G.fast

Vikipedi, özgür ansiklopedi
G.fast
DurumYürürlükte
Başlama yılı2014
Son sürüm(10/20)
Ekim 2020
OrganizasyonITU-T
KomisyonITU-T Çalışma Grubu 15
İlgili standartlarG.9700, G.9701
Etki AlanıTelekomünikasyon
LisansSerbestçe erişilebilir
Websitesiitu.int/rec/T-REC-G.9700
Sckipio 24port DPU
Sckipio 24port DPU

G.fast, 500 metre ve daha kısa mesafeler için bir dijital abone hattı (DSL) protokol standardıdır. Performans hedefleri mesafe uzunluğuna bağlı olarak 100 Mbit/s ve 1 Gbit/s arasındadır.[1] Yüksek hızlar yalnızca çok kısa mesafelerde elde edilir. Bununla birlikte G.fast başlangıçta 250 metreden kısa devreler için tasarlanmış olsa da, 2015'in başlarında Sckipio, 500 metrede G.fast'ın 100 Mbit/s üzerinde hız sağladığını gösterdi ve Avrupa Birliği bu konuda bir araştırma projesi açıkladı.[2]

Resmi spesifikasyonlar ITU-T G.9700 ve G.9701 olarak yayınlanmıştır, Nisan 2014'te verilen G.9700 onayı ve 5 Aralık 2014 tarihinde verilen G.9701 onayı alınmıştır.[1][3][4][5] Geliştirme, Broadband Forum'un FTTdp (dağıtım noktasına fiber) projesi ile koordine edildi.[6][7]

G.fast'taki G harfi ITU-T G serisi önerilerini ifade eder; fast, abone terminallerine hızlı erişim için kullanılan bir kısaltmadır.[8] 2013 ortasında sınırlı tanıtım donanımı gösterildi.[9] İlk yonga setleri Ekim 2014'te piyasaya sürüldü ve ticari donanım 2015 yılında piyasaya sürüldü ve ilk dağıtımlar 2016'da başladı.[10][11][12]

Teknoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Modülasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

G.fast'te, veriler VDSL2 ve çoğu ADSL varyantında olduğu gibi ayrı çok tonlu (DMT) modülasyonu kullanılarak modüle edilir.[13] G.fast, DMT frekans taşıyıcısı başına 12 bit'e kadar modüle eder, karmaşıklık nedenlerinden ötürü VDSL2'de 15 bit olan değer G.fast standartında düşürüldü.[14]

G.fast'ın ilk sürümü 106 MHz profilleri ve ikinci sürüm 212 Mhz profilleri belirtir. VDSL2 ile karşılaştırıldığında VDSL2  8.5, 17.664 ve 30 Mhz profiller sunuyordu.[1] Bu spektrum FM yayın bandını 87.5 ile 108 Mhz arasında ve çeşitli askeri ve devlet telsiz hizmetleri ile girişim yaratıyor. Bu radyo servisleriyle etkileşimi sınırlamak için G.fast-psd olarak da adlandırılan ITU-T G.9700 önerisi, iletim sinyalinin güç spektral yoğunluğunu şekillendirmek için bir dizi araç belirler;[8] G.fast-phy olarak adlandırılan G.9701, G.fast fiziksel katman spesifikasyonudur.[6][15] ADSL2 ve çeşitli VDSL2 profilleri ile birlikte varlığını etkinleştirmek için başlangıç frekansı sırasıyla 2.2, 8.5, 17.664 veya 30 Mhz olarak ayarlanabilir.

Dubleks[değiştir | kaynağı değiştir]

G.fast, frekans bölmeli dupleksleme kullanan ADSL2 ve VDSL2'nin aksine zaman bölmeli dupleksleme (TDD) kullanır.[1] 90/10 ve 50/50 arasındaki simetri oranları için destek zorunludur, 50/50 - 10/90 arası isteğe bağlıdır. TDD'nin süreksiz doğası, verici ve alıcının dönüşümlü yukarı akış ve aşağı akış operasyonu için gerekenden daha uzun aralıklarla devre dışı kaldığı düşük güç durumlarını desteklemek için kullanılabilir. Bu isteğe bağlı süreksiz çalışma, iş hacmi ile güç tüketimi arasında bir denge kurulmasını sağlar.

