Şifreli kilit
Şifreli kilit, kilidi açmak için bir dizi sembol sırası, genellikle sayıların kullanıldığı bir tür kilitleme cihazıdır. Diziye, birkaç disk veya "kam" ile etkileşime giren tek bir döner kadran kullanılarak, doğrudan kilitleme mekanizmasıyla etkileşime giren yazılı sembolleri olan birkaç döner disk seti kullanılarak veya elektronik veya mekanik tuş takımı aracılığıyla girilebilir. Ucuz üç haneli bagaj kilitlerinden yüksek güvenlikli kasalara kadar çeşitleri vardır. Sıradan asma kilitlerin aksine şifreli kilitlerde anahtar kullanılmaz.
Türler[değiştir | kaynağı değiştir]
Çoklu arama kilitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Genellikle düşük güvenlikli bisiklet kilitlerinde ve evrak çantalarında görülen en basit şifreli kilit türlerinden biridir. Bu kilitlerin içlerinde çentikler açılmış birkaç döner disk vardır. Kilit, üzerinde dönen disklere takılan birkaç dişli bir pim ile sabitlenir. Disklerdeki çentikler, pim üzerindeki dişlerle hizalandığında kilit açılabilir.
Tek aramalı kilitler[değiştir | kaynağı değiştir]
Asma kilitler, kilitli dolaplar veya kasalarda bulunan döner şifreli kilitler, birkaç paralel disk veya kam ile etkileşime giren tek bir kadran kullanır. Geleneksel olarak, bu tip kilit, kadranı saat yönünde birinci rakama, saat yönünün tersine ikinciye çevirerek açılır ve bu, son rakama ulaşılana kadar dönüşümlü bir şekilde devam eder. Kamlarda tipik olarak bir girinti veya çentik vardır ve doğru permütasyon girildiğinde, çentikler hizalanarak mandalın bunlara oturmasına ve kilidi açmasına olanak tanır.
C. L. Gougler Keyless Locks Şirketi, şifrenin, karanlıkta veya görme engelli kişiler tarafından açılmasına izin veren, sol ve sağda işitilebilir tıklamaların belirli sayıda olduğu kilitler üretti.
1978'de Andrew Elliot Rae, kullanıcı tarafından kendi seçimine göre ayarlanabilen şifreli kiliti icat etti.[1] Bu sırada elektronik tuş takımı icat edildi ve dolap, valiz veya evrak çantaları için mekanik kilidini hiçbir üreticiye destekleyemedi. Silikon çipli kilitler, bütünlüklerini korumak için pil gücüne ihtiyaç duyulduğu için hiçbir zaman popüler olmadı. Patentin süresi doldu ve orijinal mekanik buluş anında üretildi ve çoğunlukla bagaj, kilitli dolap ve otel kasaları için satıldı. Artık gezginler tarafından bu kilit valizlerinin standart bir parçasıdır.
Diğer tasarımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Birçok kapı, kullanıcı girişine izin vermek için tuş takımı‘na bir sayı sırasını tuşlamayı gerektiren şifreli kilit kullanır. Tamamen mekanik tuş takımı kilitleri 1936'dan beri mevcut olmasına rağmen,[2] bu özel kilitler genellikle elektronik devrelerin kullanımını gerektirir. Ayrıca, anahtarlardan birinin tehlikeye girmesi durumunda, kilidi "değiştirmek" yalnızca yeni bir anahtar kodu yapılandırmayı ve kullanıcıları bilgilendirmeyi gerektirir. Bu, genellikle geleneksel anahtarlı kilitler için aynı süreçten daha ucuz ve daha hızlıdır.
Elektronik şifreli kilitler, genellikle mekanik muadillerine yönelik saldırılara karşı güvenli olsa da, kendi kusurlarından muzdariptir. Numaraların düzeni sabitse, birkaç başarılı erişimi görüntüleyerek kilit sırasını bulmak kolaydır. Benzer şekilde, şifredeki sayılar (ancak gerçek dizi değil), hangi tuşların son kullanım belirtileri gösterdiği ile bulunabilir. Daha gelişmiş elektronik kilitleri, bu saldırıları önlemek için sayı konumlarını rastgele karıştırabilir.
Geleneksel kadranlı şifreli kilidin değişik bir tipinde "şifre" elektronik mikro denetleyicide kodlanır. Bunlar, uygulamanın anahtar yerine çevirmeli kilite yöneldiği kasa ve banka kasa kapılarında popülerdir. Yetkili kullanıcı başına bir tane olmak üzere birçok geçerli şifreye imkan verirler, bu nedenle bir kişinin erişimini değiştirmenin diğer kullanıcılar üzerinde hiçbir etkisi olmaz. Bu kilitler genellikle, her açılışta hangi şifrenin ne zaman kullanıldığını kaydeden denetim özelliklidir. Kilidin gücü, pil veya kadranı döndürerek çalışan küçük bir jeneratör grubunca sağlanabilir.[3][4]
İç mekanizmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yeniden kilitleme tetikleyicisi veya dahili yeniden kilitleyici, şifreli kilidin ayrılmaz bir parçasıdır. Genellikle kadran mili delindiğinde etkinleşecek şekilde tasarlanmıştır. Tetik, arka kapak kilit mahfazasından çıkarıldığında sürgüyü kavrayan yaylı bir kol veya pistondan oluşabilir.
Bazı şifreli kilitler ayrıca bir meşale saldırısı durumunda etkinleşen bir termal yeniden kilitleme tetiği ile donatılmıştır. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan neredeyse tüm kasaların şifreli kilitlerinde yeniden kilitleme tetikleyicileri bulunur.
Evrak çantaları veya bisikletlerdeki bazı kilitler, yalnızca kilit açıkken gerçekleştirilebilen bir işlem kullanılarak istenen bir sayıya ayarlanabilir, bu ise birkaç kilidin aynı şekilde kilitlenmesini kolaylaştırır. İyi bisiklet kilitleri, numarayı yalnızca dolaylı iletir ve bu nedenle kilitleme mekanizmasının çekiminde değildir bu nedenle 0-999(9) arasını denemek çok daha zordur.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- How Combination Locks Work 13 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. HowStuffWorks.com
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Rae, Andrew E. "Combination lock". Google Patents. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ABD patent 2.029.080
- ^ "Kaba-MAS X-09 and CDX-09 High Security Locks" (PDF). Dec 2010. s. 8. 14 Mart 2005 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Operating Instruction for the X-09 Type 1F High Security Electronic Lock" (PDF). December 2010. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
|
Bu madde bir taslaktır. Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş taslak şablonlarından birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |