D vitamini: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
"Vitamin D" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu. Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2 |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{İlaç sınıfı bilgi kutusu|resim=Cholecalciferol2.svg|alt=|başlık=[[Cholecalciferol]] (D<sub>3</sub>)|ATC_prefix=A11CC|diğer adlar=Calciferols|amaç=[[Rickets]], [[osteoporosis]], [[hypovitaminosis D|vitamin D deficiency]]|biyolojik hedef=[[calcitriol receptor|vitamin D receptor]]|Drugs.com={{Drugs.com|npp|vitamin-d}}|Consumer_Reports=|medicinenet=|rxlist=|MeshID=D014807}} |
{{İlaç sınıfı bilgi kutusu|resim=Cholecalciferol2.svg|alt=|başlık=[[Cholecalciferol]] (D<sub>3</sub>)|ATC_prefix=A11CC|diğer adlar=Calciferols|amaç=[[Rickets]], [[osteoporosis]], [[hypovitaminosis D|vitamin D deficiency]]|biyolojik hedef=[[calcitriol receptor|vitamin D receptor]]|Drugs.com={{Drugs.com|npp|vitamin-d}}|Consumer_Reports=|medicinenet=|rxlist=|MeshID=D014807}} |
||
'''D vitamini''' [[kalsiyum]], [[magnezyum]] ve [[Fosfat|fosfatın]] bağırsak emilimi ve diğer birçok biyolojik etkiden sorumlu, [[Lipofili|yağda çözünen]] bir sekosteroid grubudur.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
'''D vitamini''' [[kalsiyum]], [[magnezyum]] ve [[Fosfat|fosfatın]] bağırsak emilimi ve diğer birçok biyolojik etkiden sorumlu, [[Lipofili|yağda çözünen]] bir sekosteroid grubudur.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref><ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref><ref name="Norman_2008">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health|erişimtarihi=free|tarih=August 2008|sayı=2|sayfalar=491S–9S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=88|pmid=18689389|doi=10.1093/ajcn/88.2.491S}}</ref> İnsanlarda bu gruptaki en önemli bileşikler vitamin D<sub>3</sub> ([[kolekalsiferol]]) ve vitamin D<sub>2</sub> ([[ergokalsiferol]])dür.<ref name="ods" /><ref name="Norman_2008" /><ref name="Bikle">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|tarih=March 2014|sayı=3|sayfalar=319–29|çalışma=Chemistry & Biology|cilt=21|pmc=3968073|pmid=24529992|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016}}</ref> |
||
Vitaminin ana kaynağı, [[Kimyasal sentez|güneşe maruz]] kalmaya (özellikle [[Epidermis|UVB radyasyonuna]]) bağlı bir kimyasal reaksiyola cildin epidermisinin alt katmanlarında kolekalsiferol [[Ultraviyole|sentezidir]].<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
Vitaminin ana kaynağı, [[Kimyasal sentez|güneşe maruz]] kalmaya (özellikle [[Epidermis|UVB radyasyonuna]]) bağlı bir kimyasal reaksiyola cildin epidermisinin alt katmanlarında kolekalsiferol [[Ultraviyole|sentezidir]].<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> Kolekalsiferol ve ergokalsiferol diyet ve takviyelerden alınabilir.[[Besin takviyesi|[1]]] Yağlı balık eti gibi sadece birkaç gıda doğal olarak önemli miktarda D vitamini içerir. |
||
ABD ve diğer ülkelerde inek sütü ve bitki kaynaklı süt ikameleri, birçok kahvaltılık gevrek gibi D vitamini ile takviye edilmiştir.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 |
ABD ve diğer ülkelerde inek sütü ve bitki kaynaklı süt ikameleri, birçok kahvaltılık gevrek gibi D vitamini ile takviye edilmiştir.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Efficacy of fish intake on vitamin D status: a meta-analysis of randomized controlled trials|erişimtarihi=free|tarih=October 2015|yazarları-göster=6|sayı=4|sayfalar=837–47|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=102|pmid=26354531|doi=10.3945/ajcn.114.105395}}</ref> Ultraviyole ışığa maruz kalan mantarlar, faydalı miktarlarda<ref name="lpi" /> D2 vitaminine katkıda bulunur. Diyet tavsiyeleri tipik olarak bir kişinin tüm D vitamininin ağızdan alındığını varsayar, çünkü popülasyonda güneşe maruz kalma değişkendir ve cilt kanseri riski açısından güvenli olan güneşe maruz kalma miktarına ilişkin tavsiyeler belirsizdir.[[Cilt kanseri|[2]]] |
||
Diyet veya deri sentezinden elde edilen D vitamini biyolojik olarak inaktiftir. İlki karaciğerde ve ikincisi böbreklerde olmak üzere iki enzim-proteinle hidroksilasyon adımı ile aktive edilir.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
Diyet veya deri sentezinden elde edilen D vitamini biyolojik olarak inaktiftir. İlki karaciğerde ve ikincisi böbreklerde olmak üzere iki enzim-proteinle hidroksilasyon adımı ile aktive edilir.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref><ref name="Bikle">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|tarih=March 2014|sayı=3|sayfalar=319–29|çalışma=Chemistry & Biology|cilt=21|pmc=3968073|pmid=24529992|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016}}</ref> D vitamini, yeterli güneş ışığı alırlarsa çoğu memeli tarafından yeterli miktarda sentezlenebildiğinden teknik olarak bir [[vitamin]] değildir.<ref name="Norman_2008">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health|erişimtarihi=free|tarih=August 2008|sayı=2|sayfalar=491S–9S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=88|pmid=18689389|doi=10.1093/ajcn/88.2.491S}}</ref> Bunun yerine, aktif form olan [[kalsitriol]] ile sonuçlanan D vitamini pro-hormonunun aktivasyonu ile bir [[hormon]] olarak kabul edilebilir ve bu daha sonra birden fazla yerde bir nükleer reseptör aracılığıyla etkiler üretir.<ref name="Norman_2008" /> |
||
Kolekalsiferol, karaciğerde kalsifediole (25-hidroksikolekalsiferol) dönüştürülür; [[Ergokalsiferol|ergocalciferol]], 25-hidroksiergokalsiferole dönüştürülür.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
Kolekalsiferol, karaciğerde kalsifediole (25-hidroksikolekalsiferol) dönüştürülür; [[Ergokalsiferol|ergocalciferol]], 25-hidroksiergokalsiferole dönüştürülür.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> Bu iki D vitamini metaboliti (25-hidroksivitamin D veya 25(OH)D olarak adlandırılır), kişinin D vitamini durumunu belirlemek için serumda ölçülür.<ref>{{Web kaynağı|url=http://labtestsonline.org/understanding/analytes/vitamin-d/tab/sample|başlık=Vitamin D Tests|erişimtarihi=23 June 2013|arşivtarihi=7 November 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171107113730/https://labtestsonline.org/understanding/analytes/vitamin-d/tab/sample|çalışma=Lab Tests Online (USA)|yayıncı=American Association for Clinical Chemistry}}</ref><ref name="Hollis_1996">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Assessment of vitamin D nutritional and hormonal status: what to measure and how to do it|tarih=January 1996|sayı=1|sayfalar=4–5|çalışma=Calcified Tissue International|cilt=58|pmid=8825231|doi=10.1007/BF02509538}}</ref> Kalsifediol ayrıca böbrekler ve bazı bağışıklık sistemi hücreleri tarafından D vitamininin biyolojik olarak aktif formu olan [[kalsitriol]] (1,25-dihidroksikolekalsiferol) oluşturmak üzere hidroksile edilir.<ref name="pmid4323790">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Identification of 1,25-dihydroxycholecalciferol, a form of vitamin D3 metabolically active in the intestine|erişimtarihi=free|tarih=April 1971|sayı=4|sayfalar=803–4|çalışma=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|başlık-bağı=doi|cilt=68|pmc=389047|pmid=4323790|doi=10.1073/pnas.68.4.803}}</ref><ref name="pmid4325863">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=1,25-dihydroxycholecalciferol: identification of the proposed active form of vitamin D3 in the intestine|tarih=July 1971|sayı=3991|sayfalar=51–4|çalışma=Science|cilt=173|pmid=4325863|doi=10.1126/science.173.3991.51}}</ref> Kalsitriol, kanda bir hormon olarak dolaşır, kalsiyum ve fosfat konsantrasyonunu düzenleyen ve kemiğin sağlıklı büyümesini ve yeniden şekillenmesini destekleyen önemli bir role sahiptir.<ref name="lpi" /> Kalsitriol ayrıca, bazıları hücre büyümesi, nöromüsküler ve bağışıklık fonksiyonları ve inflamasyonun azaltılması dahil olmak üzere başka etkilere de sahiptir.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref> |
||
D vitamini kalsiyum homeostazı ve metabolizmasında önemli bir role sahiptir.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
D vitamini kalsiyum homeostazı ve metabolizmasında önemli bir role sahiptir.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> Keşfi, [[Raşitizm|raşitizmli]] ([[osteomalazi]]<nowiki/>nin çocuk formu) çocuklarda eksik olan besin maddesini bulma çabasından kaynaklanmıştır.<ref name="Wolf_2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The discovery of vitamin D: the contribution of Adolf Windaus|erişimtarihi=free|tarih=June 2004|sayı=6|sayfalar=1299–302|çalışma=The Journal of Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=134|pmid=15173387|doi=10.1093/jn/134.6.1299}}</ref> Osteomalazi ve raşitizmi tedavi etmek veya önlemek için D vitamini takviyeleri verilir.<ref name="lpi" /> D vitamini ile dolu bireylerde D vitamini takviyesinin diğer sağlık etkilerine dair kanıtlar tutarsızdır.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref> D vitamini takviyesinin ölüm oranı üzerindeki etkisi net değildir, bir meta-analiz yaşlı insanlarda ölüm oranında küçük bir düşüklük bulmuştur.<ref name="Bj2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults|tarih=January 2014|yazarları-göster=6|sayı=1|sayfalar=CD007470|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|başlıktürü=Systematic review|cilt=1|pmid=24414552|doi=10.1002/14651858.CD007470.pub3}}</ref> Yüksek risk gruplarında raşitizm ve osteomalazinin önlenmesi dışında, D vitamini takviyelerinin kas-iskelet veya genel sağlığa küçük bir faydası olabilir.<ref name="reid">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effects of vitamin D supplements on bone mineral density: a systematic review and meta-analysis|tarih=January 2014|sayı=9912|sayfalar=146–55|çalışma=Lancet|cilt=383|pmid=24119980|doi=10.1016/s0140-6736(13)61647-5}}</ref><ref name="Futil2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=307–20|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|başlıktürü=Meta-analysis|cilt=2|pmid=24703049|doi=10.1016/S2213-8587(13)70212-2}}</ref><ref name="Lancet_2018">{{Web kaynağı|url=https://www.eurekalert.org/news-releases/808633|başlık=The Lancet Diabetes & Endocrinology: Vitamin D supplementation in adults does not prevent fractures, falls or improve bone mineral density|erişimtarihi=23 February 2022|arşivtarihi=24 March 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220324065454/https://www.eurekalert.org/news-releases/808633|çalışma=EurekAlert!|alıntı=The authors conclude that there is therefore little reason to use vitamin D supplements to maintain or improve musculoskeletal health, except for the prevention of rare conditions such as rickets and osteomalacia in high risk groups, which can be caused by vitamin D deficiency after long lack of exposure to sunshine.}}</ref> |
||
{{TOClimit|3}} |
{{TOClimit|3}} |
||
| 44. satır: | 44. satır: | ||
| style="text-align: center;" |[[Dosya:Vitamin_D5_structure.svg|80x80pik]] |
| style="text-align: center;" |[[Dosya:Vitamin_D5_structure.svg|80x80pik]] |
||
|} |
|} |
||
D vitamininin çeşitli formları ([[vitamer]]) mevcuttur. |
D vitamininin çeşitli formları ([[vitamer]]) mevcuttur. İki ana form, vitamin D<sub>2</sub> veya ergokalsiferol ve vitamin D<sub>3</sub> veya kolekalsiferoldür.<ref name="lpi" /> Alt simge içermeyen D vitamini, D<sub>2</sub> veya D<sub>3'ü</sub> veya her ikisini birden ifade eder ve topluca kalsiferol olarak bilinir. |
||
D2 vitamini kimyasal olarak 1931'de karakterize edildi. 1935'te D3 vitamininin [[kimyasal yapı]]<nowiki/>sı tanımlandı ve 7-dehidrokolesterolün ultraviyole ışımasından kaynaklandığı gösterildi. 1981 yılında D vitamini formları için kimyasal bir terminoloji önerildi,<ref name="nomen-d">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=IUPAC-IUB Joint Commission on Biochemical Nomenclature (JCBN): Nomenclature of vitamin D. Recommendations 1981|erişimtarihi=free|tarih=May 1982|sayı=2|sayfalar= |
D2 vitamini kimyasal olarak 1931'de karakterize edildi. 1935'te D3 vitamininin [[kimyasal yapı]]<nowiki/>sı tanımlandı ve 7-dehidrokolesterolün ultraviyole ışımasından kaynaklandığı gösterildi. 1981 yılında D vitamini formları için kimyasal bir terminoloji önerildi,<ref name="nomen-d">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=IUPAC-IUB Joint Commission on Biochemical Nomenclature (JCBN): Nomenclature of vitamin D. Recommendations 1981|erişimtarihi=free|tarih=May 1982|sayı=2|sayfalar=223–7|çalışma=European Journal of Biochemistry|başlık-bağı=doi|cilt=124|pmid=7094913|doi=10.1111/j.1432-1033.1982.tb06581.x}}</ref> fakat alternatif isimler hala kullanılmaktadır.<ref name="Bikle">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications|tarih=March 2014|sayı=3|sayfalar=319–29|çalışma=Chemistry & Biology|cilt=21|pmc=3968073|pmid=24529992|doi=10.1016/j.chembiol.2013.12.016}}</ref> |
||
Kimyasal olarak, D vitamininin çeşitli formları sekosteroid, yani steroid halkalarındaki bağlardan birinin kırıldığı [[Steroid|steroidlerdir]].<ref name="PKIN2020VitD">{{Kitap kaynağı|başlık=Present Knowledge in Nutrition, Eleventh Edition|kısım=Vitamin D|sayfalar= |
Kimyasal olarak, D vitamininin çeşitli formları sekosteroid, yani steroid halkalarındaki bağlardan birinin kırıldığı [[Steroid|steroidlerdir]].<ref name="PKIN2020VitD">{{Kitap kaynağı|başlık=Present Knowledge in Nutrition, Eleventh Edition|kısım=Vitamin D|sayfalar=93–114|yer=London, United Kingdom|yayıncı=Academic Press (Elsevier)|yıl=2020|editör-ad=VA Stallings|isbn=978-0-323-66162-1|editör2=BP Marriott|editör3=DF Birt}}</ref> D<sub>2</sub> vitamini ile D<sub>3</sub> vitamini arasındaki yapısal fark, 22 ve 23 numaralı karbonlar arasında bir çift bağ ve D<sub>2</sub> vitamininde 24 numaralı karbon üzerinde bir [[metil grubu]] içeren yan zincirdedir. Birçok D vitamini analoğu sentezlenmiştir.<ref name="Bikle" /> |
||
== Biyoloji == |
== Biyoloji == |
||
[[Dosya:Calcium_regulation.png|küçükresim| İnsan vücudunda kalsiyum regülasyonu.<ref name="BoronBoulpaep2016">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=6QzhCwAAQBAJ|başlık=Medical Physiology E-Book|erişimtarihi=9 |
[[Dosya:Calcium_regulation.png|küçükresim| İnsan vücudunda kalsiyum regülasyonu.<ref name="BoronBoulpaep2016">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=6QzhCwAAQBAJ|başlık=Medical Physiology E-Book|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220722/https://books.google.com/books?id=6QzhCwAAQBAJ|tarih=29 March 2016|yayıncı=Elsevier Health Sciences|isbn=978-1-4557-3328-6}}</ref> Aktif vitamin D'nin (1,25-dihidroksivitamin D, kalsitriol) rolü turuncu ile gösterilmiştir.]] |
||
D vitamini aktif metaboliti kalsitriol, hedef hücrelerin [[Hücre çekirdeği|çekirdekleri]]<nowiki/>nde bulunan D vitamini reseptörüne (VDR) bağlanarak biyolojik etki eder.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
D vitamini aktif metaboliti kalsitriol, hedef hücrelerin [[Hücre çekirdeği|çekirdekleri]]<nowiki/>nde bulunan D vitamini reseptörüne (VDR) bağlanarak biyolojik etki eder.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref><ref name="PKIN2020VitD">{{Kitap kaynağı|başlık=Present Knowledge in Nutrition, Eleventh Edition|kısım=Vitamin D|sayfalar=93–114|yer=London, United Kingdom|yayıncı=Academic Press (Elsevier)|yıl=2020|editör-ad=VA Stallings|isbn=978-0-323-66162-1|editör2=BP Marriott|editör3=DF Birt}}</ref> Kalsitriolün VDR'ye bağlanması, VDR'nin bağırsakta kalsiyum absorpsiyonunda yer alan taşıma proteinlerinin (TRPV6 ve calbindin gibi) [[Gen ifadesi|gen ekspresyonunu]] modüle eden bir [[transkripsiyon faktörü]] olarak hareket etmesine izin verir.<ref name="Bouillon2003">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Intestinal calcium absorption: Molecular vitamin D mediated mechanisms|tarih=February 2003|sayı=2|sayfalar=332–9|çalışma=Journal of Cellular Biochemistry|cilt=88|pmid=12520535|doi=10.1002/jcb.10360}}</ref> D vitamini reseptörü, steroid/tiroid hormonu reseptörlerinin nükleer reseptör üst ailesine aittir ve VDR'ler beyin, kalp, deri, gonadlar, prostat ve meme dahil çoğu [[Organ|organdaki]] hücreler tarafından eksprese edilir. |
||
Bağırsak, kemik, böbrek ve paratiroid bezi hücrelerinde VDR aktivasyonu, kandaki kalsiyum, fosfor ([[Paratiroid hormon|paratiroid hormonu]] ve [[kalsitonin]] yardımıyla) ve kemik içeriğinin |
Bağırsak, kemik, böbrek ve paratiroid bezi hücrelerinde VDR aktivasyonu, kandaki kalsiyum, fosfor ([[Paratiroid hormon|paratiroid hormonu]] ve [[kalsitonin]] yardımıyla) ve kemik içeriğinin korunmasını sağlar.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref><ref name="Holick 2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar=1678S–88S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=80|pmid=15585788|doi=10.1093/ajcn/80.6.1678S}}</ref> |
||
D vitamininin en önemli rollerinden biri, barsaklarda kalsiyum emilimini, [[osteoklast]] sayısı üzerinden kemik çözülmesi teşvik ederek, yani kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfat seviyelerini koruyarak paratiroid hormonunun düzgün çalışmasına izin vererek kan-iskelet kalsiyum dengesini korumaktır.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 |
D vitamininin en önemli rollerinden biri, barsaklarda kalsiyum emilimini, [[osteoklast]] sayısı üzerinden kemik çözülmesi teşvik ederek, yani kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfat seviyelerini koruyarak paratiroid hormonunun düzgün çalışmasına izin vererek kan-iskelet kalsiyum dengesini korumaktır.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> D vitamini eksikliği, daha düşük kemik mineral yoğunluğuna ([[osteoporoz]]) veya [[Kemik kırığı|kemik kırılması]] riskinde artışa neden olabilir.<ref name="lpi" /><ref name="Bell">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The biology and pathology of vitamin D control in bone|tarih=September 2010|sayı=1|sayfalar=7–13|çalışma=Journal of Cellular Biochemistry|cilt=111|pmc=4020510|pmid=20506379|doi=10.1002/jcb.22661}}</ref> D vitamini, güçlü bir kemik rezorpsiyonu uyarıcısı olarak rolü nedeniyle kemiğin yeniden şekillenmesi için de kritiktir.<ref name="Bell" /> |
