Hadrosauromorpha
| Hadrosauromorflar | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bactrosaurus'un iskeleti | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Alt gruplar[1][2][3] | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Hadrosauromorpha, 2014 yılında David B. Norman tarafından Hadrosauroidea'yı sıkıştırılmış manuel kemikler ve bir poleks ile bazal taksonlara ve bunlardan yoksun türetilmiş taksonlara bölmek için tanımlanan iguanodontian ornithopodların bir kohortudur. Klad, Edmontosaurus regalis'e Probactrosaurus gobiensis'ten daha yakın olan tüm taksonlar olarak tanımlanır. Bu, analize bağlı olarak farklı taksonların dahil edilmesine neden olur.
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Hadrosauromorpha literatürde ilk kez 2014 yılında David B. Norman tarafından Hypselospinus'un filogenetiğinin tartışılmasında kullanılmıştır. Norman, 2014 tarihli makalesinde Hadrosaurlar kitabında bir bölüm olan Hadrosauromorpha için sıralayan olarak yayınlarından bir başkasına atıfta bulunuyor.[1] Ancak kitap aslında daha sonra 2015 yılında yayınlandı.[4] PhyloCode Madde 19.4'ün ardından, bölümün yazarı Norman (2015), tanımın yazarı ise Norman (2014)'tür.[5]
Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Hadrosauromorpha, Norman (2014 ve 2015) tarafından Edmontosaurus regalis'e Probactrosaurus gobiensis'ten daha yakın olan hadrosauroid taksonları olarak tanımlanmıştır.[1][4] Bu tanıma, PhyloCode'u takip etmek için Hadrosaurus taksonunun Hadrosauromorpha'nın tip cinsi olduğu için tanıma dahil edilmesi gerektiğini belirten Mickey Mortimer tarafından itiraz edildi.[6] Bu tanımla Norman (2015), Hadrosauromorpha'nın Hadrosauridae'yi ve ayrıca Tethyshadros ve Bactrosaurus taksonlarını içerdiğini düşündü.[4] Norman 2014 yılında Hadrosauromorpha'da, Norman'ın (2015) taksonlarının yanı sıra Levnesovia, Gilmoreosaurus ve Telmatosaurus'a daha fazla takson dahil etmişti, bunlardan sonuncusu Norman tarafından 2015 yılında Hadrosauridae içinde değerlendirildi.[1] 2014'te Xing ve arkadaşları tarafından yapılan bir başka filogenetik analiz, her ikisi de Norman tarafından Hadrosauromorpha'nın dışında sınıflanan Eolambia ve Protohadros'un, çok sayıda başka taksonun yanı sıra kendi tanımına girdiğini de buldu.[2]
Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]
Hadrosauromorflar grubu üzerinde birçok farklı filogeni versiyonu yapılmıştır.[2] Norman (2014), 105 farklı morfolojik karakter ve 27 seçilmiş ornithopod takson içeren kendi analizini oluşturmuştur. Filogenisi, özel dal tanımları kullanılarak aşağıda gösterilmiştir:[1]
| Hadrosauriformes (Altirhinus + Edmontosaurus) |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Norman'ın tanımları, Mickey Mortimer tarafından, sınıflandırmada daha fazla karışıklığa neden olan gereksiz değişiklikler olarak ağır bir şekilde eleştirildi.[6] Aşağıda gösterilen Xing ve arkadaşlarınınki gibi diğer filogenetik analizler, geleneksel bölüm tanımlarını kullanır (Hadrosauromorpha tanımlandığı gibi eklenmiştir) ve farklı sonuçlar elde etmiştir.[1][2] Huehuecanauhtlus ayrıca Gilmoreosaurus ve Hadrosauridae arasında en türetilmiş hadrosauromorphanlardan biri olarak bulunmuştur.[3]
| Hadrosauroidea |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fylax, 2021 yılında Prieto-Márquez ve Carrera Farias tarafından isimlendirilip tarif edildiğinde Tethyshadros'un kardeş taksonu olarak Hadrosauromorpha kladogramına eklendi.[7] Ayrıca Telmatosaurus'un Tethyshadros'un aksine Lophorhothon ve Penelopognathus ile daha yakından ilişkili olduğunu buldular. Bu kladogram aşağıda gösterilmektedir:[7]
| Hadrosauromorpha |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Probactrosaurus, Norman'ın (2014) önemli olduğunu düşündüğü çok sayıda farklılık nedeniyle Hadrosauromorpha'nın dış grubu olarak seçilmiştir. Dişteki diş kronları asimetriktir ve birden fazla dikey çıkıntıya sahiptir; surangular'da bir foramen var; ve kuadrat kemik, jugalın eklemlenmesi için daha belirgin bir çöküntüye sahiptir. Bu özelliklerin hiçbiri, daha türetilmiş hadrosauromorfların kafataslarında bulunmaz. Premaksilla prefrontal ile temas eder ve damağın ektopterygoid kemiği ile jugal temas azalır.[1]
Apendiküler bölgelerde, hadrosauromorflar, skapulalar J şeklinde değildir, bunun yerine sarkan bir çıkıntıya sahiptir. Alt ön ayak kemikleri, daha sağlam atalarının aksine, hem hadrosauromorflar hem de Probactosaurus'ta daha incedir. Bununla birlikte, Probactosaurus, Iguanodon veya Hypselospinus gibi daha önceki ornithopodlarda olduğu gibi, küçük, konik bir polekse sahip olmanın temel koşuluna sahiptir. Bu poleksin yokluğu, aynı zamanda karpal kemiklerin azalması ve daha az hareketli bir manus ile bağlantılıdır. Probactrosaurus'un ilium kemikleri, brevis rafı olmayan hadrosauromorflardan daha köşelidir. Ayrıca hadrosauromorflarda femur şaftının düz olduğu ve pedal kemiklerinin kesik olduğu tespit edildi.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h Norman (2014). "On the history, osteology, and systematic position of the Wealden (Hastings group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna)". Zoological Journal of the Linnean Society. 2014: 1-98. doi:10.1111/zoj.12193.
- ^ a b c d Xing (2014). "A New Basal Hadrosauroid Dinosaur (Dinosauria: Ornithopoda) with Transitional Features from the Late Cretaceous of Henan Province, China". PLOS ONE. 9 (6): e98821. doi:10.1371/journal.pone.0098821. PMC 4047018 $2. PMID 24901454.
- ^ a b Ramírez-Velasco (2012). "Huehuecanauhtlus tiquichensis, a new hadrosauroid dinosaur (Ornithischia: Ornithopoda) from the Santonian (Late Cretaceous) of Michoacán, Mexico". Canadian Journal of Earth Sciences. 49 (2): 379-395. doi:10.1139/e11-062.
- ^ a b c Evans, D.C.; Eberth, D.A., (Ed.) (2015). "Iguanodonts from the Wealden of England: do they contribute to the discussion concerning hadrosaur origins?". Hadrosaurs. Indiana University Press. ss. 10-43. ISBN 978-0-253-01385-9.
- ^ "Chapter VIII. Authorship of Names and Definitions. Article 19". The PhyloCode. 19 Ocak 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.
- ^ a b "Norman's nomenclature's notoriously negative". The Theropod Database Blog. 2014. 2 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.
- ^ a b Prieto-Márquez (2021). "A new late-surviving early diverging Ibero-Armorican duck-billed dinosaur and the role of the Late Cretaceous European Archipelago in hadrosauroid biogeography". Acta Palaeontologica Polonica. 66. doi:10.4202/app.00821.2020. 11 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2021.