Polkadot
| Polkadot | |
|---|---|
 | |
| Menkul değer sembolü | DOT |
| Gelişim | |
| Orijinal yazar(lar) | Gavin Wood |
| Beyaz kitap | Polkadot Whitepaper |
| Uygulama(lar) | Polkadot Gossamer |
| Kod deposu | Pollkadot GitHub |
| Geliştirilme statüsü | Aktif |
| Programlama lisanı | Rust |
| Website | Polkadot Website |
| Zaman damgası şeması | Proof-of-Stake |
| Blok tarayıcı | Polkadot Explorer |
| Dolaşımdaki arz | 1,165,267,192 DOT |
Polkadot bir blockchain platformu ve kripto para birimidir. Polkadot blok zincirinin yerel kripto para birimi DOT tokendir. Polkadot, Gavin Wood, Robert Habermeier ve Peter Czaban liderliğinde 2020 yılında bir İsviçre Vakfı olan Web3 Vakfı tarafından piyasaya sürülmüştür.[1] Blok zincirlerinin güvenilir bir üçüncü taraf olmadan mesaj alışverişinde bulunmasına ve birbirleriyle işlem yapmasına izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Bu, farklı blok zincirleri arasında zincirler arası veri veya varlık transferlerine ve Polkadot Ağı kullanılarak oluşturulacak merkezi olmayan uygulamalara (DApp'ler) izin verir.[2]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Protokol, Ethereum'un kurucu ortağı Gavin Wood, Robert Habermeier ve Peter Czaban tarafından Ekim 2017'de İlk madeni para arzı ile 144,3 milyon doların üzerinde para toplayarak oluşturulmuştur.[3] 2019'daki bir başka özel satış ile ek 43 milyon dolar toplanmıştır. Polkadot'un tanıtım belgesi 2016 yılında Wood tarafından yayınlandı. Web3 temeli ise daha sonra 2017'de başlatılmıştır.[4]
Polkadot'un ilk bloğu (genesis bloğu) Mayıs 2020'de yayınlandı. DOT, ağın yerel tokenidir ve genesis bloğunun başlatılmasıyla piyasaya sürülmüştür.[5]
Teknik detaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
Polkadot ağı, "relay chain" adlı birincil bir blok zincirine ve "parachains" adı verilen kullanıcı tarafından oluşturulan birçok paralel zincire sahiptir.[6] Relay zinciri, ağın yönetişim katmanı görevi görürken, parachain'ler açık artırmaya çıkarılarak bağımsız projelerin Polkadot altyapısı içinde yaşayan kendi blok zincirlerini oluşturmasına ve işletmesine olanak tanımaktadır.[7] Verilerin doğrulanmasından, fikir birliğine varılmasından ve işlemlerin yürütülmesini sağlamaktan bir relay zinciri sorumludur. Ağın saniyede 1.000 işlemin işleyebleceği tahmin edilmektedir.[4]
Proof of stake[değiştir | kaynağı değiştir]
Ağ, bir hisse kanıtı konsensüs algoritması kullanır.[8] Kullanılan protokol, Aggelos Kiayias tarafından oluşturulan bir protokol olan Ouroboros'tan türetilmiştir.[9]
Köprüler ve Parathread'ler[değiştir | kaynağı değiştir]
Polkadot ağı, blok zincirlerini birbirine bağlayan ve veri aktarımına izin veren köprüler içerir. Sağlayıcıların Bitcoin veya Cardano gibi diğer ağlarla birlikte çalışabilirliğini köprülemektedir. Parathread'ler, parachain'lere benzer şekilde çalışır ancak Polkadot ağına sürekli bağlantı gerektirmeyen "kullandıkça öde" modelini izler.[4]
Konsensüs ve DOT Tokeni[değiştir | kaynağı değiştir]
Polkadot hisse kanıtı konsensüs modelinde üç tür paydaş vardır:
- Adaylar: Geçiş zincirlerini güvence altına almak ve güvenilir doğrulayıcıları belirlemek.
- Doğrulayıcılar: DOT'u değerlendirmek, harmanlayıcılardan gelen kanıtları doğrulamak ve fikir birliğine katılmak için kullanılır.
- Harmanlayıcılar: Parachain işlemlerinin geçerli kayıtlarını tutar ve geçiş zincirindeki doğrulayıcılara gönderir
DOT tokeni hem staking hem de yönetişim için kullanılmaktadır:
- Staking: DOT'u "iyi" davranış için teminat olarak tutarak ağ katılımcılarını dürüst davranmaya teşvik ederek diğer proof-of-stake ağlarında olduğu gibi ağ güvenliğini sağlar. Staking, DOT stake edenler için ödüller üretir.
- Yönetişim: DOT kullanıcıları, ağırlıklı hisseye dayalı olarak oy kullanma haklarına sahiptir.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Polkadot (DOT) Nedir?". coinotag.com. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ "True interoperability". Polkadot. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022.
- ^ "Polkadot passes the $140M mark for its fund-raise to link private and public blockchains". Techcrunch. 17 Ekim 2017. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ a b c d "About Polkadot, a platform for Web3". PolkadotAbout. 17 Ekim 2017. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ "Polkadot Network". Polkadot Network. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2022.
- ^ "What is Polkadot?". Forbes. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023.
- ^ "What did Silicon Valley's crypto bubble create?". Financial Times. 31 Aralık 2020. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ "After Musk Bitcoin U-turn, which coins are more climate friendly?". www.aljazeera.com. 13 Mayıs 2021. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ "BABE". W3F. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021.