Afro Brezilya dinleri
Afro Brezilya dinleri (Portekizce: Religiões afro-brasileiras), Afro Brezilyalıların inandığı çeşitli senkretik dini inançların toplu adıdır. Afro Brezilya dinlerinin kökeni, 16.-19. yüzyıllar arasında Atlantik köle ticareti sonucunda Batı Afrika'dan Brezilya'ya getirtilen Afrika kökenli kölelerin getirdikleri yerel dinlere dayanır. Bunlar arasında en yaygın olanları Candomblé ve Umbanda'dır.[1]
Kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Afrika kökenli dinlerin, Afro Brezilyalıların milli kimliklerini oluşturmalarında geçmişte de günümüzde de bir önemli rolü vardır. Bu gelenekler, farklı zamanlarda farklı kişi ve kurumlarca hem yüceltilmiş, hem de aşağılanmıştır. Bağımsızlıktan sonra Katolik Kilisesi bunları Afrika kültürünün ve Afro Brezilyalıların "geri kalmışlıklarının" ve "gerçek Katolik olmayı başaramamalarının" kanıtı olarak sunmuştur. Günümüz Pentikostalistleriyse Candomblé ve Umbanda gibi inançları "şeytana tapma" sayarak kınamıştır.[1]
Tüm Afrika kökenli dinler, Afro Brezilya dinlerine evrilmemiştir. Mesela Hausa, Fulani, Yoruba ve Brezilya'ya köle olarak gönderilmiş diğer birçok halkın dini olan İslam, Candomblé ve Umbanda'nın kökeni olan diğer inanışların arasında eriyip gitmiştir. Haliyle günümüzdeki inançlar, çeşitli geleneklerin bir sentezi olup, Nijerya ve diğer Afrika ülkelerindeki yerel dinlere inananlarla kurulan iletişim sayesinde evrilmeye devam etmektedir.
İnançları[değiştir | kaynağı değiştir]
Afro Brezilya dinlerinde her şeye gücü yeten tek bir tanrıya hizmet eden çok sayıda küçük tanrının varlığına inanılır. Buna göre her inananın kendilerine yol gösteren, ilham getiren ya da onları koruyan şahsi birer tanrıları (orixa) vardır. Afro Brezilya dinlerinde iyi ve kötü kavramları yerine bireysel kader vardır. Ayrıca dini önderlerine baba anlamına gelen Pai denilir.[2]
Hristiyan inancıyla aradaki bariz farklılıklara rağmen Katolik azizlerini kendi tanrılarıyla eşleştirmişlerdir.[3]
İstatistikler[değiştir | kaynağı değiştir]
İstatistiklere göre Candomblé gibi Afrika kökenli dinlere inanların oranı %5'in altında[2] olsa da bu istatistikler, farklı dinlere inanıp da Afro Afrika ayinlerine (sağlık, para ya da aşk için şifacıya gitmek gibi) katılanları kapsamamaktadır. 2010'da yapılan bir nüfus sayımına göre Brezilya nüfusunun %13'ü birden fazla dine -genellikle hem Katolik, hem Umbanda ya da hem Katolik, hem Spiritist- aynı anda inandığını iddia etmektedir.[1]
Brezilya tarihi boyunca Candomblé'ye inananlar, baskıdan korunmak amacıyla hükûmete Katolik olduklarını söylemişlerdi. 300 yıl önce askerî diktatörlük döneminin sona ermesinden sonra aktivist grupları ortaya çıkmaya başlamış ve inançlarının göz önünde olması ve kabul edilebilmesi için çaba göstermeye başlamıştır.[2]
Afro Brezilya dinlerinin listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Babaçuê - Pará
- Batuque - Rio Grande do Sul
- Cabula - Espírito Santo, Minas Gerais, Rio de Janeiro ve Santa Catarina
- Candomblé - Brezilya'nın tüm eyaletlerinde
- Culto aos Egungun - Bahia, Rio de Janeiro, São Paulo
- Culto de Ifá - Bahia, Rio de Janeiro, São Paulo
- Quimbanda - Rio de Janeiro, Sao Paulo
- Macumba - Rio de Janeiro
- Omoloko - Rio de Janeiro, Minas Gerais, Sao Paulo
- Tambor-de-Mina - Maranhão
- Umbanda - Brezilya'nın tüm eyaletlerinde
- Xangô do Nordeste - Pernambuco
- Xambá - Alagoas, Pernambuco
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c African-Derived Religions in Brazil 4 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Harvard Divinity School. 4 Eylül 2012'de erişilmiştir.
- ^ a b c Brazilian Believers Of Hidden Religion Step Out Of Shadows 26 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.<- NPR.com, LULU GARCIA-NAVARRO. 16 Eylül 2013 tarihinde yazıldı. 4 Eylül 2021 tarihinde erişildi.
- ^ What do some Afro-Brazilian religions actually believe? 23 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Washington Post, Dom Phillips. 6 Şubat 2015'te yazıldı. 4 Eylül 2021'de erişildi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Esfera.info ("O mundo de pombagira e dos exus eo mundo dos homens").
- Fietreca.org.br (Uluslararası Dini Gelenekleri Araştırma Federasyonu ve Afro-Brezilyalı Atalara İbadet).