Uçkurcuzade Ali Efendi
Uçkurcuzade Ali Efendi, (1891, Isparta; 20 Kasım 1973, İzmir), Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kuvâ-yi Milliye'de büyük yararlıklar göstermiş, Nazilli Kongrelerine katılmış Balkan, Trablusgarp ve Çanakkale Savaşlarında subay olarak görev yapmıştır.
Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]
Uçkurcuzade Ömer'in oğludur. 1891 yılında Isparta’da dünyaya gelmiştir. İlk ve orta öğrenimini Isparta'da tamamladı. Daha sonra ailesi ile birlikte İzmir’e taşınmış ve Lise eğitimini İzmir’de tamamlamıştır. 1909'da İstanbul'a gelerek Osmanlı Posta ve Telgraf Mektebinde eğitim görmeye başlamıştır.[1] Okulun son sınıfındayken çıkan Balkan Savaşına, kısa bir askerlik eğitimi sonrasında, Yedek Subay olarak Balkan’lara sevk edilmiştir. Trablusgarp (1911-1912) savaşında (Trablusgarp adıyla bilinmesine karşı savaş İtalyan Krallığı ile yapılmış Balkanlar ve Adriyatik Denizine kadar yayılmıştı) Balkanlar’da ve Çanakkale Savaşları (1915-1916) sırasında Osmanlı Ordusunda Telgraf Zabiti olarak görev yapmıştır. Teğmen rütbesine terfi etmiş ve Çanakkale Madalyası olarak da bilinen madalya ile ödüllendirilmiştir.
Kurtuluş Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir’in İşgali (15 Mayıs 1919) ve Milli Mücadele'nin başlamasıyla, ailesi ile birlikte Isparta’ya geri döndü ve Müdafaa-i Hukuk ve Kuvay-ı Milliye faaliyetlerine katıldı. Isparta'yı temsilen Hafız İbrahim Demiralay tarafından görevlendirilerek Hüseyin Hüsnü Özdamar ile birlikte 6 Ağustos - 9 Ağustos 1919'daki 1.nci ve 19 Eylül-23 Eylül 2.nci Nazilli Kongrelerine katıldı.[2] Nazilli cephesinde Yunanlara karşı bizzat savaştı. İzmir'de Rum çete örgütlenmelerine yönelik faaliyetler hakkındaki bilgileri Isparta üzerinden Ankara’ya ulaştırdı.[3] Bu çalışmaların yanı sıra Isparta’da Askerlik Şubesine el konularak, şube yazıcısı Yedek Subay Çakmakçızade Hilmi, Uçkurcuzade Ali emrine verildi ve cepheye asker yazımına başlandı.[4] Ankara ile Isparta’da oluşturlan Milli Mücadele hareketi ile Telgraf bağlantısının sağlanması hususunda çalıştı. Uçkurcuzade Ali düzenli ordu içinde bu şekilde yer alması üzerine hizmetlerinden dolayı önce Beyaz daha sonra bizzat savaştığından göz önüne alınarak Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi.[5]
Sonraki Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kurtuluş Savaşının zaferle sonuçlanması üzerine ailesi ile birlikte İzmir’e geri döndü ve çiftçiliğe başladı. II. Dünya Savaşı’nın (1939-1945) başlaması üzerine İzmir Askerlik Şubesinde tekrar Teğmen olarak görev yaptı. Evli ve üç çocuk babasıydı. Soyadı Kanunu ile "Türköz" soyadını aldı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Posta ve Telgraf Mektebi Talimatnamesi Yıl:".
- ^ "Heyet-i Milliye'den Heyet-i Merkeziyeye Sivil Temelli Direniş; Nazilli Kongreleri". Erişim tarihi: 7 Nisan 2021.
- ^ "Hafız İbrahim Demiralay'ın Hatıratı ve Isparta'da Milli Mücadele İle İlgili Belgeler". Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ "Hafız İbrahim Demiralay". 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "TBMM İstiklal Madalyası verilen kişiler Listesi (Tutanak)" (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2021.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Isparta Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti Yrd. Doç. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ,.
- Posta ve Telgraf Mektebi Talimatnamesi Yıl: 2014/1-2, Cilt:13, Sayı: 25-26, Said OLGUN
- AYDIN VE MUĞLA KUVA-YI MİLLİYESİ, EMİNE PANCAR, DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ,İzmir 2010
- Hafız İbrahim Demiralay’ın Hatıratı ve Isparta’da Milli Mücadele İle İlgili Belgeler, Prof. Dr. Bayram KODAMAN, Hasan BABACAN, , SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ
- “Heyet-i Milliye’den Heyet-i Merkeziyeye Sivil Temelli Direniş; Nazilli Kongreleri” GÜNEŞ, Günver- GÜNEŞ, Müslime (2019), Belgi Dergisi, C.2, S.18, Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını, Yaz 2019/II, ss. 1255-1280.
- MİLLÎ MÜCADELE'DE ISPARTALI RUMLAR 24 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yrd. Doç. Dr. Hasan BABACAN
- TBMM Tutanakları İstiklal Madalyası Alan kişilerin Listesi