Beş maymun deneyi
 | Bu maddenin konusu kayda değerlik yönergelerini sağlamayabilir. Konudan bağımsız ve güvenilir kaynaklar kullanarak maddeyi geliştirebilir ve kayda değer olduğunu ispat edebilirsiniz. Maddenin kayda değerliği kanıtlanamazsa Vikipedi'nin silme politikası gereğince hızlı silinmesi, kayda değerliği tartışmalı ise silinmeye aday gösterilmesi yerinde olacaktır. Kaynak ara: "Beş maymun deneyi" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR Bu madde Aralık 2023 tarihinden bu yana işaretli olarak durmaktadır. |
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Beş maymun deneyi (İngilizce: Five monkeys experiment), George Robert Stephenson tarafından yapıldığına inanılan bir bilimsel deneydir.[1] Bir grup maymun ile gerçekleştirilen deney, ilk kez C. K. Prahalad ve Gary Hamel'ın Competing For The Future by Gary Hamel başlıklı kitabında geçmiştir.[2] Deney hakkında bir kaynak belirtilmediği için deneyin hiç gerçekleşmediği düşünülmektedir.[2] Daha çok toplumsal bir analoji[3] veya iş sahipleri ve yöneticiler için öğretici bir analoji olarak görülmektedir.[4]
Deney, beş maymun ve tepesinden muz sarkıtılan bir kafesten oluşmaktadır. Maymunlardan birinin muza ulaşmaya çalışması sonucu, araştırmacı beş maymuna da tazyikli soğuk su sıkmaktaydı. Bir süre sonra maymunlar, muzu almaya çalışmaya cesaret edemedi. Ardından beş maymundan biri alınıp yerine daha önce su sıkılmamış, orijinal deneyden olmayan[4] bir maymun konuldu. Maymunun muzu almaya çalışmasına karşın diğer maymunlar, yeni maymuna saldırmaya başladı. Sonrasında yeni maymunun dışındaki maymunlardan biri de diğer yeni bir maymunla değiştirildi. Muza ulaşmaya çalışan maymun, önceki yeni maymun dahil diğer maymunlar tarafından dövüldü. Bu şekilde eski maymunlar yenileriyle tek tek değiştirildi. Sonuç olarak, daha önce hiç tazyikli su sıkılmamış kafesteki beş maymun, muzu almaya çalışmadı.[3][5][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "What Monkeys Can Teach Us About Human Behavior: From Facts to Fiction". 20 Mart 2020. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ a b "That "Five Monkeys Experiment" Never Happened". 21 Aralık 2014. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ a b "The Five Monkeys Experiment & Its Lessons for Your Organization". 15 Ağustos 2018. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2020.