Kullanıcı:Florink23/Nixon Şoku

Richard Nixon, 1971'de

Nixon Şoku Amerika Birleşik Devletleri başkanı Richard Nixon tarafından yükselen enflasyona cevaben 1971’de alınan bir dizi ekonomik önlemdi. En önemlileri ücret ve fiyat donmaları, ithalata uygulanan ek ücretler ve ABD dolarının altına doğrudan uluslararası dönüştürülebilirliğinin tek taraflı iptali idi.

Nixon’ın faaliyetleri, mevcut Bretton Woods uluslararası finansal değişim sistemini resmen ortadan kaldırmazken, temel bileşenlerinden birinin askıya alınması, Bretton Woods sistemini etkin bir şekilde işlevsiz hale getirdi.

Nixon, Bretton Woods sistemine reformlar uygulandıktan sonra doların doğrudan dönüştürülmesine devam etme niyetini kamuoyuna açıklarken, tüm reform girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.1973'e gelindiğinde, Bretton Woods sisteminin yerini fiilen serbestçe dalgalanan fiyat para birimlerine dayalı mevcut rejim aldı.

1944’te 44 ülkeden temsilciler, Bretton Woods sistemi olarak bilinen yeni bir uluslararası para sistemi geliştirmek için New Hampshire, Bretton Woods'ta bir araya geldi.

Konferansa katılanlar, bu yeni sistemin "döviz kuru istikrarını sağlayacağını, rekabetçi devalüasyonları önleyeceğini ve ekonomik büyümeyi destekleyeceğini" ummuşlardı. 1958’e kadar Bretton Woods sistemi tamamıyla kullanıma hazır değildi. Ülkeler artık uluslararası hesaplarını, ABD hükümeti tarafından paraya çevrilebilen, ons başına 35 dolarlık sabit bir döviz kuru üzerinden altına dönüştürülebilecek dolar cinsinden kapattılar. Böylece, Amerika Birleşik Devletleri denizaşırı ülkelerdeki her doları altınla desteklemeye kararlıydı ve diğer para birimleri dolara sabitlendi.

II.Dünya Savaşı'ndan sonraki ilk yıllarda Bretton Woods sistemi iyi çalıştı. Marshall Planı ile, Japonya ve Avrupa savaştan sonra yeniden inşa ediliyordu ve ABD dışındaki ülkeler Amerikan mallarına, arabalarına, çeliklerine, makinelerine dolar harcamak istiyorlardı. Çünkü Amerika dünyadaki resmi altın rezervinin yarısından fazlasına sahipti-İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda 574 milyon ons (yaklaşık 16270 ton)- sistem güvenilir görünüyordu.

Bununla birlikte 1950'den 1969'a Almanya ve Japonya iyileşirken ABD'nin dünyanın ekonomik çıktısındaki payı %35'ten %27'ye önemli ölçüde düştü. Dahası, olumsuz ödemeler dengesi, Vietnam Savaşı’nın neden olduğu artan kamu borcu, Merkez Bankası’nın parasal enflasyonu, 1960’larda doların giderek daha fazla değerlenmesine neden oldu.

Fransa'da, Bretton Woods sistemi, ABD dışındaki vatandaşların "Amerikan yaşam standartlarını desteklediklerini ve Amerikan çokuluslu şirketlerini sübvanse ettiklerini" gördükleri "asimetrik bir finansal sistem" ile sonuçlandığı için "Amerika'nın fahiş ayrıcalığı" olarak adlandırıldı.

Amerikalı iktisatçı Barry Eichengreen'in özetlediği gibi: "Bureau of Engraving and Printing 100 $ 'lık bir banknot üretmek sadece birkaç sente mal olur, ancak diğer ülkeler bir tane elde etmek için 100 $' lık gerçek malların peşine düşmek zorunda kaldılar." Şubat 1965'te Başkan Charles de Gaulle, ABD doları rezervlerini resmi döviz kuru üzerinden altınla değiştirme niyetini açıkladı.

1966'da, ABD dışındaki merkez bankaları 14 milyar dolar tutarken, Amerika Birleşik Devletleri sadece 13.2 milyar dolarlık altın rezervine sahipti. Bu rezervlerin yalnızca 3,2 milyar doları yabancı holdingleri karşılayabildi çünkü geri kalanı yerli holdingleri kapsıyordu.

1971'e gelindiğinde para arzı% 10 artmıştı. Mayıs 1971'de Batı Almanya, Deutsche Mark'ı yeniden değerlendirmek istemeyerek Bretton Woods sisteminden ayrıldı. Takip eden 3 ay içinde, bu hamle ekonomilerini güçlendirdi. Eş zamanlı olarak, dolar, Alman Markına karşı %7.5 düştü. Diğer ülkeler dolarlarının altına itfa edilmesini talep etmeye başladılar. İsviçre, Temmuz ayında 50 milyon doları kullandı. ABD, 5 Ağustos 1971’de kongrede fiyat düşürücülerden korumak için önerilen devalüasyon rapor yayımladı 5 Ağustos 1971'de ABD Kongresi, doları "yabancı fiyat düşürücülere" karşı korumak amacıyla doların devalüe edilmesini tavsiye eden bir rapor yayınladı. 9 Ağustos 1971’de doların Avrupa para birimleri karşısında değer kaybetmesi üzerine İsviçre, Bretton Woods sisteminden ayrıldı. ABD’nin Bretton Woods sisteminden ayrılması için baskı yoğunlaşmaya başladı.

