Avustralya'daki hükümlüler
1788 ile 1868 yılları arasında Britanya ceza sistemi, Büyük Britanya ve İrlanda'dan yaklaşık 162.000 mahkûmu Avustralya'daki çeşitli ceza kolonilerine nakletti.[1]
Britanya Hükûmeti, 18. yüzyılın başlarında hükümlüleri denizaşırı ülkelerdeki Amerikan kolonilerine nakletmeye başladı. Amerikan Devrimi'nin başlamasıyla birlikte Atlantik ötesi ulaşımın sona ermesinin ardından yetkililer, Britanya hapishanelerindeki ve devasa gemilerdeki aşırı kalabalığı hafifletmek için alternatif bir varış noktası aradı. 1770'in başlarında James Cook, Britanya adına Avustralya'nın doğu kıyısının haritasını çıkarmış ve burada hak iddia etmişti. Fransız sömürge imparatorluğunun bölgeye yayılmasını önlemek isteyen Britanya, Avustralya'yı bir ceza kolonisi yeri olarak seçti ve 1787'de on bir gemiden oluşan Birinci Filo, 20 Ocak 1788'de varmak üzere Botany Körfezi'ne doğru yola çıktı. Bu tarih itibarıyla Sidney ve Yeni Güney Galler kıtadaki ilk Avrupalı yerleşim yerleri oldu. Daha sonra 1803'te Van Diemen Toprakları (Tazmanya) ve 1824'te Queensland'de başka ceza kolonileri daha kuruldu.[2] 1829'da Swan Nehri Kolonisi adıyla kurulan Batı Avustralya, başlangıçta yalnızca özgür yerleşimciler için tasarlansa da 1850'de hükümlüleri kabul etmeye başladı. Sırasıyla 1836 ve 1850 yıllarında kurulan Güney Avustralya ve Victoria resmî olarak özgürlerin kolonileri olarak kaldı. Ancak Victoria olarak bilinen bölgede zaten binlerce hükümlüden oluşan bir nüfus zaten yaşamakta idi.
Avustralya'ya sürgün 1830'larda zirveye ulaştı ve sonraki on yılda sürgün sistemine karşı protestolar kolonilerde yoğunlaştıkça bu sayı önemli ölçüde düştü. 1868 yılında, doğu kolonilerine sürgünlerin sona ermesinden neredeyse yirmi yıl sonra, son mahkûm gemisi Batı Avustralya'ya ulaştı.[3]
Hükümlülerin çoğunluğu adi suçlar nedeniyle nakledilmiştir. Tecavüz ve cinayet gibi daha ciddi suçlar 1830'larda sürgün konusu suçlar haline gelse de bunlar da ölümle cezalandırıldığından, nispeten az sayıda hükümlü bu tür suçlar için sürgün edilmiştir.[4] Yaklaşık her 7 mahkûmdan 1'i kadındı ve bir başka azınlık grubu olan siyasi mahkûmlar en tanınmış mahkûmların çoğunu oluşturuyordu. Serbest bırakıldıktan sonra eski hükümlülerin çoğu Avustralya'da kalarak özgür yerleşimcilere katıldı ve bazıları Avustralya toplumunda önemli mevkilere yükseldi. Bununla birlikte, mahkûmiyet sosyal bir damga taşıyordu ve daha sonraki bazı Avustralyalılar için mahkûm kökenli olmak utanç duygusu yaratıyor ve toplumsal bir ayıplamaya sebebiyet veriyordu. Tutumlar 20. yüzyılda daha kabul edilebilir hale geldi ve artık pek çok Avustralyalı için soyunda bir hükümlünün bulunması bir övünç nedeni olarak görülmektedir.[5] Modern Avustralyalıların neredeyse %20'sinin yanı sıra 2 milyon Britanyalının da mahkûm soyundan geldiği bilinmektedir.[6] Mahkûmiyet dönemi ünlü romanlara, filmlere ve diğer kültürel çalışmalara ilham vermiş ve Avustralya'nın ulusal karakterini ne ölçüde şekillendirdiği birçok yazar ve tarihçi için araştırma konusu olmuştur.[7]
Sürgün sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Robert Hughes'un The Fatal Shore adlı kitabına göre, 1700'den 1740'a kadar 6 milyonda sabit kalan İngiltere ve Galler nüfusu, 1740'tan sonra önemli ölçüde artmaya başladı. Amerikan Devrimi sırasında Londra aşırı kalabalıktı, işsizlik tarihin en yüksek seviyelerindeydi ve ucuz alkollü içecekler oldukça rağbet görüyordu.[8] Yoksulluk, sosyal adaletsizlik, çocuk işçiliği, zorlu ve hijyenik olmayan yaşam koşulları ve uzun çalışma saatleri 19. yüzyıl Britanyası'nda yaygındı. Dickens'ın romanları bu olgunun ikna edici bir örneğini sunmaktadır. Bazı hükûmet yetkilileri bile gözlemledikleri koşullar karşısında gözle görülür bir şekilde rahatsız olmuşlardır. Birleşik Krallık'ta çocuk işçiliğine karşı ilk genel yasalar (Fabrika Yasaları) ancak 1833 ve 1844 yıllarında çıkarıldı.[9] Suç büyük bir sorun haline gelmişti. 1784 yılında bir Fransız gözlemci "gün batımından şafağa kadar Londra'nın çevresinin yirmi mil boyunca haydutların mekânı haline geldiğini" belirtmiştir.[10]
Her mahalleye bir bekçi atanmış olsa da İngiliz şehirlerinin modern anlamda polis güçleri yoktu. Jeremy Bentham "panoptikon" fikrini hevesle desteklemekteydi. Ancak cezaevi birçok hükûmet yetkilisi tarafından tuhaf bir Amerikan kavramı olarak görülüyordu. Neredeyse tüm kötü niyetli kişiler muhbirler tarafından yakalanıyor ya da kurbanları tarafından yerel mahkemeye ihbar ediliyordu. "Kanlı Kanun" olarak adlandırılan kanuna göre, 1770'lere gelindiğinde İngiltere'de ölüm cezası gerektiren 222 suç vardı.[11] Bunların büyük çoğunluğu, değeri 5 şilinden fazla olan malların çalınması, bir ağacın kesilmesi, bir hayvanın çalınması ve hatta bir ağıldan tavşan çalınması gibi suçlar da dahil olmak üzere mala karşı işlenen suçlardı.
Sanayi Devrimi, nüfusun önemli bir kısmının ekonomik olarak yer değiştirmesi nedeniyle adi suçlarda bir artışa neden olmuş, bu da hükûmet üzerinde suç faaliyetlerine karşı geleneksel tepki olan ve gittikçe daha da kalabalıklaşan cezaevlerine bir alternatif belirleme baskısı yaratmıştır. Koşullar o kadar kötüydü ki, Yedi Yıl Savaşı'ndan kalan gemiler derme çatma hapishaneler olarak kullanılmaktaydı.[12] Mahkûmların toplam %80'i hırsızlıkla ilgili suçlardan dolayı hapsedilmişti. Kanlı Kanun, 1800'lerde yargıçlar ve jüriler tarafından cezaların çok sert olduğu düşüncesiyle kademeli olarak iptal edildi. Kanun koyucular hala cezaların potansiyel suçluları caydırmasını istediklerinden, idam yerine daha insancıl bir alternatif olarak sürgün cezasını uygulamaya başladılar.[13] Sürgün, 17. yüzyıldan beri hem büyük hem de küçük suçlar için bir ceza olarak kullanılmaktaydı.
17. ve 18. yüzyıllar arasında yaklaşık 60.000 hükümlü, 1717 tarihli Sürgün Yasası hükümleri uyarınca Kuzey Amerika'daki Britanya kolonilerine nakledilmiştir. Britanya'nın Amerikan Bağımsızlık Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından Amerika'ya nakil durduruldu. Kuzey Amerika'ya nakledilen hükümlülerin kesin sayısı bilinmemekle birlikte, John Dunmore Lang tarafından yaklaşık 50.000 ve Thomas Keneally tarafından 120.000 hükümlünün nakledildiği tahmin edilmektedir. Maryland, en fazla sayıda suçluyu kabul eden İngiliz Amerikan kolonisi idi.[14]
Ceza kolonileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeni Güney Galler[değiştir | kaynağı değiştir]
Amerikan kolonilerine alternatifler araştırıldı ve Yeni Hollanda'nın yeni keşfedilen ve haritası çıkarılan Doğu Kıyısı bir alternatif önerildi. James Cook'un 1770 yılında Güney Pasifik'e yaptığı keşif gezisi sırasında sağladığı ayrıntılar burayı en uygun yer haline getirdi.
18 Ağustos 1786'da, yeni koloninin valisi olacak Kaptan Arthur Phillip'in komutasında hükümlüler, askeri ve sivil personelden oluşan bir kolonizasyon grubunun Botany Körfezi'ne gönderilmesine karar verildi. Altı nakliye gemisinde 775 hükümlü bulunuyordu. Onlara eşlik eden görevliler, mürettebat üyeleri, denizciler, onların aileleri ve kendi çocuklarıyla birlikte toplam sayıları 645'i buluyordu. Toplamda, Birinci Filo olarak bilinen on bir gemi gönderilmiştir. Mahkûm nakil gemileri dışında iki donanma eskortu ve üç depo gemisi vardı. Filo Portsmouth'ta toplandı ve 13 Mayıs 1787'de yola çıktı.[15]
On bir gemi 18-20 Ocak 1788 tarihleri arasındaki üç günlük süre zarfında Botany Körfezi'ne ulaştı. Kısa bir süre sonra körfezin "açıklığı ve toprağın rutubetli olması nedeniyle insanların muhtemelen sağlıksız olacağı" gerekçesiyle bir koloni kurmak için uygun olmayacağı anlaşıldı ve Phillip, Kaptan Cook'un bahsettiği, yaklaşık üç fersah kuzeydeki Port Jackson'ı incelemeye karar verdi. 22 Ocak 1788'de Phillips liderliğindeki küçük bir keşif heyeti Port Jackson'a yelken açmış ve öğleden sonra erken saatlerde varmıştır:[15]
Burada daha önceki hayal kırıklıklarından kaynaklanan tüm üzüntüler bir anda silinmiş ve Vali Phillip, binlerce yelkenlinin mükemmel bir güvenlik içinde seyredebileceği dünyanın en iyi limanlarından birini bulmanın mutluluğunu yaşamıştır. Bu limanın farklı koyları mümkün olan tüm gayretle incelendi ve en iyi su kaynağına sahip olan ve gemilerin kıyıya çok yakın demirleyebileceği, çok küçük bir masrafla en büyük gemilerin boşaltabileceği iskelelerin inşa edilebileceği bir koy tercih edildi. Bu koy yaklaşık yarım mil uzunluğunda ve girişi çeyrek mil genişliğindedir. Vali, Lord Sydney'in şerefine buraya Sydney Koyu adını vermiştir.[15]
26 Ocak 1788'de Avustralya kıtasındaki ilk kalıcı Avrupa kolonisi Yeni Güney Galler'de kuruldu. Bölge günümüzde Sidney şehrine dönüşmüştür. Bu tarih günümüzde Avustralya Günü olarak kutlanmaktadır.
İlk filonun üyeleri arasındaki ölüm oranı, büyük ölçüde gıda kıtlığı nedeniyle başlangıçta yüksekti. Gemiler sadece bölgede tarım yapılana kadar yerleşimcilere yetecek kadar yiyecek taşıyordu. Tarım yapmak için ise yeterli sayıda yetenekli çiftçi ve evcil hayvan yoktu ve koloni İkinci Filo'nun gelişini beklemekteydi. James Martin'in "Memorandum"ları, ilk filodaki bir mahkûmun gözünden olayların çağdaş bir anlatımını sunmaktadır.[16] İkinci filo, yardım anlamında çok az şey sağlayan eşi benzeri görülmemiş bir felaketti. Filonun Haziran 1790'da daha fazla hasta ve ölmek üzere olan mahkûmla birlikte gelişi Port Jackson'daki durumu daha da kötüleştirdi.
Korgeneral Richard Bourke 1831 ve 1837 yılları arasında Yeni Güney Galler Kolonisi'nin dokuzuncu valisiydi. Hükümlülere verilen aşırı cezalardan dehşete düşen Bourke, bir sulh hâkiminin verebileceği cezayı elli kırbaçla sınırlayan (daha önce böyle bir sınır yoktu) "Sulh Hakimleri Yasası"nı çıkardı. Bourke'un bu uygulaması tartışmalara yol açtı ve öfkeli sulh hâkimleri ve işverenler, cezaların azaltılmasının hükümlüler için yeterli caydırıcılığı sağlamayacağı endişesiyle yasal haklarına yapılan bu müdahaleye karşı kraliyete dilekçe verdi.