||
VDR, hücre |
VDR, hücre çoğalması ve farklılaşmasını düzenler. D vitamini ayrıca bağışıklık sistemini de etkiler ve VDR'ler, [[monosit]] ve aktif [[T hücresi|T]] ve [[B hücresi|B hücreleri]] dahil olmak üzere birkaç [[Akyuvar|beyaz kan hücresinde]] ifade edilir.<ref name="PDR">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=An update on the association of vitamin D deficiency with common infectious diseases|tarih=May 2015|sayı=5|sayfalar=363–8|çalışma=Canadian Journal of Physiology and Pharmacology|cilt=93|pmid=25741906|doi=10.1139/cjpp-2014-0352}}</ref> D vitamini, in vitro olarak, [[Böbrek üstü bezleri|adrenal]] medüller hücrelerde tirozin hidroksilaz geninin ekspresyonunu arttırır ve nörotrofik faktörlerin, nitrik oksit sentazın ve [[Glutatyon|glutatyonun]] sentezini etkiler.<ref name="pmid9011759">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D increases expression of the tyrosine hydroxylase gene in adrenal medullary cells|tarih=February 1996|sayı=1|sayfalar=193–6|çalışma=Brain Research. Molecular Brain Research|cilt=36|pmid=9011759|doi=10.1016/0169-328X(95)00314-I}}</ref> |
||
== Eksiklik == |
== Eksiklik == |
||
Yetersiz güneş maruziyeti ile birlikte diyette yetersiz D vitamini, kan 25(OH)D seviyesinin 12'ng/ml'nin altında olması olarak tanımlanan '''D vitamini yetmezliği'''ne neden olur. '''D vitamini eksikliği''' ise kan 25(OH)D seviyesinin 12-20{{Boşluklar}}ng/ml olması durumudur.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 |
Yetersiz güneş maruziyeti ile birlikte diyette yetersiz D vitamini, kan 25(OH)D seviyesinin 12'ng/ml'nin altında olması olarak tanımlanan '''D vitamini yetmezliği'''ne neden olur. '''D vitamini eksikliği''' ise kan 25(OH)D seviyesinin 12-20{{Boşluklar}}ng/ml olması durumudur.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref><ref name="holick2011">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Evaluation, treatment, and prevention of vitamin D deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline|erişimtarihi=free|tarih=July 2011|yazarları-göster=6|sayı=7|sayfalar=1911–30|çalışma=The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism|başlık-bağı=doi|cilt=96|pmid=21646368|doi=10.1210/jc.2011-0385}}</ref> Avrupa'daki gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere, dünya çapında tahminen bir milyar yetişkin ya D vit yetersiz ya da eksikliği gösterir.<ref name="Holick_2007">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D deficiency|tarih=July 2007|sayı=3|sayfalar=266–81|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=357|pmid=17634462|doi=10.1056/NEJMra070553}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D deficiency in Europe: pandemic?|tarih=April 2016|yazarları-göster=6|sayı=4|sayfalar=1033–44|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|cilt=103|pmc=5527850|pmid=26864360|doi=10.3945/ajcn.115.120873}}</ref> Gelişmiş ülkelerde nadir görülen bir hastalık olan çocuklarda şiddetli D vitamini eksikliği, büyüyen kemiklerin yumuşaması ve zayıflamasıyla karakterize [[raşitizm]] adı verilen bir duruma neden olur.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.nhs.uk/conditions/Rickets/Pages/Introduction.aspx|başlık=Rickets|erişimtarihi=9 July 2012|arşivtarihi=11 October 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171011165432/http://www.nhs.uk/Conditions/Rickets/Pages/Introduction.aspx|tarih=8 March 2012|yayıncı=[[National Health Service]]}}</ref> |
||
D vitamini eksikliği yaşlı, çocuk ve yetişkinlerde Dünya çapında yaygındır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Global Consensus Recommendations on Prevention and Management of Nutritional Rickets|tarih=February 2016|yazarları-göster=6|sayı=2|sayfalar= |
D vitamini eksikliği yaşlı, çocuk ve yetişkinlerde Dünya çapında yaygındır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Global Consensus Recommendations on Prevention and Management of Nutritional Rickets|tarih=February 2016|yazarları-göster=6|sayı=2|sayfalar=394–415|çalışma=The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism|cilt=101|pmc=4880117|pmid=26745253|doi=10.1210/jc.2015-2175}}</ref><ref name="pmid12014847">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D deficiency and aging: implications for general health and osteoporosis|sayı=1–2|sayfalar=73–7|çalışma=Biogerontology|yıl=2002|cilt=3|pmid=12014847|doi=10.1023/A:1015263514765}}</ref><ref name="Holick_2007">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D deficiency|tarih=July 2007|sayı=3|sayfalar=266–81|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=357|pmid=17634462|doi=10.1056/NEJMra070553}}</ref> Eksikliği, kemik mineralizasyonunun bozulması ve kemik hasarına yol açarak, çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde [[osteomalazi]] dahil olmak üzere kemik yumuşatıcı hastalıklara<ref name="Brown_2008">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|başlık=Nutrition Through the Life Cycle|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220616/https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|tarih=28 June 2013|yayıncı=Cengage Learning|isbn=978-1-285-82025-5}}</ref> yol açar. Düşük kan kalsifediol (25-hidroksi-D vitamini) güneşten kaçınmaktan kaynaklanabilir.<ref name="pmid18234141">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Abundant sunshine and vitamin D deficiency|tarih=June 2008|sayı=6|sayfalar=1171–3|çalışma=The British Journal of Nutrition|cilt=99|pmc=2758994|pmid=18234141|doi=10.1017/S0007114508898662}}</ref> D vitamini eksikliği, diyet kalsiyumunun bağırsak emiliminin %15'e düşmesine neden olabilir.<ref name="Holick 2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar=1678S–88S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=80|pmid=15585788|doi=10.1093/ajcn/80.6.1678S}}</ref> Eksik olmadığında, kişi genellikle %60 ile %80 arasında emer.<ref name="Holick 2004" /> |
||
Ilıman iklimlerde yaşayan koyu tenli insanların D vitamini düzeylerinin düşük olduğu gösterilmiştir.<ref name="pmid28620422">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Special considerations for vitamin D in the south Asian population in the UK|tarih=June 2017|sayı=6|sayfalar= |
'''Koyu tenli''' insanların derilerindeki melanin D vitamini sentezini engeller.<ref name="pmid28467404">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Utility of sun-reactive skin typing and melanin index for discerning vitamin D deficiency|tarih=September 2017|yazarları-göster=6|sayı=3|sayfalar=444–51|çalışma=Pediatric Research|cilt=82|pmc=5570640|pmid=28467404|doi=10.1038/pr.2017.114}}</ref> Ilıman iklimlerde yaşayan koyu tenli insanların D vitamini düzeylerinin düşük olduğu gösterilmiştir.<ref name="pmid28620422">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Special considerations for vitamin D in the south Asian population in the UK|tarih=June 2017|sayı=6|sayfalar=137–44|çalışma=Therapeutic Advances in Musculoskeletal Disease|cilt=9|pmc=5466148|pmid=28620422|doi=10.1177/1759720X17704430}}</ref><ref name="pmid24267433">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The uncertain significance of low vitamin D levels in African descent populations: a review of the bone and cardiometabolic literature|sayı=3|sayfalar=261–9|çalışma=Progress in Cardiovascular Diseases|yıl=2013|cilt=56|pmc=3894250|pmid=24267433|doi=10.1016/j.pcad.2013.10.015}}</ref> D vitamini eksikliği, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Hispanik ve Afrikalı-Amerikalılarda yaygındır ve seviyeleri kışın önemli ölçüde düşer.<ref name="holick2011">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Evaluation, treatment, and prevention of vitamin D deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline|erişimtarihi=free|tarih=July 2011|yazarları-göster=6|sayı=7|sayfalar=1911–30|çalışma=The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism|başlık-bağı=doi|cilt=96|pmid=21646368|doi=10.1210/jc.2011-0385}}</ref> Bu, güneşe maruz kalmaya karşı doğal bir koruyucu görevi gören ciltteki melanin seviyelerinden kaynaklanmaktadır.<ref name="holick2011" /> |
||
=== Kemik sağlığı === |
=== Kemik sağlığı === |
||
==== [[Raşitizm]] ==== |
==== [[Raşitizm]] ==== |
||
Bir çocukluk hastalığı olan raşitizm, büyüme geriliği ve yumuşak ve zayıf uzun kemiklerin yürüme çağında ağırlık altında eğilip bükülerek deforme olmasıyla karakterizedir. Tipik olarak bebekler 3 ila 18 aylıkken ortaya çıkar.<ref name="Wagner2008">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children, and adolescents|erişimtarihi=free|tarih=November 2008|sayı=5|sayfalar= |
Bir çocukluk hastalığı olan raşitizm, büyüme geriliği ve yumuşak ve zayıf uzun kemiklerin yürüme çağında ağırlık altında eğilip bükülerek deforme olmasıyla karakterizedir. Tipik olarak bebekler 3 ila 18 aylıkken ortaya çıkar.<ref name="Wagner2008">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children, and adolescents|erişimtarihi=free|tarih=November 2008|sayı=5|sayfalar=1142–52|çalışma=Pediatrics|başlık-bağı=doi|cilt=122|pmid=18977996|doi=10.1542/peds.2008-1862}}</ref> Vakalar, Kuzey Amerika ve diğer Batı Ülkelerinde bildirilmeye devam etmekte ve koyu tenli bebeklerde daha sık görülmektedir.<ref name="Wagner2008" /> Raşitizm kalsiyum veya fosfor eksikliğinin yanı sıra D vitamini eksikliğinden de kaynaklanabilen çarpık bacaklar<ref name="Brown_2008">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|başlık=Nutrition Through the Life Cycle|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220616/https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|tarih=28 June 2013|yayıncı=Cengage Learning|isbn=978-1-285-82025-5}}</ref> ile karakterizedir. 21. yüzyılda, büyük ölçüde Afrika, Asya veya Orta Doğu'daki düşük gelirli ülkelerde<ref name="pmid17943890">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Interventions for the prevention of nutritional rickets in term born children|tarih=October 2007|sayı=4|sayfalar=CD006164|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=2010|pmc=8990776|pmid=17943890|doi=10.1002/14651858.CD006164.pub2}}</ref> ve "yalancı vitamin D eksikliği" raşitizmi gibi genetik bozuklukları olanlarda bulunur.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Pseudovitamin D deficiency rickets—a report from the Indian subcontinent|tarih=June 2000|yazarları-göster=6|sayı=896|sayfalar=369–72|çalışma=Postgraduate Medical Journal|cilt=76|pmc=1741602|pmid=10824056|doi=10.1136/pmj.76.896.369}}</ref> |
||
D vitamini eksikliği, doğumdan önce annede aşikar kemik hastalığına ve doğumdan sonra kemik kalitesinin bozulmasına neden olabilir.<ref name="Elidrissy2016">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Return of Congenital Rickets, Are We Missing Occult Cases?|tarih=September 2016|sayı=3|sayfalar=227–36|çalışma=Calcified Tissue International|başlıktürü=Review|cilt=99|pmid=27245342|doi=10.1007/s00223-016-0146-2}}</ref><ref name="PatersonAyoub2016">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Congenital rickets due to vitamin D deficiency in the mothers|tarih=October 2015|sayı=5|sayfalar=793–8|çalışma=Clinical Nutrition|başlıktürü=Review|cilt=34|pmid=25552383|doi=10.1016/j.clnu.2014.12.006}}</ref> Beslenme raşitizmi, Nijerya gibi yıl boyunca yoğun güneş ışığı alan ülkelerde de ortaya çıkabilir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://espace.library.uq.edu.au/view/UQ:c3b1fb5/UQc3b1fb5_OA.pdf|başlık=Adaptation of calcium absorption during treatment of nutritional rickets in Nigerian children|erişimtarihi=free|tarih=August 2008|sayı=2|sayfalar=387–92|çalışma=The British Journal of Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=100|pmid=18197991|doi=10.1017/S0007114507901233}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Nutritional rickets without vitamin D deficiency in Bangladesh|erişimtarihi=free|tarih=October 1999|yazarları-göster=6|sayı=5|sayfalar=291–3|çalışma=Journal of Tropical Pediatrics|başlık-bağı=doi|cilt=45|pmid=10584471|doi=10.1093/tropej/45.5.291}}</ref> |
|||
Birleşik Krallık'ta raşitizm ve osteomalazi artık nadir görülmekle birlikte, bazı göçmen topluluklarında osteomalazili kişilerin, görünüşte yeterli gün ışığına maruz kalan ve Batılı giysiler giyen kadınların da dahil olduğu salgınlar meydana geldi.<ref name="Dunnigan_1997">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=An epidemiological model of privational rickets and osteomalacia|erişimtarihi=free|tarih=November 1997|sayı=3|sayfalar= |
Birleşik Krallık'ta raşitizm ve osteomalazi artık nadir görülmekle birlikte, bazı göçmen topluluklarında osteomalazili kişilerin, görünüşte yeterli gün ışığına maruz kalan ve Batılı giysiler giyen kadınların da dahil olduğu salgınlar meydana geldi.<ref name="Dunnigan_1997">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=An epidemiological model of privational rickets and osteomalacia|erişimtarihi=free|tarih=November 1997|sayı=3|sayfalar=939–56|çalışma=The Proceedings of the Nutrition Society|başlık-bağı=doi|cilt=56|pmid=9483661|doi=10.1079/PNS19970100}}</ref> Daha koyu bir cilde sahip olmak ve güneş ışığına daha az maruz kalmak, diyet, '''yüksek et, balık ve yumurta alımı''' ile karakterize edilen Batılı bir omnivor modelinden sapmadıkça raşitizm üretmedi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The role of cereals in the aetiology of nutritional rickets: the lesson of the Irish National Nutrition Survey 1943-8|erişimtarihi=free|tarih=January 1981|sayı=1|sayfalar=17–22|çalışma=The British Journal of Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=45|pmid=6970590|doi=10.1079/BJN19810073}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The problem of rickets in UK Asians|sayı=2|sayfalar=105–16|çalışma=Journal of Human Nutrition and Dietetics|yıl=1989|cilt=2|doi=10.1111/j.1365-277X.1989.tb00015.x}}</ref><ref name="Pettifor_2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Nutritional rickets: deficiency of vitamin D, calcium, or both?|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar=1725S–9S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=80|pmid=15585795|doi=10.1093/ajcn/80.6.1725S}}</ref> Raşitizm için diyete bağlı riskler, hayvansal gıdalardan uzak durmaktan kaynaklanır.<ref name="Dunnigan_1997" /><ref name="Dunnigan_2005">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Meat consumption reduces the risk of nutritional rickets and osteomalacia|erişimtarihi=free|tarih=December 2005|sayı=6|sayfalar=983–91|çalışma=The British Journal of Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=94|pmid=16351777|doi=10.1079/BJN20051558}}</ref> |
||
Çoğu ülkede sosyal-dini gelenekler ve iklim koşulları nedeniyle yeterli güneşe maruz kalması engellenen annelerin sütünün düşük D vit içeriği küçük bebekler arasında raşitizmlerin ana nedeni olmaya devam ediyor. Nijerya, Güney Afrika ve Bangladeş gibi güneşli ülkelerde daha büyük bebekler ve çocuklarda raşitizm vakalarının görülme nedeni, süt ürünlerine sınırlı erişimi nedeniyle tahıl bazlı diyetlerden kaynaklanan '''düşük kalsiyum alımı'''dır.<ref name="Pettifor_2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Nutritional rickets: deficiency of vitamin D, calcium, or both?|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar= |
Çoğu ülkede sosyal-dini gelenekler ve iklim koşulları nedeniyle yeterli güneşe maruz kalması engellenen annelerin sütünün düşük D vit içeriği küçük bebekler arasında raşitizmlerin ana nedeni olmaya devam ediyor. Nijerya, Güney Afrika ve Bangladeş gibi güneşli ülkelerde daha büyük bebekler ve çocuklarda raşitizm vakalarının görülme nedeni, süt ürünlerine sınırlı erişimi nedeniyle tahıl bazlı diyetlerden kaynaklanan '''düşük kalsiyum alımı'''dır.<ref name="Pettifor_2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Nutritional rickets: deficiency of vitamin D, calcium, or both?|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar=1725S–9S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=80|pmid=15585795|doi=10.1093/ajcn/80.6.1725S}}</ref> |
||
Raşitizm, eskiden ABD nüfusu arasında önemli bir halk sağlığı sorunuydu. 1920'lerin sonlarında [[Denver|Denver'da]] 500 çocuğun neredeyse üçte ikisinde hafif raşitizm vardı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A history of rickets in the United States|tarih=November 1967|sayı=11|sayfalar= |
Raşitizm, eskiden ABD nüfusu arasında önemli bir halk sağlığı sorunuydu. 1920'lerin sonlarında [[Denver|Denver'da]] 500 çocuğun neredeyse üçte ikisinde hafif raşitizm vardı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=A history of rickets in the United States|tarih=November 1967|sayı=11|sayfalar=1234–41|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|cilt=20|pmid=4862158|doi=10.1093/ajcn/20.11.1234}}</ref> 20. yüzyıl Amerikan diyetindeki hayvansal protein oranındaki artış<ref name="Dunnigan_2005">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Meat consumption reduces the risk of nutritional rickets and osteomalacia|erişimtarihi=free|tarih=December 2005|sayı=6|sayfalar=983–91|çalışma=The British Journal of Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=94|pmid=16351777|doi=10.1079/BJN20051558}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=Z4hFKXI7EhsC|başlık=The Nutrition Desk Reference|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220619/https://books.google.com/books?id=Z4hFKXI7EhsC|yayıncı=McGraw-Hill|yıl=1997|isbn=978-0-87983-826-3}}</ref> nispeten az miktarda D vitamini ile güçlendirilmiş süt tüketiminin artması<ref name="Dupuis2002">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=Nr1_u2DvDckC|başlık=Nature's Perfect Food: How Milk Became America's Drink|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220637/https://books.google.com/books?id=Nr1_u2DvDckC|tarih=1 February 2002|yayıncı=NYU Press|isbn=978-0-8147-1938-1}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Previous milk consumption is associated with greater bone density in young women|erişimtarihi=free|tarih=May 1999|sayı=5|sayfalar=1014–7|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=69|pmid=10232644|doi=10.1093/ajcn/69.5.1014}}</ref> ile birleştiğinde, raşitizm sayısında çarpıcı bir düşüşle geldi.<ref name="Holick 2004">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease|erişimtarihi=free|tarih=December 2004|sayı=6 Suppl|sayfalar=1678S–88S|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=80|pmid=15585788|doi=10.1093/ajcn/80.6.1678S}}</ref> Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da, D vitamini takviyeli süt, bebek vitamin takviyeleri ve vitamin takviyeleri, yağ emilim bozukluğu olan çocuklar için raşitizm vakalarının çoğunun ortadan kaldırılmasına yardımcı olmuştur.<ref name="Brown_2008">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|başlık=Nutrition Through the Life Cycle|erişimtarihi=9 April 2017|arşivtarihi=19 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230319220616/https://books.google.com/books?id=TeQZBQAAQBAJ|tarih=28 June 2013|yayıncı=Cengage Learning|isbn=978-1-285-82025-5}}</ref> |
