Nyingma

Nyingma okulunun kurucusu Padmasambhava'nın Butan'da yer alan heykeli

Nyingma (Tibetçe: རྙིང་མ་, Wylie: rnying ma, Lhasa diyalekti IPA: [ɲiŋma]) Tibet Budizmi'nin dört büyük okulundan biridir ve kelime olarak Tibetçe'de "eski okul" anlamına gelir. Ngangyur (Tibetçe: སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ།, Wylie: snga 'gyur rnying ma, Lhasa diyalekti IPA: [ŋaɲɟuː]), yani "antik çeviri cemiyeti" olarak da bilinir. Nyingma okulu, sekizinci yüzyılda, Kral Trisong Detsen'in (710-755) hükümdarlığı sırasında, Budist kutsal metinlerinin ilk defa Sanskritçe'den Tibetçe'ye çevrilmesi ile kurulmuştur.

Nyingma mezhebinin kendi tarihçilerine göre öğretileri ilk Buda Samantabhadra'ya (Güntu Sangpo) ve Garab Dorjé, Śrī Siṃha ve Jñānasūtra gibi Hint mahasiddhalarına kadar uzanmaktadır. Geleneksel kaynaklar, Tibet'teki Nyingma mezhebinin kökenini Padmasambhava, Yeshe Tsogyal, Vimalamitra, Vairotsana, Buddhaguhya ve Shantaraksita gibi 8. yüzyılda Budizmin ilk Tibet'te ilk kez yayılmasını sağlayan figürlerle ilişkilendirir. Nyingma geleneğinin Tibet'teki ilk Budist manastırı olan Samyé'de kurulduğu da düşünülmektedir. Nyingma öğretilerinin, keşiş olmayan Budistler veya ngagpalar (San. mantrī ) aracılığıyla aktarıldığı da bilinir.

Nyingma, tıpkı diğer Tibet mezheplerinde olduğu gibi Tibet Budizminin ana unsurlarının birçoğunu içerirken, aynı zamanda kendine özgü öğretilere de sahiptir. Nyingma öğretileri, aydınlanmaya ulaşan yolu dokuz kata ayıran ve "dokuz araç" olarak adlandırılan bir sınıflandırmayı içerir. Bu sınıflandırma, Nyingma'nın "Büyük Mükemmellik" (Dzogchen) öğtretisini tüm Budist öğretilerinin en yükseği olarak tanımlar. Dolayısıyla, Nyingma savunucuları, Dzogchen öğretilerini aydınlanmaya giden en doğrudan, derin ve incelikli yol olarak görür. Onyedi tantralar gibi temel Dzongchen metinlerinin, diğer Tibet Budizmi mezheplerinin aydınlanmaya ulaşmada en üstün yol olarak gördüğü En Yüksek Yoga Tantra yönteminin de ötesine geçen bir yolu anlattığına inanılır. Büyük Mükemmellik doktrininin en etkili Nyingma bilgini 1308 ve 1364 yılları arasında yaşamış olan Longchenpa'dır. Onun ciltler dolusu eserleri, Nyingma Dzogchen doktrinin sistematik bir hale getirilmesinde ve durulaştırılmasında önemli bir dönüm noktası olmuştur.

Nyingma okulu ayrıca, terma adı verilen gizli değerli metinlerin "hazine keşfedenler" veya diğer adıyla tertönler tarafından ortaya çıkarıldığı bir geleneğe sahiptir.

Tarihi

Mitler

Nyingma okulu, "İlk Buda" (Adi Buddha) Samantabhadra'yı (Küntu Sangpo), tüm budaların "hakikat bedeni" olan Dharmakāya'nın somutlaşmış hali olarak kabul eder.

Nyingma okulunun Vacrayana veya Tantra'sı, bu mezhebin kökenlerinin izini Amitaba ve Avalokitesvara adlı bodisatvalara ve gelişinin Şakyamuni Buda tarafından tahmin edildiğine inanılan Guru Padmasambhava'ya kadar götürür. Garab Dorje ve Yeshe Tsogyal da Nyingma'nın kökeni açısından önemli figürlerdir.

Nyingma ayrıca Samantabhadra'nın bir yayılımı olan Vajradhara'yı ve diğer budaları doktrinlerinin öğretmenleri olarak görür. Samantabhadra'nın bilgeliği ve şefkati, hepsi farklı varlıkların kapasitelerine uygun sayısız öğretiyi kendiliğinden yayar ve onları "bilgi sahiplerine" (vidyadhara) emanet eder. Vidyadhara'ların başı olan Dorjé Chörap onları Vajrasattva ve Légi Wangmoché adlı bir dakiniye vermiş ve onlar bu bilgileri insan siddhaları arasında dağıtmaştır. Bu geleneğin ilk insan öğretmeninin, Vajrasattva'yı görme kudretine sahip olan Garab Dorje (d. 55) olduğu söylenir. Padmasambhava, ilk insan öğretmenleri arasındaki en ünlü ve saygı duyulan figürdür. Hakkında birçok efsane bulunması tarihi Padmasambhava'yı efsaneden ayırmayı zorlaştırır. Diğer ilk öğretmenler arasında Vimalamitra, Jambel Shé Nyen, Sri Simha ve Jñanasutra yer alır. Bu figürlerin çoğu, bugün Kuzey Pakistan'da yer alan Oddiyana bölgesi ile ilişkilidir.

Tarihi kökeni

Budizmin, Tibet'teki, özellikle de doğu bölgelerindeki macerası en azından kral Thothori Nyantsen (yaklaşık M.Ö. 173?–300? ) dönemine dayanmaktadır. Songtsen Gampo'nun saltanatı (yaklaşık 617-649/50) döneminde Tibet Krallığı güç kazanmış , bir yazı sistemi benimsenmiş ve Budizmin kraliyet desteği altına girmiştir.

M.S. 760 yılı civarında, Tibet kralı Trisong Detsen Padmasambhava ve Hindistan'daki meşhur Budist eğitim kurumlarından olan Nalanda'nın başrahibi Śāntarakṣita'yı Budizmi "Karlar Diyarı" mahlasıyla da bilinen Tibet yaylalarına tanıtmaları için onları Tibet'e çağırdı. Bunun yanısıra, tüm Budist metinlerinin de Tibetçeye çevrilmesini emretti. Padmasambhava, Śāntarakṣita, 108 çevirmen ve Padmasambhava'nın en yakın öğrencilerinden 25'i uzun yıllar süren devasa kapsama sahip bir çeviri projesinde çalıştı. Bu döneme ait çeviriler, "Eski Çeviriler" ve "Erken Çeviri Okulu" olarak biliniyor. Padmasambhava esas olarak Budist ezoterik metinleri olan tantraların çevirisini denetleme işini üstlenirken; Śāntarakṣita sutra çevirileri üzerinde yoğunlaştı. Padmasambhava ve Śāntarakṣita ayrıca Tibet'teki ilk Budist manastırı olan Samye'yi de bu dönemde kurdular. Ancak Budizmin Tibet'te yayıldığı bu dönem uzun sürmeyecektir:

Dokuzuncu yüzyılın ortalarında, İmparatorluğun parçalanmaya başlamasıyla hızlı yükseliş kesintiye uğradı ve bu da hakkında nispeten az şey bildiğimiz, yüzyıllık bir iç savaşa ve bölünmüşlüğe yol açtı.

Baskı

Dunhuang'da bulunan, Farkındalığın guguk kuşu Dzogchen metninin bir bölümü

Budizmin ezoterik kolu olan Vacrayana bu şekilde Tibet'e yayıldı. Daha sonra 'Nyingma' olarak adlandırılan bu gelenek, sekizinci yüzyıldan on birinci yüzyıla kadar Tibet'teki tek Budist mezhebiydi. Kral Ralpachen'in kardeşi Kral Langdarma'nın (836-842) hükümdarlığı ile, sonraki 300 yıl boyunca devam eden bir siyasi istikrarsızlık dönemi başladı ve bu süre zarfında Tinet'teki Budistler zulme uğradılar. Bu dönemde kral, Budizmi Tibet'in yerli dini olan Bön'e yönelik bir tehdit olarak gördüğü için Budistler yeraltına çekilmeye zorlandı. Fakat Kral Langdarma Budizmi ortadan kaldırma amacında başarılı olamadı ve birkaç keşiş, Tibet'in kuzeydoğusundaki Amdo'ya kaçarak Tibet Budizminin keşişlik sistemini korudular.

9. ve 10. yüzyıllar, daha sonra Dzogchen "Zihin serisi" (Semde) olarak sınıflandırılacak olan yeni bir metin sınıfının artan popülaritesine tanık olmuştur. Bu yazıtlardan bazıları kendilerini Hint eserlerinin çevirileri olarak sunmasına rağmen David Germano'ya göre çoğu orijinal Tibet metinleridir. Bu metinler, zihnin gerçek doğasının boş ve parlak olduğu görüşünü desteklemekte ve geleneksel uygulama biçimlerini reddetmektedir. Dzogchen metin geleneğine yapılan vurgu, Nyingma okulunun merkezi bir özelliğidir.