Ancak Bourke reformlarını sürdürmekten vazgeçmedi ve hükümlülere uygulanan insanlık dışı muameleye karşı çıkarak koloni içinde tartışma yaratmaya devam etti. Bu reformlar arasında her işverenin tesislerinde bulundurmasına izin verilen hükümlü sayısının 70 ile sınırlandırılmasının yanı sıra serbest bırakılan hükümlülere mülk edinme ve jüri üyeliği yapma gibi hakların tanınması da yer alıyordu. Yeni Güney Galler'e hükümlü naklinin 1840 yılında durdurulmasının[17] Bourke ve aralarında Avustralya doğumlu Avukat William Charles Wentworth'ün da bulunduğu diğer kişilerin eylemlerine atfedilebileceği öne sürülmüştür. Aradan on yıl geçmesine rağmen Yeni Güney Galler kolonisine sürgün nihayet 1 Ekim 1850 tarihinde resmen kaldırılmıştır.[18]
Bir mahkûm örnek bir davranış sergilerse, kendisine bir nebze özgürlük hakkı tanıyan bir izin bileti verilebilirdi. Genellikle yedi yıl süren cezanın tamamlanmasının ardından mahkûma bir özgürlük belgesi verilirdi. Bu belge onlara bulundukları yerde yerleşimci olma ya da İngiltere'ye geri dönme izni veriyordu. Sorun çıkartan hükümlüler ise genelde Port Arthur, Tazmanya veya Norfolk Adası gibi bir ceza kolonisine nakledilir ve burada daha fazla cezaya ve hücre hapsine katlanmak zorunda kalırlardı.
Norfolk Adası[değiştir | kaynağı değiştir]
14 Şubat 1788'de Sirius'un ikinci kaptanı Philip Gidley King önderliğinde bir subay, altı denizci, bir deniz öğrencisi, bir cerrah ve iki kişi daha Sirius'la Norfolk Adası'na başka bir koloni kurmak üzere gönderildi. Onları Ekim ayında başka bir subay, sekiz denizci ve 20 erkek ve 10 kadın olmak üzere 30 hükümlü izledi. 24 Mart 1790'a gelindiğinde koloni Sydney'den 291'i hükümlü, 191'i erkek ve 100'ü kadın olmak üzere 498 kişiye ulaşmıştı. Adanın bu şekilde kolonileştirilmesi, Sidney'de yaşanan ve hiçbir ikmal gemisi gelmediği için ancak Haziran 1790'a kadar sürecek olan yiyecek sıkıntısının bir sonucuydu.[19] Norfolk Adası'nda her gün hırsızlık yapılıyor ve faillerin izi nadiren bulunabiliyordu. Sadece ağır cezalar ve kulübelerde yapılan sürpriz aramalar caydırıcı olabiliyordu. Hükümlülerin iş ahlakı zayıftı çünkü yeterli sayıda gözetmen yoktu.[20] Kereste ve keten endüstrilerinin çöküşüyle birlikte 1813 yılında mahkûm kolonisi terk edildi, tüm binalar yıkıldı ve ada kendi haline bırakıldı. 12 yıl sonra Norfolk Adası ağır suç işleyenler için bir hapishane haline geldi ve burada mahkûmlar en zorlu koşullarda çalışmak zorunda kaldı. Bu sebeple adadaki ölüm oranı yüksekti. Hapishane Mayıs 1855'te kapatıldı.
Van Diemen Toprakları (Tazmanya)[değiştir | kaynağı değiştir]
1803 yılında, Sidney'den Tazmanya'ya (o zamanlar Van Diemen Toprakları olarak biliniyordu) yeni bir ceza kolonisi kurmak amacıyla bir Britanya keşif heyeti gönderildi. Teğmen John Bowen liderliğindeki küçük ekip, Derwent Nehri'nin doğu yakasındaki Risdon Koyu'nda bir yerleşim yeri kurdu. Başlangıçta Port Philip'e gönderilen keşif gezisi birkaç hafta içinde terk edildi. Kısa bir süre sonra Yarbay David Collins liderliğindeki başka bir keşif ekibi geldi. Collins, Risdon Cove bölgesini yetersiz buldu ve 1804 yılında Tazmanya'daki nehrin batı yakasında Sullivan's Cove'da alternatif bir yerleşim yeri kurdu. Burası daha sonra Hobart olarak adlandırıldı ve Risdon Koyu'daki orijinal yerleşim terk edildi. Collins, Van Diemen Toprakları'nın ilk vali yardımcısı oldu.
Norfolk Adası'ndaki mahkûm istasyonu 1807-1808'de terk edildiğinde, kalan mahkûmlar ve özgür yerleşimciler Hobart'a nakledildi ve yeniden yerleşim için arazi tahsis edildi. Ancak, mevcut küçük nüfus zaten yeterince yiyecek üretmekte zorlandığından, nüfusun aniden iki katına çıkması neredeyse bir felakete yol açtı.
1816'dan itibaren Büyük Britanya'dan daha fazla özgür yerleşimci gelmeye başladı. 3 Aralık 1825 tarihinde Tazmanya, Yeni Güney Galler'den ayrı bir koloni olarak ilan edildi ve ayrı bir yönetime sahip oldu.