Etkinlik

O sırada ABD'nin işsizlik oranı% 6,1 (Ağustos 1971) ve enflasyon oranı% 5,84 (1971) idi.

Başkan Nixon, bu sorunlarla mücadele etmek için Federal Rezerv başkanı Arthur Burns, yeni Hazine Bakanı John Connally ve ardından Uluslararası Para İşleri Müsteşarı ve geleceğin Fed Başkanı Paul Volcker ile görüştü.

13 Ağustos 1971 Cuma günü öğleden sonra, bu yetkililer diğer on iki üst düzey Beyaz Saray ve Hazine danışmanıyla birlikte Camp David'de Nixon ile gizlice görüştüler. Nixon'un ne yapması gerektiği konusunda büyük tartışmalar vardı, ancak nihayetinde kendine güvenen Connally'nin tavsiyesine büyük ölçüde güvenen Nixon, 15 Ağustos'ta aşağıdaki eylemleri açıklayarak Bretton Woods'u bitirmeye karar verdi.

1. Nixon, Hazine Bakanı Connally'yi, bazı istisnalar dışında, doların altına veya diğer rezerv varlıklara dönüştürülebilirliğini askıya almaya yönlendirdi ve altın penceresinin, yabancı hükümetlerin dolarlarını artık altınla değiştiremeyecekleri şekilde kapatılmasını emretti.
2. Nixon, enflasyona karşı koymak için ücretlere ve fiyatlara 90 günlük bir dondurma dayatan (1970 Ekonomik İstikrar Yasası uyarınca) İcra Emri 11615'i yayınladı. ABD hükümeti, İkinci Dünya Savaşından bu yana ilk kez ücret ve fiyat kontrollerini yürürlüğe koydu.
3. Döviz kurlarında beklenen dalgalanma nedeniyle Amerikan ürünlerinin dezavantajlı kalmamasını sağlamak için yüzde 10'luk bir ithalat sürprimi belirlendi.

Amerikan finans piyasalarının kapandığı 15 Ağustos Pazar günü televizyonda konuşan Nixon, şunları söyledi:

Yeni refahın inşasında üçüncü vazgeçilmez unsur, yeni istihdam yaratmak ve enflasyonu durdurmakla yakından ilgilidir. Dünya çapında parasal istikrarın bir direği olarak Amerikan dolarının konumunu korumalıyız.

Son 7 yılda, her yıl ortalama bir uluslararası para krizi yaşanıyor.

Bakan Connally'ye, parasal istikrarın ve Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarına olduğu belirlenen miktarlar ve koşullar dışında, doların altına veya diğer rezerv varlıklara dönüştürülebilirliğini geçici olarak askıya alması için talimat verdim.

Şimdi, bu çok teknik olan eylem nedir - sizin için ne anlama geliyor?

Devalüasyon denen şeyin dinlenmesine izin verin.

Yabancı bir araba satın almak veya yurt dışına seyahat etmek istiyorsanız, piyasa koşulları dolarınızın biraz daha az satın almasına neden olabilir. Ancak Amerika'da Amerikan yapımı ürünler satın alan Amerikalıların ezici çoğunluğunun arasındaysanız, dolarınız yarın da bugün olduğu kadar değerli olacaktır.

Diğer bir deyişle, bu eylemin etkisi doları istikrara kavuşturmak olacaktır.

Amerikan halkı, hükümetin onları fiyat düşürücülerden ve yabancıların neden olduğu bir döviz krizinden kurtardığına inanıyordu. Politik olarak, Nixon'un eylemleri büyük bir başarıydı. Dow ertesi gün 33 puan yükseldi, bu noktada şimdiye kadarki en büyük günlük kazancı ve New York Times'ın başyazısında "Başkanın harekete geçmesindeki cesareti tereddüt etmeden alkışlıyoruz." Aralık 1971'de, Smithsonian Anlaşması uyarınca, daha sonra kararlaştırılan döviz kurundan% 2,25 devalüasyona izin verilen On Grup (G-10) para biriminin genel yeniden değerlemesinin bir parçası olarak ithalat sürprimi düşürüldü. Mart 1973'te sabit döviz kuru sistemi dalgalı döviz kuru sistemine dönüştü. Döviz kurları artık hükümetlerin para politikasını yönetmenin temel araçları değildi.