Budizmin ikinci kez yayılması ve yeni çeviriler

Vacrayana Budizmini Tibet'e yeniden yaymak için yeni girişimler on birinci yüzyıldan itibaren başladı. Nyingma külliyatunun eski çevirilerini reddettikleri için topluca Sarma, yani "yeni çeviri" okulları olarak bilinen yeni Vacrayana okullarının ortaya çıkışı da yine bu dönemde oldu. Nyingmacılar kendilerini ilk kez bu dönemde ayrı bir grup olarak görmeye başladı ve "Nyingma" terimi, "eski" veya "antik" çevirileri kullanmaya devam edenlere atıfta bulunmak için kullanılmaya başlandı. Rongzom (yaklaşık 11. yüzyıl) ve Nyangrel gibi Nyingma yazarları, eski metinleri Sarma tercümanlarının eleştirilerine karşı savunmada ve Nyingma geleneğinin mitolojik ve felsefi temellerini atmada oldukça etkili oldular.

11. yüzyıldaki Nyingma yazarlarının en etkilisi olan Rongzom Chokyi Zangpo, hem sutralar hem de tantralar için kapsamlı zahiri ve batıni tefsirler yazdı. Madhyamaka gibi sutra öğretilerinin Budist tantraları ve Dzogchen öğretilerinden daha aşağıda olduğu görüşünü destekledi. Rongzom, Nyingma geleneğinde ana tantra olarak kabul edilen Guhyagarbha tantra hakkında da bir tefsir kaleme aldı.

Drapa Ngonshe, 11. yüzyıl tertönü

Nyangrel Nyima Özer, 11. yüzyıl tertönü

Sistematikleşme ve büyüme

Jigme Lingpa

Longchen Rabjampa, Drimé Özer (Longchenpa, 1308–1364, muhtemelen 1369), Nyingma düşüncesi ve Tibet Budist felsefesinde merkezi yere sahip bir düşünür ve şairdir. O dönemde Nyingma geleneğinde çoktan merkezi metinler haline Menngagde gibi belli başlı metinleri çeşitli yazılarında sistematik bir şekilde ele alması ve açıklamasıyla tanınır. Başlıca yazıları arasında Yedi Hazine (mdzod bdun), "Doğal Özgürlük Üçlemesi" (rang grol skor gsum), "Karanlığı Temizleyen Üçleme" (mun sel skor gsum) ve Doğal Kolaylık Üçlemesi (ngal gso puan gsum) bulunur.

14. ve 15. yüzyıllar, Orgyen Lingpa (1323–1360), Pema Lingpa (1346–1405), Sangye Lingpa (1340–1396) ve Ratna Lingpa (1403–1479) gibi birçok tertönün eserlerini verdiği bir dönemdir. Diğer bir önemli figür, "Tibet Ölüler Kitabı"nın (bar-do thos'-grol) iki metnini içeren "Barışçıl ve Gazaplı Olanların Niyetiyle Kendini Özgürleştirmenin Engin Dharma'sı" adlı önemli bir çalışma kaleme alan Karma Lingpa'ydı (1326–1386).

Lochen Dharmaśrī (1654–1717) Guhyagarbha tantra üzerine önemli tefsirler kaleme aldı. Kardeşi Terdak Lingpa (1646–1714) ise, 1670 yılında altı büyük Nyingma manastırından biri olan Mindrolling Manastırı'nı kurdu.

Nyingma sisteminin geliştirilmesinde daha sonraki çığır açıcı figürlerden bir diğeri de, Longchen Nyingthig'in ("Engin Genişliğin Yürek-cevheri") yazarı ve "on sekizinci yüzyılın en büyük hazine kaşifi" olan Jigme Lingpa (1730-1798) idi. Bu eser, bugün en yaygın kullanılan Nyingma Dzogchen öğretilerinden birinin sistematikleştirilmesi sağlamıştır.

Skolastisizmin yükselişi

Jamgon Ju Mipham Gyatso

1848'de Dzogchen Shri Sengha'nın (rdzogs chen srwi sengha) Nyingma manastır okulu, Zhanphan Thaye adlı karizmatik bir öğretmen tarafından, Do Kyentse'nin (rndo mkhyen rtse) de katkısıyla Kham'da kuruldu. Georges Dreyfus'a göre, Nyingma okulu geleneksel olarak "öğretilerini yetkili silsileler aracılığıyla iletmek için keşiş olmayan tantrik uygulayıcılara güveniyordu." Bu manastır okulunun kuruluşu, Nyingma geleneğinde büyük bir değişime neden oldu. Bu okulun kurulması, kurumsallaşmış bir manastır skolastisizmi ve eğitim sistemine dayanan Gelug okulunun Tibet Budizmi içerisindeki hegemonyasının büyümesine bir yanıt olarak görülüyor. Bu manastırdaki çalışma ve öğrenme türü, daha çok tartışmaya dayalı Gelug eğitiminin aksine, çoğunlukla tefsirsel yorumlara dayanıyordu. Bu şekilde Nyingma okulu yeniden canlandı ve kendisini Gelug okuluna meşru bir rakip olarak ortaya koydu.

