Fa'afafine

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Faʻafafine, kendilerini Samoa, Amerikan Samoası ve Samoa diasporasında üçüncü bir cinsiyete sahip veya ikili olmayan bir role sahip olarak tanımlayan kişilerdir. Geleneksel Samoa toplumunda tanınan bir cinsiyet kimliği / cinsiyet rolü olarak Samoa kültüründe önemli bir yeri olan faʻafafine doğumda erkek olarak atanmakla beraber, Polinezya'ya özgü bir şekilde hem eril hem de dişil cinsiyet özelliklerini sergiler. Tavırları, belirgin şekilde kadınsı tavırlardan geleneksel erkeksi tavırlara kadar geniş bir yelpazede uzanır.[1]

Antropologlar, Samoalı bir ailenin sahip olduğu erkek çocuk sayısının kız çocuk sayısından fazla olması durumunda veya evde kadınların sorumluluğundaki ev işlerine yardımcı olacak kadar kız çocuğu olmaması durumunda, erkek çocukların faʻafafine olarak yetiştirilmek üzere seçildiğini öne sürmüş olsalar da[2] bu teori daha sonra reddedildi.[3]

Samoalıların % 1-5'inin faʻafafine olarak tanımlandığı tahmin edilmektedir.[4] SBS Haber'e göre, şu anda Samoa'da yaşayan 3000 kadar faʻafafine bulunmaktadır.[5]

Tarih ve terminoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Faʻafafine kelimesi, "-e/a ait tavırlar sergileyen" anlamına gelen faʻa– iyelik önekini ve "kadın" anlamına gelen fafine kelimesini içerir.[6] Tongan dilindeki fakaleiti ya da fakafefine, Cook Adalarında konuşulan Māori dilindeki akava'ine ya da Māori dilindeki whakawāhine gibi diğer Polinezya dillerindeki benzer kelimelerle etimolojik olarak ilişkilidir. Doğumda kadın olarak atanan bir kişi, eril bir üçüncü cinsiyete, faʻatane, faʻatama ve fafatama'ya ait olabilir. Gey ve transseksüel gibi Batılı terimler, geleneksel Samoa kültüründe bulunan Samoalı cinsiyet terimleriyle anlam olarak örtüşse de tam olarak aynı anlamları karşılamamaktadır.

Samoa dili argosunda bulunan mala (yıkım), faʻafafine ile eş anlamda kullanılan, kökten dinci gruplardan beslenen homofobi ve transfobi etkisinde ortaya çıkmış, pek yaygın olmayan bir terimdir.[7]

Samoa'nın Avrupalılarla temas kurmadan önce yüzyıllarca anaerkil yönetim altında olduğu güçlü kanıtlarla desteklenmektedir.[8] Baş kademede dört unvana sahip Kraliçe Salamasina, 16. yüzyılda etrafındaki güçlü kadın reislerin kurnaz manevralarıyla tahta çıktı. Samoa, kadınların ve üçüncü cinsiyetten kişilerin liderlik rollerine değer vermeye devam ediyor. Başlıca unvanların kadınlara veya fa'afafine bireylere devrinin herhangi bir şekilde kısıtlanmadığı topluluk yönetiminde, çok sayıda faafafine şef yer almıştır.[9]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Bartlett (2006). "A Retrospective Study of Childhood Gender-Atypical Behavior in Samoan Faʻafafine". Archives of Sexual Behavior. 35 (6): 659-66. doi:10.1007/s10508-006-9055-1. PMID 16909317. 
  2. ^ "Charting the Pacific – Faʻafafine – Samoan boys brought up as girls". www.abc.net.au. 18 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  3. ^ "Ia e Ola Malamalama i lou Faasinomaga, A comparative Study of the Faafafine of Samoa and the Whakawahine of Aotearoa-New Zealand" (PDF). 2013. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Samoa's 'third gender' beauty pageant". BBC News. 1 Eylül 2016. 12 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ "Faʻafafine: Boys Raised to be Girls ten minute news video about faafafine in Australia". 26 Ağustos 2013. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Milner, G.B. 1966. Samoan-English Dictionary. "Faʻafafine" entry pg. 52 under "Fafine"
  7. ^ Taulapapa McMullin (2011). "Faʻafafine Notes: On Tagaloa, Jesus, and Nafanua". Queer Indigenous Studies: Critical Interventions in Theory, Politics, and Literature. Tucson: University of Arizona Press: 81-94. 
  8. ^ Women's Leadership in Traditional Villages in Samoa: the Cultural, Social, and Religious Challenges (PDF) (PhD tez). Victoria University of Wellington. 2017. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2022. 
  9. ^ Kanemasu (1 Aralık 2021). "'Let fa'afafine shine like diamonds': Balancing accommodation, negotiation and resistance in gender-nonconforming Samoans' counter-hegemony". Journal of Sociology (İngilizce). 57 (4): 806-824. doi:10.1177/1440783320964538. ISSN 1440-7833. 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.