | W | IPA | T | W | IPA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ཀ | ka | Dzongka telaffuz: [ká] | ཁ | kha | Dzongka telaffuz: [↘︎kʰá] | ག | ga | Dzongka telaffuz: [ɡà/↗︎kʰà] | ང | nga | Dzongka telaffuz: [ŋà] |
| ཅ | ca | Dzongka telaffuz: [tɕá] | ཆ | cha | Dzongka telaffuz: [↘︎tɕʰá] | ཇ | ja | Dzongka telaffuz: [dʑà/↗︎tɕʰà] | ཉ | nya | Dzongka telaffuz: [ɲà] |
| ཏ | ta | Dzongka telaffuz: [tá] | ཐ | tha | Dzongka telaffuz: [↘︎tʰá] | ད | da | Dzongka telaffuz: [dà/↗︎tʰà] | ན | na | Dzongka telaffuz: [nà] |
| པ | pa | Dzongka telaffuz: [pá] | ཕ | pha | Dzongka telaffuz: [↘︎pʰá] | བ | ba | Dzongka telaffuz: [bà/↗︎pʰà] | མ | ma | Dzongka telaffuz: [mà] |
| ཙ | tsa | Dzongka telaffuz: [tsá] | ཚ | tsha | Dzongka telaffuz: [↘︎tsʰá] | ཛ | dza | Dzongka telaffuz: [dzà/↗︎tsʰà] | ཝ | wa | Dzongka telaffuz: [wà] |
| ཞ | zha | Dzongka telaffuz: [ʑà/↗︎ɕà] | ཟ | za | Dzongka telaffuz: [zà/↗︎sà] | འ | 'a | Dzongka telaffuz: [ɦà/↗︎ʔà] | ཡ | ya | Dzongka telaffuz: [jà] |
| ར | ra | Dzongka telaffuz: [rà] | ལ | la | Dzongka telaffuz: [là] | ཤ | sha | Dzongka telaffuz: [↘︎ɕá] | ས | sa | Dzongka telaffuz: [↘︎sá] |
| ཧ | ha | Dzongka telaffuz: [há] | ཨ | a | Dzongka telaffuz: [↘︎ʔá] |
Sesli harfler[değiştir | kaynağı değiştir]
Dört sesli harf işareti (burada base temel harfine uygulanmıştır) çevrilmiştir:
| ཨི i | ཨུ u | ཨེ e | ཨོ o |
Bir hecede açık sesli işaret olmadığında, a harfi varsayılan ünlü "a"yı temsil etmek için kullanılır (örneğin ཨ་ = a).
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tibet pinyini
- THL Basitleştirilmiş Fonetik Transkripsiyon
- Tise - Tibet alfabesi için genişletilmiş Wylie giriş yöntemi
- Tibet alfabesi
- Standart Tibetçe
- Uchen betiği
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Wylie (Aralık 1959). "A Standard System of Tibetan Transcription". Harvard Journal of Asiatic Studies. Harvard-Yenching Institute. 22: 261-267. doi:10.2307/2718544.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
(Aşağıdaki bağlantılardan bazılarının düzgün görüntülenmesi için Tibet yazı tiplerinin yüklenmesi gerekir)
- Wylie, Turrell (1959). Standart Tibet Transkripsiyon Sistemi . Harvard Asya Araştırmaları Dergisi, s. 261-267
- Hill, Nathan W. Revue d'Études Tibétaines'de 'Wylie' sisteminin tarihi ve geleceği üzerine bir not 8 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sayı 23, Avril 2012. s. 103–105.
- Wylie Çeviri Tablosu, Nitartha International'da
- Staatsbibliothek Berlin - Standart bir Tibet transkripsiyon sistemi 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- THDL Extended Wylie Transliteration Scheme23 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Tibet ve Himalaya Dijital Kütüphanesi'nin3 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wylie sistemini bilgisayar kullanımına uyarlamak ve genişletmek için bir projesi.)
- Tibet çevirisi: Wylie veya EWTS ile Unicode arasında dönüştürme22 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tibet ekranını test edin (wylie girin)19 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Genişletilmiş Wylie düz metnini Unicode Tibetan'a dönüştürmek için yardımcı program[ölü/kırık bağlantı]