Tazmanya'nın Batı Kıyısındaki Macquarie Limanı ceza kolonisi 1820 yılında, burada yetişen değerli Huon Çamı kerestesini mobilya yapımı ve gemi inşası amacıyla kullanmak amacıyla kurulmuştur. Macquarie Limanı, kaçmanın neredeyse imkansız olması gibi ek bir avantaja sahipti; girişimlerin çoğu mahkûmun boğulması, çalılıklarda açlıktan ölmesi ya da yamyama dönüşmesiyle sonuçlandı. Nakil cezasına çarptırılanlar genellikle tekrar suç işleyen kişilerdi ve sert muamele görüyor, sert havalarda çalıştırılıyor ve küçük ihlaller için ağır bedensel cezalara maruz kalıyorlardı. Yerli olmayan yüzlerce siyahi mahkûm Van Diemen Toprakları'na nakledildi. Bunların çoğu Britanya İmparatorluğu aleyhinde konuştukları ya da hareket ettikleri için cezalandırıldı.[21][22]
1830 yılında Macquarie Limanı'nın yerine Port Arthur mahkûm yerleşimi kuruldu. Çünkü deniz yoluyla düzenli iletişim sağlamak daha kolaydı. Çok sert bir hapishane olarak bilinmesine karşılık gerçekte yönetimi Macquarie Limanı'ndan ya da Yeni Güney Galler'deki ceza kolonilerinden çok daha insancıldı. Port Arthur'da sözde model cezaevi sistemi ile denemeler yapıldı. Hücre hapsi ise çoğunlukla tercih edilen cezalandırma yöntemiydi.
Hükümlülerin genel nüfus içinde ele alınış biçiminde, büyük ölçüde Britanya kamuoyunun hükümlülere yönelik muamelenin sertliği konusundaki görüşlerine cevap veren birçok değişiklik yapıldı. 1830'ların sonlarına kadar hükümlülerin çoğu ya hükûmet tarafından kamu işleri için alıkonuluyor ya da bir tür sözleşmeli işçi olarak özel şahıslara tahsis ediliyordu. 1840'ların başından itibaren, hükümlülerin ana yerleşim yerlerinin dışındaki istasyonlarda bayındırlık işleri çetelerinde genellikle iki yıl olmak üzere bir başlangıç dönemi geçirdikleri, daha sonra belirli bir bölgede ücret karşılığında çalışmak üzere serbest bırakıldıkları "Denetimli Serbestlik Sistemi" uygulanmıştır.
Tazmanya'ya sürgün 1853 yılında sona ermiştir. 2019 yılından itibaren 1803-1900 yılları arasında Van Diemen Toprakları'na nakledilen veya orada doğan hükümlülere ilişkin kayıtlar, Founders and Survivors projesinin bir parçası olarak dijital ortama aktarılmaktadır.[23]
Port Phillip[değiştir | kaynağı değiştir]
1803 yılında, Lady Nelson'daki Teğmen John Murray'nin bir önceki yıl keşfedip adını verdiği Port Phillip'e iki gemi vardı. Yarbay Collins komutasındaki Calcutta, Ocean adlı ikmal gemisi eşliğinde 300 hükümlü taşıyordu. Collins daha önce 1788 yılında Birinci Filo'da avukat olarak görev yapmıştı. İlk yerleşim için bugünkü Sorrento, Victoria yakınlarındaki Sullivan Körfezini seçti. Burası günümüz Melbourne'ün yaklaşık 90 km güneyinde yer almaktadır. Yaklaşık iki ay sonra kötü toprak ve su sıkıntısı nedeniyle yerleşim terk edildi ve Collins hükümlüleri Hobart'a taşıdı. Birkaç hükümlü çalılıklara kaçmış ve yerel aborijin halkıyla birlikte bilinmeyen kaderlerine terk edilmişti. Bu hükümlülerden biri olan ve sonradan ünlenen William Buckley, yeni yerleşimcilerle temasa geçmeden ve yerli halklara tercümanlık yapmadan önce, sonraki 32 yıl boyunca Port Phillip'in batı yakasında yaşamıştır.
Kasım 1826'da Western Port Körfezi'nde, bugünkü Corinella'nın bulunduğu yerde ikinci bir yerleşim kuruldu. İlk etapta 20 asker ve 22 hükümlüden oluşan bu yerleşime daha sonra 12 hükümlü daha geldi. Bu yerleşim Şubat 1828'de terk edildi ve tüm hükümlüler Sidney'e geri döndü[24]
Port Phillip semti, Henty kardeşlerin 1834 yılında Portland Körfezi'nde karaya çıkmasının ardından 1837 yılında resmen onaylandı ve John Batman Melbourne'ün bulunduğu yere yerleşti.
1844 ve 1849 yılları arasında İngiltere'den buraya yaklaşık 1750 hükümlü gelmiştir. Çoğu Pentonville Denetimli Serbestlik Cezaevinden geldiği için "Sürgünler" ya da "Pentonvilleliler" olarak anıldılar. Hükûmet için ya da cezaevi depolarından kiralanarak çalışmak zorunda olan daha önceki hükümlülerin aksine sürgünler ücret karşılığında çalışmakta serbestti. Ancak atandıkları bölgeyi terk edememekteydiler. Port Phillip semti bu aşamada hala Yeni Güney Galler'in bir parçasıdır. Victoria 1851 yılında Yeni Güney Galler'den ayrılarak bağımsız bir koloni haline gelmiştir.
Moreton Körfezi[değiştir | kaynağı değiştir]
1823 yılında John Oxley, ceza kolonisi kurulması için Port Curtis ve Moreton Körfezi'ni incelemek üzere Sidney'den kuzeye dopru yelken açtı. Moreton Körfezi'nde, Cook'un var olduğunu tahmin ettiği Brisbane Nehri'ni buldu ve nehrin alt kısmını araştırdı. Eylül 1824'te askerlerle birlikte geri döndü ve Redcliffe'de geçici bir yerleşim yeri kurdu. Yerleşim yeri 2 Aralık 1824'te Brisbane'in merkezî iş alanının bulunduğu yere nakledildi. Yerleşim ilk başta Edenglassie olarak adlandırılmıştır. 1839 yılında hükümlülerin Moreton Körfezi'ne nakli durduruldu ve Brisbane cezaevi yerleşimi kapatıldı. 1842'de serbest yerleşime izin verildi ve insanlar bölgeyi gönüllü olarak kolonileştirmeye başladı. 6 Haziran 1859 tarihinde Queensland, Yeni Güney Galler'den ayrı bir koloni haline gelmiştir. 2009 yılında Queensland Eyalet Arşivleri ve Queensland Eyalet Kütüphanesi tarafından tutulan Queensland Hükümlü Kayıtları UNESCO'nun Avustralya Dünya Belleği Kayıtlarına eklenmiştir.[25]
Batı Avustralya[değiştir | kaynağı değiştir]
Batı Avustralya'da 1826'dan 1831'e kadar hükümlü destekli bir yerleşim kurulmuş olsa da, hükümlülerin doğrudan taşınması 1850'ye kadar başlamamıştır. Bu durum 1868 yılına kadar devam etmiştir. Bu dönemde 43 hükümlü gemisiyle 9.668 hükümlü taşınmıştır. İlk hükümlü kafilesi Yeni Güney Galler'e nakledilmiş, daha sonra bu koloni tarafından 1826 yılında King George Sound'a (Albany) gönderilerek burada bir yerleşim kurulmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır. O dönemde Avustralya'nın batıdaki üçte birlik bölümü Yeni Hollanda olarak adlandırılan sahipsiz topraklardı. Yeni Güney Galler Valisi Ralph Darling, Fransa'nın bölge üzerinde hak iddia edebileceği endişesiyle Binbaşı Edmund Lockyer'ı King George Sound'da bir yerleşim yeri kurmak üzere bir birlik ve 23 mahkûmla birlikte gönderdi. Lockyer'ın ekibi 1826 Noel günü bölgeye ulaştı ve dört yılı aşkın bir süre boyunca yerleşim yerinde hükümlü varlığı devam etti. 7 Mart 1831'de yerleşimin kontrolü Swan Nehri Kolonisi'ne devredildi ve askerler ile hükümlüler geri çekildi.[26]
Nisan 1848'de Batı Avustralya Valisi Charles Fitzgerald, iş gücü sıkıntısı nedeniyle Britanya'dan eyaletine hükümlü göndermesini talep etti. Britanya belirli süreli hükümlüleri göndermeyi reddetse de ilk suçluları hüküm sürelerinin son yıllarında göndermeyi teklif etti.