GigaDSL[değiştir | kaynağı değiştir]

GigaDSL, G.fast'ın frekans bölmeli-dubleks (FDD) bir versiyonudur. Qualcomm, GigaDSL'nin Kore ve Japonya gibi bazı bölgelerde VDSL'den daha hızlı bir yükseltme sunduğuna inanıyor. Bununla birlikte, bugüne kadar, GigaDSL'nin ITU standardizasyonunu destekleyen tek çip tedarikçisi. GigaDSL bir geçiş teknolojisi olmaya devam ediyor ve geleneksel TDD tabanlı G.fast'ın VDSL sonrası büyümeye daha fazla hakim olması bekleniyor.[16]

Kanal kodlaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Kafes kodlama ve Reed-Solomon kodlama kullanan ileri hata düzeltme (FEC) şeması VDSL2'ninkine benzer.[1] FEC darbe gürültüsüne karşı iyi bir koruma sağlamaz. Bu amaçla, G.998.4'te belirtilen ADSL2, ADSL2 + ve VDSL2 için belirtilen darbe gürültü koruma (INP) veri birimi yeniden iletim şeması G.fast'te de bulunmaktadır. Kanal veya gürültü koşullarındaki ani değişikliklere yanıt vermek için hızlı hız adaptasyonu (FRA) hızlı (<1   ms) veri hızının yeniden yapılandırılmasını destekliyor.[17]

Vektörleme[değiştir | kaynağı değiştir]

G.fast sistemlerindeki performans büyük ölçüde tek bir kabloda birden fazla tel çifti arasındaki çapraz konuşma ile sınırlıdır.[13][14] G.fast'te kendi kendine FEXT (uzak uçlu karışma) iptali, vektör olarak da adlandırılır, zorunludur. VDSL2'ye Vektörleme teknolojisi daha önce G.993.5 olarak ITU-T tarafından belirtilirken, G.vector olarak da adlandırılır. G.fast'ın ilk sürümü, G.vector'da bulunan doğrusal ön kodlama şemasının geliştirilmiş bir sürümünü destekleyecek ve gelecekte yapılacak bir değişiklik için doğrusal olmayan ön kodlama planlanacaktır.[1] Huawei ve Alcatel tarafından yapılan testler, doğrusal olmayan ön kodlama algoritmalarının, çok yüksek frekanslardaki doğrusal ön kodlamaya kıyasla yaklaşık % 25 veri hızı kazancı sağlayabildiğini göstermektedir; ancak, artan karmaşıklık uygulama zorluklarına, daha yüksek güç tüketimine ve daha yüksek maliyetlere yol açar. Mevcut tüm G.fast uygulamaları 106 Mhz ile sınırlı olduğundan, doğrusal olmayan ön kodlama çok az performans kazancı sağlar. Bunun yerine, 1 gigabit sunmak için mevcut çabalar, birden fazla devreyi birbirine bağlama, güç arttırmı ve daha fazla hertz başına bit üzerinde odaklanmaktadır.

Performans (Verim)[değiştir | kaynağı değiştir]

Temmuz 2013'te Alcatel-Lucent ve Telekom Austria tarafından prototip ekipmanı kullanılarak yapılan testlerde, laboratuvar koşullarında tek bir hat ile, toplam (yukarı bağlantı ve aşağı bağlantı toplamı) veri oranları olarak 1.1   Gbit/s hıza 70 metre mesafede ve 800 Mbit/s (0,8 Gbit/s) hıza 100 metre mesafede ulaşıldı.[14][18] Daha eski, korumasız kablolarda, toplam 500 Mbit/s veri hızına 100 metre mesafede erişildi.

0,5 mm düz devre üzerinde hizmet hızı performans hedefleri [A] [19]
Mesafe Performans hedefi [B]
<100 m, FTTB 900-1000 Mbit/s,
100 m 900 Mbit/s,
200 m 600 Mbit/s,
300 m 300 Mbit/s,
500 m 100 Mbit/s[20]
A Bir düz devre, ekleme ve uzatma yapılmamış müşteri hattıdır (yerel devre).
B Listelenen değerler agrega veri oranıdır (uplink ve download toplamı).

