İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi
| İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği | |
|---|---|
 | |
 | |
| Açılış | 09.11.2020 |
| Konum | Seyhan - Adana |
| Koordinatlar | 36°59′01″K 35°19′55″D / 36.98361°K 35.33194°D |
| Tür | İhtisas müzesi |
| Üyelik | konum=Kaleiçi, Antalya |
| Önemli parça(lar) | Basılı ilk Türkçe ilk diş hekimliği kitabı, Atatürk'e ait üst çene kemiği kalıbının bir kopyası, Enver Paşa'ya ait bir azı dişi |
| Yönetici | Antalya Büyükşehir Belediyesi |
İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi, Adana'da Tepebağ mahallesinde 2020 yılında ziyarete açılan müze.
Türkiye'nin ilk diş hekimliği müzesidir.[1] Eski tıp hekimleri ve diş hekimlerinin kullandığı mesleki aletler, tıp tarihi kitapları gibi objeler sergilenir.
Müze adını, tıp tarihi ve deontoloji alanında Türkiye'de doktora yapmış ilk diş hekimlerinden biri olan[2] İlter Uzel'den alır ve koleksiyonu, Uzel'in 1972 yılından itibaren biriktirdiği objelerden meydana gelir.
1970'li yıllarda tıp tarihi konusunda doktora yapan ve doktora tezinde ilk Türkçe tıp yazmaları konusunu ele alan Uzel, tezini yazmaya başladığı 1972'den itibaren 50 yıl boyunca diş hekimliği tarihine ilişkin objeleri satın alma, bağış yoluyla toplayarak koleksiyonu oluşturmuştur.[3] Ayrıca diş hekimliği tarihine geçmiş önemli olayların ve kişilerin minyatürlerini de yapan Uzel, böylece nadir aletlerden ve resimlerden oluşan yaklaşık 8bin objelik bir koleksiyon meydana getirmiştir.
Uzel'in koleksiyonunu içeren müze, Tepebağ mahallesindeki iki katlı, on odalı bir tarihi konakta 9 Kasım 2020'de düzenlenen törenle hizmete girdi.[4] Bina, 2018 yılında Seyhan Belediyesi tarafından kamulaştırılmış ve restore edildikten sonra müzeye tahsis edilmiştir.[5]
Müzenin kuruluşu, düzenlenmesi, bölümleri, sergilenen objeler ve resimler ile ilgili bilgiler 2021 yılında Türkçe ve İngilizce olarak kitaplaştırılmıştır.[6] hazırlanan 100 sayfalık kitap, İlter Uzel'in eseridir.[7]
Kültür ve Turizm Bakanlığınca "özel müze" statüsü verilen müze[8] 2021yılında Tarihi Kentler Birliği'nin Müze Özendirme Yarışması'nda "Koleksiyon ve Arşiv Müzeleri" kategorisinde ödüle değer görüldü.[9] Müze, nadir eserlerden meydana gelmiş koleksiyonu ve yeni bir işlev kazandırılmış tarihî bir yapının içinde konumlanışı nedeniyle ödüle değer bulunmuştur[10]
Bölümleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Adana Tıp Tarihi - İlk Çağ
- Adana Tıp Tarihi - Antik Çağ
- Diş ve Tıp Aletler
- Kütüphane
- Cumhuriyet Döneminde Tıp
- Lokman Hekim ve Tıbbı Bitkiler
Sergilenen objeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Müzede Türkçe ve diğer dillerde yaklaşık üç bin adet diş hekimliği kitabı vardır[3]. Türkçe yayımlanmış ilk matbu diş hekimliği kitabı da müzedeki eserlerdendir.[11] Diş hekimliğinin yanı sıra tıp ve eczacılık ile ilgili eserler de bulunur. Antik Çağda hekim Anavarzalı Dioscorides'in yazdığı ve Materia Medica adlı ünlü tıp kitabının bir tıpkı basım örneği müzede yer alan önemli eserlerden biridir.[10]
Mustafa Kemal Atatürk’e ait olan üst çene kemiği kalıbının bir kopyası, Enver Paşa'nın altın azı dişi, 1840'lı yıllarda kullanılan ve bir Ermeni dişçiye ait dişçi koltuğu, Çanakkale Savaşları’na katlmış bir Anzak askerinin ortodontik tedavili ve diş dolgulu alt çenesi müzede sergilenen objelerdendir.
Müzeye tıp tarihinden bazı figürlere ait silikon heykeller yerleştirilmiştir. Lokman Hekim, İbn-i Sina ve M.S. 3. yüzyılda bacağı kangren olan bir hastaya yeni ölmüş birinden organ nakli yapmayı başarmış Tarsus doğumlu Kosmas ve Damianos adlı doktor ikiz kardeşler müzede heykeli yer alan kişilerdir. Ayrıca İlter Uzel’i dişçi koltuğundaki bir Türkmen kızını tedavi ederken betimleyen bir silikon heykel de bulunur.[8]
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2021 Tarihi Kentler Birliği Müze Özendirme Yarışması Koleksiyon ve Arşiv Müzeleri Ödülü
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
İlter Uzel’i dişçi koltuğundaki bir Türkmen kızını tedavi ederken -
Kosmas ve Damianos silikon heykeli -
Enver Paşa'nın azı dişi -
İlter Uzel'in minyatürlerinden
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "77 Yıllık Hayatın En Mutlu Günü Müzede". dentalgazete.com. 27 Ocak 2021. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ "Eski aletler Diş Hekimliği Müzesi'nde sergilenecek". Sabah. 20 Ekim 2019. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ a b International, Dental Tribune (18 Aralık 2020). "DT News - Turkey - Diş Hekimliği Müzesi'nde Zamanda ..." Dental Tribune Turkey. 8 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ "İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi Açıldı". adana.gov.tr. 20 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ Genç, Elvan (13 Kasım 2020). "Türkiye'nin İlk Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi Törenle Açıldı". Dentiss.com. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ "'Diş Hekimliği Müzesi' kitaplaştırıldı". Sabah. 13 Eylül 2021. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ "SEYHAN'IN "DİŞ HEKİMLİĞİ MÜZESİ"NİN TANITIM KİTABI HAZIRLANDI". ankahaber.net. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ a b "Silikon heykellerle tıp tarihi İhlas Haber Ajansı". IHA. 30 Temmuz 2021. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ ""Diş Hekimliği Müzesine" ödül". Guneygazetesi.com. 15 Haziran 2021. 20 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ a b "Koleksiyon ve Arşiv Müzeleri" (PDF). Tarihi Kentler Birliği Müze Özendirme Yarışması 21. Çekül Vakfı. Haziran 2021. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.
- ^ "İlter Uzel Tıp ve Diş Hekimliği Müzesi açılışa hazır". Hurriyet.com.tr. 31 Ağustos 2020. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2024.