Jamyang Khyentse Wangpo (1820–1892) ve Jamgön Kongtrül'ün (1813–1899) öncülük ettiği ve Gelug okulunun dominasyonuna bir yanıt olarak Gelug dışındaki üç büyük Tibet Budizmi mezhebi olan Sakya, Kagyu ve Nyingma'nın öğretilerini toplamaya ve basmaya çalışan Rime hareketinin yükselişi de 19. yüzyılda gerçekleşti.

Jamgon Ju Mipham Gyatso ("Büyük Mipham", 1846–1912), 1846'da Doğu Tibet'in bir eyaleti olan Kham'da aristokrat bir ailede ünyaya geldi. Mipham, Kongtrül gibi Rime bilginlerinin öğrencisiydi. Mipham, hem Sutra hem de Vacrayana öğretilerini Nyingma bakış açısıyla yorumladığı yetkin eserler üretti ve Dzogchen ve Madhyamaka üzerine kapsamlı yazılar kaleme aldı. Karma Phuntsho'ya göre, Mipham'ın çalışması "on dokuzuncu yüzyılın sonlarında Nyingma skolastisizminde bir devrim yarattı ve yüzyıllardır durgun olan Nyingma'nın statüsünü yükselterek onu tartışmasız tüm Tibet Budizmi'ndeki felsefi geleneklerin en dinamik ve en kapsamlı olanı haline getirdi."

Mipham'ın çalışmaları, yalnızca Nyingma silsilesi için değil, aynı zamanda Kagyu mezhebi için de temel metinler haline geldi. Onun yazdığı metinler, tüm Nyingma manastırlarında ve keşiş okullarında merkezi bir konuma sahiptir.

Mipham'ın izinden giden Khenpo Shenga da Dzogchen Shri Sengha'da, Nagarjuna, Aryadeva ve Asanga'nın başlıca eserlerini de içeren klasik Hint metinlerini kullanarak zahiri felsefe çalışmasını başlatarak Nyingma'nın keşiş okullarını yeniden canlandırma konusunda önemli bir figür haline geldi. Khenpo Shenga, bu önemli metinler ve skolastik ders kitapları üzerine tefsirler kaleme aldı. Klasik Hint metinlerine başvurarak mezhepsel anlaşmazlıklardan kaçınmanın bir yolu olarak bu metinlerin incelenmesine odaklandı.

Özellikle Orgyen Chokgyur Lingpa (1829–1870), Péma Ösel Dongak Lingpa (1820–1892) ve Dudjom Lingpa (1835–1904) tarafından yeni Terma metinlerinin üretimine de 19. yüzyılda gerçekleşti. Bu dönemin bir diğer önemli şahsiyeti, Nyingma mezhebinin yoluna girmeden önce yapılması gereken ön hazırlıklar üzerine önemli bir metin olan Mükemmel Öğretmenimin Sözleri adlı eseri yazan Patrul Rinpoche'dir (d. 1808).

Öğreti

Dzogchen

Dzogchen ("Büyük Mükemmellik"), Nyingma'nın odak noktası görüştür ve bu okul tarafından Budizmin en üstün ve mükemmel uygulaması olarak görülür. Tibetçe'de rigpa olarak bilinen zihnin doğasının nihai anlayışı olarak görülür. Dzogchen, diğer tantrik geleneklerinde yer alan incelikli beden uygulamaları ve zihinsel görselleştirmeler olmadan zihnin doğasını anlamaya çalışır. Dzogchen tantraları, görselleştirme uygulamalarının doğrudan zihnin doğasıyla çalışan Dzogchen'den daha düşük seviyede olduğunu belirtir. Dzogchen'in temel özelliklerinden birisi de temelde saflık (ka dag) ve kendiliğindenlik (lhun grub) olan ve Budizmdeki "boşluk" (şunyata) kavramıyla özdeşleştirilen ilkel ve doğal zihne (rigpa) ulaşmak için gündelik zihni ve onun karanlıklarını "kesme" (khregs chod) uygulamasıdır. Dzogchen pratiğinin ikinci bir formu da "doğrudan yaklaşım" (thod rgal) olarak adlandırılır ve kendiliğindenliği anlama çabasını içerir. Bu da Budizmdeki "yetenekli araçlar" (upaya) kavramıyla ilişkilidir.

Uygulamalar

Vajrakilaya

Ön uygulamalar

Tibet Budizminin diğer okullarında olduğu gibi, Nyingma çeşitli ngöndroları yani zihni sonraki meditasyonlara hazırlamaya yardımcı olan ön uygulamaları içerir. Bunlar arasında "bodiçitta", "zihni döndüren dört düşünce" ve Vajrasattva arınma uygulaması yer alır.

Yidam uygulaması ve koruyucular

Tanrı Yogası da Nyingma'da mevcuttur. Nyingma ustaları tarafından uygulanan önde gelen meditasyon tanrıları (yidam), Vajrakīla (Tib. Dorje Phurba ) ve Vajra Heruka'dır (ayrıca Vishuddha Heruka ; Tib. Yangdak Tratung, Wylie: yang dag khrag 'thung). Nyingma silsilesinin üç temel koruyucusunun Ekajaṭī (Wylie: e ka dza ti), Rāhula (Wylie: gza' ra hu la) ve Dorje Legpa (Wylie: rdo rje legs pa, Sanskritçe: Vajrasādhu ) olduğu söylenir.

