Alexander Dolgun
Alexander Dolgun | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 29 Eylül 1926 Bronx, ABD |
| Ölüm | 28 Ağustos 1986 Potomac, Maryland, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Tanınma nedeni | Hatıracı, Sovyet Gulag'ından kurtulan kişi |
Alexander Dolgun (29 Eylül 1926 - 28 Ağustos 1986) Amerikalı hatıracı. 1975'te Sovyetler Birliği'nden ayrılıp Amerika Birleşik Devletleri'ne dönmesine izin verildikten sonra Sovyet Gulag'da ki deneyimlerini yazdı.[1]
Gulag öncesi yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Alexander Dolgun, 29 Eylül 1926'da Bronx, New York'ta Polonya'dan bir göçmen olan Michael Dolgun ve Annie'nin çocuğudur. 1933'te babası Michael, Moskova Otomotiv İşleri'nde kısa süreli bir teknisyen olarak Sovyetler Birliği'ne gitti. Moskova'da bir yıl geçirdikten sonra Michael, ailesinin Sovyetler Birliği'ne gelmesi için ödeme yapmak koşuluyla bir yıllık izin aldı. Bununla birlikte, Michael'ın ikinci görev turu sona erdiğinde, Sovyet yetkilileri tarafından çıkarıların bürokratik engellerden dolayı ülkeden ayrılması engellendi ve ailesi tuzağa düşürüldü. Alexander Dolgun ve ablası Stella, 1930'ların sonlarında Büyük Temizlik ve II. Dünya Savaşı sürmekteyken Moskova'da büyüdü.[2]
Gulag zamanları[değiştir | kaynağı değiştir]
Aralık 1948'de ABD vatandaşı olan Dolgun, Büyük elçilik'te dosya memuru olarak çalışıyordu. Öğle tatili sırasında, aniden Sovyet Devlet Güvenliği, MGB tarafından gözaltına alındı. Moskova'daki meşhur Lubyanka ve Lefortovo cezaevlerinde yattı. Yanlışlıkla Sovyetler Birliği'ne karşı casusluk yapmakla suçlandı ve bir yıl boyunca uyku ve yiyecek yoksunluğunun yanı sıra onu sorgulan Albay Sidorov'a "itiraf etmek" için tasarlanan acımasız psikolojik ve fiziksel işkencelere katlandı. Bu dava başarıyla sonuçlandıktan sonra Dolgun, hapishaneye dönüştürülen eski bir manastır olan Sukhanovka'ya yollandı.
Birkaç ay süren yoğun işkenceden sağ kurtuldu. Hücrede akıl sağlığı bozulmadan hayatta kalan çok az kişiden birisiydi; orada bulunduğu süre boyunca yürüyüşe çıktığı mesafenin onu Moskova'dan Avrupa'ya ve Atlantik Okyanusu'nun yarısına gitmekle aynı mesafede olduğunu anlattı. Sukhanovka Hapishanesinde geçirdiği zaman onu ölümün eşiğine getirdi ve iyileşmek için Butyrki hapishanesindeki hastaneye kaldırıldı. Dolgun'un nerede olduğu Harry S. Truman, Dwight D. Eisenhower ve ABD hükümeti tarafından biliniyordu, ancak Sovyet yetkililerinin kırılgan ABD-Sovyet ilişkileri nedeniyle Dolgun'a daha fazla zarar verilmesinden korktukları için hiçbir şey yapmadılar.
Dolgun, sonunda Sovyetler Birliği'ne dağılmış esirlerin çalışma kamplarının ağı olan Gulag'da 25 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kazakistan'da Moskova'dan geri çağrılıncaya kadar kamplarda çalıştı. Sovyetler Birliği Devlet Güvenlik Departmanında ünlü Doktor Albay Mikhail Ryumin tarafından talep edildi. Ryumin, Dolgun'u bir gösteride kukla olarak kullanmayı amaçlıyordu. Dolgun, bir kez daha Sukhanovka'ya gönderildi, burada Ryumin tarafından kişisel olarak işkence gördü ve Sovyetler Birliği'ne karşı bir dizi komplo ve komployu itiraf etmesi sebepleriyle dövüldü. Burada işkencelere dayandı ve 1956'da tekrar Kazakistan'a gönderildi.
Esir hayatından sonra[değiştir | kaynağı değiştir]
Dolgun, 1956'da hapishaneden serbest bırakıldıktan sonra Moskova'ya döndü. Serbest bırakma koşulları altında Amerikalı yetkilileriyle temasa geçmesine izin verilmedi. Sovyet Sağlık Bürosu için tıbbi dergileri İngilizce'ye çevirmek için bir iş aldı ve burada Georg Tenno ve Aleksandr Soljenitsin de dahil olmak üzere önemli Gulag mağdurlarıyla arkadaş oldu. Solzhenitsyn bir yazardı ve Gulag Takımadaları adlı eserine Dolgun'un bazı deneyimlerini de dahil etti. Dolgun 1965'te Irene ile evlendi ve 1966'da Andrew adında bir oğlu oldu. Annesi 1967'de, babası 1968'de öldü.[3] 1975'te en çok satan Alexander Dolgun'un Hikâyesi: Gulag'da Amerikalı adlı eserini Patrick Watson ile birlikte yazdı ve Gulag deneyimini ayrıntılı olarak anlattı.[4]
Sağlığı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Dolgun'un sağlığı esir zamanlarından dolayı ciddi şekilde zarar gördü ve çok sayıda rahatsızlık çekti. 1972'de ABD Büyükelçiliği'nden 1949'dan 1956'ya kadar hizmet süresi için 22.000 dolar ödendi.
Dolgun, 28 Ağustos 1986'da, 59 yaşında, Maryland, Potomac'da böbrek yetmezliğinden öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dolgun, Alexander, and Patrick Watson, "Alexander Dolgun's Story: An American in the Gulag."
- ^ NY, Alfred A. Knopf, 1975, 0-394-49497-0
- ^ "American Tells of his Arrest and 8 years as a Soviet Captive." New York Times. 28 December 1973.
- ^ "Alexander Dolgun; American was held 8 years in the Gulag." New York Times. 29 August 1986.
