Si Ronda
| Yönetmen | Lie Tek Swie |
|---|---|
| Yapımcı | Tan Khoen Yauw |
| Oyuncular |
|
| Görüntü yönetmeni | A. Loepias |
| Stüdyo | Tan's Film |
| Türü | Aksiyon |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Çıkış tarih(ler)i | 1930 (Hollanda Doğu Hint Adaları) |
| Ülke | Hollanda Doğu Hint Adaları |
Si Ronda, yönetmenliğini Lie Tek Swie'nin üstlendiği, 1930 çıkışlı Hollanda Doğu Hint Adaları yapımı aksiyon türündeki sessiz filmdir. Başrolünde Bahtiyar Efendi'nin rol aldığı ve çağdaş Batavi sözlü geleneğine dayanan film, silat alanında yetenekli Si Ronda olarak bilinen bir haydutun maceralarını ele almaktadır. Filmin kaynağı olan lenong hikâyelerinde Ronda, genellikle Robin Hood tarzında biri olarak tasvir edilmektedir. Artık kaybolduğu düşünülen film 1929-1931 yılları arasında çıkan dövüş sanatları filmlerinden biridir.
Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]
Si Ronda, zamanında etnik Çinliler ile yerli izleyiciler arasında popüler olan bir lenong'dan uyarlandı. Ronda hikâyeleri, silat alanında yetenekli olan ve zenginden alıp fakirlere vermesiyle tanınan aynı adlı Batavi haydutun maceralarını ele almaktadır.[1] Endonezyalı sinema bilimcisi Misbach Yusa Biran, Ronda'nın potansiyel aksiyon sahnelerinden ötürü uyarlama için seçildiğini öne sürdü. Yerli sinemada bu tür sahneler genellikle Amerikan filmlerinden esinlenir ve izleyiciler tarafından olumlu karşılanırdı.[2]
Si Jampang ile Si Pitung dahil olmak üzere[3] Si Ronda'nınkine benzer hikâyeler, yasal olmayan bir şekilde yaşamakla birlikte genellikle genel halk için savaşan olağanüstü erkekler (jago olarak adlandırılmakta) üzerine yoğunlaşmaktadır.[4] 1929'da Batavia Motion Picture tarafından Si Tjonat'ın piyasaya sürülmesinin ardından haydut filmleri olarak ortaya çıkan bu türün uyarlanması yerli sinemada popüler oldu. Bu filmi 1929'da yine Wong kardeşlerin Rampok Preanger ve 1931'de Si Pitung hikâyelerinin bir uyarlaması izledi.[5] 1929-1931 yılları arasındaki yerli filmlerin dörtte birinden oluşan bu türe ait tüm filmler, merkezdeki karakterin kahramanca niteliklerini korudu. Örneğin, Wong kardeşlerin Si Pitung uyarlamasında basit bir haydut olarak değil de Robin Hood tarzında bir figür olarak tasvir edildi.[6]
Si Ronda, Lie Tek Swie tarafından yönetildi ve yapımı Tan's Film'den Tan Khoen Yauw tarafından gerçekleştirildi.[7] İkili daha önce 1929'da şirketin Njai Dasima filminde birlikte çalışmıştı.[8] A. Loepias, filmin görüntü yönetimini üstlendi. Siyah-beyaz çekilen[9] bu sessiz filmde Bahtiyar Efendi başrolü oynadı.[10] Njai Dasima filminde rol alan Momo da filmde yer aldı.[11]
Yayımlanması ve mirası[değiştir | kaynağı değiştir]
Si Ronda 1930'da yayımlandı.[12] Efendi, Tan'ın Nancy Bikin Pembalesan (Nancy İntikam Alıyor) filminden önce Njai Dasima filminin bir devamı olarak Mayıs 1930'da gösterime girdiğini belirtti.[13] Hollanda gazeteleri 1932'de Kuzey Sumatra bölgesinin başkenti olan Medan'da gösterildiğini yazdı.[14]
Film büyük ihtimalle kayboldu. Amerikalı görsel antropolog Karl G. Heider 1950'den önceki tüm Endonezya filmlerinin kaybolduğunu yazdı.[15] Bununla birlikte, JB Kristanto'nun Katalog Film Indonesia (Endonezya Film Katalogu), birkaçının Sinematek Endonezya'nın arşivlerinde kaldığını belirtti.[16]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ Filmindonesia.or.id, Si Ronda; Biran 2009, ss. 104-05; van Till 1996, s. 470
- ^ Biran 2009, s. 108; Sen 1995, s. 15
- ^ JCG, Ronda, Si.
- ^ Gouda 1999, s. 169.
- ^ Sen 1995, s. 15; Biran 2009, ss. 105, 111, 113
- ^ Biran 2009, ss. 379-80; van Till 1996, ss. 461-68
- ^ Filmindonesia.or.id, Kredit SiRonda.
- ^ Biran 2009, ss. 99-100.
- ^ Filmindonesia.or.id, Kredit Si Ronda.
- ^ Said 1982, s. 138.
- ^ Filmindonesia.or.id, Momo.
- ^ Filmindonesia.or.id, Si Ronda.
- ^ Biran 2009, ss. 104-05.
- ^ De Sumatra Post 1932, Kunst en Vermakelijkheden.
- ^ Heider 1991, s. 14.
- ^ Biran 2009, s. 351.
- Genel
- Biran, Misbach Yusa (2009). Sejarah Film 1900-1950: Bikin Film di Jawa [History of Film 1900-1950: Making Films in Java] (Endonezce). Cakarta: Komunitas Bamboo working with the Jakarta Art Council. ISBN 978-979-3731-58-2.
- Gouda, Frances (1999). "Gender and 'Hyper-masculinity' as Post-colonial Modernity during Indonesia's Struggle for Independence, 1945 to 1949". Burton, Antoinette (Ed.). Gender, Sexuality and Colonial Modernities. Londra: Routledge. ss. 163-76. ISBN 978-0-203-98449-9.
- Heider, Karl G. (1991). Indonesian Cinema: National Culture on Screen. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1367-3. 17 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2017.
- "Kredit Si Ronda" [Credits for Si Ronda]. filmindonesia.or.id (Endonezyaca). Cakarta: Konfiden Foundation. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- "Kunst en Vermakelijkheden" [Art and Entertainment]. De Sumatra Post (Felemenkçe). Medan: J. Hallermann. 7 Ocak 1932. s. 5. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.[ölü/kırık bağlantı]
- "Momo". filmindonesia.or.id (Endonezyaca). Cakarta: Konfiden Foundation. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- "Ronda, Si". Encyclopedia of Jakarta (Endonezyaca). Cakarta Şehir Yönetimi. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- Said, Salim (1982). Profil Dunia Film Indonesia [Profile of Indonesian Cinema] (Endonezyaca). Cakarta: Grafiti Pers. OCLC 9507803.
- Sen, Krishna (1995). Indonesian Cinema: Framing the New Order. Londra: Zed Books. ISBN 978-1-85649-123-5.
- "Si Ronda". filmindonesia.or.id (Endonezyaca). Cakarta: Konfiden Foundation. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2012.
- "Si Ronda Macan Betawi". filmindonesia.or.id (Endonezyaca). Cakarta: Konfiden Foundation. 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013.
- van Till, Margreet (1996). "In Search of Si Pitung: The History of an Indonesian Legend". Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde. 152 (3). ss. 461-482. ISSN 0006-2294. JSTOR 27864777. OCLC 770588866. (abonelik gereklidir)