Diğer uygulamalar

Lojong gibi diğer uygulama biçimleri ve Trul khor gibi incelikli vücut uygulamaları da Nyingma mezhebinin bir parçasıdır.

Dokuz Araç

Nyingma geleneği tarafından Budist yolunun tamamını kategorize etmek için kullanılan dokuz yana diğer Budist mezheplerinde bulunmaz. Bu dokuz yana (araç veya taşıt) şu şekildedir:

Sutra sistemi

• Śrāvakayāna, Dinleyicilerin veya öğrencilerin Aracı.
• Pratyekabuddhayāna (Hinayana), Yalnız Budaların Aracı, yalnız meditasyonun yolu.
• Bodhisattvayāna (Mahayana), Büyük Araç veya Nedensel Araç, Aydınlanmış Varlıkların Aracı, sadece kendisini değil, tüm bilinçli varlıkları Saṃsāra'dan özgürleştirme niyetiyle aydınlanmayı arayan veya elde edenlerin yoludur.

Dış tantralar

• Kriyā (Wylie: bya ba'i rgyud), Ritüeller, mantra zikirleri ve görselleştirmeyi içeren Eylem Tantrası'na denir.
• Carya veya Ubhaya (Wylie: u pa'i rgyud veya spyod pa'i rgyud ), Davranış Tantrası - eşit miktarda meditasyon ve sembolik ritüeller içerir.
• Yogatantra (Wylie: rnal 'byor gyi rgyud), Birliğin Tantrası.

İç tantralar

• Mahayoga (Wylie: chen po'i rnal 'byor), Büyük Yoga.
• Anuyoga (Wylie: rjes su rnal 'byor), Müteakip Yoga - nefes alış verişini, sinir sistemini ve cinsel enerjiyi kontrol etmeyi içerir.
• Atiyoga (Dzogchen) (Wylie: lhag pa'i rnal 'byor veya rdzogs chen), Nihai Yoga; Büyük Mükemmellik - en üst düzey Nyingma pratiğidir ve genellikle bu amaç için özel olarak kurulan manastırlarda uygulanır.

Daha sonraki okullarda iç tantrik öğretiler, Nyingma sistemindeki Mahayoga'ya karşılık gelen Anuttarayoga Tantra olarak bilinirken, sonraki okulların Mahamudra öğretilerinin Dzogchen öğretileriyle benzer sonuçlara yol açtığı söylenir. Dokuz araçtan ilk ikisi Hinayana, üçüncüsü Mahayanadır. Geri kalan altısı ise sadece Vacrayana'ya özgüdür.

Kutsal külliyat

Sarma geleneklerinin Tibet'e aktarılmasıyla birlikte, yeni sistemlerin çeşitli savunucuları, Nyingma ezoterik külliyatının çoğunluğunun Hint kökenli olmadığına dair eleştiride bulundular. O dönemde bir kutsal metnin Hint kökenli olması, meşru sayılabilmesi açısından önemliydi. Sonuç olarak, Nyingma ezoterik külliyatının çoğu, Sarma gelenekleri için yerleşik külliyat haline gelen ve Buton Rinchen Drub tarafından derlenen metinlerden oluşan Tengyur'dan çıkarıldı. Bu, Nyingma'nın Tengyur kutsal yazıtlarını kabul ederken, diğer okulların Hint kaynaklarına dayanmadığı için gerçekliğini reddettikleri yazıtları da içerdikleri anlamına gelir. Bu yazıtlardan bazılarının Sanskritçe orijinalleri Nepal'de keşfedilmiştir.

Nyingma okulu bir Kama veya sözlü silsileye ve bir de Terma silsilesine sahiptir. Kama silsilesi, sözlü aktarıma dayanır. Kama geleneği Nyingma alimi Khenchen Palden Sherab Rinpoche tarafından "Nyingma geleneğinin kaynağı" olarak adlandırılır. Ayrıca Khenchen Palden Sherab Rinpoche de şöyle demiştir:

Guru Padmasambhava'nın zamanında ve sonrasında en az üç yüzyıl boyunca, Tibet'te aydınlanmaya ulaşan herkes, bunu Nyingma Okulu'nun kama silsilesinin öğretilerini uygulayarak yaptı..

Kama silsilesi, 8. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar baskınlığını sürdürmüştür.