||
==== Osteomalazi ve osteoporoz ==== |
|||
== Kaynakça == |
|||
[[Osteomalazi]], D vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir yetişkin hastalığıdır.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> Hastalığın özellikleri, kemiklerin yumuşaması, omurganın bükülmesi, [[Vücut bölgeleri|proksimal]] kas zayıflığı, kemik kırılganlığı ve kırık riskinin artmasıdır.<ref name="lpi" /> Osteomalazi, kalsiyum emilimini azaltır ve kemikten kalsiyum kaybını artırır, bu da kemik kırılması riskini artırır. Osteomalazi genellikle 25-hidroksivitamin D seviyeleri yaklaşık 10'ng/mL dan az olduğunda mevcuttur.<ref name="Holick_2006">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=High prevalence of vitamin D inadequacy and implications for health|erişimtarihi=free|tarih=March 2006|sayı=3|sayfalar=353–73|çalışma=Mayo Clinic Proceedings|başlık-bağı=doi|cilt=81|pmid=16529140|doi=10.4065/81.3.353}}</ref> Osteomalazinin etkilerinin kronik [[İnsan kas-iskelet sistemi|kas-iskelet]] [[Ağrı (tıp)|ağrısına]] katkıda bulunduğu düşünülse de, kronik ağrı çekenlerde daha düşük D vitamini seviyeleri<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and chronic pain|tarih=January 2009|sayı=1–2|sayfalar=10–3|çalışma=Pain|cilt=141|pmid=19084336|doi=10.1016/j.pain.2008.11.010}}</ref> veya takviyenin kronik spesifik olmayan kas-iskelet ağrısını hafiflettiğine dair ikna edici bir kanıt yoktur.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.researchgate.net/publication/293637550|başlık=Does vitamin D supplementation alleviate chronic nonspecific musculoskeletal pain? A systematic review and meta-analysis|tarih=May 2017|sayı=5|sayfalar=1201–08|çalışma=Clinical Rheumatology|cilt=36|pmid=26861032|doi=10.1007/s10067-016-3205-1}}</ref> Osteomalazi, kemik kırılganlığının artması ve kemik kırılması riski ile azalmış kemik mineral yoğunluğu durumu olan [[Osteoporoz|osteoporoza]] ilerler. Osteoporoz, kalsiyum ve/veya D vitamini eksikliğinin uzun vadeli bir etkisi olabilir, ikincisi kalsiyum emilimini azaltarak katkıda bulunur.<ref name="ods">{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=22 February 2022|arşivtarihi=9 April 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210409043137/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/|tarih=12 August 2022|yayıncı=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health}}</ref> |
|||
== Takviyelerin kullanımı == |
|||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
D vitamini takviyesi, [[Raşitizm|raşitizmi]] önlemek veya tedavi etmede güvenilir bir yöntemdir.<ref name="lpi">{{Web kaynağı|url=https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-D|başlık=Vitamin D|erişimtarihi=14 March 2022|arşivtarihi=8 April 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150408104559/http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/vitamins/vitaminD/|tarih=11 February 2021|yayıncı=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis}}</ref> D vitamini takviyesinin iskelet dışı sağlık üzerindeki etkileri belirsizdir.<ref name="Balk09">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and calcium: a systematic review of health outcomes|tarih=August 2009|yazarları-göster=6|sayı=183|sayfalar=1–420|çalışma=Evidence Report/Technology Assessment|pmc=4781105|pmid=20629479}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and multiple health outcomes: umbrella review of systematic reviews and meta-analyses of observational studies and randomised trials|tarih=April 2014|sayfalar=g2035|çalışma=BMJ|cilt=348|pmc=3972415|pmid=24690624|doi=10.1136/bmj.g2035}}</ref> Bir gözden geçirme, takviyenin, yaşlılarda mortalitede geçici bir azalma dışında, iskelet dışı hastalık oranları üzerinde herhangi bir etkisini bulmadı.<ref name="Aut2013">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D status and ill health: a systematic review|tarih=January 2014|sayı=1|sayfalar=76–89|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|cilt=2|pmid=24622671|doi=10.1016/S2213-8587(13)70165-7}}</ref> D vitamini takviyeleri, [[Kalp krizi|miyokard enfarktüsü]], inme veya serebrovasküler hastalık, kanser, [[Kemik kırığı|kemik kırıkları]] veya diz [[Osteoartrit|osteoartritinin]] sonuçlarını değiştirmez.<ref name="Futil2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=307–20|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|başlıktürü=Meta-analysis|cilt=2|pmid=24703049|doi=10.1016/S2213-8587(13)70212-2}}</ref><ref name="Hussain_2017">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for the management of knee osteoarthritis: a systematic review of randomized controlled trials|tarih=September 2017|sayı=9|sayfalar=1489–98|çalışma=Rheumatology International|cilt=37|pmid=28421358|doi=10.1007/s00296-017-3719-0}}</ref> |
|||
Bir ABD Tıp Enstitüsü (IOM) raporu şöyle diyor: "Kalsiyum veya D vitamini alımı ile Kanser, [[Kardiyovasküler hastalıklar|kardiyovasküler hastalık]] ve [[Yüksek tansiyon|hipertansiyon]] ve [[diyabet]] ve metabolik sendrom, düşmeler ve fiziksel performans, bağışıklık işlevi ve [[Otoimmün hastalık|otoimmün bozukluklar]], enfeksiyonlar, nöropsikolojik işlev ve [[preeklampsi]] arasında güvenilebilecek bağlantı kurulamadı."<ref name="Ross_2011">{{Kitap kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|başlık=Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D|erişimtarihi=17 September 2017|arşivtarihi=26 January 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210126052042/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|kısım=8, Implications and Special Concerns|kısım-url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56078/|yayıncı=National Academies Press|seri=The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health|yıl=2011|isbn=978-0-309-16394-1|pmid=21796828|doi=10.17226/13050|yazar=Institute of Medicine}}</ref> Bazı araştırmacılar, IOM'nin tavsiyelerinde çok kesin olduğunu ve kemik sağlığı ile ilişkili D vitamininin kan seviyesini hesaplarken matematiksel bir hata yaptığını iddia ediyor.<ref name="Maxmen2011" /> IOM panelinin üyeleri, "diyet önerileri için standart bir prosedür" kullandıklarını ve raporun sağlam verilere dayandığını iddia ediyor.<ref name="Maxmen2011">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.nature.com/news/2011/110706/pdf/475023a.pdf|başlık=Nutrition advice: the vitamin D-lemma|erişimtarihi=17 November 2011|arşivtarihi=3 August 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200803081923/https://www.nature.com/news/2011/110706/pdf/475023a.pdf|tarih=July 2011|sayı=7354|sayfalar=23–5|çalışma=Nature|başlık-bağı=doi|cilt=475|pmid=21734684|doi=10.1038/475023a|citeseerx=live}}</ref> |
|||
=== Mortalite, tüm nedenler === |
|||
D<sub>3</sub> vitamin takviyesinin yaşlılarda ölüm riskini geçici olarak azalttığı bulundu,<ref name="Bj2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults|tarih=January 2014|yazarları-göster=6|sayı=1|sayfalar=CD007470|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|başlıktürü=Systematic review|cilt=1|pmid=24414552|doi=10.1002/14651858.CD007470.pub3}}</ref><ref name="Aut2013">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D status and ill health: a systematic review|tarih=January 2014|sayı=1|sayfalar=76–89|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|cilt=2|pmid=24622671|doi=10.1016/S2213-8587(13)70165-7}}</ref> ancak etki takviye almayı tavsiye edecek kadar belirgin değildi.<ref name="Futil2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=307–20|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|başlıktürü=Meta-analysis|cilt=2|pmid=24703049|doi=10.1016/S2213-8587(13)70212-2}}</ref> Ölüm riski açısından diğer formların (D<sub>2</sub> vitamini, alfakalsidol ve kalsitriol) herhangi bir yararlı etkisi görülmemektedir.<ref name="Bj2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults|tarih=January 2014|yazarları-göster=6|sayı=1|sayfalar=CD007470|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|başlıktürü=Systematic review|cilt=1|pmid=24414552|doi=10.1002/14651858.CD007470.pub3}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBjelakovicGluudNikolovaWhitfield2014">Bjelakovic G, Gluud LL, Nikolova D, Whitfield K, Wetterslev J, Simonetti RG, et al. (January 2014). "Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults". ''The Cochrane Database of Systematic Reviews'' (Systematic review). '''1''' (1): CD007470. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1002/14651858.CD007470.pub3|10.1002/14651858.CD007470.pub3]]. [[PubMed|PMID]] [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24414552 24414552].</cite></ref> Yüksek kan seviyeleri, daha düşük ölüm riski ile ilişkili gibi görünmektedir, ancak takviyenin bu faydayı sağlayıp sağlayamayacağı açık değildir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and mortality: meta-analysis of individual participant data from a large consortium of cohort studies from Europe and the United States|işbirliği=Consortium on Health Ageing: Network of Cohorts in Europe the United States|tarih=June 2014|yazarları-göster=6|sayı=jun17 16|sayfalar=g3656|çalışma=BMJ|cilt=348|pmc=4061380|pmid=24938302|doi=10.1136/bmj.g3656}}</ref> D vitaminindeki hem fazlalık hem de eksiklik, anormal işlevselliğe ve erken yaşlanmaya neden oluyor gibi görünmektedir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and aging|tarih=March 2009|sayı=1–2|sayfalar=78–84|çalışma=The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology|cilt=114|pmid=19444937|doi=10.1016/j.jsbmb.2008.12.020}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D, nervous system and aging|tarih=December 2009|sayı=Suppl 1|sayfalar=S278–86|çalışma=Psychoneuroendocrinology|cilt=34|pmid=19660871|doi=10.1016/j.psyneuen.2009.07.003}}</ref><ref name="pmid20590845">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Klotho protein deficiency and aging|erişimtarihi=free|tarih=July 2010|sayı=Suppl 1|sayfalar=S80-7|çalışma=Geriatrics & Gerontology International|başlık-bağı=doi|cilt=10|pmid=20590845|doi=10.1111/j.1447-0594.2010.00596.x}}</ref> Serum kalsifediol konsantrasyonları ile tüm nedenlere bağlı ölüm arasındaki ilişki "U-şeklindedir": ölüm oranı, orta seviyelere göre yüksek ve düşük kalsifediol seviyelerinde yükselir.<ref name="Ross_2011">{{Kitap kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|başlık=Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D|erişimtarihi=17 September 2017|arşivtarihi=26 January 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210126052042/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|kısım=8, Implications and Special Concerns|kısım-url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56078/|yayıncı=National Academies Press|seri=The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health|yıl=2011|isbn=978-0-309-16394-1|pmid=21796828|doi=10.17226/13050|yazar=Institute of Medicine}}</ref> D vitamininden kaynaklanan zarar, siyah popülasyonda beyaz popülasyona göre daha düşük bir D vitamini seviyesinde ortaya çıkıyor gibi görünmektedir.<ref name="Ross_2011" /> {{Rp|435}} |
|||
=== Kemik sağlığı === |
|||
Genel olarak, D vitamini takviyelerinin [[osteoporoz]]<nowiki/>u önlemeye yardımcı olabileceğine dair iyi bir kanıt yoktur.<ref name="Futil2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=307–20|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|başlıktürü=Meta-analysis|cilt=2|pmid=24703049|doi=10.1016/S2213-8587(13)70212-2}}</ref> Bu nedenle '''D vitamini eksikliği olmayanlarda''' bu hastalığın önlenmesi için genel kullanıma ihtiyaç duyulmaz.<ref name="reid">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effects of vitamin D supplements on bone mineral density: a systematic review and meta-analysis|tarih=January 2014|sayı=9912|sayfalar=146–55|çalışma=Lancet|cilt=383|pmid=24119980|doi=10.1016/s0140-6736(13)61647-5}}</ref> Osteoporozu olan yaşlı insanlar için kalsiyum ile D vitamini almak kalça kırıklarını önlemeye yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda bir miktar mide ve böbrek problemlerini artırır.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures in post-menopausal women and older men|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=CD000227|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=4|pmc=7032685|pmid=24729336|doi=10.1002/14651858.CD000227.pub4}}</ref> Bir çalışma, 65 yaşından büyüklerde günlük 800 IU veya fazlası ile takviyenin "kalça kırığı ve vertebral olmayan kırığın önlenmesinde hafif bir olumlu etki gösterdiğini buldu".<ref name="pmid22762317">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://research.vu.nl/ws/files/709966/300335.pdf|başlık=A pooled analysis of vitamin D dose requirements for fracture prevention|erişimtarihi=17 July 2019|arşivtarihi=15 December 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201215140446/https://research.vu.nl/ws/files/709966/300335.pdf|tarih=July 2012|yazarları-göster=6|sayı=1|sayfalar=40–9|çalışma=The New England Journal of Medicine|cilt=367|pmid=22762317|doi=10.1056/NEJMoa1109617|citeseerx=live}}</ref> Etki, bağımsız yaşayan insanlar için küçüktür veya hiç değildir.<ref name="ReferenceA">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D with or without calcium supplementation for prevention of cancer and fractures: an updated meta-analysis for the U.S. Preventive Services Task Force|erişimtarihi=free|tarih=December 2011|sayı=12|sayfalar=827–38|çalışma=Annals of Internal Medicine|başlık-bağı=doi|cilt=155|pmid=22184690|doi=10.7326/0003-4819-155-12-201112200-00005}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Association Between Calcium or Vitamin D Supplementation and Fracture Incidence in Community-Dwelling Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis|tarih=December 2017|sayı=24|sayfalar=2466–2482|çalışma=JAMA|cilt=318|pmc=5820727|pmid=29279934|doi=10.1001/jama.2017.19344}}</ref> Düşük serum D vitamini seviyeleri, düşmeler ve düşük kemik mineral yoğunluğu ile ilişkilendirilmiştir.<ref name="Bone07">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effectiveness and safety of vitamin D in relation to bone health|tarih=August 2007|yazarları-göster=6|sayı=158|sayfalar=1–235|çalışma=Evidence Report/Technology Assessment|pmc=4781354|pmid=18088161}}</ref> Bununla birlikte, fazladan D vitamini almak, riski değiştirmiyor gibi görünmektedir.<ref name="pmid24768505">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation and falls: a trial sequential meta-analysis|tarih=July 2014|sayı=7|sayfalar=573–80|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|cilt=2|pmid=24768505|doi=10.1016/S2213-8587(14)70068-3}}</ref> |
|||
D vitamini eksikliği olan sporcularda, özellikle temas sporlarıyla uğraşanlarda, stres kırığı ve/veya büyük kırılma riski artar. Takviye ile en büyük fayda, D vitamini eksik (25(OH)D <30{{Boşluklar}}ng/mL) veya ciddi şekilde eksik (25(OH)D <25{{Boşluklar}}ng/mL) sporcularda görülür.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Sports health benefits of vitamin d|tarih=November 2012|sayı=6|sayfalar=496–501|çalışma=Sports Health|cilt=4|pmc=3497950|pmid=24179588|doi=10.1177/1941738112461621}}</ref> |
|||
Bir 2020 Cochrane sistematik incelemesi, nutrisyonel [[Raşitizm|raşitizmi]] olan çocuklarda D vitamini artı kalsiyumun bağımsız olarak iyileştirmesine dair sınırlı kanıt buldu.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D, calcium or a combination of vitamin D and calcium for the treatment of nutritional rickets in children|işbirliği=Cochrane Metabolic and Endocrine Disorders Group|tarih=April 2020|sayı=4|sayfalar=CD012581|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=2020|pmc=7164979|pmid=32303107|doi=10.1002/14651858.CD012581.pub2}}</ref> (muhtemelen diğer beslenme eksiklikleri nedeniyle) |
|||
ABD [[FDA|Gıda ve İlaç İdaresi]] (FDA), üreticilerin, Mayıs 2016'dan bu yana beslenme gerçekleri etiketlerindeki D vitamini miktarını "halk sağlığı açısından önemli besinler" olarak beyan etmelerini zorunlu kıldı.<ref name="FDAdelay">{{Web kaynağı|url=https://www.fda.gov/food/food-labeling-nutrition/changes-nutrition-facts-label|başlık=Changes to the Nutrition Facts Label|erişimtarihi=16 May 2020|arşivtarihi=6 May 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180506080421/https://www.fda.gov/Food/GuidanceRegulation/GuidanceDocumentsRegulatoryInformation/LabelingNutrition/ucm385663.htm|tarih=27 May 2016|çalışma=U.S. [[Food and Drug Administration]] (FDA)}} {{Kaynak-atıf}}</ref> |
|||
=== Kanser === |
|||
