Aşıklar, Ardanuç
| Aşıklar | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Aşıklar Aşıklar'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1532 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 42 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Aşıklar, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski adı Gürcüce kaynaklarda Şavgulari (შავგულარი) veya Şavgulavri (შავგულავრი),[3] Türkçe kaynaklarda Şavgulavur (شاوكولاوور)[4] veya Şavgülar[5] gibi farklı biçimlerde geçer. 93 Harbi'nde Artvin bölgesini ele geçiren Ruslar ise köyü Şavgular (Шавгуляр) adıyla kaydetmiştir.[6]
Şavgulari, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Ardanuç livasına bağlı Ardanuç nahiyesinin köylerinden biri olan Şavgulari'de 1574 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre 20 hane yaşıyordu. Her hanede ortalama 5 kişinin yaşadığı kabul edilirse, köyün nüfusunun 100 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte köyde 18 hane Hristiyan, 2 hane Müslüman olarak kaydedilmiştir. Yaklaşık yirmi yıl sonra, 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre, 4'ü Hristiyan ve 3'ü Müslüman olmak üzere köydeki hane sayısı 7'ye düşmüştü. Müslümanlaştırma sürecinde Hristiyan nüfusunu büyük çoğunluğunun Gürcistan'ın iç kesimlerine göç ettiği anlaşılmaktadır.[7]
Osmanlı Devleti'nin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfus tahririne göre, Şavgulari köyünde 19 hanede 49 erkek tespit edilmiştir. Bu tarihte Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ettiğinden köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Şavgulauri'nin bu tarihteki nüfusunun yaklaşık 98 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[8]
Şavgulari, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sona, 93 Harbi’nde Rusların eline geçti. Rus idaresinde Artvin sancağının (okrug) Ardanuç kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazanın Diagarmuçi nahiyesinin nüfus açısından ikinci büyük köyüydü. 1886 tarihli tespite göre köyün nüfusu 165 kişiden oluşuyordu ve nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti.[6] Şavgulari, Rus egemenliğinin ardından, 1918-1921 arasıda bağımsız olan Gürcistan'ın sınırları içinde yer aldı. Gürcistan'ı işgal eden Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Türkiye'ye bırakıldı.[9] 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Şavgulavur" olarak kaydedilmiş olan Şavgulari, Ardanuç nahiyesinin köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 20 hanede yaşayan 78 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte de köyün nüfusu "Türk" olarak kaydedilmiştir.[10] Köyün adı 1925 yılında Aşıklar olarak değiştirilmiştir.[11] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte uzun süre resmi kayıtlarda kullanılmıştır.[12]
Bugünkü Aşıklar köyünün 1 km güneyinde, Şuati mahallesinde, "Sarıkaya" olarak adlandırılan kayalık bir tepenin kenarında silindir formunda bir yapının kalıntıları bulunmaktadır. Çapı 1,4 metre olan bu yapının bir gözetleme kulesi olduğu bilinmektedir. Kule, defineciler tarafından kazıldığı için iyice harap olmuştur.[13]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Aşıklar köyü, Artvin il merkezine 60 km, Ardanuç ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 42[2] |
| 2020 | 42[2] |
| 2019 | 42[2] |
| 2018 | 45[2] |
| 2017 | 34[2] |
| 2016 | 31[2] |
| 2015 | 31[2] |
| 2014 | 37[2] |
| 2013 | 40[2] |
| 2012 | 29[2] |
| 2011 | 30[2] |
| 2010 | 33[2] |
| 2009 | 41[2] |
| 2008 | 43[2] |
| 2007 | 43[2] |
| 2000 | 79[14] |
| 1990 | 159[14] |
| 1985 | 196[14] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Asiklar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Aşıklar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35, 206 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 115". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 245, ISBN 9786055708856.
- ^ a b ""Ardanuç kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010, s. 142, ISBN 9789944197526
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Haziran 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 83 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b c d "Aşıklar Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.