İllig Kağan'ın Dördüncü Çin Seferi (626)
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Ağustos 2023) |
| İl Kağan'ın Dördüncü Çin Seferi (626) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Doğu Göktürk Kağanlığı | Tang Hanedanı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
İl Kağan | Taizong | ||||||
| Güçler | |||||||
| 100.000[1] | 600.000[2] | ||||||
İl Kağan'ın seferi[değiştir | kaynağı değiştir]
624 yılındaki Türk zaferinin ardından, Çinliler 625 yılında barışı bozarak İl Kağan'ın orusuna saldırmışlar, ancak başarı elde edememişlerdi. Bunun üzerine 625 yılında Çin topraklarına giren İl Kağan, onları mağlup etti ve bunun ardından yurduna geri döndü. 1 yıl sonra, 626 yılının 7. ayında yüz bini aşkın süvariyle Çin üzerine sefere çıktı ve bunun üzerine Çin'de olağanüstü hal ilan edildi.[3] 8. ayda İl Kağan, Kao-ling bölgesi üzerine bir akın yaparak orayı yerle bir etti. Bunu, başkent Çangan'a ikinci kez yönelişi takip etti; o zamana kadar Türk ordusunu Çangan'a davet edercesine saldırgan tavırlar izleyen Taizong, Türklerin başkente gelişi üzerine "barışın haksız yere onlar tarafından bozulduğunu" iddia ederek, Türkleri barışı bozmakla tenkit etti.[4] Bunun ardından Türklerle önceden barış yaptığını, barışı sağlamak için mallar verdiğini söyledi ve Türk olsalar da, insan yüreği taşımaları gerektiğini söyledi.[5] Bununla beraber İl Kağan ile tek başına konuşmak istediğini bildirdi. Vezir Hsiao Yü, böyle bir hareketin düşmanı küçümsemek anlamına geleceğini söyledi ve imparator Taizong'u bu konuda uyardı.[6] Aslında o haklıydı; çünkü düşman, hala daha küçümsenemeyecek kadar güçlüydü.[7][8] Taizong'un kendisinin de söylediği gibi, "savaşa girmememin sebebi, kendim yeni imparator oldum; memleketimizde henüz güven yok. Halk da zengin değil. Bunun için Türkleri sükunetle yatıştırdım. Eğer Türklerle savaşsaydım kaybımız çok olacaktı..."[9] yani Taizong, Türkleri sükunetle yatıştırmaya mecbur bırakılmıştı. Çünkü karşı koyacak gücü yoktu. Bu yüzden onları, resmî imparatorluk kayıtlarına göre "ipekler ve yeşim taşları ile baştan çıkartmayı"[10] denemeliydi. Li Ching'in verdiği tavsiyeler doğrultusunda Taizong, Türklere istedikleri altın ve ipekli kumaşları vermiş,[11] hazineyi boşaltarak haraç vermiş,[12] böylelikle de İl Kağan, Tang Hanedanı'nı vergiye bağlamış bir şekilde bozkırlara dönmüştür.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Chiu Tangshu, s. 5156.
- ^ Liu Mau Tsai, Doğu Türkleri, s. 438.
- ^ Chiu Tangshu, s. 5157.
- ^ Chiu Tangshu, s. 5157:7
- ^ Chiu Tangshu, s. 5157:9
- ^ Chiu Tangshu, s. 5157:15.
- ^ Eski Tang Tarihi, s. 139.
- ^ Tang-chi, 1982: 223-224.
- ^ ---Tang Chi, 1982: 223.
- ^ Chiu Tangshu, s. 5158:7
- ^ Chang Jen Tang Biyografisi, s. 45.
- ^ Tang Chi, 1982: 224.