Batı Avustralya'daki hükümlülerin çoğunluğu cezaevinde asgari cezalar çekmiştir. Fremantle'a yerleştirilenler koloninin hükümlü hapishanesi olan Fremantle Hapishanesi'ne yerleştiriliyordu ve yanlış davranışlar burada geçirilen sürelerle cezalandırılıyordu. Ancak çoğunluk koloninin diğer bölgelerine yerleştirilmiştir. Batı Avustralya'ya hükümlü ataması olmamasına rağmen, koloni genelinde kamu altyapısına büyük bir talep vardı, bu nedenle birçok hükümlü uzak bölgelere yerleştirildi. Başlangıçta suçluların çoğunluğu, hapishanenin inşası da dahil olmak üzere, hüküm sistemi için altyapı projelerinde çalışmak üzere görevlendirildi.
Batı Avustralya'da mahkûm dönemi, Britanya'nın sürgün cezasını durdurmasıyla sona erdi. Mayıs 1865'te koloniye Britanya politikasındaki değişiklik bildirildi ve Britanya'nın 1865, 1866 ve 1867 yıllarının her birinde bir mahkûm gemisi göndereceği ve ardından taşımacılığın durdurulacağı söylendi. Buna göre Batı Avustralya'ya giden son mahkûm gemisi Hougoumont, 1867'de İngiltere'den ayrılarak 10 Ocak 1868'de Batı Avustralya'ya ulaştı.
Kadınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
1788 ile 1852 yılları arasında sürgün sebebiyle nakledilenlerin yaklaşık 24.000'i, yani her yedi kişiden biri kadındı. Kadınların %80'i genellikle küçük çaplı hırsızlık suçlarından hüküm giymişti. Birçoğu korunmak için kısa sürede erkek subaylara ya da mahkûmlarla hayat kurdu. Her ne kadar çoğunlukla "kurtizan" olarak anılsalar da sürgün konusu bir suç olmadığı için hiçbir kadın fuhuş sebebiyle nakledilmemiştir.[27]
Siyasi mahkûmlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Avustralya kolonilerine yaklaşık 3.600 siyasi mahkûm sürgün edilmiştir ve bunların çoğu Britanya ve İrlanda'daki siyasi huzursuzluklara denk gelen dalgalar halinde gelmiştir. Bunlar arasında 1794'te İlk İskoç Şehitleri; 1797 ve 1801'de İngiliz Donanma İsyancıları (Nore İsyanı'ndan); 1798, 1803, 1848 ve 1868'de İrlandalı isyancılar; Cato Street Komplocuları (1820); İskoç İsyancılar (1820); Yorkshire İsyancıları (1820 ve 1822); 1831'deki Merthyr Tydfil ayaklanmasının liderleri; Tolpuddle Şehitleri (1834); Swing İsyancıları ve Ludizmciler (1828-1833); Yukarı Kanada Ayaklanması ve Aşağı Kanada Ayaklanması'ndan (1839) Amerikalı ve Fransız-Kanadalı mahkûmlar ve Çartistler (1842) vardı.[28][29]
Sürgün sisteminin durdurulması[değiştir | kaynağı değiştir]
1830'ların ortalarında Yeni Güney Galler ve Van Diemen Toprakları'na (Tazmanya) giren özgür yerleşimcilerin sayısı arttıkça, suçluların kolonilere taşınmasına karşı muhalefet de arttı. En etkili sözcüler, aynı zamanda Bağımsız Cemaat Kilisesi üyesi olan gazete sahipleriydi. Bunlar arasında Sidney'de John Fairfax ve Launceston'da Rahip John West de vardı ve dürüst özgür işçiler için bir rekabet kaynağı oluşturdukları ve koloni içinde suç ve ahlaksızlıktan sorumlu oldukları gerekçesiyle hükümlülere karşı çıktılar. 1832'den beri Avustralya'da bulunan Katolik bir din adamı olan Piskopos Bernard Ullathorne, 1835'te İngiltere'ye bir ziyaret için geri döndü. İngiltere'deyken, hükûmet tarafından taşımacılığın kötülükleri konusunda bir Parlamento Komisyonu önünde ifade vermeye çağrıldı. Komisyonun isteği üzerine konuyla ilgili bir dilekçe yazdı ve sundu. Diğerleriyle birlikte onun görüşleri de kabul gördü. Sürgün karşıtı hareket nadiren sistemin insanlık dışı olmasıyla ilgilendi. Daha çok özgür (özgürlükçü olmayan) orta sınıfa "nefret dolu bir leke" sürdüğüne inanılıyordu.