Daha sonra sonuçlar

Nixon Şoku, yaygın bir şekilde politik bir başarı olarak kabul edildi, ancak 1970'lerin stagflasyonunu ve dalgalı para birimlerinin istikrarsızlığına yol açan ekonomik karışık bir çanta. Dolar, 1970'lerde üçte bir oranında düştü. World Trade Review'in "Kırk Yıl Sonra Nixon Şoku: İthalat Ek Vergisi Yeniden Ziyaret Edildi" raporuna göre, Douglas Irwin, ABD yetkililerinin birkaç ay boyunca diğer ülkelere para birimlerinin resmi olarak yeniden değerlenmesini kabul ettiremediğini bildirdi. Alman Markı, Mayıs 1971'de dalgalanmasına izin verildikten sonra önemli ölçüde değer kazandı. Dahası, Nixon Şoku dolar karşısında muazzam bir spekülasyona yol açtı. Japon merkez bankasını, yenin değer kazanmasını önlemek için döviz piyasasına önemli ölçüde müdahale etmeye zorladı. 16–17 Ağustos 1971'de iki gün içinde, Japonya merkez bankası doları desteklemek ve yeni dolar karşısında 360 ¥ eski oranında tutmak için 1.3 milyar $ almak zorunda kaldı. Japonya'nın döviz rezervleri hızla arttı: Bir hafta sonra 2,7 milyar dolar (% 30) ve sonraki hafta 4 milyar dolar. Yine de, Japonya merkez bankasının bu büyük çaplı müdahalesi, ABD dolarının yen karşısında değer kaybetmesini engelleyemedi. Fransa da doların frank karşısında değer kaybetmesine izin vermeye istekliydi, ancak frangın altına karşı değer kazanmasına izin vermiyordu (Sayfa 14 Douglas). Daha sonra, 2011'de Paul Volcker, Bretton Woods'un terk edilmesinden duyduğu üzüntüyü dile getirdi: "Sorumlu kimse yok," dedi Volcker. "Avrupalılar belirsizlikle yaşayamadılar ve kendi para birimlerini yaptılar ve şimdi sorun var."

Nixon Şoku konusundaki tartışmalar, politik yelpazedeki ekonomistler ve politikacıların 2007-2008 mali krizi ışığında Nixon Şoku ve bunun para politikası üzerindeki etkisini anlamaya çalıştığı günümüze kadar devam etti.

Daha Fazla Okuma

• Butkiewicz, James L.; Ohlmacher, Scott. 2021. "Ending Bretton Woods: evidence from the Nixon tapes." The Economic History Review
• Michael D. Bordo. 2018. "The Imbalances of the Bretton Woods System 1965 to 1973: U.S. Inflation, The Elephant in the Room". NBER Working Paper No. 25409.
• Bordo, Michael D.; Eichengreen, Barry, (Ed.) (1993). A Retrospective on the Bretton Woods System: Lessons for International Monetary Reform. Bretton Woods, October 3–6, 1991. Chicago: National Bureau of Economic Research & University of Chicago Press. ISBN 0226065871. 

Ayrıca bakınız

• 1970 Ekonomik İstikrar Yasası
• Federal Rezerv'in Eleştirisi
• Fiat parası
• Triffin ikilemi
• PetroDolar
• Amerika Birleşik Devletleri Külçe Deposu

 

Referanslar

 

• The Encyclopedia of Money. 2nd. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. 2009. ss. 120–121. ISBN 978-1598842517. 978-1598842517
• Gowa, Joanne. "Devlet iktidarı, devlet politikası: Altın pencereyi kapatma kararını açıklamak." Politika ve Toplum 13.1 (1984): 91-117.
• Gray, William Glenn. "Sistemin yüzdürülmesi: Almanya, ABD ve Bretton Woods'un 1969–1973 çöküşü." Diplomatik Tarih 31.2 (2007): 295-323.
• Odell, John S. "ABD ve esnek döviz kurlarının ortaya çıkışı: dış politika değişikliğinin analizi." Uluslararası Organizasyon 33.1 (1979): 57-81.

Dış bağlantılar

• Köklü Enflasyon: Acil Durum Hazırlık Bürosu ve 90 günlük dondurma : Acil Durum Hazırlık Bürosu ve yeni kurulan Yaşam Maliyeti Konseyi tarafından üstlenilen 90 günlük ücret fiyatlarının dondurulmasının yönetiminin kapsamlı bir geçmişi.
• 1972 Ortasında Ekonomi : Ekonomi Danışmanları Konseyi'nin, Başkan Nixon'un 15 Ağustos 1971'de kabul edilmesinden bu yana ekonomik gelişmelerle ilgili olarak Ortak Ekonomik Komite önünde yaptığı ifade
• Bretton Woods sistemini sona erdirmenin politik ve ekonomik etkileri üzerine Peter Gowan röportajı
• WTF 1971'de mi Oldu?

[[Kategori:Richard Nixon'un başkanlığı]] [[Kategori:Altın standardı]] [[Kategori:Amerika Birleşik Devletleri'nin ekonomi tarihi]] [[Kategori:1971'de Amerika Birleşik Devletleri]] [[Kategori:Soğuk Savaş'ta Amerika Birleşik Devletleri]]