Karamanlı Yusuf Paşa
| Karamanlı Yusuf Paşa | |
|---|---|
| Trablusgarp Paşası | |
| Hüküm süresi | 11 Haziran 1795-20 Ağustos 1832[1] |
| Önce gelen | Cezayirli Ali Bulgur Paşa |
| Sonra gelen | Ali Paşa |
| Doğum | 1766 |
| Ölüm | 1838 |
| Hanedan | Karamanlı |
| Babası | Ali Paşa |
| Dini | İslam |
Karamanlı Yusuf Paşa (1766-1838), 1795-1832 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Trablusgarp Eyaleti'nin paşasıydı.
İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Karamanlı Yusuf, 1766 yılında Trablus'ta Türk kökenli Karamanlı Hanedanı'nın bir üyesi olarak doğdu.[2] Ağabeyi Karamanlı Hamid Paşa 1793 yılında Osmanlı subayı Ali Bingül tarafından tahttan indirildi. 1795 yılında Yusuf Trablus'a geri döndü ve Tunus Beyi Hammuda Paşa'nın yardımı ile tahta geçti.
Berberi Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir]
1801'de Yusuf, ABD Başkanı Thomas Jefferson'dan 225 bin dolarlık bir haraç talep etti. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri Donanması'nın Amerikan denizciliğini koruma kabiliyetine güvenen Jefferson, Mayıs 1801'de Paşa'nın talebini reddetti. Bunun üzerine Yusuf Paşa, ABD'ye savaş ilan eden ilk devlet başkanı oldu.[3]
Amerika Birleşik Devletleri Donanması, 1803'te Trablus limanlarını başarılı bir şekilde kapattı. Başta USS Philadelphia gemisinin yakalanmasıyla başlayan askeri başarılar olmak üzere paşa kısa sürede Derne Muharebesi ve görevinden alınan kardeşinin iadesini takiben Amerikan Ordusu tarafından işgal edilme tehlikesi altına girdi. Karamanlı Hamit, Amerikan subayı William Eaton tarafından işe alındı. 10 Haziran 1805 tarihinde savaşı sona erdiren bir anlaşma imzaladı.
ABD konsolosu Tobias Lear 10 Haziran 1805 günü yaptıkları anlaşmadan sonra Lear, Yusuf Paşa hakkında şöyle yazmıştı:
"Son derece iyi bir izlenimi var; erkekçe ve onurlu, görünüşe bakılırsa, hiç de anlatıldığı gibir bir canavar değil"[4][5]
Karamanlı Hanedanı'nın zayıflaması[değiştir | kaynağı değiştir]
1819 yılına gelindiğinde, Napolyon Savaşları'nın çeşitli antlaşmaları, Berberi devletlerini korsan faaliyetlerinden neredeyse tamamen vazgeçmeye zorladı ve Trablusgarp ekonomisi çökmeye başladı.[6] Karamanlı Yusuf Paşa, Trans Sahra ticaretini teşvik ederek gelir kaybını telafi etmeye çalıştıysa da Ancak Avrupa'daki yükselişe ve Amerika'ya olan azlığı da ortadan kaldıran duygular nedeniyle Trablusgarp ekonomisini kurtaramadı. Yusuf Paşa zayıfladığında, üç oğlu etrafında hizipler yükseldi. 1832'de oğlu Ali lehine tahttan çekildiyse de bu iç savaş ile sonuçlandı. Osmanlı Padişahı II. Mahmud, düzeni sağlamak için bölgeye birlik gönderdi ve Ali Paşa'yı sürgüne göndererek bölgeyi merkezi hükûmete bağladı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2017.
- ^ Fredriksen, John C. (2001), "Karamanli, Yusuf", America’s Military Adversaries: From Colonial Times to the Present, ABC-CLIO, ISBN 1-57607-603-2
- ^ 17.Yüzyılda Akdenizde Korsanlık, Adrian Tinniswood, sayfa:260
- ^ 17.Yüzyılda Akdenizde Korsanlık, Adrian Tinniswood, sayfa:263
- ^ Tobias Lear'dan ABD dışişleri bakanına, 5 Temmuz 1805, American State Papers, Foreign Relations, C 2, s. 717;aktaran Irwin, The Diplomatic Relations of the United States with the Barbary Powers; 153.
- ^ Hume, L. J. "Preparations for Civil War in Tripoli in the 1820s: Ali Karamanli, Hassuna D'Ghies and Jeremy Bentham." The Journal of African History 21.3 (1980): 311-322.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ahmed Paşa |
Trablusgarp Paşası 1795–1832 |
Sonra gelen: Ali Paşa |
