Râpa Roșie
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Râpa Roșie Ulusal Koruma Alanı/Doğal anıtı | |
|---|---|
IUCN kategori III (doğal anıt veya özellik)
| |
 | |
| Alan türü | Doğal anıt |
| Sınıflandırma | IUCN kategori III |
| Devlet | Romanya |
| Şehir | Alba Sebeș |
| Koordinatları | 45°59′15″K 23°35′29″D / 45.98750°K 23.59139°D |
| Kapladığı alan | 24 ha |
| Kuruluş tarihi | 2000 (1969) |
Râpa Roșie (Rumence "kırmızı dağ geçidi" anlamına gelir), Romanya'nın Alba ilinde yer alan bir doğal anıt ve korunan bir alandır. Secașul Mare'nin sağ kıyısında, Secaşelor Platosu'nun güneybatı uç noktasında, Sebeş'in yaklaşık 4 kilometre (2,5 mi) kuzeyinde yer alan jeolojik ve botanik bir koruma alanıdır. Yaklaşık 24 hektar büyüklüğündeki rezerv IUCN Kategori III olarak sınıflandırılmıştır.[1] Erozyon ve yağışlar, dağın kenarında belirgin, keskin bir kayalık görünümü vermiştir. Râpa Roșie'nin kendisi yaklaşık 10 hektar büyüklüğündedir. Râpa Roșie 800 metre (2.600 ft) uzunluğundadır. Yüksekliği 50-125 metre (164-410 ft) (300-425 metre (984-1.394 ft) rakımdadır). Neredeyse dikey olan büyük bir duvar, yıkılmış bir ata anıtının izlenimini verir. Dağ geçidi ile ayrılan katmanlı sütunlar ve piramitler, bir kırgıbayır mikro havası oluşturur. Bir Coţofeni kültürünün Râpa Roşie'de bulunduğuna dair ilk rapor Fr. W. Schuster 1865'te yayınlanmıştır.[2] Bu rapor, Coţofeni kültürünü de kanıtlayan süslemeli büyük ve küçük çömlek kalıntılarını ortaya çıkaran ilk arkeolojik keşifti.[3]
Jeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Râpa Roșie, jeolojik bir koruma alanı ve sıra dışı kırmızı yatak özelliklerine sahip doğal bir anıttır. Formasyonların jeolojik yaşını değerlendirmek, fosil kalıntısı keşfedilemediği için zorlayıcı bir görevdi.[4][5]
Jeolojik anıt "doğa harikası" olarak adlandırıldı.[6] Anıtın duvarları 80–100 m yüksekliğe kadar yükselir. Yağmur suyunun yüzyıllar boyunca doğal olarak aşınmasıyla çok sayıda sıra dışı sütun, kule ve piramit şekilleri oluşmuştur. Oluşumların incelenmesi, çakıl, kuvars kumu ve kum taşlarının jeolojik oluşumlarını ortaya çıkarmıştır. Yataklar belirgin "kırmızı killer, gri ve kırmızımsı sabun-taşları, kırılgan beyaz sabun-taşlarından" oluşmaktadır. Hepsi kırmızımsı bir renk sergiler. Derin vadiler oluşur ve yağmur mevsimi boyunca derin vadilerde akan su kırmızı oluşumun rengindedir; su vadinin içine düştüğünde kükreyen bir ses çıkarır.[5] Yakınlarda Râpa Roșie Nehri akmaktadır.
Flora[değiştir | kaynağı değiştir]
Bölgede birçok nadir ve endemik bitki vardır. Parktan bildirilen çiçek türleri Cotoneaster integerrimus, Ephedra distachya, Centaurea atropurpurea, Dianthus serotinus, Cephalaria radiate ve Asplenium nigrum'dur .[5] Doğa koruma alanı için bir yönetim planı geliştirmek amacıyla, koruma alanındaki flora ve faunal kaynaklar üzerinde bir çalışma yapılmıştır. Bu veriler göz önüne alındığında, bildirilen floranın detayları 41 aileden 144 bitki türüdür. Bunlardan 8'i, xerophilous otlaklarının ve / veya Xerothermic subcontinental Meşe ormanının ekosistemine karakterize olan ve tehlike altındaki[7] Cephalaria radiate, Cephalaria uralensis, Onosma pseudoarenaria, Jurinea mollis ssp. (transsilvanica), Salvia transsilvanica, Salvia nutans, Centaurea atropurpurea ve Quercus pubescens. Yukarıdakilere ek olarak, bildirilen bazı nadir bitki türleri Cotoneaster integerrimus, Centaurea atropurpurea, Dianthus serotinus, Cephalaria radiata ve Asplenium adiantum-nigrum'dur .
Fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğal koruma alanı için bir yönetim planı hazırlamak amacıyla, rezerv alanındaki flora ve faunal kaynaklar üzerinde bir çalışma yapılmıştır.[7] Avifauna
- Alauda arvensis (tarla kuşu)
- Accipiter gentilis (Bayağı çakır kuşu)
- Aegithalos caudatus (Bayağı uzunkuyruk)
- Buteo buteo (Bayağı şahin)
- Carduelis carduelis (Saka kuşu)
- Carduelis chloris (Florya)
- Coccothraustes sp. (Kocabaş)
- Corvus corax (Bayağı kuzgun)
- Corvus cornix (leş kargası)
- Circus cyaneus (Gökçe tuygun)
- Dendrocopos major (Göknar ağaçkakanı)
- Erithacus rubecula (Kızılgerdan)
- Fringilla coelebs (Bayağı ispinoz)
- Falco tinnunculus (Bayağı kerkenez)
- Garrulus glandarius (Bayağı alakarga)
- Miliaria calandra (Tarla kiraz kuşu)
- Parus caeruleus (Mavi baştankara)
- Parus major (Büyük baştankara)
- Parus palustris (Kayın baştankarası)
- Passer domesticus (Bayağı serçe)
- Passer montanus (Ağaç serçesi)
- Phoenicurus ochruros (Kara kızılkuyruk)
- Phylloscopus collybita (Bayağı çıvgın)
- Pica pica (Avrupa saksağanı)
- Saxicola rubetra (Çayır taşçalanı)
- Sitta europaea (Bayağı sıvacı kuşu)
- Strix aluco (Alaca baykuş)
- Sturnus vulgaris (Sığırcık)
- Troglodytes troglodytes (Bayağı çit kuşu)
- Turdus philomelos (Öter ardıç kuşu)
- Turdus merula (Karatavuk)
- Amfibi
- Bombina variegate (sarı karınlı kurbağa),
- Bombina bombina x variegate (sarı karınlı ve ateş karınlı kurbağa arasında melez formlar, Bombina bombina )
- Hyla arborea (bayağı ağaç kurbağası)
- Rana dalmatina (Çevik kurbağa)
- Sürüngen türleri
- Lacerta agilis (kum kertenkelesi),
- Lacerta viridis (yeşil kertenkele),
- Podarcis muralis (bayağı duvar kertenkelesi),
- Anguis fragilis (yavaş-solucan),
- Coronella austriaca(pürüzsüz yılan)
Paleontoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Paleontoloji araştırmaları, Transilvanya Havzası'nın güneybatısındaki Sebeş kasabası yakınlarındaki Râpa Roşie'de gerçekleştirilmiştir. Araştırmalara 1969'da başlandı. Daha önceki araştırmalarda dinozor kemikleri bildirilmiştir. 2005 yılında Codrea ve Dica tarafından yürütülen araştırmalara dayanarak, bu oluşumların yaşını Erken Miyosen yaşına (Eggenburg-Ottnangian yaşı olarak da tahmin edilmektedir) tarihlendirilmiştir. Burada bulunan nadir fosillerden bazıları omurgalılara aittir; bunlardan biri sauropod kaudal omurudur. Bu fosilin orijinal kaynağı, yıllar içinde aşınmış olan Maastrichtian- Priabonian'ın altında yatan Şard Formasyonu olarak yorumlanmaktadır. Râpa Roșie'deki çalışmalara katılan paleontologlar, bunun Romanya'daki Magyarosaurus olarak ifade edilebilecek en son Kretase Maastrichtian oluşumlarında bildirilen tek sauropod cinsi olduğunu ifade etmişlerdir.[4]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Râpa Roșie Nehri
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dünya Korunan Alanlar Veri Tabanı – Râpa Roșie
- ^ "Academician Alexandru Borza about Rapa Rosie from Transylvania" (Rumence). Dacoromania. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2013.
- ^ Apulum: Acta Musei Apulensis (Rumence). Muzeul Regional Alba Iulia. 2006. s. 45. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2013.
- ^ a b "A Sauropod Vertebra at Râpa Roşie (Alba District) Vlad A. Codrea" (PDF). Paleontological Organization. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2013. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Alae" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c "Rezervaţia Naturală Râpa Roşie" (Rumence). Official web site of Rezervaţia Naturală Râpa Roşie. 15 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2013. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Reserve" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "The geological reserve at Rapa Rosie, Sebes, Alba, Romania". Gigapan.com. 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2013.
- ^ a b "Downloads" (pdf). Biodiversity Plants Organization. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Nisan 2013. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Bioplan" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)