Düşük D vitamini seviyeleri ile birkaç kanser türü geliştirme riski arasında potansiyel ilişkiler bulunmuştur.<ref name="Zhao">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Comparative efficacy of vitamin D status in reducing the risk of bladder cancer: A systematic review and network meta-analysis|tarih=May 2016|yazarları-göster=6|sayı=5|sayfalar=515–523|çalışma=Nutrition|cilt=32|pmid=26822497|doi=10.1016/j.nut.2015.10.023}}</ref><ref name="Song">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D intake, blood vitamin D levels, and the risk of breast cancer: a dose-response meta-analysis of observational studies|tarih=December 2019|yazarları-göster=6|sayı=24|sayfalar=12708–12732|çalışma=Aging|cilt=11|pmc=6949087|pmid=31884419|doi=10.18632/aging.102597}}</ref><ref name="Hernandez-Alonso">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Circulating vitamin D levels and colorectal cancer risk: A meta-analysis and systematic review of case-control and prospective cohort studies|tarih=July 2021|yazarları-göster=6|sayı=1|sayfalar=1–17|çalışma=Critical Reviews in Food Science and Nutrition|cilt=63|pmid=34224246|doi=10.1080/10408398.2021.1939649}}</ref> Gözlemsel çalışmaların meta-analizleri, [[Kalın bağırsak kanseri|kolorektal kanser]] için D vitamini alımı ve 25(OH)D seviyeleri ile zayıf bağlantı bulmuştur.<ref name="Hernandez-Alonso" /><ref name="Liu">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Meta-analysis of the correlation between vitamin D and lung cancer risk and outcomes|tarih=October 2017|yazarları-göster=6|sayı=46|sayfalar=81040–81051|çalışma=Oncotarget|cilt=8|pmc=5655260|pmid=29113365|doi=10.18632/oncotarget.18766}}</ref><ref name="pmid33553987">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and Clinical Cancer Outcomes: A Review of Meta-Analyses|tarih=January 2021|sayı=1|sayfalar=e10420|çalışma=JBMR Plus|cilt=5|pmc=7839823|pmid=33553987|doi=10.1002/jbm4.10420}}</ref> Randomize kontrollü çalışmalar, D vitamini takviyelerinin kanser insidansı riskini azalttığını doğrulamasa da, çeşitli meta-analizlerde kanser ölümlerinin göreceli riski %16'ya kadar daha düşüktü.<ref name="Keum">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation and total cancer incidence and mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials|tarih=May 2019|sayı=5|sayfalar=733–743|çalışma=Annals of Oncology|cilt=30|pmc=6821324|pmid=30796437|doi=10.1093/annonc/mdz059}}</ref><ref name="pmid33553987" /> |
|||
=== Kalp-damar hastalığı === |
|||
D vitamini takviyesi inme, serebrovasküler hastalık, [[Kalp krizi|miyokard enfarktüsü]] veya [[Koroner arter hastalığı|iskemik kalp hastalığı]] riskinde azalma ile ilişkili değildir.<ref name="Futil2014">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis|tarih=April 2014|sayı=4|sayfalar=307–20|çalışma=The Lancet. Diabetes & Endocrinology|başlıktürü=Meta-analysis|cilt=2|pmid=24703049|doi=10.1016/S2213-8587(13)70212-2}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBollandGreyGambleReid2014">Bolland MJ, Grey A, Gamble GD, Reid IR (April 2014). "The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis". ''The Lancet. Diabetes & Endocrinology'' (Meta-analysis). '''2''' (4): 307–20. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.1016/S2213-8587(13)70212-2|10.1016/S2213-8587(13)70212-2]]. [[PubMed|PMID]] [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24703049 24703049].</cite></ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D Supplementation and Cardiovascular Disease Risks in More Than 83 000 Individuals in 21 Randomized Clinical Trials: A Meta-analysis|tarih=August 2019|yazarları-göster=6|sayı=8|sayfalar=765–76|çalışma=JAMA Cardiology|cilt=4|pmc=6584896|pmid=31215980|doi=10.1001/jamacardio.2019.1870}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation, cardiac events and stroke: A systematic review and meta-regression analysis|sayfalar=100537|çalışma=Int J Cardiol Heart Vasc|yıl=2020|cilt=28|pmc=7240168|pmid=32462077|doi=10.1016/j.ijcha.2020.100537}}</ref> Takviye, genel popülasyonda [[Kan basıncı|kan basıncını]] düşürmez.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effect of Vitamin D Supplementation on Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis Incorporating Individual Patient Data|tarih=May 2015|yazarları-göster=6|sayı=5|sayfalar=745–54|çalışma=JAMA Internal Medicine|cilt=175|pmc=5966296|pmid=25775274|doi=10.1001/jamainternmed.2015.0237}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effect of Vitamin D on Blood Pressure and Hypertension in the General Population: An Update Meta-Analysis of Cohort Studies and Randomized Controlled Trials|yazarları-göster=6|sayfalar=E03|çalışma=Prev Chronic Dis|yıl=2020|cilt=17|pmc=6977781|pmid=31922371|doi=10.5888/pcd17.190307}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D status and blood pressure in children and adolescents: a systematic review of observational studies|sayı=1|sayfalar=60|çalışma=Systematic Reviews|yıl=2021|cilt=10|pmc=7898425|pmid=33618764|doi=10.1186/s13643-021-01584-x}}</ref> |
|||
=== Bağışıklık sistemi === |
|||
==== Bulaşıcı hastalıklar ==== |
|||
Genel olarak D vitamini, [[Doğuştan gelen bağışıklık sistemi|doğuştan gelenleri]] aktive etme ve [[Edinilmiş bağışıklık sistemi|adaptif bağışıklık sistemlerini]] antibakteriyel, antiviral ve antiinflamatuar etkilerle hafifletme işlevi görür.<ref name="pmid21419266">{{Kitap kaynağı|başlık=Vitamins and the Immune System|kısım=Vitamin D and innate and adaptive immunity|sayfalar=23–62|seri=Vitamins & Hormones|yıl=2011|cilt=86|isbn=9780123869609|pmid=21419266|doi=10.1016/B978-0-12-386960-9.00002-2}}</ref><ref name="Bishop2020">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and immune regulation: antibacterial, antiviral, anti-inflammatory|tarih=August 2020|sayı=1|sayfalar=e10405|çalışma=JBMR Plus|cilt=5|pmc=7461279|pmid=32904944|doi=10.1002/jbm4.10405}}</ref> Düşük D vitamini seviyeleri, [[Verem|tüberküloz]] için bir risk faktörü gibi görünmektedir<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Low serum vitamin D levels and tuberculosis: a systematic review and meta-analysis|tarih=February 2008|sayı=1|sayfalar=113–9|çalışma=International Journal of Epidemiology|cilt=37|pmid=18245055|doi=10.1093/ije/dym247}}</ref> ve tarihsel olarak bir tedavi olarak kullanılmıştır.<ref name="Tub2011">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Impact of vitamin D in the treatment of tuberculosis|tarih=June 2011|sayı=6|sayfalar=493–8|çalışma=The American Journal of the Medical Sciences|cilt=341|pmid=21289501|doi=10.1097/MAJ.0b013e3182070f47}}</ref> |
|||
Günlük 400 ila 1000 IU D vitamini takviyesi genel akut [[solunum yolu enfeksiyonu]] riskini biraz azaltabilir.<ref name="SACN2020">{{Web kaynağı|url=https://www.gov.uk/government/publications/sacn-rapid-review-vitamin-d-and-acute-respiratory-tract-infections|başlık=SACN rapid review: Vitamin D and acute respiratory tract infections|erişimtarihi=6 January 2021|arşivtarihi=14 January 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210114065638/https://www.gov.uk/government/publications/sacn-rapid-review-vitamin-d-and-acute-respiratory-tract-infections|çalışma=Public Health England}}</ref> Faydalar, küçük çocuklar ve ergenlerde (1 ila 16 yaş arası) bulundu ve daha yüksek dozlarla (günde >1000 IU veya daha fazla) doğrulanmadı.<ref name="SACN2020" /> |
|||
D vitamini takviyesi, 25(OH)D seviyeleri 25 nmol/L'nin altında olan kişilerde [[Kronik obstrüktif akciğer hastalığı|KOAH'ın]] alevlenme oranını başta önemli ölçüde azaltır, ancak daha az şiddetli eksikliği olanlarda bu olmaz.<ref name="pmid30630893">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D to prevent exacerbations of COPD: systematic review and meta-analysis of individual participant data from randomised controlled trials|erişimtarihi=free|tarih=April 2019|yazarları-göster=6|sayı=4|sayfalar=337–345|çalışma=Thorax|başlık-bağı=doi|cilt=74|pmid=30630893|doi=10.1136/thoraxjnl-2018-212092}}</ref> |
|||
==== Astım ==== |
|||
D vitamini takviyesi, astım ataklarını önlemeye veya semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmaz.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=|başlık=Vitamin D for the management of asthma|tarih=February 2023|sayı=2|sayfalar=CD011511|çalışma=Cochrane Database Syst Rev|cilt=2023|pmc=9899558|pmid=36744416|doi=10.1002/14651858.CD011511.pub3}}</ref> |
|||
==== Enflamatuar barsak hastalığı ==== |
|||
Düşük D vitamini seviyeleri [[Bağırsak iltihabı|inflamatuar bağırsak hastalığının]] (IBD) iki ana formuyla ilişkilidir: [[Crohn hastalığı]] ve [[ülseratif kolit]].<ref name="IBD2015">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Association Between Inflammatory Bowel Disease and Vitamin D Deficiency: A Systematic Review and Meta-analysis|tarih=November 2015|sayı=11|sayfalar=2708–17|çalışma=Inflammatory Bowel Diseases|cilt=21|pmc=4615394|pmid=26348447|doi=10.1097/MIB.0000000000000546}}</ref> |
|||
İnflamatuar barsak hastalığı ve D vitamini eksikliği olan kişilerde D vitamini tedavisinin bir meta-analizi, takviyenin D vitamini düzeylerini düzeltme ve hastalığı klinik aktivitesi ve biyokimyasal belirteç değerleri ile de ilişkili olduğunu göstermiştir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D Therapy in Adults With Inflammatory Bowel Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis|tarih=May 2020|sayı=12|sayfalar=1819–1830|çalışma=Inflammatory Bowel Diseases|cilt=26|pmid=32385487|doi=10.1093/ibd/izaa087}}</ref> |
|||
=== Diğer durumlar === |
|||
==== Diyabet ==== |
|||
Bir meta-analiz, D vitamini takviyesinin, obez olmayan [[prediyabet]]<nowiki/>lilerde [[tip 2 diyabet]] riskini önemli ölçüde azalttığını,<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Effects of Vitamin D Supplementation on Prevention of Type 2 Diabetes in Patients With Prediabetes: A Systematic Review and Meta-analysis|tarih=July 2020|yazarları-göster=6|sayı=7|sayfalar=1650–58|çalışma=Diabetes Care|cilt=43|pmid=33534730|doi=10.2337/dc19-1708}}</ref> başka bir analiz ise tip 2 diyabetlilerde glisemik kontrolü [homeostatik model değerlendirmesi-insülin direnci (HOMA-IR)], HbA1C ve açlık kan şekerini önemli ölçüde iyileştirdiğini bildirdi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The effects of vitamin D supplementation on indices of glycemic control in Iranian diabetics: A systematic review and meta-analysis|tarih=February 2019|yazarları-göster=6|sayfalar=294–304|çalışma=Complementary Therapies in Clinical Practice|cilt=34|pmid=30712741|doi=10.1016/j.ctcp.2018.12.009}}</ref> Prospektif çalışmalarda, yüksek ve düşük D vitamini seviyeleri sırasıyla tip 2 diyabet, kombine tip 2 diyabet ve prediyabet riskinde anlamlı azalma ile ilişkilendirilmiştir.<ref name="Mohammadi">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Serum vitamin D levels in relation to type-2 diabetes and prediabetes in adults: a systematic review and dose-response meta-analysis of epidemiologic studies|tarih=June 2021|sayı=29|sayfalar=8178–8198|çalışma=Critical Reviews in Food Science and Nutrition|cilt=2|pmid=34076544|doi=10.1080/10408398.2021.1926220}}</ref> 2011 Cochrane sistematik incelemesi, insülinle birlikte D vitamininin 12 ay sonra açlık C-peptit düzeylerini tek başına [[insülin]]<nowiki/>den daha iyi koruduğunu gösteren bir çalışmayı inceledi. Bununla birlikte, bu incelemeye dahil edilebilecek çalışmaların kalite ve tasarım açısından önemli kusurlar sunduğunun altını çizmek önemlidir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Interventions for latent autoimmune diabetes (LADA) in adults|tarih=September 2011|sayı=9|sayfalar=CD006165|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=2011|pmc=6486159|pmid=21901702|doi=10.1002/14651858.cd006165.pub3}}</ref> |
|||
==== Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ==== |
|||
Gözlemsel çalışmaların bir analizi, [[Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu|DEHB'si]] olan çocukların daha düşük D vitamini seviyelerine sahip olduğunu ve doğum sırasındaki düşük D vitamini seviyeleri ile daha sonraki DEHB gelişimi arasında küçük bir ilişki olduğunu göstermiştir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D Status and Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies|erişimtarihi=free|tarih=January 2018|sayı=1|sayfalar=9–20|çalışma=Advances in Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=9|pmc=6333940|pmid=29438455|doi=10.1093/advances/nmx002}}</ref> D vitamini takviyesiyle ilgili birkaç küçük, randomize kontrollü çalışma, dürtüsellik ve hiperaktivite gibi DEHB semptomlarında iyileşme olduğunu gösterdi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=The Effect of Vitamin D Supplementation on Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials|tarih=November 2019|sayı=9|sayfalar=670–87|çalışma=Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology|cilt=29|pmid=31368773|doi=10.1089/cap.2019.0059}}</ref> |
|||
==== Depresyon ==== |
|||
Depresif belirtiler için klinik D vitamini takviyesi deneyleri genellikle düşük kalitede olmuş ve genel bir etki görülmemiştir; ancak bir alt grup analizi, klinik olarak anlamlı [[Majör depresif bozukluk|depresif bozukluğu]] olan katılımcılar için takviyenin orta düzeyde bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir.<ref name="Shaffer">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for depressive symptoms: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|tarih=April 2014|yazarları-göster=6|sayı=3|sayfalar=190–6|çalışma=Psychosomatic Medicine|cilt=76|pmc=4008710|pmid=24632894|doi=10.1097/psy.0000000000000044}}</ref> |
|||
==== Biliş ve bunama ==== |
|||
Klinik çalışmaların sistematik bir incelemesi, düşük D vitamini seviyeleri ile bilişsel bozukluk ve [[Alzheimer hastalığı|Alzheimer hastalığına]] yakalanma riski arasında bir ilişki bulmuştur. Ancak bu düşük D vitamini konsantrasyonları, yetersiz beslenme ve dışarıda daha az zaman geçirme ile de ilişkilidir. Bu nedenle D vitamini seviyeleri ile [[Bilişsellik|biliş]] arasında doğrudan '''nedensel bir ilişki''' kurulamamıştır.<ref name="pmid23008220">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D, cognition, and dementia: a systematic review and meta-analysis|tarih=September 2012|yazarları-göster=6|sayı=13|sayfalar=1397–405|çalışma=Neurology|cilt=79|pmc=3448747|pmid=23008220|doi=10.1212/WNL.0b013e31826c197f}}</ref> |
|||
==== Şizofreni ==== |
|||
Şizofreni hastalarında, özellikle akut atakları olan kişilerde, daha düşük D vitamini düzeylerinin oldukça yaygın olduğu gösterilmiştir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Correlation between total vitamin D levels and psychotic psychopathology in patients with schizophrenia: therapeutic implications for add-on vitamin D augmentation|tarih=December 2014|yazarları-göster=6|sayı=6|sayfalar=268–75|çalışma=Therapeutic Advances in Psychopharmacology|cilt=4|pmc=4257987|pmid=25489478|doi=10.1177/2045125314553612}}</ref> |
|||
==== Gebelik ==== |
|||
Gebelikte düşük D vitamini seviyeleri, [[Gestasyonel diyabet|gebelik diyabeti]], [[preeklampsi]] ve gebelik yaşına göre küçük bebeklerle ilişkilidir.<ref name="Agh2013">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Association between maternal serum 25-hydroxyvitamin D level and pregnancy and neonatal outcomes: systematic review and meta-analysis of observational studies|erişimtarihi=free|tarih=March 2013|sayfalar=f1169|çalışma=BMJ|başlık-bağı=doi|cilt=346|pmid=23533188|doi=10.1136/bmj.f1169}}</ref> Hamilelik sırasında D vitamini takviyeleri almak, annede termde D vitamininin kan düzeylerini yükseltse de,<ref name="palacios">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation during pregnancy: Updated meta-analysis on maternal outcomes|tarih=November 2016|sayfalar=148–55|çalışma=The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology|cilt=164|pmc=5357731|pmid=26877200|doi=10.1016/j.jsbmb.2016.02.008}}</ref> anne veya bebek için faydaların kapsamı belirsizdir.<ref name="Agh2013" /><ref name="palacios" /><ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation during pregnancy: state of the evidence from a systematic review of randomised trials|tarih=November 2017|sayfalar=j5237|çalışma=BMJ|cilt=359|pmc=5706533|pmid=29187358|doi=10.1136/bmj.j5237}}</ref> Gebelik sırasında yeterli miktarda D vitamini alan hamile kadınlar, daha düşük preeklampsi riski<ref name="Palacios_2019">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation for women during pregnancy|tarih=July 2019|sayı=7|sayfalar=CD008873|çalışma=The Cochrane Database of Systematic Reviews|cilt=7|pmc=3747784|pmid=31348529|doi=10.1002/14651858.CD008873.pub4}}</ref> ve pozitif bağışıklık etkileri yaşayabilir.<ref name="Wagner_2012">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D and its role during pregnancy in attaining optimal health of mother and fetus|erişimtarihi=free|tarih=March 2012|sayı=3|sayfalar=208–30|çalışma=Nutrients|başlık-bağı=doi|cilt=4|pmc=3347028|pmid=22666547|doi=10.3390/nu4030208}}</ref> D vitamini takviyesinin ayrıca gebelik diyabeti, cılız bebekler<ref name="Palacios_2019" /> ve zayıf büyüme oranları riskini azaltması muhtemeldir.<ref name="Bi_2018">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Association Between Vitamin D Supplementation During Pregnancy and Offspring Growth, Morbidity, and Mortality: A Systematic Review and Meta-analysis|tarih=July 2018|sayı=7|sayfalar=635–45|çalışma=JAMA Pediatrics|cilt=172|pmc=6137512|pmid=29813153|doi=10.1001/jamapediatrics.2018.0302}}</ref> Hamile kadınlar genellikle önerilen miktarda D vitamini almazlar.<ref name="Wagner_2012" /> |
|||
==== Kilo kaybı ==== |
|||
Kalori kısıtlaması dışında D vitamini takviyesinin, [[obezite]] için etkili bir tedavi olabileceği hipotezi öne sürülse de, sistematik bir inceleme, takviyenin vücut ağırlığı veya [[Yağ doku|yağ kütlesi]] ile hiçbir ilişkisini bulamadı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D supplementation and body weight status: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials|tarih=June 2014|sayı=6|sayfalar=528–37|çalışma=Obesity Reviews|cilt=15|pmid=24528624|doi=10.1111/obr.12162}}</ref> 2016'da yapılan bir analiz, toplam yağ kütlesinin kandaki D vitamini seviyeleri ile ters ilişkili olabileceğini gösteriyor.<ref name="mallard">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Vitamin D status and weight loss: a systematic review and meta-analysis of randomized and nonrandomized controlled weight-loss trials|erişimtarihi=free|tarih=October 2016|sayı=4|sayfalar=1151–1159|çalışma=The American Journal of Clinical Nutrition|başlık-bağı=doi|cilt=104|pmid=27604772|doi=10.3945/ajcn.116.136879}}</ref> |
