İkili ön eki

İkili ön eki; veri işleme, veri iletimi ve dijital bilgilerdeki, özellikle bit ve bayttaki birimlerin katları için 2'nin üsleri ile çarpmayı belirtmek için kullanılan bir birim ön ekidir.

Bilgisayar endüstrisi tarihsel olarak kilobayt, megabayt ve gigabayt birimlerini ve bunlara karşılık gelen KB, MB ve GB sembollerini en az iki farklı ölçüm sisteminde kullanmıştır. Ana bellek (RAM) kapasitesi alıntılarında, gigabayt geleneksel olarak 1073741824 bayt anlamına gelir. Bu 1024'ün katı ve 1024'te ikinin kuvveti (2 ¹⁰) olduğundan, bu kullanıma ikili ölçüm denir.

Diğer bağlamların çoğunda, endüstri kilo, mega, giga vb. çarpanları Uluslararası Birimler Sistemindeki (SI) anlamlarıyla tutarlı bir şekilde, yani 1000'in kuvvetleri olarak kullanır. Örneğin, 500 gigabaytlık bir sabit disk 500000000000 bayt tutar ve 1 Gbit/sn (saniyede gigabit) Ethernet bağlantısı verileri 1000000000 bit/s nominal hızda aktarır. İkili ön ek kullanımının aksine bu şekilde kullanım ondalık ön ek olarak tanımlanır; çünkü 1000, 10'un (10 ³) kuvvetidir.

Aynı birim öneklerinin iki farklı anlamda kullanılması kafa karışıklığına neden olmuştur. 1998'den başlayarak, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) ve diğer bazı standartlar ve ticaret kuruluşları yalnızca 1024'ün güçlerine atıfta bulunan bir dizi ikili önek için standartlar ve öneriler yayınlayarak belirsizliği ele aldı. Buna göre ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST), SI öneklerinin yalnızca ondalık anlamda kullanılmasını önermiştir.^[1] Kilobayt ve megabayt, sırasıyla bin baytı ve bir milyon baytı (SI ile tutarlı) belirtirken, kibibyte, mebibyte ve gibibyte (sembolleri KiB, MiB ve GiB) ile sırasıyla 1024 bayt, 1048576 bayt ve 1073741824 bayt belirtilmelidir.^[2] 2008'de IEC önekleri, Uluslararası Miktarlar Sistemi ile birlikte kullanılan uluslararası standart birimler sistemine dahil edildi (bkz. ISO/IEC 80000).

IEC 60027-2 A.2 ve ISO/IEC 80000:13-2008'in belirli birimleri
IEC öneki		temsiller
isim	Sembol	Taban 2	Taban 1024	Değer	Taban 10
kibi	Ki	2 ¹⁰	1024 ¹	1024	= 1,024 x 10³
mebi	Mi	2 ²⁰	1024 ²	1048576	≈ 1,049 x 10⁶
gibi	gi	2 ³⁰	1024 ³	1073741824	≈ 1,074 x 10⁹
tebi	Ti	2 ⁴⁰	1024 ⁴	1099511627776	≈ 1,100 x 10¹²
pebi	Pi	2 ⁵⁰	1024 ⁵	1125899906842624	≈ 1,126 x 10¹⁵
exbi	Ei	2 ⁶⁰	1024 ⁶	1152921504606846976	≈ 1,153 x 10¹⁸
zebi	Zi	2 ⁷⁰	1024 ⁷	1180591620717411303424	≈ 1,181 x 10²¹
yobi	Yi	2 ⁸⁰	1024 ⁸	1208925819614629174706176	≈ 1,209 x 10²⁴

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

İkili mühendislik gösterimi
ISO/IEC 80000
Nibble
sekizli

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "SI prefixes". The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty: International System of Units (SI). National Institute of Standards and Technology. 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.
^ "International System of Units (SI): Prefixes for binary multiples". The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty. National Institute of Science and Technology. 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2007.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

"When is a kilobyte a kibibyte? And an MB an MiB?". International Electrotechnical Commission. 12 Şubat 2007. 3 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. – An introduction to binary prefixes
"Prefixes for binary multiples". NIST. 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"What is a Megabyte ...?". 29 Aralık 1996. 17 Aralık 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. —a 1996–1999 paper on bits, bytes, prefixes and symbols
"There is no such thing as a 1.44 MB standard format floppy disc". Frequently Given Answers. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Kibibyte". World Wide Words. 21 Ağustos 1999. 12 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2002. —Another description of binary prefixes
James Wiebe (9 Ekim 2003). "When One Billion does not equal One Billion, or: Why your computer's disk drive capacity doesn't appear to match the stated capacity" (PDF). 4 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2010. —White-paper on the controversy over drive capacities

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Akıl sağlığı için bir rica 6 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yeni ikili önekleri uygulayan kuruluşların, yazılımların ve benzerlerinin bir özeti 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
KiloByte vs kilobit vs. 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kibibaytlar (İkili önekler) 15 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SI/İkili Önek Dönüştürücü 22 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Depolama Kapasitesi Ölçüm Standartları 2 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived

[1] "SI prefixes". The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty: International System of Units (SI). National Institute of Standards and Technology. 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2017.

[NIST-biprefix-2] "International System of Units (SI): Prefixes for binary multiples". The NIST Reference on Constants, Units, and Uncertainty. National Institute of Science and Technology. 2 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2007.

[1]

[2]