Tory Partisi
| Liderler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 1678) |
| Kapanış tarihi | 1834 |
| Önceli | Cavaliers |
| Ardılı | Muhafazakâr Parti |
| İdeoloji | |
Tory'ler, İngiltere, İskoçya, İrlanda, Büyük Britanya ve Birleşik Krallık'ta basit örgütlenmiş bir siyasi grup halinde başladıktan sonra siyasi bir partiye evrilmiştir. İlk olarak 1679 Dışlama Krizi sırasında, Whig'in York Dükü James'i Katolikliği gerekçesiyle sık sık dışlama çabalarına karşı çıkmalarıyla tanınmıştır.[4]
George I'in 1714'te tahta geçmesinden sonra, Muhafazakarlar yaklaşık 50 yıl boyunca hükûmetten dışlanmış ve bazı siyasi yazarlar tarafından kendi kendini tanımlama terimi olarak kullanılmasına rağmen, 1760'ların başlarında organize bir siyasi varlık olarak varlıkları sona ermiştir. Birkaç on yılın ardından, 1783 ve 1830 yılları arasında hükûmeti elinde tutmak için yeni bir Tory partisi kurulmuş ve William Pitt the Younger, ardından Liverpool'un 2. Earl'ü Robert Jenkinson Tory partisi üyesi olarak önemli görevler üstlenmişlerdir.[5] Whig'ler, büyük ölçüde seçim reformu konusunda mücadele edilen 1831 seçimlerinde Parlamentoda çoğunluğu kazanmıştır. 1832 yılındaki Halkın Temsili Yasası adı verilen yasa ile çoğu Tories tarafından kontrol edilen ve çürümüş olarak nitelendirilen ilçeleri kaldırmış ve 1832 seçimlerinde milletvekilleri 175 milletvekiline indirilmiştir.
Robert Peel'in önderliğinde Tamworth Manifestosu olarak bilinen bir politika belgesi yayınlayan Tory Partisi gittikçe Muhafazakar Parti'ye dönüşmeye başlamıştır. 1846 yılında Tahıl Yasalarını yürürlükten kaldırması ise partinin dağılmasına neden olmuş, Derby ve Benjamin Disraeli'nin önderlik ettiği fraksiyon modern Muhafazakar Parti haline gelerek üyeleri hâlâ yaygın olarak Muhafazakarlar olarak anılmaktadır.
İsim kaynağı[değiştir | kaynağı değiştir]
Siyasi bir terim olarak, Tory bir hakarettir ve İrlanda dilinde soygun, haydut, takip edilen gibi anlamlara gelmektedir.[6][7] 1678-1681 Hariç Tutma Yasası krizi sırasında İngiliz siyasetine girmiştir. Whig (Whiggamore'dan, bir "sığır şoförü") başlangıçta İskoçya'daki Engagers'a (İkinci İngiliz İç Savaşı sırasında I. Charles'i destekleyen bir grup) karşı çıkan ve 1968 yılının Eylül ayında gerçekleşen Whiggamore Baskını'nı destekleyen Covenanter fraksiyonu için bir İskoç hakaretiydi.[8] Whig'ler, York Dükü James'in İskoçya, İngiltere ve İrlanda tahtlarından çıkarılmasını destekleyenler iken (Dilekçeciler), Muhafazakarlar Dışlama Yasası'na (İğrençler) karşı çıkanlardı.
Seçim performansı[değiştir | kaynağı değiştir]
| Seçim | Lider | Milletvekili Sayısı | +/– | Sıra | Hükûmet |
|---|---|---|---|---|---|
| 1661 | Sir Edward Hyde | 379 / 513 |
|
1.
|
Çoğunluk |
| March 1679 | John Ernle | 137 / 513 |
 241
|
2.
|
Azınlık |
| October 1679 | 210 / 513 |
73
|
 2.
|
Azınlık | |
| 1681 | II. Charles (İngiltere kralı) | 193 / 513 |
27
|
2.
|
Azınlık |
| 1685 | II. James (İngiltere kralı) | 468 / 513 |
275
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1689 | The Marquess of Carmarthen | 232 / 513 |
236
|
2.
|
Azınlık |
| 1690 | 243 / 513 |
7
|
1.
|
Azınlık | |
| 1695 | 203 / 513 |
40
|
2.
|
Azınlık | |
| 1698 | 208 / 513 |
5
|
2.
|
Azınlık | |
| January 1701 | 249 / 513 |
41
|
1.
|
Azınlık | |
| November 1701 | 240 / 513 |
9
|
2.
|
Azınlık | |
| 1702 | The Earl of Godolphin and The Duke of Marlborough |
298 / 513 |
58
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1705 | The Duke of Marlborough | 260 / 513 |
38
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1708 | The Earl of Godolphin | 222 / 558 |
38
|
2.
|
Azınlık |
| 1710 | Robert Harley | 346 / 558 |
124
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1713 | 369 / 558 |
23
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1715 | The Viscount Bolingbroke | 217 / 558 |
152
|
2.
|
Azınlık |
| 1722 | Sir William Wyndham | 169 / 558 |
48
|
2.
|
Azınlık |
| 1727 | The Viscount Bolingbroke | 128 / 558 |
41
|
2.
|
Azınlık |
| 1734 | 145 / 558 |
17
|
2.
|
Azınlık | |
| 1741 | Sir Watkin Williams-Wynn | 136 / 558 |
9
|
2.
|
Azınlık |
| 1747 | 117 / 558 |
19
|
2.
|
Azınlık | |
| 1754 | Edmund Isham | 106 / 558 |
11
|
2.
|
Azınlık |
| 1761 | 112 / 558 |
6
|
2.
|
Azınlık | |
| 1768 | Lord North | N/A | 2.
|
Azınlık | |
| 1774 | 343 / 558 |
Önceki seçime girmedi. | 1.
|
Çoğunluk | |
| 1780 | 260 / 558 |
83
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1784 | Genç William Pitt | 280 / 558 |
20
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1790 | 340 / 558 |
60
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1796 | 424 / 558 |
84
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1802 | Henry Addington | 383 / 658 |
41
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1806 | The Duke of Portland | 228 / 658 |
155
|
2.
|
Azınlık |
| 1807 | 216 / 658 |
12
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1812 | Robert Jenkinson | 400 / 658 |
12
|
1.
|
Çoğunluk |
| 1818 | 280 / 658 |
120
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1820 | 341 / 658 |
61
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1826 | 428 / 658 |
87
|
1.
|
Çoğunluk | |
| 1830 | Arthur Wellesley | 250 / 658 |
178
|
1.
|
Azınlık |
| 1831 | 235 / 658 |
15
|
2.
|
Azınlık | |
| 1832 | 175 / 658 |
60
|
2.
|
Azınlık | |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "A Brief History of the Conservative Party". Conservatives. 24 October 2007. 13 March 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Holmes, Geoffrey (1983). "Eighteenth-Century Toryism". The Historical Journal. 26 (3): 755-760. doi:10.1017/S0018246X00021178. JSTOR 2639092. 24 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022.
- ^ "Making Sense of the Divine Right of Kings". 18 Aralık 2020. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Harris 1993.
- ^ "A Brief History of the Conservatives". Conservative Research Department. August 2008. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2010. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Tory", New World Dictionary & Thesaurus, 2.0 for PC, 1998
- ^ "Tory", Answers, 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Eylül 2022
- ^ Samuel R. Gardiner.