Yeni Güney Galler'e sürgün, 22 Mayıs 1840 tarihli Konsey Emri uyarınca 1840 yılında geçici olarak sona ermiş,[30] bu tarihe kadar yaklaşık 150.000 hükümlü kolonilere gönderilmişti. Moreton Körfezi bölgesindeki Brisbane'e hükümlü gönderilmesi bir önceki yıl durdurulmuş ve Norfolk Adası'nın yönetimi daha sonra Van Diemen Toprakları'na devredilmişti.
Sürgünlere karşı çıkanlar her zaman aynı fikirde değildi. Zengin toprak sahibi Benjamin Boyd, ekonomik çıkarları nedeniyle Van Diemen Toprakları'ndan nakledilen hükümlüleri Yeni Güney Galler'de ücretsiz ya da düşük maliyetli iş gücü kaynağı olarak, özellikle de çoban olarak kullanmak istiyordu.[31][32] Hükümlülerin Yeni Güney Galler'e son sürgünü 1850 yılında gerçekleşmiş, Konsey Emri ile bu tarih arasında yaklaşık 1.400 hükümlü daha sürgün edilmiştir.[30]
Van Diemen Toprakları'na sürgünün devam etmesi, özellikle 1840'ların başında yaşanan ağır ekonomik bunalımın ardından, iyi koordine edilmiş bir sürgün karşıtı hareketin yükselişine neden oldu. Sürgün 1846'da geçici olarak askıya alındı ancak kısa süre sonra Britanya'daki hapishanelerin aşırı kalabalıklaşması sebebiyle sürgünlere devam edildi. 1840'ların sonlarına doğru Van Diemen Toprkaları'na gönderilen hükümlülerin çoğu "sürgün" olarak tanımlandı ve cezalarını çekerken belli bir ücret karşılığı çalışmakta serbest bırakıldılar. 1850'de sürgün sisteminin kalıcı olarak durdurulması için lobi oluşturmak üzere Avustralasya Sürgün Karşıtı Birlik kuruldu ve amaçları ertesi yıl Avustralya'da altına hücumun başlamasıyla daha da ilerledi. Britanya'dan gönderilen son mahkûm gemisi olan St Vincent 1853'te geldi. 10 Ağustos'ta Hobart ve Launceston'da kutlanan Jübile festivalleri, sürgünün resmî olarak sona ermesiyle birlikte Avrupalıların bölgede kolonileşmesinin 50. yılını kutladı.
Batı Avustralya'ya az sayıda mahkûm sürgün edilmeye devam etti. Son hükümlü gemisi Hougoumont 1867'de İngiltere'den ayrıldı ve 10 Ocak 1868'de Batı Avustralya'ya vardı. Toplamda, 1788 ile 1868 yılları arasında 806 gemiyle yaklaşık 164.000 hükümlü Avustralya kolonilerine taşınmıştır. Hükümlülerin %70'i İngiliz ve Galli, %24'ü İrlandalı, %5'i İskoç, kalan %1'i ise Hindistan ve Kanada'daki İngiliz karakollarından, Yeni Zelanda'dan Maoriler, Hong Kong'dan Çinliler ve Karayipler'den gelen kölelerden oluşuyordu.
Birinci Filo'nun gelişinden 150 yıl sonra ölen Samuel Speed'in yaşayan son sürgün edilen mahkûm olduğuna inanılıyor. 1841'de Birmingham'da doğan Speed, evsizlikten kurtulmak için kasten bir suç işledikten (bir samanlığı ateşe vermek) sonra 1866'da Batı Avustralya'ya sürgün edildi. 1869'da şartlı olarak tahliye edildi ve iki yıl sonra özgürlük belgesi verildi. İnşaat işlerinde çalıştı ve başka bir suçtan hüküm giymedi. 1938'de Perth'de ölmüştür.[33]
Avustralya'ya sürgün edilen önemli mahkûmlar[değiştir | kaynağı değiştir]
.jpg)
- Esther Abrahams – Yahudi mahkûmlardan biri ve Rum Ayaklanması'nın liderinin nikahsız eşi olan Britanya Yahudisi.
- George Barrington – Yankesici, hükümlülerin amiri ve Parramatta'nın yüksek polis memuru
- Samuel Barsby – Avustralya'daki ilk iki fıçıcıdan biri ve kırbaçlanan ilk mahkûm[34]
- Joseph Backler – Sahte çek düzenlediği gerekçesiyle sürgün edildi, ressam oldu
- William Bannon – Ordudan firar/hırsızlık nedeniyle Yeni Zelanda'dan Van Diemen Toprakları'na sürgün edildi. EagleHawk Neck'teki 'köpek hattını' geçerek Port Arthur'dan firar etti.
- Billy Blue – Jamaika, New York'lu siyah bir adam, feribot seferleri başlattı
- James Blackburn – Avustralya mimarisine ve inşaat mühendisliğine yaptığı katkılarla ünlü biri
- William Bland – Bir düelloda bir adamı öldürdüğü için sürgün edilen denizci cerrah. Zenginleşti, hayırseverlikle uğraştı ve yasama meclisinde bir sandalyeye sahipti.[35]
- Mary Bryant – Ünlü bir firari
- William Buckley – Kaçtığı ve uzun yıllar Aborijinlerle birlikte yaşadığı biliniyor
- John Cadman – Mahkûm, meyhane işletmecisi, Sidney'de Tekneler Müfettişi oldu. Cadmans Cottage kendisine bahşedilen bir kır evidir.
- Martin Cash – Ünlü firari ve haydut
- William Chopin – Batı Avustralya'daki hapishane hastanelerinde yaptığı çalışmalar sayesinde kimya konusunda temellenen bir mahkûm; İzin biletini aldıktan sonra Colonial Hastanesi'ne kimyager olarak atansa da kendi eczanesini açmayı tercih etti. Daha sonra kürtaj yaptırmaya teşebbüs etmekten suçlu bulundu.
- Daniel Connor – Koyun çalmaktan yedi yıl hapis cezasına çarptırıldı, başarılı bir tüccar oldu ve 1890'larda Perth'in merkezindeki en büyük toprak sahiplerinden biri oldu.
- Daniel Cooper – Başarılı bir tüccar
- William Cuffay (mahkum ve terzi) – Hobart'ta önemli bir işçi hakları lideri haline gelen Siyah Londra Çartist lideri.
