Doğu mazısı
| Doğu mazısı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Neredeyse tehdit altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Platycladus orientalis (L.) Franco, Portugaliae Acta Biol., Sér. B, Sist., Julio Henriques: 33 (1949).
| |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Doğu mazısı (Platycladus orientalis), servigiller (Cupressaceae) familyasından Platycladus cinsinden süs bitkisi olarak yetiştirilen her dem yeşil bir ağaç türü.[1] En yaşlı örneği Çin'de bulunan 3000 yıllık ağaçtır.[2]
Anavatanı Kuzey Çin'dir, geniş ölçüde Güney ile Kuzey Hindistan, Kore, Japonya ile Batı ve Kuzey İran'da naturalize olmuştur.
Doğu mazısı botanikçiler tarafından çok farklı sınıflandırmalara dahil edilmiştir. Çok eski kaynaklarda Thuja cinsinin bir türü olduğu görüşü benimsenmiş ve Thuja orientalis olarak adlandırılmıştır. Kokusuz yaprakları, kanatsız tohumları ve mahmuzlu kozaklarıyla Thuja cinsinden farklı özelliklere sahiptir.
20 m'den daha fazla boylanan ve 1 m genişliğe ulaşabilen her dem yeşil bir evcikli ağaçtır. Ancak anavatanı dışında yetiştirildiğinde fazla boylanmayan küçük bir çalı görünümündedir. Kabuk kızıl kahverengi ile açık gri kahverenginde, ince, uzunlamasına soyularak dökülür. Tacı önceleri yumurtamsı-piramidal olgunlaşınca geniş yuvarlak veya düzensizdir. Bir düzlem üzerinde dizilen sürgünler yatay veya yükselmiş vaziyette yassıdır.
Yapraklar çaprazvari, 4 sıralı, pulsu, dip kısmı dekurrent, 1–3 mm uzunluğunda ucu biraz sivri alt yüzeyinde reçine bezeleri bulunur. Yanal yaprakların bir yüzü üst üste binmiş sandal (bot) şeklinde, çıkıntılı, ucu hafif kavisli, alt yüzeyi beyaz stoma bantlı fakat ortası olukludur. Yüzey yaprakları romboid, ince ve uzun (linear), alt yüzeyinin ortasında salgı bezi göze çarpar.Yaprakları kış aylarında bakırsı turuncu renge döner.[3]
Erkek çiçekler yumurtamsı, 2–3 cm uzunluğunda, sarımsı yeşil, 8-12 mikrosporofilli, her iki yanında 3-6 kadar polen kesesi bulunur. Kozalaklar tekli uçta yer alır bir yıl sonunda olgunlaşarak açılır, olgunlaşmadan önce rengi mavimsi yeşildir, olgunlaşınca kızıl-kahverenginde yuvarlak, 3 cm genişliğinde yumurtamsı, 1.5-2(-2.5) × 1-1.8 cm'dir. Kozalak pulları 6-8 kadar düz, kalın, odunsudur sadece ortada iki çift verimli pul bulunur.
Tohumlar 5-7 × 3–4 mm, kanatsız bazen dar kanatlı gri-kahverengi veya mor-kahverengi yumurtamsı veya eliptik hafif çıkıntılıdır.[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Conifer Specialist Group (1998). Platycladus orientalis. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. 06 May 2006 tarihinde alınmıştır.
- ^ "Platycladus orientalis (Doğu Mazısı) – Akıllı Yeşil Kampüs". 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ Chang, Ermei; Tian, Yuxin; Wang, Caiyun; Deng, Nan; Jiang, Zeping; Liu, Caixia (8 Ağustos 2019). "Exploring the Phylogeography of Ancient Platycladus orientalis in China by Specific-Locus Amplified Fragment Sequencing". International Journal of Molecular Sciences. 20 (16): 3871. doi:10.3390/ijms20163871. ISSN 1422-0067. PMC 6719015 $2. PMID 31398898.
- ^ "Kocaeli Bitkileri | Platycladus orientalis (Doğu mazısı)". 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
- ^ "Platycladus orientalis ". www.conifers.org. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.