Dağıtım senaryoları[değiştir | kaynağı değiştir]

Geniş Bant Forumu, G.fast'ın mimari yönlerini araştırıyor ve Mayıs 2014 itibarıyla 23 kullanım vakası belirledi.[1] G.fast içeren dağıtım senaryoları, elyafı müşteriye geleneksel VDSL2 FTTN'den (düğüme kadar fiberden) daha da yakınlaştırır, ancak FTTH'deki gibi (müşteri evine fiber) değildir.[12][21] FTTdp (dağıtım noktasına fiber) terimi, FTTN'nin VDSL2 ile ilişkisine benzer şekilde G.fast ile yaygın olarak ilişkilidir. FTTdp dağıtımlarında, 200-300 metreye kadar mesafeden sınırlı sayıda abone, DSL erişim çoklayıcı (DSLAM) görevi gören bir fiber düğüme bağlanır. Karşılaştırma olarak, ADSL2 dağıtımlarında DSLAM, merkezi bir ofise (CO) 5 kilometreye kadar mesafede bulunabilir. Bazı VDSL2 dağıtımlarında DSLAM bir sokak kabininde bulunur ve 1 kilometreye kadar mesafelerde yüzlerce aboneye hizmet verir.[14] VDSL2 ayrıca bodrum katına kadar fiberde yaygın olarak kullanılmaktadır.[22]

G.fast FTTdp fiber düğümü, yaklaşık olarak büyük bir ayakkabı kutusunun boyutuna sahiptir ve bir direğe veya yeraltına monte edilebilir.[12][23] Bir FTTB (fiberden bodrum katına) konuşlandırmasında, fiber düğüm çok daireli bir ünitenin (MDU) bodrumundadır ve bina içi telefon kablolarında G.fast kullanılır.[21] Ön bahçe senaryosuna kadar olan bir fiberde, her fiber düğümü tek bir eve hizmet eder. Fiber düğüme abone modemi tarafından ters güç verilebilir. FTTdp fiber düğümünün ana taşıyıcısı için Broadband Forum'un FTTdp mimarisi seçenek olarak GPON, XG-PON1, EPON, 10G-EPON, noktadan noktaya fiber Ethernet ve bağlı VDSL2 sağlar.[7][24]

Eski FCC müdürü Blair Levin, ABD ISP'lerinin G.fast teknolojisini benimsemek için yeterli teşvike sahip olmadığı şüphesini dile getirdi.[25]

G.mgfast (XG-fast/NG-fast)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bell Labs, Alcatel-Lucent, kısa bakır çiftleri üzerinde 10 Gbit / s veri hızı sağlayabilen 5. nesil geniş bant (5GBB) teknolojisi XG-FAST'ın sistem konseptlerini önerdi. Çoklu gigabit oranlarının 130 m'ye kadar olan tipik devre uzunluklarında elde edilebildiği ve en kısa devrelerde net veri hızlarının 10 Gbit / s'yi aştığı gösterilmiştir.[26]

XG-FAST teknolojisi, geleneksel bir FTTH sunumuna eşlik eden engellerin çoğundan kaçınarak, ön cepheden fiber (FTTF) dağıtımlarını mümkün kılacaktır. Tek abone XG-FAST cihazları FTTH dağıtımlarının ayrılmaz bir bileşeni olacak ve bu nedenle FTTH hizmetlerinin dünya çapında yaygınlaştırılmasını hızlandıracaktır. Dahası, bir FTTF XG-FAST ağı, gelecekteki 5G kablosuz ağlar için uzaktan yönetilen bir altyapı ve uygun maliyetli bir çoklu gigabit ana taşıyıcı sağlayabilir.[26][27][28]

ITU-T'nin yeni projesi G.mgfast (Multi-Gigabit FAST), G.fast'ın ötesindeki işlevselliği ele alıyor. Proje hedefleri şunları içerir:[19]

  • 212 MHz (424 MHz ve 848 MHz) üzerindeki profiller
  • Tam çift yönlü çalışma (yankı iptal modu)
  • Tek bükümlü çift ve koaksiyel kablo üzerinden 5 ve 10 Gbit / sn'lik toplam veri hızları.
  • Düşük kaliteli bükümlü çift ve dörtlü, yüksek kaliteli bükümlü çift ve koaksiyel kablo üzerinden çalışma.