- John Davies – The Mercury gazetesi kuruclarından biri
- Margaret Dawson – Birinci Filo ile sürgün edilen biri
- John Eyre – Ressam ve oymacı
- William Field – Tazmanya'nın önemli bir işadamı ve toprak sahibi
- Francis Greenway – Ünlü Avustralyalı mimar
- William Henry Groom – Başarılı bir müzayedeci ve siyasetçi, Avustralya Parlamentosunun açılışında görev yaptı.
- Michael Howe – Haydut, Avustralya'da yayınlanan ilk genel edebiyat eserinin konusu
- Laurence Hynes Halloran – Sydney Grammar School kurucusu
- William Hutchinson – Devlet memuru ve pastoralist.
- John Irving – Birinci Filo ile sürgün edilen bir doktor, mutlak af alan ilk mahkûm.
- Mark Jeffrey – Ünlü bir otobiyografi yazdı
- Jørgen Jørgensen – Kendisini İzlanda'nın hükümdarı ilan eden, devrimci fikirlerden etkilenen eksantrik Danimarkalı maceracı, daha sonra Britanya'da casus oldu.
- Henry Kable – Birinci Filo ile sürgün edildi, eşi ve oğluyla birlikte geldi (Susannah Holmes, kendisi de mahkûm ve Henry) Avustralya'daki ilk davayı açtı, zengin bir iş adamı oldu
- Lawrence Kavenagh – Tanınmış bir haydut
- John "Red" Kelly – İrlandalı mahkûm ve haydut Ned Kelly'nin babası
- Solomon Levey – Zengin bir tüccar
- Simeon Lord – Avustralya'da öncü tüccar ve sulh hakimi
- Nathaniel Lucas – Norfolk Adası'ndaki ilk mahkûmlardan biri oldu ve burada usta marangoz oldu. Daha sonra başarılı bir şekilde çiftçilik yaptı, yel değirmenleri inşa etti ve Sidney'de marangozların şefi oldu.
- John Mitchel – İrlandalı milliyetçi
- Francis "Frank the Poet" McNamara – Çeşitli sözlü mahkûm şiirlerinin bestecisi,
- John Mortlock – Eski bir denizci
- Thomas Muir – Parlamento reformunu savunduğu için isyana teşvik suçundan hüküm giymiş; Yeni Güney Galler'den kaçtı Fransa'ya doğru yola çıktı.
- Isaac Nichols – Girişimci, ilk Posta Müdürü
- Kevin Izod O'Doherty – Tıp öğrencisi
- Robert Palin – Avustralya'ya vardığında başka suçlar işledi ve cezası idam olmayan bir suçtan dolayı idam edildi
- Alexander Pearce – Yamyam kaçağı
- Sarah Phillips – Hırsızlıktan yargılanan bir seks işçisi
- Elizabeth Pulley – Anthony Rope ile evlenen Birinci Filo mahkûmu. Avustralya'da doğan Avrupalı ilk erkek çocuğunun annesi. 8 çocuğu vardır.
- Joseph Potaskie – Avustralya'ya ayak basan ilk Polonyalı
- William Smith O'Brien – Ünlü İrlandalı devrimci
- John Boyle O'Reilly – Ünlü kaçak, şair ve yazar; Moondyne'ın yazarı
- William Redfern – Hüküm giymiş birkaç cerrahtan biri
- Mary Reibey – İş kadını ve gemi sahibi
- John Matthew Richardson – John Oxley'in 1823 ve 1824'te Queensland'e yaptığı geziler ve Thomas Livingstone Mitchell'in 1836'da Güney Avustralya ve Victoria'ya yaptığı Avustralya Felix gezisi gibi Avustralya'daki birçok keşif gezisine eşlik eden bahçıvan ve botanik koleksiyoncusu.
- Anthony Rope – Ropes Creek ve Ropes Crossing'e adını veren kişi
- James Ruse – Çiftçi
- Henry Savery – Avustralya'nın ilk roman yazarı; Quintus Servinton yazarı
- Robert Sidaway – Avustralya'nın ilk tiyatrosunu açtı
- Ikey Solomon – Profesyonel hırsız; Charles Dickens'ın Oliver Twist romanındaki Fagin karakterine ilham kaynağı olmuştur
- James Squire – Avustralya'nın ilk bira üreticisi ve şerbetçiotu yetiştiricisi.
- Joseph Sullivan – Hırsızlık suçundan on dört yıl hapis cezasına çarptırıldı, ardından ustasını ve bölgedeki diğer hükümlüleri öldürmek suçundan öldürüldü.
- William Sykes – Arkasında kısa bir günlük ve bir tomar mektup bırakmıştır
- John Tawell – Cezasını çektikten sonra başarılı bir kimyager oldu, 15 yıl sonra İngiltere'ye döndü ve bir süre sonra metresini öldürdü ve bu yüzden idam edildi.
- Samuel Terry – Zengin tüccar ve hayırsever.
- Andrew Thompson – 1791'de 18 yaşındayken sürgün edildi ve Hawkesbury bölgesinde Emniyet Müdürü oldu; büyük tahıl çiftçisi, iş adamı, gemi sahibi, hükûmet yetkilisi ve kolonideki en büyük özel işverendir. 1810'da sulh hakimi olarak atanan ilk mahkûm idi
- James Hardy Vaux – Avustralya'nın ilk tam uzunlukta otobiyografisinin ve sözlüğünün yazarı.
- Mary Wade – Avustralya'ya sürgün edilen en genç kadın mahkûm (13 yaşında), 21 çocuğu vardı ve öldüğünde yaşamını sürdüren 300'ün üzerinde torunu vardı.
- William Westwood – Haydut ve 1846 Cooking Pot İsyanı'nın lideri
- Joseph Wild – Kaşif
- Solomon Wiseman – Tüccar ve feribot operatörü
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Convicts and the British colonies in Australia". Avustralya Hükûmeti. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Australasian Politics". The Sydney Gazette and New South Wales Advertiser. XXIV (1258). 11 Kasım 1826. s. 2. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Godfrey, Barry; Williams, Lucy (10 Ocak 2018). "Australia's last living convict bucked the trend of reoffending". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 21 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Crimes of Convicts transported to Australia". Convict Records. 25 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Barlass, Tim (20 Şubat 2019). "Descendants of mostly convicts and they're proud of it" 20 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Sydney Morning Herald.
- ^ "Online records highlight Australia's convict past" 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ABC News (25 Temmuz 2007).
