Sine Muharebesi
| Sine Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı | |||||||
 Sine Valisi Hüsrev Han'ın köşkü | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı Devleti |
 Zend Hanedanı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Babanlı Mehmed Paşa |
Hüsrev Han | ||||||
| Güçler | |||||||
| 10.000 | 6-7.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Hafif | 2-3.000 ölü, 1.000 esir, 1000 yaralı | ||||||
Sine Muharebesi, 1774-1779 Osmanlı-İran Savaşı'nda evre.
Baban Mutasarrıfı Babanlı Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı birliği, 5 Mayıs 1777 tarihinde (1751'den beri İran'a hakim olan) Zend Hanedanı'nın Senendec Valisi Hüsrev Han komutasındaki İran ordusunu Sine'de (günümüzde Senendec) büyük bir yenilgiye uğrattı.
Muharebe öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]
İran'daki Zend Hanedanı'nın 1774 yılında Baban Sancağı üzerine taarruzu ve 1775 yılında Basra'yı kuşatarak 16 Nisan 1776'da işgal etmesi üzerine, Osmanlı İmparatorluğu da 2 Mayıs 1776'da İran'a resmen savaş açmıştı.[1] Osmanlı başkenti, bu çerçevede 1776-1777 döneminde önce Irak'taki eyalet idaresi üzerindeki nüfuzunu güçlendirmeye çalıştıktan sonra, 1777 ilkbaharında Baban tarafından Erdelan'a taarruz etti.
Kerkük ve Şehrizor Valisi Hasan Paşa Musul cephesi üzerinden taarruza geçti. Hasan Paşa; komutası altındaki kuvvet içinde Baban Sancağı Mutasarrıfı Babanlı Mehmed Paşa (1774'te İran'a sığınmış, ancak daha sonra affedilerek sancağına dönmüştü) ile kardeşi, Köy ve Harir Sancağı Mutasarrıfı Babanlı Ahmed Paşa'ya da (1774'te Çemçemal Muharebesi'nde İran ordusunu mağlup etmişti) görev verdi. Ahmed Paşa'yı Zohab kolundan Kirmanşah üzerine, Mehmed Paşa'yı ise Kara Çulan üzerinden Sine tarafına yolladı. Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı birliği 22 Nisan'da Bane'nin İranlı Valisi Salih Han'ın birliklerini Bane Muharebesi'nde yenilgiye uğrattı.[2] Ardından ise Bane'yi istila ederek Sine'ye ilerledi.
Muharebe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bane'yi istila ederek Sine'ye ilerleyen Osmanlı birliğinin önünü kesme üzere, İranlıların Sine Valisi Hüsrev Han emrindeki birliklerle harekete geçti. İki ordu 5 Mayıs 1777 tarihinde Sine ve Merivan arasındaki bölgede karşı karşıya geldiler.
Mehmed Paşa sayı üstünlüğüne güvenerek İran ordusuna hücum etti. Ağırlıklı olarak atlı birliklerin kılıç, tüfek ve mızraklarla yaptıkları çatışmada birkaç saat içinde İran ordusu ağır kayıplara uğradı ve Hüsrev Han yaralanmış bir şekilde kaçınca İran ordusundaki yenilgi bozguna dönüştü.[3]
Erdelan ahalisinden Mirza Abdullah Vezir'in oğulları Mirza Ali ve Mirza Mehdi, Yusuf Bey'in oğlu Nasrullah Bey, Abdullah Bey-i Münşi ve vilayetin ileri gelenlerinden bazıları muharebede hayatını kaybederken, Mirza Abdullah'ın oğlu Mirza Ahmed ve vilayetin bazı önde gelenleri de esir edildiler.[4]
Muharebe sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Osmanlı Tarihi", Ziya Nur Aksun, Ötüken Yayınları, İstanbul (1994), c.2, s.427
- ^ "Karim Khan Zand: A History of Iran, 1747-1779", John R. Perry, University of Chicago Press (2015), s.190
- ^ "Karim Khan Zand: A History of Iran, 1747-1779", John R. Perry, University of Chicago Press (2015), s.190-191
- ^ Tarih-i Kürd adlı yazma eserin çevirisi ve değerlendirmesi", Cafer Açar, Artuklu Üniversitesi (2018), s.99