Broadcom, 15 Ekim 2019'da, 424 MHz'e kadar bant genişliğine sahip yaklaşan G.mgfast modlarını destekleyen BCM65450 serisi xDSL modemlerini duyurdu.[29][30]

2021-2031 arası, üretim ve dağıtımlar için hedeflenen tarih aralığıdır.[31]

Terabit DSL (Bakır Üzerinden Dalga Kılavuzu)[değiştir | kaynağı değiştir]

MGfast'ın ötesinde, bir grup ASSIA® araştırmacısı[32][33] tarafından incelenen yeni bir konsept yatıyor: Terabit DSL (TDSL) sağlayan bakır üzerine dalga kılavuzu. Bu, dalga kılavuzu iletim modlarından, özellikle bakır tel gibi bir iletkenin yüzeyinde verimli bir şekilde taşınan iletim modlarından yararlanır. Bakır üzerindeki dalga kılavuzu milimetre frekanslarında (yaklaşık 30 GHz ila 1 THz) çalışır ve 5G / 6G kablosuz ile sinerjiktir. Bir telefon kablosu içinde yayılabilen birçok modu etkili bir şekilde ayırmak için bir vektör türü uygulanır. Bakır üzerinden dalga kılavuzunun aşağıdaki ev başına veri hızlarını desteklemesi gereken ön analiz projesi:

Mesafe Performans hedefi
100 m, FTTB 1 Tbps (= 1000 Gbps)
300 m 100 Gbps
500 m 10 Gbps