|||
=== İzin verilebilecek iddia ve gerekçeler === |
|||
Gıda ve besin takviyesi endüstrileri için, resmi kurumlar, ambalaj üzerindeki beyanlarda olduğu gibi izin verilen bazı sağlık beyanlarını düzenler. |
|||
[[Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi]] |
|||
* bağışıklık sisteminin normal işlevi <ref name="EFSA1">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Scientific opinion on the substantiation of health claims related to vitamin D and normal function of the immune system and inflammatory response (ID 154, 159), maintenance of normal muscle function (ID 155) and maintenance of normal cardiovascular function (ID 159) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006|erişimtarihi=free|yazarlar=((European Food Safety Authority (EFSA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) ))|sayı=2|sayfalar=1468–85|çalışma=EFSA Journal|yıl=2010|cilt=8|doi=10.2903/j.efsa.2010.1468}}</ref> |
|||
* normal inflamatuar yanıt <ref name="EFSA1" /> |
|||
* normal kas fonksiyonu <ref name="EFSA1" /> |
|||
* 60 yaşın üzerindeki kişilerde düşme riskinin azalması<ref name="EFSA2">{{Akademik dergi kaynağı|url=http://orbit.dtu.dk/files/6355745/prod11324398702885.Scientific.pdf|başlık=Scientific opinion on the substantiation of a health claim related to vitamin D and risk of falling pursuant to Article 14 of Regulation (EC) No 1924/2006|erişimtarihi=20 August 2019|arşivtarihi=20 August 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20190820154317/https://orbit.dtu.dk/files/6355745/prod11324398702885.Scientific.pdf|yazarlar=((European Food Safety Authority (EFSA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) ))|sayı=9|sayfalar=2382–2400|çalışma=EFSA Journal|yıl=2011|cilt=9|doi=10.2903/j.efsa.2011.2382|citeseerx=live}}</ref> |
|||
ABD [[FDA|Gıda ve İlaç İdaresi]] (FDA) |
|||
* "Dengeli bir diyetin parçası olarak yeterli kalsiyum ve D vitamini, fiziksel aktivite ile birlikte, osteoporoz riskini azaltabilir." <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-documents/guidance-industry-food-labeling-guide|başlık=Guidance for Industry: Food Labeling Guide|erişimtarihi=17 July 2019|arşivtarihi=22 December 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201222015608/https://www.fda.gov/regulatory-information/search-fda-guidance-documents/guidance-industry-food-labeling-guide|tarih=January 2013|yayıncı=[[Food and Drug Administration]] (FDA)}} {{Kaynak-atıf}}</ref> |
|||
Sağlık Kanada |
|||
* "Yeterli kalsiyum ve düzenli egzersiz, çocuklar ve ergenlerde güçlü kemikler elde etmeye yardımcı olabilir ve yaşlı erişkinlerde osteoporoz riskini azaltabilir. Yeterli D vitamini alımı da gereklidir." <ref name="health_Canada">{{Web kaynağı|url=http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/label-etiquet/claims-reclam/assess-evalu/calcium_osteo-eng.php|başlık=Health Canada Scientific Summary on the U. S. Health Claim Regarding Calcium and Osteoporosis|erişimtarihi=29 January 2012|arşivtarihi=3 December 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20161203155930/http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/label-etiquet/claims-reclam/assess-evalu/calcium_osteo-eng.php|tarih=1 May 2000|yayıncı=Bureau of Nutritional Sciences Food Directorate, Health Products and Food Branch Health Canada}}</ref> |
|||
Talep kılavuzu olan diğer olası kurumlar: Japonya FOSHU <ref name="Japan Consumer Affairs Agency">{{Web kaynağı|url=http://www.caa.go.jp/en/pdf/syokuhin338.pdf|başlık=Regulatory Systems of Health Claims in Japan|erişimtarihi=29 January 2012|arşivtarihi=6 March 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20120306035916/http://www.caa.go.jp/en/pdf/syokuhin338.pdf|tarih=1 June 2011|yayıncı=Japan Consumer Affairs Agency, Food Labelling Division}}</ref> ve Avustralya-Yeni Zelanda. <ref name="AusNZ">{{Kitap kaynağı|url=https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|başlık=Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes|erişimtarihi=19 March 2023|arşivtarihi=3 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230303184505/https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|ansiklopedi=National Health and Medical Research Council|yer=Canberra|yıl=2006|isbn=1864962437}}</ref> |
|||
== Diyet alımı == |
|||
{| class="wikitable" style="float: right; font-size: 80%; text-align: center; margin-left: 1em" |
|||
| colspan="3" style="background: blue; color: white; font-size: 110%; text-align: center;" |'''United Kingdom''' |
|||
|- |
|||
! scope="col" width="150px" |Yaş gurupları |
|||
! scope="col" width="100px" |Alım (μg/gün) |
|||
! scope="col" width="100px" |Maksimum Alım (μg/d)<ref name="NHSVD">{{Web kaynağı|url=http://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx|başlık=Vitamins and minerals – Vitamin D|erişimtarihi=15 November 2020|arşivtarihi=30 October 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171030213854/https://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx|tarih=3 August 2020|çalışma=[[National Health Service (England)|National Health Service]]}}</ref> |
|||
|- |
|||
|Süt çocuğu 0–12 ay |
|||
|8.5 – 10 |
|||
|25 |
|||
|- |
|||
|Mama çocukları (<500 ml/d) |
|||
|10 |
|||
|25 |
|||
|- |
|||
|Çocuk 1 – 10 yaş |
|||
|10 |
|||
|50 |
|||
|- |
|||
|Çocuk >10 ve yetişkinler |
|||
|10 |
|||
|100 |
|||
|- |
|||
| colspan="3" style="background: blue; color: white; font-size: 110%; text-align: center;" |'''United States''' |
|||
|- |
|||
! scope="col" |Age group |
|||
! scope="col" |RDA (IU/day) |
|||
! scope="col" |(μg/day)<ref name="Ross_2011">{{Kitap kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|başlık=Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D|erişimtarihi=17 September 2017|arşivtarihi=26 January 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210126052042/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|kısım=8, Implications and Special Concerns|kısım-url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56078/|yayıncı=National Academies Press|seri=The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health|yıl=2011|isbn=978-0-309-16394-1|pmid=21796828|doi=10.17226/13050|yazar=Institute of Medicine}}</ref> |
|||
|- |
|||
|Infants 0–6 months |
|||
|400* |
|||
|10 |
|||
|- |
|||
|Infants 6–12 months |
|||
|400* |
|||
|10 |
|||
|- |
|||
|1–70 years |
|||
|600 |
|||
|15 |
|||
|- |
|||
|Adults > 70 years |
|||
|800 |
|||
|20 |
|||
|- |
|||
|Pregnant/Lactating |
|||
|600 |
|||
|15 |
|||
|- |
|||
! scope="col" |Age group |
|||
! scope="col" |Tolerable upper intake level (IU/day) |
|||
! scope="col" |(μg/day) |
|||
|- |
|||
|Infants 0–6 months |
|||
|1,000 |
|||
|25 |
|||
|- |
|||
|Infants 6–12 months |
|||
|1,500 |
|||
|37.5 |
|||
|- |
|||
|1–3 years |
|||
|2,500 |
|||
|62.5 |
|||
|- |
|||
|4–8 years |
|||
|3,000 |
|||
|75 |
|||
|- |
|||
|9+ years |
|||
|4,000 |
|||
|100 |
|||
|- |
|||
|Pregnant/lactating |
|||
|4,000 |
|||
|100<ref name="Ross_2011" /> |
|||
|- |
|||
| colspan="3" style="background: blue; color: white; font-size: 110%; text-align: center;" |'''Canada''' |
|||
|- |
|||
! scope="col" |Age group |
|||
! scope="col" |RDA (IU)<ref name="HCanada">{{Web kaynağı|url=https://www.canada.ca/en/health-canada/services/food-nutrition/healthy-eating/vitamins-minerals/vitamin-calcium-updated-dietary-reference-intakes-nutrition.html|başlık=Vitamin D and Calcium: Updated Dietary Reference Intakes|erişimtarihi=28 April 2018|arşivtarihi=14 June 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170614125403/http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/nutrition/vitamin/vita-d-eng.php|tarih=5 December 2008|çalışma=Nutrition and Healthy Eating|yayıncı=Health Canada}}</ref> |
|||
! scope="col" |Tolerable upper intake (IU)<ref name="HCanada" /> |
|||
|- |
|||
|Infants 0–6 months |
|||
|400* |
|||
|1,000 |
|||
|- |
|||
|Infants 7–12 months |
|||
|400* |
|||
|1,500 |
|||
|- |
|||
|Children 1–3 years |
|||
|600 |
|||
|2,500 |
|||
|- |
|||
|Children 4–8 years |
|||
|600 |
|||
|3,000 |
|||
|- |
|||
|Children and adults 9–70 years |
|||
|600 |
|||
|4,000 |
|||
|- |
|||
|Adults > 70 years |
|||
|800 |
|||
|4,000 |
|||
|- |
|||
|Pregnancy & lactation |
|||
|600 |
|||
|4,000 |
|||
|- |
|||
| colspan="3" style="background: blue; color: white; font-size: 110%; text-align: center;" |'''Australia and New Zealand''' |
|||
|- |
|||
! scope="col" |Age group |
|||
! scope="col" |Adequate Intake (μg)<ref name="AusNZ">{{Kitap kaynağı|url=https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|başlık=Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes|erişimtarihi=19 March 2023|arşivtarihi=3 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230303184505/https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|ansiklopedi=National Health and Medical Research Council|yer=Canberra|yıl=2006|isbn=1864962437}}</ref> |
|||
! scope="col" |Upper Level of Intake (μg)<ref name="AusNZ" /> |
|||
|- |
|||
|Infants 0–12 months |
|||
|5* |
|||
|25 |
|||
|- |
|||
|Children 1–18 years |
|||
|5* |
|||
|80 |
|||
|- |
|||
|Adults 19–50 years |
|||
|5* |
|||
|80 |
|||
|- |
|||
|Adults 51–70 years |
|||
|10* |
|||
|80 |
|||
|- |
|||
|Adults > 70 years |
|||
|15* |
|||
|80 |
|||
|- |
|||
|- |
|||
| colspan="3" style="background: blue; color: white; font-size: 110%; text-align: center;" |'''European Food Safety Authority''' |
|||
|- |
|||
! scope="col" |Age group |
|||
! scope="col" |Adequate Intake (μg)<ref name="EFSA-vitD">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Dietary reference values for vitamin D|erişimtarihi=free|yazarlar=EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA)|tarih=29 June 2016|sayı=10|sayfalar=e04547|çalışma=EFSA Journal|cilt=14|doi=10.2903/j.efsa.2016.4547}}</ref> |
|||
! scope="col" |Tolerable upper limit (μg)<ref name="EFSA-2012">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Scientific Opinion on the Tolerable Upper Intake Level of vitamin D|erişimtarihi=free|yazarlar=EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA)|sayı=7|sayfalar=2813|çalışma=EFSA Journal|başlıktürü=Submitted manuscript|yıl=2012|cilt=10|doi=10.2903/j.efsa.2012.2813}}</ref> |
|||
|- |
|||
|Infants 0–12 months |
|||
|10 |
|||
|25 |
|||
|- |
|||
|Children 1–10 years |
|||
|15 |
|||
|50 |
|||
|- |
|||
|Children 11–17 years |
|||
|15 |
|||
|100 |
|||
|- |
|||
|Adults |
|||
|15 |
|||
|100 |
|||
|- |
|||
|Pregnancy & Lactation |
|||
|15 |
|||
|100 |
|||
|- |
|||
|- |
|||
| colspan="3" style="text-align: center;" |* Adequate intake, no RDA/RDI yet established |
|||
|} |
|||
=== Önerilen seviyeler === |
|||
Çeşitli kurumlar, günlük D vitamini alım miktarı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/|başlık=Office of Dietary Supplements – Vitamin D|erişimtarihi=14 April 2022|arşivtarihi=23 July 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200723193356/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/|çalışma=National Institutes of Health Office of Dietary Supplements}} {{Kaynak-atıf}}</ref> için farklı tavsiyeler önermiştir. Bunlar, kesin tanım, yaş, gebelik veya emzirme ve D vitamininin cilt sentezi ile ilgili varsayımların kapsamına göre değişir.<ref name="NHSVD">{{Web kaynağı|url=http://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx|başlık=Vitamins and minerals – Vitamin D|erişimtarihi=15 November 2020|arşivtarihi=30 October 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171030213854/https://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx|tarih=3 August 2020|çalışma=[[National Health Service (England)|National Health Service]]}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx "Vitamins and minerals – Vitamin D"]. ''[[Ulusal Sağlık Servisi (İngiltere)|National Health Service]]''. 3 August 2020. [https://web.archive.org/web/20171030213854/https://www.nhs.uk/Conditions/vitamins-minerals/Pages/Vitamin-D.aspx Archived] from the original on 30 October 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2020</span>.</cite></ref><ref name="Ross_2011">{{Kitap kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|başlık=Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D|erişimtarihi=17 September 2017|arşivtarihi=26 January 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210126052042/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/|kısım=8, Implications and Special Concerns|kısım-url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56078/|yayıncı=National Academies Press|seri=The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health|yıl=2011|isbn=978-0-309-16394-1|pmid=21796828|doi=10.17226/13050|yazar=Institute of Medicine}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFInstitute_of_Medicine2011">Institute of Medicine (2011). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56078/ "8, Implications and Special Concerns"]. In Ross AC, Taylor CL, Yaktine AL, Del Valle HB (eds.). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/ ''Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D'']. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. National Academies Press. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:[[doi:10.17226/13050|10.17226/13050]]. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]] [[Özel:BookSources/978-0-309-16394-1|<bdi>978-0-309-16394-1</bdi>]]. [[PubMed|PMID]] [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21796828 21796828]. [[Semantic Scholar|S2CID]] [https://api.semanticscholar.org/CorpusID:58721779 58721779]. [https://web.archive.org/web/20210126052042/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56070/ Archived] from the original on 26 January 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 September</span> 2017</span>.</cite></ref><ref name="HCanada">{{Web kaynağı|url=https://www.canada.ca/en/health-canada/services/food-nutrition/healthy-eating/vitamins-minerals/vitamin-calcium-updated-dietary-reference-intakes-nutrition.html|başlık=Vitamin D and Calcium: Updated Dietary Reference Intakes|erişimtarihi=28 April 2018|arşivtarihi=14 June 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170614125403/http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/nutrition/vitamin/vita-d-eng.php|tarih=5 December 2008|çalışma=Nutrition and Healthy Eating|yayıncı=Health Canada}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.canada.ca/en/health-canada/services/food-nutrition/healthy-eating/vitamins-minerals/vitamin-calcium-updated-dietary-reference-intakes-nutrition.html "Vitamin D and Calcium: Updated Dietary Reference Intakes"]. ''Nutrition and Healthy Eating''. Health Canada. 5 December 2008. [https://web.archive.org/web/20170614125403/http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/nutrition/vitamin/vita-d-eng.php Archived] from the original on 14 June 2017<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 April</span> 2018</span>.</cite></ref> <ref name="AusNZ">{{Kitap kaynağı|url=https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|başlık=Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes|erişimtarihi=19 March 2023|arşivtarihi=3 March 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230303184505/https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1|ansiklopedi=National Health and Medical Research Council|yer=Canberra|yıl=2006|isbn=1864962437}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1 ''Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes'']. ''National Health and Medical Research Council''. Canberra. 2006. [[Uluslararası Standart Kitap Numarası|ISBN]] [[Special:BookSources/1864962437|<bdi>1864962437</bdi>]]. [https://web.archive.org/web/20230303184505/https://www.nhmrc.gov.au/about-us/publications/nutrient-reference-values-australia-and-new-zealand-including-recommended-dietary-intakes#block-views-block-file-attachments-content-block-1 Archived] from the original on 3 March 2023<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">19 March</span> 2023</span>.</cite></ref><ref name="EFSA-vitD">{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Dietary reference values for vitamin D|erişimtarihi=free|yazarlar=EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA)|tarih=29 June 2016|sayı=10|sayfalar=e04547|çalışma=EFSA Journal|cilt=14|doi=10.2903/j.efsa.2016.4547}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFEFSA_Panel_on_Dietetic_Products,_Nutrition_and_Allergies_(NDA)2016">EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) (29 June 2016). [[doi:10.2903/j.efsa.2016.4547|"Dietary reference values for vitamin D"]]. ''EFSA Journal''. '''14''' (10): e04547. [[Sayısal nesne tanımlayıcısı|doi]]:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.2903/j.efsa.2016.4547|10.2903/j.efsa.2016.4547]]</span>.</cite></ref> Dönüşüm: 1{{Boşluklar}}μg (mikrogram) = 40{{Boşluklar}}[[Uluslararası birim|IU]] (uluslararası birim).<ref name="NHSVD" /> |
|||
== Referanslar == |
|||
[[Kategori:Bronzlaşma]] |
[[Kategori:Bronzlaşma]] |
||
Sayfanın 09.25, 16 Mayıs 2023 tarihindeki hâli
| D vitamini | |
|---|---|
 Cholecalciferol (D3) | |
| İlaç sınıfı | |
| Sınıf tanımlayıcıları | |
| Diğer adlar | Calciferols |
| Amaç | Rickets, osteoporosis, vitamin D deficiency |
| ATC kodu | A11CC |
| Biyolojik hedef | vitamin D receptor |
| Klinik veri | |
| Drugs.com | MedFacts Doğal Ürünler |
| MeSH | D014807 |
| Vikiveri öğesi | |
D vitamini kalsiyum, magnezyum ve fosfatın bağırsak emilimi ve diğer birçok biyolojik etkiden sorumlu, yağda çözünen bir sekosteroid grubudur.[1][2][3] İnsanlarda bu gruptaki en önemli bileşikler vitamin D3 (kolekalsiferol) ve vitamin D2 (ergokalsiferol)dür.[2][3][4]
Vitaminin ana kaynağı, güneşe maruz kalmaya (özellikle UVB radyasyonuna) bağlı bir kimyasal reaksiyola cildin epidermisinin alt katmanlarında kolekalsiferol sentezidir.[1] Kolekalsiferol ve ergokalsiferol diyet ve takviyelerden alınabilir.[1] Yağlı balık eti gibi sadece birkaç gıda doğal olarak önemli miktarda D vitamini içerir.
ABD ve diğer ülkelerde inek sütü ve bitki kaynaklı süt ikameleri, birçok kahvaltılık gevrek gibi D vitamini ile takviye edilmiştir.[2][5] Ultraviyole ışığa maruz kalan mantarlar, faydalı miktarlarda[1] D2 vitaminine katkıda bulunur. Diyet tavsiyeleri tipik olarak bir kişinin tüm D vitamininin ağızdan alındığını varsayar, çünkü popülasyonda güneşe maruz kalma değişkendir ve cilt kanseri riski açısından güvenli olan güneşe maruz kalma miktarına ilişkin tavsiyeler belirsizdir.[2]
Diyet veya deri sentezinden elde edilen D vitamini biyolojik olarak inaktiftir. İlki karaciğerde ve ikincisi böbreklerde olmak üzere iki enzim-proteinle hidroksilasyon adımı ile aktive edilir.[1][4] D vitamini, yeterli güneş ışığı alırlarsa çoğu memeli tarafından yeterli miktarda sentezlenebildiğinden teknik olarak bir vitamin değildir.[3] Bunun yerine, aktif form olan kalsitriol ile sonuçlanan D vitamini pro-hormonunun aktivasyonu ile bir hormon olarak kabul edilebilir ve bu daha sonra birden fazla yerde bir nükleer reseptör aracılığıyla etkiler üretir.[3]
Kolekalsiferol, karaciğerde kalsifediole (25-hidroksikolekalsiferol) dönüştürülür; ergocalciferol, 25-hidroksiergokalsiferole dönüştürülür.[1] Bu iki D vitamini metaboliti (25-hidroksivitamin D veya 25(OH)D olarak adlandırılır), kişinin D vitamini durumunu belirlemek için serumda ölçülür.[6][7] Kalsifediol ayrıca böbrekler ve bazı bağışıklık sistemi hücreleri tarafından D vitamininin biyolojik olarak aktif formu olan kalsitriol (1,25-dihidroksikolekalsiferol) oluşturmak üzere hidroksile edilir.[8][9] Kalsitriol, kanda bir hormon olarak dolaşır, kalsiyum ve fosfat konsantrasyonunu düzenleyen ve kemiğin sağlıklı büyümesini ve yeniden şekillenmesini destekleyen önemli bir role sahiptir.[1] Kalsitriol ayrıca, bazıları hücre büyümesi, nöromüsküler ve bağışıklık fonksiyonları ve inflamasyonun azaltılması dahil olmak üzere başka etkilere de sahiptir.[2]
D vitamini kalsiyum homeostazı ve metabolizmasında önemli bir role sahiptir.[1] Keşfi, raşitizmli (osteomalazinin çocuk formu) çocuklarda eksik olan besin maddesini bulma çabasından kaynaklanmıştır.[10] Osteomalazi ve raşitizmi tedavi etmek veya önlemek için D vitamini takviyeleri verilir.[1] D vitamini ile dolu bireylerde D vitamini takviyesinin diğer sağlık etkilerine dair kanıtlar tutarsızdır.[2] D vitamini takviyesinin ölüm oranı üzerindeki etkisi net değildir, bir meta-analiz yaşlı insanlarda ölüm oranında küçük bir düşüklük bulmuştur.[11] Yüksek risk gruplarında raşitizm ve osteomalazinin önlenmesi dışında, D vitamini takviyelerinin kas-iskelet veya genel sağlığa küçük bir faydası olabilir.[12][13][14]
Türler
| Name | Chemical composition | Structure |
|---|---|---|
| Vitamin D1 | Mixture of molecular compounds of ergocalciferol with lumisterol, 1:1 | |
| Vitamin D2 | ergocalciferol (made from ergosterol) | 
|
| Vitamin D3 | cholecalciferol
(made from 7-dehydrocholesterol in the skin). |
|
| Vitamin D4 | 22-dihydroergocalciferol | 
|
| Vitamin D5 | sitocalciferol
(made from 7-dehydrositosterol) |
|
D vitamininin çeşitli formları (vitamer) mevcuttur. İki ana form, vitamin D2 veya ergokalsiferol ve vitamin D3 veya kolekalsiferoldür.[1] Alt simge içermeyen D vitamini, D2 veya D3'ü veya her ikisini birden ifade eder ve topluca kalsiferol olarak bilinir.
D2 vitamini kimyasal olarak 1931'de karakterize edildi. 1935'te D3 vitamininin kimyasal yapısı tanımlandı ve 7-dehidrokolesterolün ultraviyole ışımasından kaynaklandığı gösterildi. 1981 yılında D vitamini formları için kimyasal bir terminoloji önerildi,[15] fakat alternatif isimler hala kullanılmaktadır.[4]
Kimyasal olarak, D vitamininin çeşitli formları sekosteroid, yani steroid halkalarındaki bağlardan birinin kırıldığı steroidlerdir.[16] D2 vitamini ile D3 vitamini arasındaki yapısal fark, 22 ve 23 numaralı karbonlar arasında bir çift bağ ve D2 vitamininde 24 numaralı karbon üzerinde bir metil grubu içeren yan zincirdedir. Birçok D vitamini analoğu sentezlenmiştir.[4]
Biyoloji
D vitamini aktif metaboliti kalsitriol, hedef hücrelerin çekirdeklerinde bulunan D vitamini reseptörüne (VDR) bağlanarak biyolojik etki eder.[1][16] Kalsitriolün VDR'ye bağlanması, VDR'nin bağırsakta kalsiyum absorpsiyonunda yer alan taşıma proteinlerinin (TRPV6 ve calbindin gibi) gen ekspresyonunu modüle eden bir transkripsiyon faktörü olarak hareket etmesine izin verir.[18] D vitamini reseptörü, steroid/tiroid hormonu reseptörlerinin nükleer reseptör üst ailesine aittir ve VDR'ler beyin, kalp, deri, gonadlar, prostat ve meme dahil çoğu organdaki hücreler tarafından eksprese edilir.
Bağırsak, kemik, böbrek ve paratiroid bezi hücrelerinde VDR aktivasyonu, kandaki kalsiyum, fosfor (paratiroid hormonu ve kalsitonin yardımıyla) ve kemik içeriğinin korunmasını sağlar.[1][19]
D vitamininin en önemli rollerinden biri, barsaklarda kalsiyum emilimini, osteoklast sayısı üzerinden kemik çözülmesi teşvik ederek, yani kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfat seviyelerini koruyarak paratiroid hormonunun düzgün çalışmasına izin vererek kan-iskelet kalsiyum dengesini korumaktır.[1] D vitamini eksikliği, daha düşük kemik mineral yoğunluğuna (osteoporoz) veya kemik kırılması riskinde artışa neden olabilir.[1][20] D vitamini, güçlü bir kemik rezorpsiyonu uyarıcısı olarak rolü nedeniyle kemiğin yeniden şekillenmesi için de kritiktir.[20]
VDR, hücre çoğalması ve farklılaşmasını düzenler. D vitamini ayrıca bağışıklık sistemini de etkiler ve VDR'ler, monosit ve aktif T ve B hücreleri dahil olmak üzere birkaç beyaz kan hücresinde ifade edilir.[21] D vitamini, in vitro olarak, adrenal medüller hücrelerde tirozin hidroksilaz geninin ekspresyonunu arttırır ve nörotrofik faktörlerin, nitrik oksit sentazın ve glutatyonun sentezini etkiler.[22]
Eksiklik
Yetersiz güneş maruziyeti ile birlikte diyette yetersiz D vitamini, kan 25(OH)D seviyesinin 12'ng/ml'nin altında olması olarak tanımlanan D vitamini yetmezliğine neden olur. D vitamini eksikliği ise kan 25(OH)D seviyesinin 12-20 ng/ml olması durumudur.[2][23] Avrupa'daki gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere, dünya çapında tahminen bir milyar yetişkin ya D vit yetersiz ya da eksikliği gösterir.[24][25] Gelişmiş ülkelerde nadir görülen bir hastalık olan çocuklarda şiddetli D vitamini eksikliği, büyüyen kemiklerin yumuşaması ve zayıflamasıyla karakterize raşitizm adı verilen bir duruma neden olur.[26]
D vitamini eksikliği yaşlı, çocuk ve yetişkinlerde Dünya çapında yaygındır.[27][28][24] Eksikliği, kemik mineralizasyonunun bozulması ve kemik hasarına yol açarak, çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteomalazi dahil olmak üzere kemik yumuşatıcı hastalıklara[29] yol açar. Düşük kan kalsifediol (25-hidroksi-D vitamini) güneşten kaçınmaktan kaynaklanabilir.[30] D vitamini eksikliği, diyet kalsiyumunun bağırsak emiliminin %15'e düşmesine neden olabilir.[19] Eksik olmadığında, kişi genellikle %60 ile %80 arasında emer.[19]
Koyu tenli insanların derilerindeki melanin D vitamini sentezini engeller.[31] Ilıman iklimlerde yaşayan koyu tenli insanların D vitamini düzeylerinin düşük olduğu gösterilmiştir.[32][33] D vitamini eksikliği, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Hispanik ve Afrikalı-Amerikalılarda yaygındır ve seviyeleri kışın önemli ölçüde düşer.[23] Bu, güneşe maruz kalmaya karşı doğal bir koruyucu görevi gören ciltteki melanin seviyelerinden kaynaklanmaktadır.[23]
Kemik sağlığı
Raşitizm
Bir çocukluk hastalığı olan raşitizm, büyüme geriliği ve yumuşak ve zayıf uzun kemiklerin yürüme çağında ağırlık altında eğilip bükülerek deforme olmasıyla karakterizedir. Tipik olarak bebekler 3 ila 18 aylıkken ortaya çıkar.[34] Vakalar, Kuzey Amerika ve diğer Batı Ülkelerinde bildirilmeye devam etmekte ve koyu tenli bebeklerde daha sık görülmektedir.[34] Raşitizm kalsiyum veya fosfor eksikliğinin yanı sıra D vitamini eksikliğinden de kaynaklanabilen çarpık bacaklar[29] ile karakterizedir. 21. yüzyılda, büyük ölçüde Afrika, Asya veya Orta Doğu'daki düşük gelirli ülkelerde[35] ve "yalancı vitamin D eksikliği" raşitizmi gibi genetik bozuklukları olanlarda bulunur.[36]
D vitamini eksikliği, doğumdan önce annede aşikar kemik hastalığına ve doğumdan sonra kemik kalitesinin bozulmasına neden olabilir.[37][38] Beslenme raşitizmi, Nijerya gibi yıl boyunca yoğun güneş ışığı alan ülkelerde de ortaya çıkabilir.[39][40]
Birleşik Krallık'ta raşitizm ve osteomalazi artık nadir görülmekle birlikte, bazı göçmen topluluklarında osteomalazili kişilerin, görünüşte yeterli gün ışığına maruz kalan ve Batılı giysiler giyen kadınların da dahil olduğu salgınlar meydana geldi.[41] Daha koyu bir cilde sahip olmak ve güneş ışığına daha az maruz kalmak, diyet, yüksek et, balık ve yumurta alımı ile karakterize edilen Batılı bir omnivor modelinden sapmadıkça raşitizm üretmedi.[42][43][44] Raşitizm için diyete bağlı riskler, hayvansal gıdalardan uzak durmaktan kaynaklanır.[41][45]
Çoğu ülkede sosyal-dini gelenekler ve iklim koşulları nedeniyle yeterli güneşe maruz kalması engellenen annelerin sütünün düşük D vit içeriği küçük bebekler arasında raşitizmlerin ana nedeni olmaya devam ediyor. Nijerya, Güney Afrika ve Bangladeş gibi güneşli ülkelerde daha büyük bebekler ve çocuklarda raşitizm vakalarının görülme nedeni, süt ürünlerine sınırlı erişimi nedeniyle tahıl bazlı diyetlerden kaynaklanan düşük kalsiyum alımıdır.[44]
Raşitizm, eskiden ABD nüfusu arasında önemli bir halk sağlığı sorunuydu. 1920'lerin sonlarında Denver'da 500 çocuğun neredeyse üçte ikisinde hafif raşitizm vardı.[46] 20. yüzyıl Amerikan diyetindeki hayvansal protein oranındaki artış[45][47] nispeten az miktarda D vitamini ile güçlendirilmiş süt tüketiminin artması[48][49] ile birleştiğinde, raşitizm sayısında çarpıcı bir düşüşle geldi.[19] Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da, D vitamini takviyeli süt, bebek vitamin takviyeleri ve vitamin takviyeleri, yağ emilim bozukluğu olan çocuklar için raşitizm vakalarının çoğunun ortadan kaldırılmasına yardımcı olmuştur.[29]
Osteomalazi ve osteoporoz
Osteomalazi, D vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir yetişkin hastalığıdır.[1] Hastalığın özellikleri, kemiklerin yumuşaması, omurganın bükülmesi, proksimal kas zayıflığı, kemik kırılganlığı ve kırık riskinin artmasıdır.[1] Osteomalazi, kalsiyum emilimini azaltır ve kemikten kalsiyum kaybını artırır, bu da kemik kırılması riskini artırır. Osteomalazi genellikle 25-hidroksivitamin D seviyeleri yaklaşık 10'ng/mL dan az olduğunda mevcuttur.[50] Osteomalazinin etkilerinin kronik kas-iskelet ağrısına katkıda bulunduğu düşünülse de, kronik ağrı çekenlerde daha düşük D vitamini seviyeleri[51] veya takviyenin kronik spesifik olmayan kas-iskelet ağrısını hafiflettiğine dair ikna edici bir kanıt yoktur.[52] Osteomalazi, kemik kırılganlığının artması ve kemik kırılması riski ile azalmış kemik mineral yoğunluğu durumu olan osteoporoza ilerler. Osteoporoz, kalsiyum ve/veya D vitamini eksikliğinin uzun vadeli bir etkisi olabilir, ikincisi kalsiyum emilimini azaltarak katkıda bulunur.[2]
Takviyelerin kullanımı
D vitamini takviyesi, raşitizmi önlemek veya tedavi etmede güvenilir bir yöntemdir.[1] D vitamini takviyesinin iskelet dışı sağlık üzerindeki etkileri belirsizdir.[53][54] Bir gözden geçirme, takviyenin, yaşlılarda mortalitede geçici bir azalma dışında, iskelet dışı hastalık oranları üzerinde herhangi bir etkisini bulmadı.[55] D vitamini takviyeleri, miyokard enfarktüsü, inme veya serebrovasküler hastalık, kanser, kemik kırıkları veya diz osteoartritinin sonuçlarını değiştirmez.[13][56]
Bir ABD Tıp Enstitüsü (IOM) raporu şöyle diyor: "Kalsiyum veya D vitamini alımı ile Kanser, kardiyovasküler hastalık ve hipertansiyon ve diyabet ve metabolik sendrom, düşmeler ve fiziksel performans, bağışıklık işlevi ve otoimmün bozukluklar, enfeksiyonlar, nöropsikolojik işlev ve preeklampsi arasında güvenilebilecek bağlantı kurulamadı."[57] Bazı araştırmacılar, IOM'nin tavsiyelerinde çok kesin olduğunu ve kemik sağlığı ile ilişkili D vitamininin kan seviyesini hesaplarken matematiksel bir hata yaptığını iddia ediyor.[58] IOM panelinin üyeleri, "diyet önerileri için standart bir prosedür" kullandıklarını ve raporun sağlam verilere dayandığını iddia ediyor.[58]
Mortalite, tüm nedenler
D3 vitamin takviyesinin yaşlılarda ölüm riskini geçici olarak azalttığı bulundu,[11][55] ancak etki takviye almayı tavsiye edecek kadar belirgin değildi.[13] Ölüm riski açısından diğer formların (D2 vitamini, alfakalsidol ve kalsitriol) herhangi bir yararlı etkisi görülmemektedir.[11] Yüksek kan seviyeleri, daha düşük ölüm riski ile ilişkili gibi görünmektedir, ancak takviyenin bu faydayı sağlayıp sağlayamayacağı açık değildir.[59] D vitaminindeki hem fazlalık hem de eksiklik, anormal işlevselliğe ve erken yaşlanmaya neden oluyor gibi görünmektedir.[60][61][62] Serum kalsifediol konsantrasyonları ile tüm nedenlere bağlı ölüm arasındaki ilişki "U-şeklindedir": ölüm oranı, orta seviyelere göre yüksek ve düşük kalsifediol seviyelerinde yükselir.[57] D vitamininden kaynaklanan zarar, siyah popülasyonda beyaz popülasyona göre daha düşük bir D vitamini seviyesinde ortaya çıkıyor gibi görünmektedir.[57] :435
Kemik sağlığı
Genel olarak, D vitamini takviyelerinin osteoporozu önlemeye yardımcı olabileceğine dair iyi bir kanıt yoktur.[13] Bu nedenle D vitamini eksikliği olmayanlarda bu hastalığın önlenmesi için genel kullanıma ihtiyaç duyulmaz.[12] Osteoporozu olan yaşlı insanlar için kalsiyum ile D vitamini almak kalça kırıklarını önlemeye yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda bir miktar mide ve böbrek problemlerini artırır.[63] Bir çalışma, 65 yaşından büyüklerde günlük 800 IU veya fazlası ile takviyenin "kalça kırığı ve vertebral olmayan kırığın önlenmesinde hafif bir olumlu etki gösterdiğini buldu".[64] Etki, bağımsız yaşayan insanlar için küçüktür veya hiç değildir.[65][66] Düşük serum D vitamini seviyeleri, düşmeler ve düşük kemik mineral yoğunluğu ile ilişkilendirilmiştir.[67] Bununla birlikte, fazladan D vitamini almak, riski değiştirmiyor gibi görünmektedir.[68]
D vitamini eksikliği olan sporcularda, özellikle temas sporlarıyla uğraşanlarda, stres kırığı ve/veya büyük kırılma riski artar. Takviye ile en büyük fayda, D vitamini eksik (25(OH)D <30 ng/mL) veya ciddi şekilde eksik (25(OH)D <25 ng/mL) sporcularda görülür.[69]
Bir 2020 Cochrane sistematik incelemesi, nutrisyonel raşitizmi olan çocuklarda D vitamini artı kalsiyumun bağımsız olarak iyileştirmesine dair sınırlı kanıt buldu.[70] (muhtemelen diğer beslenme eksiklikleri nedeniyle)
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), üreticilerin, Mayıs 2016'dan bu yana beslenme gerçekleri etiketlerindeki D vitamini miktarını "halk sağlığı açısından önemli besinler" olarak beyan etmelerini zorunlu kıldı.[71]
Kanser
Düşük D vitamini seviyeleri ile birkaç kanser türü geliştirme riski arasında potansiyel ilişkiler bulunmuştur.[72][73][74] Gözlemsel çalışmaların meta-analizleri, kolorektal kanser için D vitamini alımı ve 25(OH)D seviyeleri ile zayıf bağlantı bulmuştur.[74][75][76] Randomize kontrollü çalışmalar, D vitamini takviyelerinin kanser insidansı riskini azalttığını doğrulamasa da, çeşitli meta-analizlerde kanser ölümlerinin göreceli riski %16'ya kadar daha düşüktü.[77][76]
Kalp-damar hastalığı
D vitamini takviyesi inme, serebrovasküler hastalık, miyokard enfarktüsü veya iskemik kalp hastalığı riskinde azalma ile ilişkili değildir.[13][78][79] Takviye, genel popülasyonda kan basıncını düşürmez.[80][81][82]
Bağışıklık sistemi
Bulaşıcı hastalıklar
Genel olarak D vitamini, doğuştan gelenleri aktive etme ve adaptif bağışıklık sistemlerini antibakteriyel, antiviral ve antiinflamatuar etkilerle hafifletme işlevi görür.[83][84] Düşük D vitamini seviyeleri, tüberküloz için bir risk faktörü gibi görünmektedir[85] ve tarihsel olarak bir tedavi olarak kullanılmıştır.[86]
Günlük 400 ila 1000 IU D vitamini takviyesi genel akut solunum yolu enfeksiyonu riskini biraz azaltabilir.[87] Faydalar, küçük çocuklar ve ergenlerde (1 ila 16 yaş arası) bulundu ve daha yüksek dozlarla (günde >1000 IU veya daha fazla) doğrulanmadı.[87]
D vitamini takviyesi, 25(OH)D seviyeleri 25 nmol/L'nin altında olan kişilerde KOAH'ın alevlenme oranını başta önemli ölçüde azaltır, ancak daha az şiddetli eksikliği olanlarda bu olmaz.[88]
Astım
D vitamini takviyesi, astım ataklarını önlemeye veya semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmaz.[89]
Enflamatuar barsak hastalığı
Düşük D vitamini seviyeleri inflamatuar bağırsak hastalığının (IBD) iki ana formuyla ilişkilidir: Crohn hastalığı ve ülseratif kolit.[90]
İnflamatuar barsak hastalığı ve D vitamini eksikliği olan kişilerde D vitamini tedavisinin bir meta-analizi, takviyenin D vitamini düzeylerini düzeltme ve hastalığı klinik aktivitesi ve biyokimyasal belirteç değerleri ile de ilişkili olduğunu göstermiştir.[91]
Diğer durumlar
Diyabet
Bir meta-analiz, D vitamini takviyesinin, obez olmayan prediyabetlilerde tip 2 diyabet riskini önemli ölçüde azalttığını,[92] başka bir analiz ise tip 2 diyabetlilerde glisemik kontrolü [homeostatik model değerlendirmesi-insülin direnci (HOMA-IR)], HbA1C ve açlık kan şekerini önemli ölçüde iyileştirdiğini bildirdi.[93] Prospektif çalışmalarda, yüksek ve düşük D vitamini seviyeleri sırasıyla tip 2 diyabet, kombine tip 2 diyabet ve prediyabet riskinde anlamlı azalma ile ilişkilendirilmiştir.[94] 2011 Cochrane sistematik incelemesi, insülinle birlikte D vitamininin 12 ay sonra açlık C-peptit düzeylerini tek başına insülinden daha iyi koruduğunu gösteren bir çalışmayı inceledi. Bununla birlikte, bu incelemeye dahil edilebilecek çalışmaların kalite ve tasarım açısından önemli kusurlar sunduğunun altını çizmek önemlidir.[95]
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
Gözlemsel çalışmaların bir analizi, DEHB'si olan çocukların daha düşük D vitamini seviyelerine sahip olduğunu ve doğum sırasındaki düşük D vitamini seviyeleri ile daha sonraki DEHB gelişimi arasında küçük bir ilişki olduğunu göstermiştir.[96] D vitamini takviyesiyle ilgili birkaç küçük, randomize kontrollü çalışma, dürtüsellik ve hiperaktivite gibi DEHB semptomlarında iyileşme olduğunu gösterdi.[97]
Depresyon
Depresif belirtiler için klinik D vitamini takviyesi deneyleri genellikle düşük kalitede olmuş ve genel bir etki görülmemiştir; ancak bir alt grup analizi, klinik olarak anlamlı depresif bozukluğu olan katılımcılar için takviyenin orta düzeyde bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir.[98]
Biliş ve bunama
Klinik çalışmaların sistematik bir incelemesi, düşük D vitamini seviyeleri ile bilişsel bozukluk ve Alzheimer hastalığına yakalanma riski arasında bir ilişki bulmuştur. Ancak bu düşük D vitamini konsantrasyonları, yetersiz beslenme ve dışarıda daha az zaman geçirme ile de ilişkilidir. Bu nedenle D vitamini seviyeleri ile biliş arasında doğrudan nedensel bir ilişki kurulamamıştır.[99]
Şizofreni
Şizofreni hastalarında, özellikle akut atakları olan kişilerde, daha düşük D vitamini düzeylerinin oldukça yaygın olduğu gösterilmiştir.[100]
Gebelik
Gebelikte düşük D vitamini seviyeleri, gebelik diyabeti, preeklampsi ve gebelik yaşına göre küçük bebeklerle ilişkilidir.[101] Hamilelik sırasında D vitamini takviyeleri almak, annede termde D vitamininin kan düzeylerini yükseltse de,[102] anne veya bebek için faydaların kapsamı belirsizdir.[101][102][103] Gebelik sırasında yeterli miktarda D vitamini alan hamile kadınlar, daha düşük preeklampsi riski[104] ve pozitif bağışıklık etkileri yaşayabilir.[105] D vitamini takviyesinin ayrıca gebelik diyabeti, cılız bebekler[104] ve zayıf büyüme oranları riskini azaltması muhtemeldir.[106] Hamile kadınlar genellikle önerilen miktarda D vitamini almazlar.[105]
Kilo kaybı
Kalori kısıtlaması dışında D vitamini takviyesinin, obezite için etkili bir tedavi olabileceği hipotezi öne sürülse de, sistematik bir inceleme, takviyenin vücut ağırlığı veya yağ kütlesi ile hiçbir ilişkisini bulamadı.[107] 2016'da yapılan bir analiz, toplam yağ kütlesinin kandaki D vitamini seviyeleri ile ters ilişkili olabileceğini gösteriyor.[108]
İzin verilebilecek iddia ve gerekçeler
Gıda ve besin takviyesi endüstrileri için, resmi kurumlar, ambalaj üzerindeki beyanlarda olduğu gibi izin verilen bazı sağlık beyanlarını düzenler.
Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi
- bağışıklık sisteminin normal işlevi [109]
- normal inflamatuar yanıt [109]
- normal kas fonksiyonu [109]
- 60 yaşın üzerindeki kişilerde düşme riskinin azalması[110]
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA)
- "Dengeli bir diyetin parçası olarak yeterli kalsiyum ve D vitamini, fiziksel aktivite ile birlikte, osteoporoz riskini azaltabilir." [111]
Sağlık Kanada
- "Yeterli kalsiyum ve düzenli egzersiz, çocuklar ve ergenlerde güçlü kemikler elde etmeye yardımcı olabilir ve yaşlı erişkinlerde osteoporoz riskini azaltabilir. Yeterli D vitamini alımı da gereklidir." [112]
Talep kılavuzu olan diğer olası kurumlar: Japonya FOSHU [113] ve Avustralya-Yeni Zelanda. [114]
Diyet alımı
| United Kingdom | ||
| Yaş gurupları | Alım (μg/gün) | Maksimum Alım (μg/d)[115] |
|---|---|---|
| Süt çocuğu 0–12 ay | 8.5 – 10 | 25 |
| Mama çocukları (<500 ml/d) | 10 | 25 |
| Çocuk 1 – 10 yaş | 10 | 50 |
| Çocuk >10 ve yetişkinler | 10 | 100 |
| United States | ||
| Age group | RDA (IU/day) | (μg/day)[57] |
| Infants 0–6 months | 400* | 10 |
| Infants 6–12 months | 400* | 10 |
| 1–70 years | 600 | 15 |
| Adults > 70 years | 800 | 20 |
| Pregnant/Lactating | 600 | 15 |
| Age group | Tolerable upper intake level (IU/day) | (μg/day) |
| Infants 0–6 months | 1,000 | 25 |
| Infants 6–12 months | 1,500 | 37.5 |
| 1–3 years | 2,500 | 62.5 |
| 4–8 years | 3,000 | 75 |
| 9+ years | 4,000 | 100 |
| Pregnant/lactating | 4,000 | 100[57] |
| Canada | ||
| Age group | RDA (IU)[116] | Tolerable upper intake (IU)[116] |
| Infants 0–6 months | 400* | 1,000 |
| Infants 7–12 months | 400* | 1,500 |
| Children 1–3 years | 600 | 2,500 |
| Children 4–8 years | 600 | 3,000 |
| Children and adults 9–70 years | 600 | 4,000 |
| Adults > 70 years | 800 | 4,000 |
| Pregnancy & lactation | 600 | 4,000 |
| Australia and New Zealand | ||
| Age group | Adequate Intake (μg)[114] | Upper Level of Intake (μg)[114] |
| Infants 0–12 months | 5* | 25 |
| Children 1–18 years | 5* | 80 |
| Adults 19–50 years | 5* | 80 |
| Adults 51–70 years | 10* | 80 |
| Adults > 70 years | 15* | 80 |
| European Food Safety Authority | ||
| Age group | Adequate Intake (μg)[117] | Tolerable upper limit (μg)[118] |
| Infants 0–12 months | 10 | 25 |
| Children 1–10 years | 15 | 50 |
| Children 11–17 years | 15 | 100 |
| Adults | 15 | 100 |
| Pregnancy & Lactation | 15 | 100 |
| * Adequate intake, no RDA/RDI yet established | ||
Önerilen seviyeler
Çeşitli kurumlar, günlük D vitamini alım miktarı.[119] için farklı tavsiyeler önermiştir. Bunlar, kesin tanım, yaş, gebelik veya emzirme ve D vitamininin cilt sentezi ile ilgili varsayımların kapsamına göre değişir.[115][57][116] [114][117] Dönüşüm: 1 μg (mikrogram) = 40 IU (uluslararası birim).[115]
Referanslar
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Vitamin D". Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis. 11 February 2021. 8 April 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 March 2022.
- ^ a b c d e f g "Vitamin D". Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health. 12 August 2022. 9 April 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 February 2022.
- ^ a b c d "From vitamin D to hormone D: fundamentals of the vitamin D endocrine system essential for good health". The American Journal of Clinical Nutrition. 88 (2): 491S–9S. August 2008. doi:10.1093/ajcn/88.2.491S. PMID 18689389. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b c d "Vitamin D metabolism, mechanism of action, and clinical applications". Chemistry & Biology. 21 (3): 319–29. March 2014. doi:10.1016/j.chembiol.2013.12.016. PMC 3968073 $2. PMID 24529992.
- ^ "Efficacy of fish intake on vitamin D status: a meta-analysis of randomized controlled trials". The American Journal of Clinical Nutrition. 102 (4): 837–47. October 2015. doi:10.3945/ajcn.114.105395. PMID 26354531. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Vitamin D Tests". Lab Tests Online (USA). American Association for Clinical Chemistry. 7 November 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 June 2013.
- ^ "Assessment of vitamin D nutritional and hormonal status: what to measure and how to do it". Calcified Tissue International. 58 (1): 4–5. January 1996. doi:10.1007/BF02509538. PMID 8825231.
- ^ "Identification of 1,25-dihydroxycholecalciferol, a form of vitamin D3 metabolically active in the intestine". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 68 (4): 803–4. April 1971. doi:10.1073/pnas.68.4.803. PMC 389047 $2. PMID 4323790. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "1,25-dihydroxycholecalciferol: identification of the proposed active form of vitamin D3 in the intestine". Science. 173 (3991): 51–4. July 1971. doi:10.1126/science.173.3991.51. PMID 4325863.
- ^ "The discovery of vitamin D: the contribution of Adolf Windaus". The Journal of Nutrition. 134 (6): 1299–302. June 2004. doi:10.1093/jn/134.6.1299. PMID 15173387. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b c "Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (1): CD007470. January 2014. doi:10.1002/14651858.CD007470.pub3. PMID 24414552. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Bj2014" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b "Effects of vitamin D supplements on bone mineral density: a systematic review and meta-analysis". Lancet. 383 (9912): 146–55. January 2014. doi:10.1016/s0140-6736(13)61647-5. PMID 24119980.
- ^ a b c d e "The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis". The Lancet. Diabetes & Endocrinology. 2 (4): 307–20. April 2014. doi:10.1016/S2213-8587(13)70212-2. PMID 24703049. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Futil2014" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "The Lancet Diabetes & Endocrinology: Vitamin D supplementation in adults does not prevent fractures, falls or improve bone mineral density". EurekAlert!. 24 March 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 February 2022.
The authors conclude that there is therefore little reason to use vitamin D supplements to maintain or improve musculoskeletal health, except for the prevention of rare conditions such as rickets and osteomalacia in high risk groups, which can be caused by vitamin D deficiency after long lack of exposure to sunshine.
- ^ "IUPAC-IUB Joint Commission on Biochemical Nomenclature (JCBN): Nomenclature of vitamin D. Recommendations 1981". European Journal of Biochemistry. 124 (2): 223–7. May 1982. doi:10.1111/j.1432-1033.1982.tb06581.x. PMID 7094913. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b BP Marriott; DF Birt, (Ed.) (2020). "Vitamin D". Present Knowledge in Nutrition, Eleventh Edition. London, United Kingdom: Academic Press (Elsevier). ss. 93–114. ISBN 978-0-323-66162-1. r
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Medical Physiology E-Book. Elsevier Health Sciences. 29 March 2016. ISBN 978-1-4557-3328-6. 19 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 April 2017.
- ^ "Intestinal calcium absorption: Molecular vitamin D mediated mechanisms". Journal of Cellular Biochemistry. 88 (2): 332–9. February 2003. doi:10.1002/jcb.10360. PMID 12520535.
- ^ a b c d "Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease". The American Journal of Clinical Nutrition. 80 (6 Suppl): 1678S–88S. December 2004. doi:10.1093/ajcn/80.6.1678S. PMID 15585788. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b "The biology and pathology of vitamin D control in bone". Journal of Cellular Biochemistry. 111 (1): 7–13. September 2010. doi:10.1002/jcb.22661. PMC 4020510 $2. PMID 20506379.
- ^ "An update on the association of vitamin D deficiency with common infectious diseases". Canadian Journal of Physiology and Pharmacology. 93 (5): 363–8. May 2015. doi:10.1139/cjpp-2014-0352. PMID 25741906.
- ^ "Vitamin D increases expression of the tyrosine hydroxylase gene in adrenal medullary cells". Brain Research. Molecular Brain Research. 36 (1): 193–6. February 1996. doi:10.1016/0169-328X(95)00314-I. PMID 9011759.
- ^ a b c "Evaluation, treatment, and prevention of vitamin D deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 96 (7): 1911–30. July 2011. doi:10.1210/jc.2011-0385. PMID 21646368. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b "Vitamin D deficiency". The New England Journal of Medicine. 357 (3): 266–81. July 2007. doi:10.1056/NEJMra070553. PMID 17634462.
- ^ "Vitamin D deficiency in Europe: pandemic?". The American Journal of Clinical Nutrition. 103 (4): 1033–44. April 2016. doi:10.3945/ajcn.115.120873. PMC 5527850 $2. PMID 26864360.
- ^ "Rickets". National Health Service. 8 March 2012. 11 October 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 July 2012.
- ^ "Global Consensus Recommendations on Prevention and Management of Nutritional Rickets". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 101 (2): 394–415. February 2016. doi:10.1210/jc.2015-2175. PMC 4880117 $2. PMID 26745253.
- ^ "Vitamin D deficiency and aging: implications for general health and osteoporosis". Biogerontology. 3 (1–2): 73–7. 2002. doi:10.1023/A:1015263514765. PMID 12014847.
- ^ a b c Nutrition Through the Life Cycle. Cengage Learning. 28 June 2013. ISBN 978-1-285-82025-5. 19 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 April 2017.
- ^ "Abundant sunshine and vitamin D deficiency". The British Journal of Nutrition. 99 (6): 1171–3. June 2008. doi:10.1017/S0007114508898662. PMC 2758994 $2. PMID 18234141.
- ^ "Utility of sun-reactive skin typing and melanin index for discerning vitamin D deficiency". Pediatric Research. 82 (3): 444–51. September 2017. doi:10.1038/pr.2017.114. PMC 5570640 $2. PMID 28467404.
- ^ "Special considerations for vitamin D in the south Asian population in the UK". Therapeutic Advances in Musculoskeletal Disease. 9 (6): 137–44. June 2017. doi:10.1177/1759720X17704430. PMC 5466148 $2. PMID 28620422.
- ^ "The uncertain significance of low vitamin D levels in African descent populations: a review of the bone and cardiometabolic literature". Progress in Cardiovascular Diseases. 56 (3): 261–9. 2013. doi:10.1016/j.pcad.2013.10.015. PMC 3894250 $2. PMID 24267433.
- ^ a b "Prevention of rickets and vitamin D deficiency in infants, children, and adolescents". Pediatrics. 122 (5): 1142–52. November 2008. doi:10.1542/peds.2008-1862. PMID 18977996. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Interventions for the prevention of nutritional rickets in term born children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010 (4): CD006164. October 2007. doi:10.1002/14651858.CD006164.pub2. PMC 8990776 $2. PMID 17943890.
- ^ "Pseudovitamin D deficiency rickets—a report from the Indian subcontinent". Postgraduate Medical Journal. 76 (896): 369–72. June 2000. doi:10.1136/pmj.76.896.369. PMC 1741602 $2. PMID 10824056.
- ^ "The Return of Congenital Rickets, Are We Missing Occult Cases?". Calcified Tissue International. 99 (3): 227–36. September 2016. doi:10.1007/s00223-016-0146-2. PMID 27245342.
- ^ "Congenital rickets due to vitamin D deficiency in the mothers". Clinical Nutrition. 34 (5): 793–8. October 2015. doi:10.1016/j.clnu.2014.12.006. PMID 25552383.
- ^ "Adaptation of calcium absorption during treatment of nutritional rickets in Nigerian children" (PDF). The British Journal of Nutrition. 100 (2): 387–92. August 2008. doi:10.1017/S0007114507901233. PMID 18197991. Erişim tarihi: free. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım) - ^ "Nutritional rickets without vitamin D deficiency in Bangladesh". Journal of Tropical Pediatrics. 45 (5): 291–3. October 1999. doi:10.1093/tropej/45.5.291. PMID 10584471. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b "An epidemiological model of privational rickets and osteomalacia". The Proceedings of the Nutrition Society. 56 (3): 939–56. November 1997. doi:10.1079/PNS19970100. PMID 9483661. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "The role of cereals in the aetiology of nutritional rickets: the lesson of the Irish National Nutrition Survey 1943-8". The British Journal of Nutrition. 45 (1): 17–22. January 1981. doi:10.1079/BJN19810073. PMID 6970590. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "The problem of rickets in UK Asians". Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2 (2): 105–16. 1989. doi:10.1111/j.1365-277X.1989.tb00015.x.
- ^ a b "Nutritional rickets: deficiency of vitamin D, calcium, or both?". The American Journal of Clinical Nutrition. 80 (6 Suppl): 1725S–9S. December 2004. doi:10.1093/ajcn/80.6.1725S. PMID 15585795. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b "Meat consumption reduces the risk of nutritional rickets and osteomalacia". The British Journal of Nutrition. 94 (6): 983–91. December 2005. doi:10.1079/BJN20051558. PMID 16351777. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "A history of rickets in the United States". The American Journal of Clinical Nutrition. 20 (11): 1234–41. November 1967. doi:10.1093/ajcn/20.11.1234. PMID 4862158.
- ^ The Nutrition Desk Reference. McGraw-Hill. 1997. ISBN 978-0-87983-826-3. 19 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 April 2017.
- ^ Nature's Perfect Food: How Milk Became America's Drink. NYU Press. 1 February 2002. ISBN 978-0-8147-1938-1. 19 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 April 2017.
- ^ "Previous milk consumption is associated with greater bone density in young women". The American Journal of Clinical Nutrition. 69 (5): 1014–7. May 1999. doi:10.1093/ajcn/69.5.1014. PMID 10232644. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "High prevalence of vitamin D inadequacy and implications for health". Mayo Clinic Proceedings. 81 (3): 353–73. March 2006. doi:10.4065/81.3.353. PMID 16529140. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Vitamin D and chronic pain". Pain. 141 (1–2): 10–3. January 2009. doi:10.1016/j.pain.2008.11.010. PMID 19084336.
- ^ "Does vitamin D supplementation alleviate chronic nonspecific musculoskeletal pain? A systematic review and meta-analysis". Clinical Rheumatology. 36 (5): 1201–08. May 2017. doi:10.1007/s10067-016-3205-1. PMID 26861032.
- ^ "Vitamin D and calcium: a systematic review of health outcomes". Evidence Report/Technology Assessment (183): 1–420. August 2009. PMC 4781105 $2. PMID 20629479.
- ^ "Vitamin D and multiple health outcomes: umbrella review of systematic reviews and meta-analyses of observational studies and randomised trials". BMJ. 348: g2035. April 2014. doi:10.1136/bmj.g2035. PMC 3972415 $2. PMID 24690624.
- ^ a b "Vitamin D status and ill health: a systematic review". The Lancet. Diabetes & Endocrinology. 2 (1): 76–89. January 2014. doi:10.1016/S2213-8587(13)70165-7. PMID 24622671.
- ^ "Vitamin D supplementation for the management of knee osteoarthritis: a systematic review of randomized controlled trials". Rheumatology International. 37 (9): 1489–98. September 2017. doi:10.1007/s00296-017-3719-0. PMID 28421358.
- ^ a b c d e f Institute of Medicine (2011). "8, Implications and Special Concerns". Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. The National Academies Collection: Reports funded by National Institutes of Health. National Academies Press. doi:10.17226/13050. ISBN 978-0-309-16394-1. PMID 21796828. 26 January 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 September 2017. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Ross_2011" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b "Nutrition advice: the vitamin D-lemma" (PDF). Nature. 475 (7354): 23–5. July 2011. CiteSeerX live $2
|citeseerx=değerini kontrol edin (yardım). doi:10.1038/475023a. PMID 21734684. 3 August 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 November 2011. - ^ "Vitamin D and mortality: meta-analysis of individual participant data from a large consortium of cohort studies from Europe and the United States". BMJ. 348 (jun17 16): g3656. June 2014. doi:10.1136/bmj.g3656. PMC 4061380 $2. PMID 24938302.
- ^ "Vitamin D and aging". The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology. 114 (1–2): 78–84. March 2009. doi:10.1016/j.jsbmb.2008.12.020. PMID 19444937.
- ^ "Vitamin D, nervous system and aging". Psychoneuroendocrinology. 34 (Suppl 1): S278–86. December 2009. doi:10.1016/j.psyneuen.2009.07.003. PMID 19660871.
- ^ "Klotho protein deficiency and aging". Geriatrics & Gerontology International. 10 (Suppl 1): S80-7. July 2010. doi:10.1111/j.1447-0594.2010.00596.x. PMID 20590845. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Vitamin D and vitamin D analogues for preventing fractures in post-menopausal women and older men". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 4 (4): CD000227. April 2014. doi:10.1002/14651858.CD000227.pub4. PMC 7032685 $2. PMID 24729336.
- ^ "A pooled analysis of vitamin D dose requirements for fracture prevention" (PDF). The New England Journal of Medicine. 367 (1): 40–9. July 2012. CiteSeerX live $2
|citeseerx=değerini kontrol edin (yardım). doi:10.1056/NEJMoa1109617. PMID 22762317. 15 December 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2019. - ^ "Vitamin D with or without calcium supplementation for prevention of cancer and fractures: an updated meta-analysis for the U.S. Preventive Services Task Force". Annals of Internal Medicine. 155 (12): 827–38. December 2011. doi:10.7326/0003-4819-155-12-201112200-00005. PMID 22184690. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Association Between Calcium or Vitamin D Supplementation and Fracture Incidence in Community-Dwelling Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis". JAMA. 318 (24): 2466–2482. December 2017. doi:10.1001/jama.2017.19344. PMC 5820727 $2. PMID 29279934.
- ^ "Effectiveness and safety of vitamin D in relation to bone health". Evidence Report/Technology Assessment (158): 1–235. August 2007. PMC 4781354 $2. PMID 18088161.
- ^ "Vitamin D supplementation and falls: a trial sequential meta-analysis". The Lancet. Diabetes & Endocrinology. 2 (7): 573–80. July 2014. doi:10.1016/S2213-8587(14)70068-3. PMID 24768505.
- ^ "Sports health benefits of vitamin d". Sports Health. 4 (6): 496–501. November 2012. doi:10.1177/1941738112461621. PMC 3497950 $2. PMID 24179588.
- ^ "Vitamin D, calcium or a combination of vitamin D and calcium for the treatment of nutritional rickets in children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2020 (4): CD012581. April 2020. doi:10.1002/14651858.CD012581.pub2. PMC 7164979 $2. PMID 32303107.
- ^ "Changes to the Nutrition Facts Label". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 27 May 2016. 6 May 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 May 2020.
Bu madde bu kaynaktan gelen kamu malı içermektedir.
- ^ "Comparative efficacy of vitamin D status in reducing the risk of bladder cancer: A systematic review and network meta-analysis". Nutrition. 32 (5): 515–523. May 2016. doi:10.1016/j.nut.2015.10.023. PMID 26822497.
- ^ "Vitamin D intake, blood vitamin D levels, and the risk of breast cancer: a dose-response meta-analysis of observational studies". Aging. 11 (24): 12708–12732. December 2019. doi:10.18632/aging.102597. PMC 6949087 $2. PMID 31884419.
- ^ a b "Circulating vitamin D levels and colorectal cancer risk: A meta-analysis and systematic review of case-control and prospective cohort studies". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 63 (1): 1–17. July 2021. doi:10.1080/10408398.2021.1939649. PMID 34224246.
- ^ "Meta-analysis of the correlation between vitamin D and lung cancer risk and outcomes". Oncotarget. 8 (46): 81040–81051. October 2017. doi:10.18632/oncotarget.18766. PMC 5655260 $2. PMID 29113365.
- ^ a b "Vitamin D and Clinical Cancer Outcomes: A Review of Meta-Analyses". JBMR Plus. 5 (1): e10420. January 2021. doi:10.1002/jbm4.10420. PMC 7839823 $2. PMID 33553987.
- ^ "Vitamin D supplementation and total cancer incidence and mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials". Annals of Oncology. 30 (5): 733–743. May 2019. doi:10.1093/annonc/mdz059. PMC 6821324 $2. PMID 30796437.
- ^ "Vitamin D Supplementation and Cardiovascular Disease Risks in More Than 83 000 Individuals in 21 Randomized Clinical Trials: A Meta-analysis". JAMA Cardiology. 4 (8): 765–76. August 2019. doi:10.1001/jamacardio.2019.1870. PMC 6584896 $2. PMID 31215980.
- ^ "Vitamin D supplementation, cardiac events and stroke: A systematic review and meta-regression analysis". Int J Cardiol Heart Vasc. 28: 100537. 2020. doi:10.1016/j.ijcha.2020.100537. PMC 7240168 $2. PMID 32462077.
- ^ "Effect of Vitamin D Supplementation on Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-analysis Incorporating Individual Patient Data". JAMA Internal Medicine. 175 (5): 745–54. May 2015. doi:10.1001/jamainternmed.2015.0237. PMC 5966296 $2. PMID 25775274.
- ^ "Effect of Vitamin D on Blood Pressure and Hypertension in the General Population: An Update Meta-Analysis of Cohort Studies and Randomized Controlled Trials". Prev Chronic Dis. 17: E03. 2020. doi:10.5888/pcd17.190307. PMC 6977781 $2. PMID 31922371.
- ^ "Vitamin D status and blood pressure in children and adolescents: a systematic review of observational studies". Systematic Reviews. 10 (1): 60. 2021. doi:10.1186/s13643-021-01584-x. PMC 7898425 $2. PMID 33618764.
- ^ "Vitamin D and innate and adaptive immunity". Vitamins and the Immune System. Vitamins & Hormones. 86. 2011. ss. 23–62. doi:10.1016/B978-0-12-386960-9.00002-2. ISBN 9780123869609. PMID 21419266.
- ^ "Vitamin D and immune regulation: antibacterial, antiviral, anti-inflammatory". JBMR Plus. 5 (1): e10405. August 2020. doi:10.1002/jbm4.10405. PMC 7461279 $2. PMID 32904944.
- ^ "Low serum vitamin D levels and tuberculosis: a systematic review and meta-analysis". International Journal of Epidemiology. 37 (1): 113–9. February 2008. doi:10.1093/ije/dym247. PMID 18245055.
- ^ "Impact of vitamin D in the treatment of tuberculosis". The American Journal of the Medical Sciences. 341 (6): 493–8. June 2011. doi:10.1097/MAJ.0b013e3182070f47. PMID 21289501.
- ^ a b "SACN rapid review: Vitamin D and acute respiratory tract infections". Public Health England. 14 January 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 January 2021.
- ^ "Vitamin D to prevent exacerbations of COPD: systematic review and meta-analysis of individual participant data from randomised controlled trials". Thorax. 74 (4): 337–345. April 2019. doi:10.1136/thoraxjnl-2018-212092. PMID 30630893. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Vitamin D for the management of asthma". Cochrane Database Syst Rev. 2023 (2): CD011511. February 2023. doi:10.1002/14651858.CD011511.pub3. PMC 9899558 $2. PMID 36744416.
- ^ "Association Between Inflammatory Bowel Disease and Vitamin D Deficiency: A Systematic Review and Meta-analysis". Inflammatory Bowel Diseases. 21 (11): 2708–17. November 2015. doi:10.1097/MIB.0000000000000546. PMC 4615394 $2. PMID 26348447.
- ^ "Vitamin D Therapy in Adults With Inflammatory Bowel Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis". Inflammatory Bowel Diseases. 26 (12): 1819–1830. May 2020. doi:10.1093/ibd/izaa087. PMID 32385487.
- ^ "Effects of Vitamin D Supplementation on Prevention of Type 2 Diabetes in Patients With Prediabetes: A Systematic Review and Meta-analysis". Diabetes Care. 43 (7): 1650–58. July 2020. doi:10.2337/dc19-1708. PMID 33534730.
- ^ "The effects of vitamin D supplementation on indices of glycemic control in Iranian diabetics: A systematic review and meta-analysis". Complementary Therapies in Clinical Practice. 34: 294–304. February 2019. doi:10.1016/j.ctcp.2018.12.009. PMID 30712741.
- ^ "Serum vitamin D levels in relation to type-2 diabetes and prediabetes in adults: a systematic review and dose-response meta-analysis of epidemiologic studies". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 2 (29): 8178–8198. June 2021. doi:10.1080/10408398.2021.1926220. PMID 34076544.
- ^ "Interventions for latent autoimmune diabetes (LADA) in adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2011 (9): CD006165. September 2011. doi:10.1002/14651858.cd006165.pub3. PMC 6486159 $2. PMID 21901702.
- ^ "Vitamin D Status and Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies". Advances in Nutrition. 9 (1): 9–20. January 2018. doi:10.1093/advances/nmx002. PMC 6333940 $2. PMID 29438455. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "The Effect of Vitamin D Supplementation on Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials". Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. 29 (9): 670–87. November 2019. doi:10.1089/cap.2019.0059. PMID 31368773.
- ^ "Vitamin D supplementation for depressive symptoms: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials". Psychosomatic Medicine. 76 (3): 190–6. April 2014. doi:10.1097/psy.0000000000000044. PMC 4008710 $2. PMID 24632894.
- ^ "Vitamin D, cognition, and dementia: a systematic review and meta-analysis". Neurology. 79 (13): 1397–405. September 2012. doi:10.1212/WNL.0b013e31826c197f. PMC 3448747 $2. PMID 23008220.
- ^ "Correlation between total vitamin D levels and psychotic psychopathology in patients with schizophrenia: therapeutic implications for add-on vitamin D augmentation". Therapeutic Advances in Psychopharmacology. 4 (6): 268–75. December 2014. doi:10.1177/2045125314553612. PMC 4257987 $2. PMID 25489478.
- ^ a b "Association between maternal serum 25-hydroxyvitamin D level and pregnancy and neonatal outcomes: systematic review and meta-analysis of observational studies". BMJ. 346: f1169. March 2013. doi:10.1136/bmj.f1169. PMID 23533188. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b "Vitamin D supplementation during pregnancy: Updated meta-analysis on maternal outcomes". The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology. 164: 148–55. November 2016. doi:10.1016/j.jsbmb.2016.02.008. PMC 5357731 $2. PMID 26877200.
- ^ "Vitamin D supplementation during pregnancy: state of the evidence from a systematic review of randomised trials". BMJ. 359: j5237. November 2017. doi:10.1136/bmj.j5237. PMC 5706533 $2. PMID 29187358.
- ^ a b "Vitamin D supplementation for women during pregnancy". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 7 (7): CD008873. July 2019. doi:10.1002/14651858.CD008873.pub4. PMC 3747784 $2. PMID 31348529.
- ^ a b "Vitamin D and its role during pregnancy in attaining optimal health of mother and fetus". Nutrients. 4 (3): 208–30. March 2012. doi:10.3390/nu4030208. PMC 3347028 $2. PMID 22666547. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Association Between Vitamin D Supplementation During Pregnancy and Offspring Growth, Morbidity, and Mortality: A Systematic Review and Meta-analysis". JAMA Pediatrics. 172 (7): 635–45. July 2018. doi:10.1001/jamapediatrics.2018.0302. PMC 6137512 $2. PMID 29813153.
- ^ "Vitamin D supplementation and body weight status: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials". Obesity Reviews. 15 (6): 528–37. June 2014. doi:10.1111/obr.12162. PMID 24528624.
- ^ "Vitamin D status and weight loss: a systematic review and meta-analysis of randomized and nonrandomized controlled weight-loss trials". The American Journal of Clinical Nutrition. 104 (4): 1151–1159. October 2016. doi:10.3945/ajcn.116.136879. PMID 27604772. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ a b c ((European Food Safety Authority (EFSA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) )) (2010). "Scientific opinion on the substantiation of health claims related to vitamin D and normal function of the immune system and inflammatory response (ID 154, 159), maintenance of normal muscle function (ID 155) and maintenance of normal cardiovascular function (ID 159) pursuant to Article 13(1) of Regulation (EC) No 1924/2006". EFSA Journal. 8 (2): 1468–85. doi:10.2903/j.efsa.2010.1468. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ ((European Food Safety Authority (EFSA) Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) )) (2011). "Scientific opinion on the substantiation of a health claim related to vitamin D and risk of falling pursuant to Article 14 of Regulation (EC) No 1924/2006" (PDF). EFSA Journal. 9 (9): 2382–2400. CiteSeerX live $2
|citeseerx=değerini kontrol edin (yardım). doi:10.2903/j.efsa.2011.2382. 20 August 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 August 2019. - ^ "Guidance for Industry: Food Labeling Guide". Food and Drug Administration (FDA). January 2013. 22 December 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 July 2019. Bu madde bu kaynaktan gelen kamu malı içermektedir.
- ^ "Health Canada Scientific Summary on the U. S. Health Claim Regarding Calcium and Osteoporosis". Bureau of Nutritional Sciences Food Directorate, Health Products and Food Branch Health Canada. 1 May 2000. 3 December 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 January 2012.
- ^ "Regulatory Systems of Health Claims in Japan" (PDF). Japan Consumer Affairs Agency, Food Labelling Division. 1 June 2011. 6 March 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 January 2012.
- ^ a b c d Nutrient Reference Values for Australia and New Zealand Including Recommended Dietary Intakes. National Health and Medical Research Council. Canberra. 2006. ISBN 1864962437. 3 March 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 March 2023. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "AusNZ" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c "Vitamins and minerals – Vitamin D". National Health Service. 3 August 2020. 30 October 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 November 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "NHSVD" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c "Vitamin D and Calcium: Updated Dietary Reference Intakes". Nutrition and Healthy Eating. Health Canada. 5 December 2008. 14 June 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 April 2018. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "HCanada" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) (29 June 2016). "Dietary reference values for vitamin D". EFSA Journal. 14 (10): e04547. doi:10.2903/j.efsa.2016.4547. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); Kaynak hatası: Geçersiz<ref>etiketi: "EFSA-vitD" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) (2012). "Scientific Opinion on the Tolerable Upper Intake Level of vitamin D". EFSA Journal. 10 (7): 2813. doi:10.2903/j.efsa.2012.2813. Tarih değerini gözden geçirin:
|erişimtarihi=(yardım); - ^ "Office of Dietary Supplements – Vitamin D". National Institutes of Health Office of Dietary Supplements. 23 July 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 April 2022. Bu madde bu kaynaktan gelen kamu malı içermektedir.