Terma silsilesi ise, tertönlerin (hazine kaşiflerinin) saklanmış öğretileri bulduğu ve müritlerine aktardığı silsiledir. Terma soyunun yükselişi 11. yüzyılda başladı ve 14. yüzyıla gelindiğinde tertönler, kama ustalarından daha popüler öğretmenler haline gelmişlerdi. Terma silsilesi, Guru Padmasambhava ve Yeshe Tsogyal tarafından, gelecekteki keşfedilmesi beklenen öğretilerin mağaralara ve diğer yerlere saklanmasıyla kurulmuştur. Kama öğretileri Terma'nın da temelini oluşturur.

Nyingma Gyubum

Nyingmacılar, çoğunlukla Mahayoga, Atiyoga (Dzogchen) Zihin sınıfı (Semde) ve Boşluk Sınıfı (Longdé) metinlerinden oluşan ezoterik külliyatlarını, Nyingma Gyubum (Antik Okulun Yüz Bin Tantrası, Wylie: rnying ma rgyud ‘bum) adlı alternatif bir koleksiyonda düzenledi. Gyubum külliyatı, çoğunlukla Kama'dan oluşurken (Wylie: bka' ma) çok az terma (Wylie: gter ma) içerir. Atiyoga'nın üçüncü sınıfı olan Gizli Sözlü Talimatlar (Menngagde) ise çoğunlukla terma metinlerdir.

Gyubum'un çeşitli baskıları günümüze ulaşmıştır, ancak tipik bir versiyonu, 1974'te Yeni Delhi'de Dilgo Khyentse Rinpoche tarafından yayınlanan otuz altı Tibetçe cilttir. Bu koleksiyon şunları içerir:

• 10 cilt Ati Yoga (Dzogchen)
• 3 cilt Anu Yoga
• Mahayoga'nın tantra bölümünün 6 cildi
• Mahayoga'nın sadhana Bölümünün 13 cildi
• 1 cilt koruyucu tantralar
• 3 cilt katalog ve tarihsel arka plan

Mahayoga

Mahayoga (Wylie: rnal 'byor chen po) geleneğinin merkezinde "On sekiz büyük tantra" (Wylie: bshad pa dang cha mthun gyi rgyud tantra sde bco brgyad) bulunur. Bu tantralar "beş kök tantra" ( Wylie: rtsa ba sku gsung thugs yon tan phrin las kyi rgyud chen po lnga), "beş uygulama tantrası" (Wylie: sgrub pa lag len du bstan pa rol pa' rgyud chen po lnga), "beş etkinlik tantrası" (Wylie: spyod pa'i yan lag tu 'gro ba'i rgyud chen po lnga) ve "iki tamamlayıcı tantra" (Wylie: ma tshang kha bskong ba'i rgyud chen po gnyis) olarak sınıflandırılır. Bu tantraların hepsi birlikte Māyājāla olarak bilinirler. Guhyagarbha Tantra (Wylie: rDo rje sems dpa' sgyu 'phrul drwa ba gSang ba snying po) bunların en önde gelenidir ve diğer onyedi tantranın içeriğini özetler.

Dzogchen metinleri

Dzogchen (Büyük Mükemmellik) metinleri genellikle, Dzogchen'in tarihsel gelişimini yansıtan üç kategoriye ayrılır:

1. Semde (Wylie: sems sde ; Skt: cittavarga), "Zihin Serisi" adı verilen bu kategori, 9. yüzyıl ve sonrasına ait en eski Dzogchen öğretilerini içerir. Farkındalığın Habercisi ve 'zihin' tantralarının en önemlisi olan Kunjed Gyalpo (Sanskritçe: Kulayarāja Tantra; Büyük Düzelteç) Tantrası gibi metinleri içerir.
2. Longdé (Wylie: klong sde; Skt: abhyantaravarga ), Boşluk serisi; 11. – 14. yüzyıllardan kalma metinlerden oluşur. Bu metinler boşluğu (şunyata) veya ferahlığı vurgular. Bu bölümdeki en önemli metin "Samantabhadra'nın Her Şeyi Kapsayan Uçsuz Bucaksızlığın Kraliyet Tantrası"dır (Sanskritçe: Mahāvarntaprasaranirajatantranāma).
3. Menngagde (Wylie: man ngag sde; Skt: upadeshavarga), gizli Sözlü Talimatlar dizisi, 11. – 14. yüzyıllar arasında kaleme alınmıştır. Önemli "Onyedi tantra" da dahil olmak üzere bu kategori, iki ana uygulama biçimine odaklanır: kadag trekchö, "ilkel saflığın kesilmesi" ve lhundrub tögal, "kendiliğinden varlığın doğrudan geçişi."

Termalar

Nyingma geleneğine göre, Padmasambhava ve müritleri, Kral Langdarma yönetiminde Budistlere yapılan zulüm döneminde Budist öğretilerinin korunması ve gelecekte yeniden canlandırılması için yüzlerce kutsal kitabı, ritüel nesnesini ve kutsal emaneti gizli yerlere sakladılar. Bu termalar daha sonra yeniden keşfedildi. Rinchen Terdzod ( Tibetçe: རིན་ཆེན་གཏེར་མཛོད།, Wylie: rin chen gter mdzod Nyingmacılar için bugün en değerli olarak kabul edilen terma koleksiyonudur.