G.fast Altyapı Taşıyıcıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Swisscom
2016-10-18'de Swisscom (İsviçre) Ltd, dört yıldan fazla bir proje aşamasından sonra İsviçre'de G.fast'i piyasaya sürdü. İlk adımda G.fast FTTdp ortamında devreye alınacaktır. Swisscom, menhollere takılan G.fast mikro düğümlerinin (DSLAM) tedarikçisi olan teknoloji ortağı Huawei ile birlikte çalışır.[34] Frontier Communications
Nokia ve Frontier Communications, G.fast'ı Connecticut'taki bir pilot programda kullanacak.[35] M-net Telekommunikations GmbH
Bavyera operatörü M-net Telekommunikations GmbH 2017-05-30'da Münih'te G.fast hizmetlerini başlattığını duyurdu. M-net, Almanya'da G.fast çalıştıran ilk taşıyıcı olduğunu iddia ediyor,[36] ancak G.fast veri hızlarının kullanılabilirliği, FTTB hanelerine konuşlandırılmasından iki yıl sonra bile tüketiciler için[37] mevcut değildir.
AT&T,
2017-08-22'de AT&T, 22 ABD metro pazarında G.fast hizmetlerini başlattığını duyurdu.[38] Openreach
16 Ocak 2017'de Openreach, İngiltere'deki 46 lokasyonda G.fast hizmetlerini başlattığını duyurdu.[39] 26 Kasım 2018'de Openreach, İngiltere'de 81 başka yere G.fast hizmetlerini başlattığını duyurdu.[40] CenturyLink
2016 yılında CenturyLink, 2016 yılında 44 çok daireli birimde G.fast'ı yaklaşık 800 daireye yerleştirdiğini açıkladı.[41] Iskon İnternet dd
21 Şubat 2018 Iskon içinde G.Fast teknolojisinin ilk ticari uygulaması açıkladı Hırvatistan ile, FTTH, 250.000 Hırvat hane 200 Mbit / s internet hızını sağlar.[42] Avustralya'da NBN
2018'de NBN Co, gelecekteki FTTC ve FTTB dağıtımlarında G.fast hizmetlerini dağıtacağını açıkladı.[43]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g "Overview of G.fast: Summary overview and timeline" (PDF). G.fast Summit 2014. 20 Mayıs 2014. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "van-der-putten" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "100+ Mb/s 400 meters". G.fast News. Fast Net News. 4 Şubat 2015. 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "G.9700 : Fast access to subscriber terminals (G.fast) - Power spectral density specification". ITU-T. 19 Aralık 2014. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2015. 
  4. ^ "G.9701 : Fast access to subscriber terminals (G.fast) - Physical layer specification". ITU-T. 18 Aralık 2014. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2015. 
  5. ^ "G.fast broadband standard approved and on the market". ITU-T. 5 Aralık 2014. 25 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2015. 
  6. ^ a b "New ITU broadband standard fast-tracks route to 1Gbit/s". ITU-T. 11 Aralık 2013. 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ITUT-PR-2013-12-11" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ a b "Accelerating copper up to a Gigabit in the Broadband Forum" (PDF). G.fast Summit 2014. Broadband Forum. 20 Mayıs 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "summit2014-starr-bbf" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ a b "ITU-T work programme - G.9700 (ex G.fast-psd) - Fast access to subscriber terminals (FAST) - Power spectral density specification". ITU-T. 29 Ocak 2014. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "G9700-work-programme" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ "Alcatel-Lucent gives DSL networks a gigabit boost". PCWorld. 2 Temmuz 2013. 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014. 
  10. ^ "Sckipio Unveils G.fast Chipsets". lightreading.com. 7 Ekim 2014. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2014. 
  11. ^ "G.fast ONT available early next year says Alcatel-Lucent". lightwaveonline.com. 22 Ekim 2014. 8 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2014. 
  12. ^ a b c "G.fast Delivers Gigabit Broadband Speeds To Customers Over Copper (FTTdp)". PC Perspective. 5 Ağustos 2013. 19 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "verry" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ a b "G.fast: Moving Copper Access into the Gigabit Era". Huawei. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "huawei" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  14. ^ a b c d "The Numbers are in: Vectoring 2.0 Makes G.fast Faster". TechZine. Alcatel Lucent. 4 Temmuz 2013. 2 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "alu" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ "ITU-T work programme - G.9701 (ex G.fast-phy) - Fast Access to Subscriber Terminals (G.fast) - Physical layer specification". ITU-T. 7 Ocak 2014. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2014. 
  16. ^ https://www.linleygroup.com/newsletters/newsletter_detail.php?num=5552 [yalın URL]
  17. ^ "Overview of G.fast: Key functionalities and technical overview of draft Recommendations G.9700 and G.9701" (PDF). G.fast Summit 2014. 20 Mayıs 2014. 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015. 
  18. ^ "ITU standardizes 1Gbps over copper, but services won't come until 2015". IDG News Service. 12 Aralık 2013. 13 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014. 
  19. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Nisan 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ITU-T_SG15_Q4" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  20. ^ "Suddenly, G.fast is 500 meters, not 200 meters". 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  21. ^ a b "G.fast: a question of commercial radio, manholes, prison sentences and indoor vs outdoor engineers". telecoms.com. 14 Ağustos 2012. 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "wilson" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  22. ^ "Planning of Fibre to the Curb Using G. Fast in Multiple Roll-Out Scenarios - Volume 2, No.1, March 2014 - Lecture Notes on Information Theory". LNIT. 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2014. 
  23. ^ "The Future of Copper" (PDF). G.fast Summit 2014. Alcatel-Lucent. 20 Mayıs 2014. 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2015. 
  24. ^ Gurrola (1 Ağustos 2014). "PON/xDSL Hybrid Access Networks". Optical Switching and Networking. Cilt 14. Elsevier Optical Switching and Networking. ss. 32-42. 
  25. ^ "Adapting Old-Style Phone Wires for Superfast Internet: Alcatel-Lucent has demonstrated fiber-like data-transfer speeds over telephone wiring—but will ISPs adopt it?". MIT Technology Review. 30 Temmuz 2013. 13 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2014. 
  26. ^ a b Coomans (Aralık 2015). "XG-fast: The 5th generation broadband". IEEE Communications Magazine. 53 (12). IEEE.org. ss. 83-88. 
  27. ^ "NBN Co shoots for faster copper speeds with XG.FAST trial". itnews.com.au. 31 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  28. ^ "XG.FAST won't obviate need for copper replacement, says Internet Australia". Delimiter.com.au. Eylül 2016. 
  29. ^ "Broadcom Inc. | Connecting Everything". www.broadcom.com. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  30. ^ "Bcm65450". www.broadcom.com. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  34. ^ "Swisscom press release 2016/10/18". swisscom.com. 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  35. ^ "Nokia and Frontier Communications deploy G.fast technology to expand gigabit ultra-broadband access across Connecticut". Nokia. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2017. 
  36. ^ "G.fast Deutschlandpremiere in München". 30 Mayıs 2017. 3 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  37. ^ "FTTB: M-Net bietet G.fast-Datenraten immer noch nicht an - Golem.de". 9 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  38. ^ "AT&T begins marketing Gfast services in 22 U.S. metro markets". 22 Ağustos 2017. 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  39. ^ "Fibre for home". 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  40. ^ "Openreach to roll out ultrafast Gfast services to 1 million customers". Totaltelecom (İngilizce). 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2018. 
  41. ^ "CenturyLink completes largest deployment of G.fast technology in North America". 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  42. ^ "Do pametnih tehnologija za domove može se i besplatno! - Iskon". 19 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  43. ^ "nbn set for G.fast launch in 2018 | nbn - Australia's new broadband access network". www.nbnco.com.au (İngilizce). 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]