Eflak ve Boğdan boyarları

Eflak ve Boğdan boyarları, tarihî Eflak ve Boğdan prensliklerinde iktidarda bulunan asil sınıfı anlatır. 17. yüzyıla kadar ellerinde önemli siyasi güç bulunduran boyarlar bu dönemde Hospodar seçiminde belirleyici olurdu.

Kökeni

Orta Çağ boyunca Rumenler otonom kamusal mülkiyete sahip tarım arazilerine dayanan obşina sistemini kullanıyordu. 14 ve 15. yüzyıllarla beraber toprakta özel mülkiyet dönemine adım atılmış ve toplumsal hayatta sınıflar şekillenmeye başlamıştır. Bu anlamda boyar sözcüğü Rumen topraklarına o dönemde hâkim olan Rusya'dan gelmiştir. Feodal üretim biçiminde toprak sahibi olan boyarlar, kendilerine Hospodar tarafından askeri görevlendirmeyle beraber verilen topraklardan sorumluydu. Önceden kamu mülkiyetinde olan obşina boyarlar tarafından ele geçirilmiş, özgür köylüler de zorla toprağa bağlı feodal serfler haline getirilmiştir.

Feodal dönem

Boyarlar toplumsal ve ekonomik alanda önemli bir alan işgal etseler de hospodara bağlıydılar. Diğer toprak sahiplerinin aksine vergi vermeyen boyarlar zamanla sarayda da çeşitli görevler almış, devlet yapısı kurumsallaştıkça bu görevlere dair maaşlar da almaya başlamıştır. Boyarların en önde gelenleri savaş zamanında hospodara askerî birlik sağlayanlardı. Yasal olarak Batı Avrupa'daki feodal örgütlenmenin aksine hospodarın boyarlar üzerinde sonsuz bir yaptırım gücü olsa da hospodar seçimleri büyük ve köklü boyar ailelerinin onayıyla yapıldığı için karşılıklı bir çıkar ilişkisi de mevcuttu.

Fenerli Rumlar dönemi

Ana madde: Fenerli Rumlar

18.yüzyılın başlarında Eflak ve Boğdan'da boyarlar sınıfının ağırlıklı olarak Fenerli Rumlardan oluştuğu dönem başlar. Yeni Fenerli Rum asıllı hospodarların Rumen topraklarına gelişi ve önemli devlet görevlerinin para vererek satın alınma dönemi eş zamanlı olarak başlar. Yatırım amacıyla devletteki bir konumu alan boyar, böylelikle kâr edeceği bir yatırım yapar hale gelmiş, bu da kamuya hizmetin değil kişisel çıkar sisteminin yürürlükte olmasını sağlamıştır. Kimi zaman hospodarlar maddi katkılarını almak için zengin tacirleri boyar yapmış, bazılarını da zorla boyar yaparak devlet için kaynak yaratmıştır. Boyarların zenginlikleri genellikle tüccarlıktan ve sahip oldukları topraklardan gelmekteydi.

Modern dönem

19. yüzyılla beraber boyarlar asalet değil büyük toprak sahiplerine doğru evrilmiştir. 1848 Devrimlerinin etkisiyle boyarların yasa koyucu etkisi iptal edilmiştir. En zengin kesimler hariç boyarların çoğu tüccar ve sanayi burjuvazisi olmaya yönelmiştir. Tarımsal faaliyetin modernizasyonuyla beraber kırda yaşanan ekonomik değişim sonrasında boyarların çoğu iflas etmiş, boyarların son kalıntıları da tasfiye olmuştur.

Ayrıca bakınız

• Osmanlı İmparatorluğu'nun bağımlı ve haraçgüzar devletleri listesi