Praecepta Militaria
Praecepta Militaria,[1] 965 yılında Bizans İmparatoru Nikiforos Fokas (h. 963-969) tarafından ya da onun adına yazılmış bir Bizans askerî talimatına verilen Latince geleneksel addır. Yunanca adı Grekçe: Στρατηγικὴ ἔκθεσις καὶ σύνταξις Νικηφόρου δεσπότου ("Lord Nikiforos'un Sunum ve Makaleleri").
Talimat, altı bölümden oluşuyor ve Doğu'daki Araplara karşı "Bizans Yeniden Fetih" seferleri sırasında Bizans ordusunu 10. yüzyılın ortalarına kadar evrilmesini sunar.[2] Bu nedenle, bu talimat, Katafrakt üçgen üzeni ve kullanışı, yeni karışık piyade tugayı (taksiarhia), birimler arasındaki aralıkların doğru bir şekilde oluşturulması ve nasıl korunacakları, menavlon mızrağı kullanımı gibi diğer Bizans askeri el kitaplarında değinilmeyen konuları içerir. Talimat, genel olarak savaşın pratik yönleri üzerine vurgu yapar: kampların kurulması, keşif ve casusların kullanımı kadar çeşitli operasyon senaryoları da tartışılır. Fokas'ın kendi dini cesaretini yansıtan dini törenleri de vurgulanmaktadır.[2] Bu bölümler, Uranos'un Taktika'sında 11. yüzyılın başlarındaki durum hesaba katarak kısmen değiştirilmiştir.
İçerik[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bölüm I - Piyade üzerine
- Bölüm II - Ağır piyade üzerine
- Bölüm III - Kataphraktoi üzerine
- Bölüm IV - Süvarilerin mevzilenmesinin talimatnamesi
- Bölüm V - Kamp yapmak üzerine
- Bölüm VI - Ajanlar ile ilgilenmek
Taktikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Talimat, piyade teçhizatını, dağıtımını ve taktiklerini tarif ederek başlar. Daha sonra, piyade ve süvari birleşik bir düşman kuvvetine karşı, savaş koşullarında hem piyade hem de süvari için taktik tartışılır. Odak, katafraktoi konuşlandırılmasına ve süvari savaşının genel taktiklerinin, hem piyadeye hem de süvari aleyhine bağımsız olarak savaşmasına döner. Savaşın üç yönü onlara özel olarak dikkat verilir: Piyadenin süvari saldırısına karşı nasıl savunacağı, katafraktoipiyadeye nasıl saldırılacağı ve bir ordunun yenilgiye uğratılmış bir düşmanı kovalaması.[3]
Piyade[değiştir | kaynağı değiştir]
Talimatta açıklanan standart piyade oluşumu, ağır piyade hatlarına bilerek yerleştirilmiş içi boş bir karedir, böylece süvari kareye girebilir veya çıkabilir. Aralıklar, ağır piyadelerin düzgün bir şekilde oluşması için zaman tanımak için yaklaşan düşmanları meşgul edecek ve bozacak olan ciritçiler, sapan atanlar ve okçular gibi hafif piyadeler tarafından korunuyordu. Phokas'ın piyadelerin ağır süvarilere karşı savunma yeteneğini geliştirmek için getirdiği bazı taktiksel değişiklikler talimatta detaylandırılmıştır. Bu değişikliklerin en önemlilerinden biri menavlatoi veya ağır mızrak atanları ön saflara yerleştirmekti.[4]
Süvari[değiştir | kaynağı değiştir]
Süvarilerin konuşlandırılması ve düzeni, her bir birimin tüm süvari kuvveti içine yapısını ve yerleşimini özetleyen ve her birim için bireysel taktik rolünü tanımlayan talimatta oldukça ayrıntılıdır. Talimatta detaylandırılan en önemli taktik, kataphraktoi'nin bir kama veya üçgen oluşumuna yerleştirilmesidir. Kamanın ön ve dış hatları, bir topuz veya mızrak ile donanmış askerlerden oluşurken, kamanın içi yerleştirilmiş okçulardan oluşuyordu. Bir saldırı sırasında okçular, kama gelmeden önce onu zayıflatmak için düşmanın cephesine ateş edeceklerdi. Bu taktik, düşmanı hem fiziksel hem de moral olarak bozma çabası olarak kullanıldı.[5]
Tarihi içerik[değiştir | kaynağı değiştir]
Praecepta Militaria, Nikiforos Fokas tarafından 960'larda ordusunun Kilikya ve Kuzey Suriye'ye yönelik saldırı seferleri için bir el kitabı olarak yapıldı.[6] Bu hücum seferleri, 10. yüzyılın ortalarında meydana gelen Bizans-Hamdani savaşlarının bir parçasıydı. Bu talimat, Bizans İmparatorluğu'nun daha agresif davranmaya başladığı ve saldırıyı ele geçirdiği sırada dağıtıldığı için savaşlar sırasında stratejide bir değişime işaret eder.[7]
Praecepta Militaria tamamen orijinal taktikler getiren bir tez değildi. Bunun yerine Fokas, mevcut taktikleri kendi deneyimleri ve gözlemleriyle birleştirerek revize etti. Praecepta Militaria'nın piyade taktiklerinin çoğu muhtemelen Syntaxis Armatorum Quadrata'da (yaklaşık 950) bulunanlara dayanıyordu. Taktik ve stratejilerden oluşan bir derleme olan Sylloge Tacticorum (yaklaşık 950 derlemesi) daha da etkili oldu. Bu Derlemenin büyük olasılıkla Praecepta Militaria'nın hem piyade hem de süvari için ekipman ve konuşlandırmaya ilişkin talimatlarının çoğunu sağlamıştır. Praecepta Militaria, düşmanlarıyla aynı seviye kalmak için mevcut Bizans askeri taktiklerini güncelledi. Daha sonra Nikiforos Uranos'un Taktika gibi Bizans askeri talimatları, Praecepta Militaria'nın taktiklerini kullanarak ve gözden geçirerek bu sürece devam edecekti.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Özel
- ^ 1908 yılında ilk editörü J.A. Kulakovsky tarafından talimata bu başlık verilmiştir.
- ^ a b Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- ^ McGeer 1995, s. 257.
- ^ McGeer 1995, ss. 257-275.
- ^ McGeer 1995, s. 280.
- ^ McGeer 1991, s. 132.
- ^ McGeer 1995, s. 228.
- ^ McGeer 1995, ss. 184-188.
- Genel
- McGeer, Eric (1991). "Nikephoros Ouranos". Dumbarton Oaks Papers (İngilizce). Cilt 45. ss. 129-140. JSTOR 1291697.
- McGeer, Eric (1995). Sowing the Dragon's Teeth: Byzantine Warfare in the Tenth Century. Dumbarton Oaks Studies (İngilizce). 33. Washington, DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection.