İçeriğe atla

Uyumsuz hayal kurma: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yeni
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
 
Yeni bölüm
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
1. satır: 1. satır:
'''Uyumsuz (maladaptif) hayal kurma ('''''İngilizce: Maladaptive Daydreaming''''')''' , aşırı hayal kurma olarak da adlandırılan, bir kişinin çok fazla 'hayal kurma' deneyimlemesi ve bunun günlük yaşama müdahale etmesidir. Herhangi bir önemli tıbbi veya [[Psikoloji|psikolojik]] kriter tarafından tanınmayan, aşırı [[Kurgu|fantezi]] ile ilişkili, [[Dissosiyatif bozukluklar|dissosiyatif]] emilim bozukluğunun önerilen bir teşhisidir. Uyumsuz ''(maladaptif)'' hayal kurma, sıkıntıya neden olabilir, insan etkileşiminin yerini alabilir ve sosyal yaşam veya iş gibi normal işleyişi engelleyebilir.<ref name="Pietkiewicz 2018">{{cite journal|title=Maladaptive daydreaming as a new form of behavioral addiction|date=September 2018|issue=3|pages=838–843|journal=[[Journal of Behavioral Addictions]]|volume=7|pmc=6426361|pmid=30238787|doi=10.1556/2006.7.2018.95|author-last1=Pietkiewicz|author-first1=I.J.|author-last2=Nęcki|author-first2=S.|author-last3=Bańbura|author-first3=A.|author-last4=Tomalski|author-first4=R.|doi-access=free}}</ref><ref name="c1" /> Uyumsuz hayal kurma yaygın olarak kabul edilen bir tanı değildir ve psikiyatri veya tıbbın herhangi bir büyük tanı kılavuzunda bulunmaz.<ref>{{cite web|url=https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm|title=DSM-5|access-date=17 July 2020|website=www.psychiatry.org}}</ref> Terim, 2002 yılında Hayfa Üniversitesi'nden Profesör Eli Somer tarafından icat edildi.<ref name="c1">{{cite journal|url=https://somer.co.il/articles/2002Malaptdaydr.contemp.psych.pdf|title=Maladaptive Daydreaming: A Qualitative Inquiry|date=Fall 2002|number=2/3|pages=197–212|journal=[[Journal of Contemporary Psychotherapy]]|volume=32|author-last=Somer|author-first=Eli}}</ref> Somer'in önerilen duruma ilişkin tanımı, “insan etkileşiminin yerini alan ve/veya akademik, kişilerarası veya mesleki işlevselliğe müdahale eden kapsamlı fantezi etkinliğidir.”<ref name="c1" /> Somer'in dışında sınırlı araştırma yapılmıştır.
'''Uyumsuz (maladaptif) hayal kurma ('''''İngilizce: Maladaptive Daydreaming''''')''' , aşırı hayal kurma olarak da adlandırılan, bir kişinin çok fazla 'hayal kurma' deneyimlemesi ve bunun günlük yaşama müdahale etmesidir. Herhangi bir önemli tıbbi veya [[Psikoloji|psikolojik]] kriter tarafından tanınmayan, aşırı [[Kurgu|fantezi]] ile ilişkili, [[Dissosiyatif bozukluklar|dissosiyatif]] emilim bozukluğunun önerilen bir teşhisidir. Uyumsuz ''(maladaptif)'' hayal kurma, sıkıntıya neden olabilir, insan etkileşiminin yerini alabilir ve sosyal yaşam veya iş gibi normal işleyişi engelleyebilir.<ref name="Pietkiewicz 2018">{{cite journal|title=Maladaptive daydreaming as a new form of behavioral addiction|date=September 2018|issue=3|pages=838–843|journal=[[Journal of Behavioral Addictions]]|volume=7|pmc=6426361|pmid=30238787|doi=10.1556/2006.7.2018.95|author-last1=Pietkiewicz|author-first1=I.J.|author-last2=Nęcki|author-first2=S.|author-last3=Bańbura|author-first3=A.|author-last4=Tomalski|author-first4=R.|doi-access=free}}</ref><ref name="c1" /> Uyumsuz hayal kurma yaygın olarak kabul edilen bir tanı değildir ve psikiyatri veya tıbbın herhangi bir büyük tanı kılavuzunda bulunmaz.<ref>{{cite web|url=https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/dsm|title=DSM-5|access-date=17 July 2020|website=www.psychiatry.org}}</ref> Terim, 2002 yılında Hayfa Üniversitesi'nden Profesör Eli Somer tarafından icat edildi.<ref name="c1">{{cite journal|url=https://somer.co.il/articles/2002Malaptdaydr.contemp.psych.pdf|title=Maladaptive Daydreaming: A Qualitative Inquiry|date=Fall 2002|number=2/3|pages=197–212|journal=[[Journal of Contemporary Psychotherapy]]|volume=32|author-last=Somer|author-first=Eli}}</ref> Somer'in önerilen duruma ilişkin tanımı, “insan etkileşiminin yerini alan ve/veya akademik, kişilerarası veya mesleki işlevselliğe müdahale eden kapsamlı fantezi etkinliğidir.”<ref name="c1" /> Somer'in dışında sınırlı araştırma yapılmıştır.

