Köprüköy Muharebesi
Köprüköy Muharebesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen ve Kafkasya Cephesi'nin bir parçası olan muharebedir. Rus İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşti ve Rusların Erzurum Taarruzu sırasında meydana geldi. Ruslar beklenmeyeni başardılar ve Osmanlı savunmasını geçerek Üçüncü Ordu'yu Erzurum'a doğru geri çekilmeye zorladılar.
Üçüncü Ordu aslında iyi konumlanmıştı. Araziden faydalanacak şekilde dikkatlice konumlandırılmış, topçularla desteklenen, makineli tüfeklerle korunan ve düşmanı engellemek için tel örgülerle donatılmış iki savunma hattı vardı. Konumun zayıf noktası yedek askerlerin yokluğu idi.[1]
Ruslar, yedek askerlerin eksikliği de dahil olmak üzere, Osmanlı savunmasının niteliği hakkında iyi bilgiye sahipti. General Yudeniç, Osmanlı hattının kuzey ve orta kesimleri arasında yer alan Çakır-baba sırtı yakınındaki sınırı aşmaya karar verdi. 4. Kafkas Tüfek Tümeni büyük bir gizlilikle saldırı konumuna getirildi.[2]
Rusyalar 10 Ocak 1916'da taarruza başladı. Bu saldırılar genellikle yüksek Rus kayıplarına neden oldu, ancak amacına ulaştı. Birkaç günlük savaşın ardından Abdülkerim Paşa, 17. Tümeni, Rusların ana saldırıyı gerçekleştirdiğini düşündüğü yere kaydırdı.[3]
Osmanlılar 13 Ocak'ta karşı taarruza geçti. 102. Alay, o gün saat dörtte 34. Tümen'den gelen topçu ateşiyle birlikte Sansor Tepe'yi ele geçirdi. 9. Kolordu'nun 28. Tümeni ve 11. Kolordu'nun 18. ve 34. Tümenleri savaşa devam edecekti. 33. Tümen, Aras nehrinin güneyinden ilerleyerek kuzeye dönüp nehri geçecek ve aniden Rus cephesine saldıracaktı.[4]
Ancak 14 Ocak'ta Yudeniç, Çakır-baba sırtı yakınlarında saldırıya geçti. Osmanlı kuvvetlerinin çoğu bunu durdurabilecek bir pozisyonda değildi. Ağır direnişe ve kötü hava koşullarına rağmen Ruslar ilerlemeye devam etti. 15 Ocak'a gelindiğinde, hattı yarmanın eşiğindeydiler. Bu durumu fark eden Yudeniç, bu tarz havalarda görev yapabilecek tek atlı birim, olan Sibirya Kazaklarını bu hatta gönderdi. 16'yı 17'ye bağlayan gece Osmanlılar geri çekildi. Sibirya Kazakları artçı birliklere ağır kayıp verdirdi ama Osmanlıların çoğu batıdaki Erzurum kalesine çekildi.[5] Üçüncü Ordu, yaklaşık 20.000 asker kaybetti. Rus Ordusu yaklaşık 12.000 asker kaybetti.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 333. 0-89839-296-9
- ^ W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 334. 0-89839-296-9
- ^ W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 337. 0-89839-296-9
- ^ Vetluga Memoir: Turkish Prisoner of War in Russia, 1916-18 MA Olcen
- ^ W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 340-341. 0-89839-296-9
- ^ W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 342. 0-89839-296-9
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- McMeekin, Sean (2016). The Ottoman Endgame: War, Revolution, and the Making of the Modern Middle East, 1908-1923. Penguin.