Hiyerarşi ve öğretmenler

Siyasi tarih

Nyingma okulu kendisini politika dışı olarak görmektedir. Diğer üç ana Tibet mezhebinin aksine, Nyingma geleneği Tibet'te hiçbir zaman baskın siyasi güç olmamıştır. Fakat diğer geleneklerde de olduğu gibi, Nyingmacılar da Tibet'in ve ayrıca komşu Bhutan'ın siyasi entrikalarından tamamen azade olmamıştır.

Diğer üç gelenekten farklı olarak, Nyingma okulu, bünyesinde ruhani lider barındırmaz. Bunun yerine, Nyingma geleneği, gerektiğinde faaliyetleri koordine eden özerk manastırlara dayanır.

İç yönetim

Nyingma'nın geleneksel olarak merkezi bir otoritesi veya mezhep çapında bir hiyerarşisi yoktu. Gelug'un Ganden Tripa'sı, Karma Kagyu'nun Karmapa'sı veya Sakya'nın Sakya Trizin'i gibi hiçbir zaman tek bir "silsile başı" olmadı.

Çin'in Tibet'i işgali sonrası oluşan Tibet diasporasının sürgün topluluğunu istikrara kavuşturma ve Tibet Budist metinlerini toplama amacıyla, Merkezi Tibet Yönetimi'nin lideri olan 14. Dalai Lama'nın talebiyle Dudjom Rinpoche geçici bir süre için Nyingma geleneğinin başına geçti. Pozisyon büyük ölçüde idariydi, ancak bu rolde görev almış olan Rinpoçeler, evrensel olarak en çok saygı görenler arasındadır. Bu Rinpoçeler şu şekildedir:

• Dudjom Jigdral Yeshe Dorje Rinpoche (1904–1987), 1960'lardan ölümüne kadar görev yaptı.
• Dilgo Khyentse Rinpoche (1910–1991), 1987'den ölümüne kadar görev yaptı.
• Penor Rinpoche (1932–2009), 1991'den 2003'te emekli olana kadar görev yaptı.
• Mindrolling Trichen Rinpoche (1930–2008), 2003'ten ölümüne kadar görev yaptı.
• Trulshik Rinpoche (1923–2011), 2010'dan 2 Eylül 2011'deki ölümüne kadar görev yaptı. Chatral Rinpoche'nin pozisyonu reddetmesinden sonra seçildi.
• Taklung Tsetrul Rinpoche (1926–2015), 2012'den ölümüne kadar görev yaptı.

Daha sonra, mezhep liderinin altı ana Nyingma manastırının baş lamaları - Kathok, Zogchen, Shechen, Mindrolling, Dorje Drak ve Palyul - arasında sırayla dönemsine oybirliğiyle karar verildi. Bu temsilciler, yıllık bir festival olan Nyingma Monlam'ında üç yıllık dönemler için atanır. :

• Ocak 2018'de Bodh Gaya'daki 29. Nyingma Monlam sırasında atanan Katok Getse Rinpoche (1954–2018), Kasım 2018'deki ölümüne kadar görev yaptı.
• Dzogchen Rinpoche (1964 doğumlu), 15 Ocak 2019'da Hindistan'ın Bodh Gaya kentinde düzenlenen 30. Nyingma Monlam sırasında atandı. Rinpoche, sağlık endişeleri nedeniyle pozisyonu reddetti.

2020'deki 31. Nyingma Monlamı sırasında Shechen Rabjam Rinpoche'den liderlik pozisyonunu kabul etmesi istendi. Rinpoche kabul etmedi ve bir "gelenek başının" atanmasına devam etmesinin sebep olacağını sorunlara dair endişelerini dile getirdi. Onun önerisi üzerine, büyük Nyingma manastırlarının temsilcileri, bundan sonra "Nyingma geleneğinin başı" pozisyonunun seçilmemesine karar verdiler. Bunun yerine, gelenekle ilgilenecek olan Nyingma Monlam Komitesi için temsilciler seçilecektir.

Tertönler

Terma ("gizli hazineler") kavramı, Nyingma geleneği için özel bir öneme sahiptir. Birkaç Kagyucu tertön (hazine bulucu) olmasına ve bu uygulama Bönpo'da da olmasına rağmen, Tibet Budist tertönlerinin büyük çoğunluğu Nyingmacı olmuştur. Başta Padmasambhava ve Yeshe Tsogyal olmak üzere geçmiş ustaların, uygun ve hayırlı zamanlarda daha sonraki tertönler tarafından keşfedilmek üzere bazı nesneleri, metinleri ve öğretileri sakladıklarına inanılır. Bu öğretiler genellikle kayalarda ve mağaralarda fiziksel olarak keşfedilebilir veya doğrudan tertönün zihin akışında ortaya çıkan "zihin terması" olabilir.

