Mukor
Mukor (Mucormycosis; Zygomycosis), doğada çürüyen bitkilerde ve ekmek küfünün içeriğinde bulunan normalde hastalık yapamayan (saprofit) fakat vücut direncinin bozulduğu durumlarda hastalık yapan (çıkarcı) bir maya mantarıdır. Burun ve üst solunum yollarının nekrozlu-ülserli lezyonlarının en önemli nedenlerinden biridir. Özellikle ketoasidozlu diabet hastalarında, nötropenisi olanlarda, deri yaralarının oluştuğu travmalarda ve eroin bağımlılarında önemlidir.[1][2] Lenfomalar, karaciğer sirozu, böbrek yetmezliği, geniş yanıklar, beslenme bozuklukları ve organ transplantasyonları başlıca risk faktörleridir.[1][2] Organizmaya sindirim ya da solunum yoluyla giren etken, özellikle üst solunum yollarında yerleşir.[3][4] Burun mukozasından paranazal sinüslere ve elmacık kemiğine (zigomatik kemik) doğru genişleyen nekrotik lezyonlar oluşur; damak delinmesi (perforasyon) ile ağız boşluğuna açılabilir. Yukarıya doğru gelişen enfeksiyon göz yuvasına (orbita) ve beyine ulaşabilir (rinoserebral mukor), kafadaki sinirleri (kraniyal sinirler) etkileyebilir, beyindeki büyük toplardamar olan kavernöz sinüs’te tromboz gelişebilir. Aspergillus gibi atardamar çeperlerinin içine girerek yerel arterit oluşturabilen mantarların başında gelir.[1][2][4] Beyin damarlarının çeperlerine girerek tromboza ve beyin infarktlarına yol açar; felçler, konuşma bozuklukları (afazi) ve epileptiform nöbetler görülür. Rinoserebral mukor'un prognozu kötüdür.[1][2][4]
Mukor sporlarının yutulması sindirim sistemi enfeksiyonlarına yol açar. Sindirim sistemi enfeksiyonları ileri derecede beslenme bozukluğu olan çocuklarda daha sık görülür. Solunum havasıyla akciğerlere ulaşan küf sporları “hemorajik mukor pnömonisi”ne neden olur.[2][4] Mikroskopla yapılan incelemede, özellikle nekroz alanlarında ve atardamarlardaki trombuslarda mantar lifçikleri görülür.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c d e Richardson MD, Warnock DW. Fungal Infection: Diagnosis and Management, 4th Edition, Wiley-Blackwell, West Sussex, 2012
- ^ Spellberg B, Edwards J, Ibrahim A. Novel perspectives on mucormycosis: pathophysiology, presentation, and management. Clinical Microbiology Reviews, 18(3): 556–569, 2005
- ^ a b c d Roden MM, Zaoutis TE, Buchanan WL, et al. Epidemiology and outcome of Mucormycosis: a review of 929 reported cases". Clinical Infectious Diseases, 41 (5): 634–653, 2005