Özbekistan'da eğitim
.jpg)
Özbekistan'da orta öğretim iki aşamaya ayrılır. İlk aşama, Özbekistan'ın her yerinde aynı programlarla dokuz yıllık zorunlu eğitimi içermektedir. İkinci aşama, dokuz yıl sonra eğitim ve mesleki eğitimi kapsar. Genel orta öğretimi ve özel orta öğretimi içerir. Gençler, onuncu ve onbirinci sınıflarda okula devam ederken genel orta öğretim alırlar. Başarılı bir şekilde tamamlandıktan sonra, "Ortaöğretim Tamamlama Sertifikası" alırlar.
Uzmanlaşmış orta öğretim, bir okul ağı aracılığıyla sağlanır:
- Professionalno-Tehnicheskoye Uchilishe (PTU veya Profesyonel Teknik Okulu). Mezunlar, Tam Orta Öğretim Sertifikasına eşit bir Junior Uzman Diploması alırlar.
- Tehnikum (Teknik Kolej). Mezunlar, Tam Orta Öğretim Sertifikasına eşit bir Junior Uzman Diploması alırlar.
- Lytsei (Lyceum) veya yüksek öğretim kurumları veya endüstri tarafından sunulan çeşitli eğitim kursları. Mezunlar, Tam Orta Öğretim Sertifikasına eşit bir Genç Uzman Diploması veya Akademik Lise Diploması alırlar.
2017 yılında, Özbekistan'daki eğitim reformlarında, önceki reformun ebeveynleri ve çocukları hayal kırıklığına uğratması ve sorun yaşanmasının ardından 12 yıllık program 11 yıllık programla değiştirildi. On bir yıl ilköğretim ve ortaöğretim zorunludur, yedi yaşında başlar. Bu okullara katılım oranı yüksektir, ancak oranlar kırsal alanlarda kentsel merkezlere göre önemli ölçüde daha düşüktür. Okul öncesi kayıtları 1991'den beri önemli ölçüde azaldı.[1]
Resmi okuma yazma oranı yüzde 99'dur. Ancak Sovyet sonrası çağda eğitim standartları düştü. Finansman ve eğitim, nüfusun büyüyen genç gruplarını etkili bir şekilde eğitmek için yeterli olmamıştır. 1992 ile 2004 arasında, eğitime yapılan devlet harcamaları gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 12'sinden yüzde 6,3'üne düştü.[1]
2006 yılında eğitimin bütçeden aldığı pay yüzde 8,1'e yükseldi. Hükûmet üniversite öğrencilerini sübvanse etmeye devam ettiğinden, bütçe desteği eksikliği ilk ve orta düzeylerde daha belirgin hale geldi.[1]
Yüksek Öğrenim[değiştir | kaynağı değiştir]
1992 ve 2001 yılları arasında üniversiteye devam, üniversite çağındaki nüfusun yüzde 19'undan yüzde 6.4'e düştü. Özbekistan'daki 63 yüksek öğrenim kurumunun en büyük üçü Nukus, Semerkant ve Taşkent'tedir ve üçü de devlet tarafından finanse edilmektedir.
Özel okullar, İslami köktendinci (Vahhabi) okulların kurulmasına karşı hükûmet baskısının bir sonucu olarak yasaktır. Ancak, 1999'da İslam öğretimi için hükûmet destekli Taşkent İslam Üniversitesi kuruldu.[1]
Yüksek öğretim kurumları arasında yerel düzeyde en yüksek puan alan Taşkent Finans Enstitüsü ve Taşkent'teki Westminster International University'dir. İlki 1991 yılında Özbekistan'ın ilk cumhurbaşkanının girişimiyle kuruldu. Daha sonra 2002 yılında Westminster Üniversitesi (Birleşik Krallık) ve Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın “UMID” Vakfı ile işbirliği içinde, Westminster International University Taşkent'te kuruldu. Şu anda bu üniversiteler hem Özbekistan'da hem de Orta Asya ülkelerinde eğitim alanında en iyileri olarak kabul edilmektedir.
2007 yılında Özbekistan Bankalar Birliği (UBA), Singapur Singapur Yönetim Geliştirme Enstitüsü ile ortak bir girişimde bulundu ve Taşkent'te MDIST üniversitesini kurdu.
2009 yılında Taşkent'teki Torino Politeknik Üniversitesi, Torino Politeknik Üniversitesi, UZAVTOSANOAT ve Özbek Yüksek Eğitim Bakanlığı arasındaki işbirliğiyle kurulmuştur. TTPU, Makine ve Uzay Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık ve Bilgisayar Mühendisliği alanlarında lisans programları sunmaktadır. Üniversite kuulduğu günden bu yana 2000'den fazla mezun vermiştir.[2]
2010 yılında British School of Tashkent,[3] çocukların güvenli ve teşvik edici bir ortamda ve her şeyden önce İngiliz Müfredatı'na tabi öğrenim gördüğü yüksek başarı gösteren bir İngiliz okulu sağlamak için kuruldu. Okul ayrıca tüm yerel Özbek müfredat gereksinimlerini karşılayabilmektedir.
Özbekistan'da özel girişimcilik eğitimi gelişmektedir. 2020 yılında TEAM University Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 18 Nisan 2020 tarih ve 241 sayılı Kararı ile özel girişimciklik üniversitesi olarak kurulmuştur.[4][5] TEAM University, OT 0007 numaralı lisans altında faaliyet göstermektedir.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Özbekistan ülke profili 26 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Library of Congress Federal Research Division (Şubat 2007). Bu makale, kamu malı içindeki bu kaynaktan alınan metni içermektedir.
- ^ Article about the MDIST 16 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. oliygoh.uz Retrieved 2 April 2016
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2021.
- ^ Forbes about first entrepreneurial university in Uzbekistan 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2021.