Çelebi İsmail Paşa
Çelebi İsmail Paşa (ö. Kasım veya Aralık 1702), kariyerinde Osmanlı hükûmetinde üst düzey bir memur olarak çeşitli idari roller üstlenmiş bir Osmanlı devlet adamıydı.[1][2]
Mesleğe Osmanlı ordusunun Yeniçeri Ocağı'nda asker olarak başladı. Sonunda Temmuz veya Ağustos 1692'de Yeniçeri Ağası oldu ve o yılın sonuna veya sonraki yıla (1693) kadar bu görevi sürdürdü.[1] "Uzun boylu ve yakışıklı" olarak tanımlandı ve okuma yazma bilmiyordu.[3]
İsmail Paşa aşağıdaki eyaletlerin valiliğini yapmıştır:[1][2][4]
- Rumeli Eyaleti (1685–? )
- Sayda Eyaleti (?–1689/90)
- Karaman Eyaleti (1689/90 – 1691/92)
- Anadolu Eyaleti (1691/92)
- Şam Eyaleti (1692–1693)
- Girit Eyaleti (1693–1695)
- Mısır Eyaleti (Ekim 1695 - Eylül 1697)
- Bağdat Eyaleti (Ekim. /Kasım 1697 – 1699)
- Van Eyaleti (1699–1701)
Mısır valisi olarak[değiştir | kaynağı değiştir]
İsmail'in Mısır valiliğine atanmasından ve Ekim 1695'te Kahire'ye gelmesinden sonra yaptığı ilk işlerden biri, İsmail Paşa'nın Mısır'a gelişine kadar bu görevi sürdüren kaymakam İbrahim Bey'e Sultan II. Mustafa'nın emrini açıklamak oldu. Mısır eyalet hazinesindeki açığı mümkün olan her şekilde kapatmasını istedi.[5] Bunu, işi yapması için mahalli bir Hasan Bey'i atayarak başardı, o da başa baş ve hatta hazinede fazla yaratmayı başardı.[6] Selefi Hazinedar Moralı Ali Paşa'nın hesaplarını da halletti ve ödedikten sonra Osmanlı başkenti İstanbul'a dönmesine izin verdi.[7]
İsmail Paşa, Osmanlı valilerinin hüküm sürdüğü Kahire Kalesi'nin Kara Meydan meydanına bir takiye (dervişlerin ibadethanesi) yaptırdı. 1696'da yeni sünnet olan oğulları için 15 gün süren özenli ve büyük bir kutlama ve ziyafet düzenledi.[8][9]
Eylül 1697'de yerel askerler tarafından tahttan indirildi ve vali vekili Kesici Hasan Paşa oldu. İsmail Paşa daha sonra Bağdat'a bir sefer düzenledi.[10] Bu olaydan sonra yerel bir Arap kaynağı, padişahın İsmail Paşa'nın idam edilmesi için emir gönderdiğini ve kaçmak için İran'a sığındığını iddia eder.[10] Ancak bir başka kaynak, 19. yüzyıl Osmanlı Türk tarihçisi Mehmet Süreyya Bey, Osmanlı'da Bağdat'a ve ardından Van'a vali olduğunu iddia eder ve bir infaz emrinden bahsetmez.[1]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Süreyya, Bey Mehmet, Nuri Akbayar, and Seyit Ali. Kahraman. Sicill-i Osmanî. Beşiktaş, İstanbul: Kültür Bakanlığı Ile Türkiye Ekonomik Ve Toplumsal Tarih Vakfı'nın Ortak Yayınıdır, 1890. Print.
- ^ a b Yılmaz Öztuna (1994). Büyük Osmanlı Tarihi: Osmanlı Devleti'nin siyasî, medenî, kültür, teşkilât ve san'at tarihi. 10. Ötüken Neşriyat A.S. ss. 412-416. ISBN 975-437-141-5.
- ^ Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. ss. 58-59. ISBN 978-90-04-09408-6. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ Holt, P. M. (2009). "The beylicate in Ottoman Egypt during the seventeenth century". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 24 (2). ss. 227-229. doi:10.1017/S0041977X00091424. ISSN 0041-977X.
- ^ Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. s. 57. ISBN 978-90-04-09408-6.
- ^ Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. s. 61. ISBN 978-90-04-09408-6.
- ^ Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. s. 68. ISBN 978-90-04-09408-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ Behrens-Abouseif, Doris. Egypt's Adjustment to Ottoman Rule: Institutions, Waqf and Architecture in Cairo, 16th and 17th Centuries (Leiden: E.J. Brill, 1994), 65–6
- ^ Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. ss. 64-65. ISBN 978-90-04-09408-6. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ a b Ahmad D. Damurdashi; ʻAbd al-Wahhāb Bakr Muḥammad (1991). Al-Damurdashi's Chronicle of Egypt, 1688-1755: Al-Durra Al-muṣāna Fī Akhbār Al-Kināna. BRILL. s. 78. ISBN 978-90-04-09408-6. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.