Terma geleneğinin Tibet'e gelmeden önce Hindistan'da öncülleri bulunmaktaydı. Örneğin Nagarjuna, Nāgalar diyarında, Buda Şakyamuni'nin zamanından beri saklanan "Yüz bin ayette Prajnaparamita-Sutra"nın son bölümünü yeniden keşfetti.

Terma'ların yeniden keşfi, ilk tertön olan Sangye Lama (1000–1080) ile başladı. En büyük öneme sahip tertönler arasında Nyangral Nyima Oser (1124–1192), Guru Chowang (1212–1270), Rigdzin Godem (1307–1408), Pema Lingpa (1450–1521), Mingyur Dorje (1645–1667), Jamyang Khyentse Wangpo ( 1820–1892) ve Orgyen Chokyuur Lingpa (1829–1870) bulunur. On dokuzuncu yüzyılın en ünlü tertönlerinden bazıları ise Jamgon Kongtrul,Chokgyur Lingpa ve Khen Kong Chok Sum idi.

Günümüzde Nyingma silsilesi

En büyük uluslararası Nyingma organizasyonlarından bazıları Namkhai Norbu'nun Dzogchen topluluğu ve Sogyal Rinpoche'nin Rigpa organizasyonudur.

Altı Ana Manastır

Mindrolling Manastırı, Tibet

Nyingma silsilesi için en büyük önem taşıyan manastır, 787 yılında Śāntarakṣita tarafından kurulan ve hem Tibet'in hem de Nyingma geleneğinin ilk manastırı olan Samye'dir. Bunun dışında, Nyingma geleneğinde, Tibet, Butan ve Nepal'de çok sayıda yan manastır geliştiren "Altı Ana Manastır" olduğunu da kabul etmiştir.

Nyingma'nın Altı Ana Manastırı Tibet'in öeşitli bölgelerinde bulunurken, kurumların merkezi Kham bölgesidir . Kültür Devrimi'nden önce ve sonra birçok manastır yıkılmış ve en son Larung Gar ve Yarchen Gar'da rahibeler ve keşişler tutuklanmalarla ve yeniden eğitim kamplarına gönderilme cezalarıyla karşı karşıya kalmışlardır. Nyingma manastırları Nepal'de ve Hindistan genelinde yeniden inşa edilirken, Tibet diasporasının bir parçası olan Nyingma Vacrayana ustalarının birçoğu da Batıya, Avrupa ve Amerika'ya yayılmıştır.

Bu altı ana manastırın hangileri olduğu konusunda formülasyonlar vardır. Eskiden Yukarı Tibet'teki Dorje Drak Manastırı (14. yüzyıl, 1632'de taşındı), Mindrolling Manastırı (1676), Palri Manastırı (1571) resmi adı Chonggye Pelri Thekchen Ling); ve Aşağı Tibet'teki Katok Manastırı (1159) ve Palyul Manastırı (1665) ve Dzogchen Manastırı'dır (1684).

Palri'nin gerilemesi ve Shechen Manastırı'nın gelişmesi (1695) sonrasında, Altı Ana Manastır, Yukarı Tibet'te Dorje Drak ve Mindrolling, merkezde Shechen ve Dzogchen ve Tibet'in aşağı kısmında Kathok ve Palyul haline geldi. Son dört manastırın tamamı Kham'da bulunurken Shechen Manastırı 1950'lerde Çin'in Tibet'teki manastırı yıkmasının ardından 1985'te Nepal'de yeniden inşa edildi.

Ayrıca bakınız

• Chokling Tersar
• Namchö

Dipnotlar

Genel referanslar

• Dudjom Rinpoche, Jikdrel Yeshe Dorje (1991). The Nyingma School of Tibetan Buddhism: its Fundamentals and History. Boston: Wisdom Publications. ISBN 0-86171-087-8.  Two Volumes.
• Germano, David (25 Mart 2002). "History and Nature of The Collected Tantras of the Ancients". collab.its.virginia.edu. University of Virginia. 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Thondup, Tulku (1986). Hidden Teachings of Tibet: An Explanation of the Terma Tradition of the Nyingma School of Tibetan Buddhism. Londra: Wisdom Publications. ISBN 978-0861710416. 

Dış bağlantılar

• Karmapa : Nyingma Okulu 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Katog Choling : Nyingma Silsilesi 25 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Padmasambhava Budist Merkezi : Nyingma Silsilesi 20 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Payul Ling : Nyingma 27 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tarthang Tulku : Nyingma Trust 7 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Tergar : Nyingma Silsilesi 28 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Zangthal: Tibetçe metinlerin İngilizceye çevirisi 18 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.