- ^ Hirst, John (Temmuz 2008). "An Oddity From the Start: Convicts and National Character" 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Monthly.
- ^ "BBC News - Booze". BBC. 4 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Del Col, Laura (1988). "The Life of the Industrial Worker in Ninteenth-Century [sic] England". The Victorian Web. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Highes, ibid, s. 28
- ^ Part I: History of the Death Penalty 27 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "The Floating Prison: British Prison Hulks". Gould Genealogy & History. 29 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ By the Gallows 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Butler, James Davie (1896). "British Convicts Shipped to American Colonies". The American Historical Review. 2 (1). ss. 12-33. doi:10.2307/1833611. JSTOR 1833611. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ a b c Phillip, Arthur (1789). The Voyage Of Governor Phillip To Botany Bay With An Account Of The Establishment Of The Colonies Of Port Jackson and Norfolk Island (1789). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ James Martin'in Memorandoms kitabı 22 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tim Causer tarafından düzenlenmiştir, UCL Press, 978-1-911576-81-5.
- ^ "Tocal's convict 1822–1840". Tocal. 27 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Convicts 12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Arthur Philip, Rudolf Plischke (Bearbeitung): Australien. Die Gründung der Strafkolonie. s. 147.
- ^ Arthur Philip, Rudolf Plischke (Bearbeitung): Australien. Die Gründung der Strafkolonie. s. 82 ff.
- ^ "Black Convicts". www.utas.edu.au. 7 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Pybus, C, A Touch of the Tar: African Settlers in Colonial Australia and the Implications for Aboriginality-, London Papers in Australian Studies, Menzies Centre for Australian Studies, 3 ss. 1-24. ISSN 1746-1774 (2001)
- ^ Maxwell-Stewart, Hamish. "VDL Founders and Survivors Convicts 1802–1853". Digital Panopticon. 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "The Westernport Settlement of 1826–28" 21 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "The Convict Records of Queensland 1825–1842 | Australian Memory of the World". www.amw.org.au. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "King George's Sound Settlement". State Records. State Records Authority of New South Wales. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Hughes, ibid, ss. 244-246
- ^ "Convict Ships Bringing Political Prisoners". www.freesettlerorfelon.com. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Those convicts who came to Australia? They should be celebrated". Monash Lens (İngilizce). 3 Eylül 2019. 15 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ a b Lucy Turnbull, Sydney: Biography of a City, Random House Australia, Milsons Point NSW, 1999
- ^ "COLONIAL EXTRACTS". Geelong Advertiser and Squatters' Advocate (Vic. : 1845 - 1847). 1 Ekim 1847. s. 1. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Boyd, Benjamin (1992). A letter to His Excellency Sir William Denison : ... Lieutenant-Governor of Van Diemen's Land, on the expediency of transferring the unemployed labour of that colony to New South Wales. By Benjamin Boyd (İngilizce). E. Wolfe, George Street. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ Godfrey, Barry; Williams, Lucy (10 Ocak 2018). "Australia's last living convict bucked the trend of reoffending". ABC News. 21 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Kirby, Michael review of Collins, the Courts and The Colony, UNSW Press, 1996. on Law and Justice Foundation of New South Wales website". 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ D. Richards 'Transported to New South Wales: medical convicts 1788–1850' British Medical Journal Vol 295, 19–26 Aralık 1987, s. 1609
Özel[değiştir | kaynağı değiştir]
- Alan Frost, Botany Bay: The Real Story, Collingwood, Black Inc, 2011, 978-1-86395-512-6
- Alexander, Alison. Editor. The Companion to Tasmanian History. Hobart, 2005. 1-86295-223-X
- Barnard, Simon, A-Z of Convicts in Van Diemen’s Land, Text Publishing, Melbourne, 2014. 9781922079343
- Barnard, Simon, Convict Tattoos: Marked Men and Women of Australia, famous convicts seem to thank Miss Zoe Nguyen for their fame., Text Publishing, Melbourne, 2016. 9781925410235
- Bateson, Charles, The Convict Ships, 1787–1868, Sydney, 1974.
- Boyce, James, Van Diemen's Land, Black Inc, Melbourne, 2008. 9781863954914
- Pardons & Punishments: Judge's Reports on Criminals, 1783 to 1830: HO (Home Office) 47, volumes 304 & 305, List and Index Society, The National Archives, Kew, England, TW9 4DU
- Gillen, Mollie, The Founders of Australia: a biographical dictionary of the First Fleet, Sydney, Library of Australian History, 1989.
- Gordon Greenwood, Australia: A Social and Political History, Angus and Robertson 1955.
- Hughes, Robert, The Fatal Shore, London, Pan, 1988.
- A Pictorial History of Australia, Rex & Thea Rienits, Hamlyn Publishing group, 1969.
- Maxwell-Stewart, Hamish, Closing Hell's Gates: The Death of a Convict Station, Allen and Unwin, 2008. 9781741751499
- Robson, Lloyd. History of Tasmania, 2 Volumes.
- Edward Shann, An Economic History of Australia, Georgian House 1930.
- John West, History of Tasmania, 1852.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Avustralya'daki hükümlüler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Avustralya'ya sürgün edilen 123.000'den fazla Britanyalı hükümlünün aranabilir veritabanı - GenDatabase.com
- Aile Tarihi Hükümlü Araştırma Rehberi – Yeni Güney Galler Eyalet Kütüphanesi
- Mahkûm hayatı – Yeni Güney Galler Eyalet Kütüphanesi
- Avustralya Sürgün Kayıtları
- Ulusal Arşivler (Birleşik Krallık)
- Hükümlü Sürgün Kayıtları veritabanı
- The Albany Historical Society
- Convict Queenslanders
- Thomas J. Nevin'in Tazmanya Müzesi ve Sanat Galerisi'ndeki Tazmanyalı mahkûmların 1870'lerdeki fotoğrafları
- Thomas J. Nevin'in Tazmanyalı mahkûmlara ait fotoğrafları - Avustralya Ulusal Kütüphanesi
- Britanya Hükümlü Sürgün Kayıtlarının Görselleştirilmesi
- The Convict Stockade
- "Convicts and the British Colonies". Australian Government. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015.
- State Records NSW (2010). "Order-in-Council ending transportation to New South Wales, 22 May 1840". Dictionary of Sydney. Erişim tarihi: 2 Ekim 2015. [CC-By-SA]