== Hayal kurma aralığı ==
Absorpsiyonla ilişkili normal bir “ayrışma” biçimi olan hayal kurma, hemen hemen herkes tarafından deneyimlenen oldukça yaygın bir zihinsel aktivitedir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=zXd-AAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=|title=Daydreaming: An Introduction to the Experimental Study of Inner Experience|date=1966|location=New York, NY|publisher=Random House|author-last=Singer|author-first=J. L.}}</ref> Bazı kişilerin o kadar canlı hayal kurma yeteneğine sahip oldukları ve hayal edilen ortamda bir varlık hissi yaşadıkları bildiriliyor.<ref name="c12" /> Bu deneyimin, onu deneyimleyenlerden bazılarının, bir bağımlılık olarak tanımlandığını tekrarlamak için bir zorlama geliştirdiği ölçüde, son derece ödüllendirici olduğu bildirilmektedir.<ref>{{cite journal|title=Parallel lives: A phenomenological study of the lived experience of maladaptive daydreaming|date=9 June 2016|issue=5|pages=561–576|journal=Journal of Trauma & Dissociation|volume=17|pmid=26943233|doi=10.1080/15299732.2016.1160463|author-last1=Somer|author-first1=E.|author-last2=Somer|author-first2=L.|author-last3=Jopp|author-first3=S.D.|s2cid=970330}}</ref><ref name="auto">{{cite journal|title=Compulsive fantasy: Proposed evidence of an under-reported syndrome through a systematic study of 90 self-identified non-normative fantasizers|date=December 2011|issue=4|pages=1634–1648|journal=[[Consciousness and Cognition]]|volume=20|pmid=21959201|doi=10.1016/j.concog.2011.08.013|author-last1=Bigelsen|author-first1=J.|author-last2=Schupak|author-first2=C.|s2cid=206954778}}</ref><ref name="Pietkiewicz 20182" />

Somer, belirli konumlarla ilgili olabilecek uyumsuz hayaller için "uyaranlar" önerdi. Önerilen ana semptom, gündüz rüyasının karakterleri, olayları ve ayarları gibi "hikaye benzeri özelliklere" sahip son derece canlı fantezilerdir.<ref name=":0" />

Somer, uyumsuz hayal kurmanın bir psikoz biçimi olmadığını savundu; Uyumsuz hayalperestler fantezilerinin gerçek olmadığını söyleyebileceklerinden, psikotik bozukluğu olanlar halüsinasyonları veya sanrıları gerçeklikten ayırt etmekte zorlanırlar.<ref name=":0" />

=== Çevrimiçi destek ===
Uyumsuz hayal kurma, tanınan bir psikiyatrik bozukluk olmasa da, Somer'in önerilen bozukluğu 2002'de ilk kez bildirmesinden bu yana çevrimiçi destek grupları ortaya çıktı.<ref>{{cite journal|title=Trapped in a Daydream: Daily Elevations in Maladaptive Daydreaming Are Associated With Daily Psychopathological Symptoms|date=15 May 2018|page=194|journal=[[Frontiers in Psychiatry]]|volume=9|issn=1664-0640|pmc=5962718|pmid=29867613|doi=10.3389/fpsyt.2018.00194|author-last1=Soffer-Dudek|author-first1=Nirit|author-last2=Somer|author-first2=Eli|doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal|url=https://nsuworks.nova.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3466&context=tqr|title=The Micro-Politics of a New Mental Condition: Legitimization in Maladaptive Daydreamers' Discourse|date=27 August 2018|number=8|pages=1983–2002|journal=[[The Qualitative Report]]|volume=23|doi=10.46743/2160-3715/2018.3466|author-last1=Bershtling|author-first1=O.|author-last2=Somer|author-first2=E.}}</ref> Destek gruplarından biri, insanların kendi deneyimleri, bir sohbet kanalı ve forumlar hakkında gönderiler içeren çevrimiçi blog sitesi Wild Minds'da.<ref>{{cite web|url=https://www.gracepointwellness.org/41-dissociative-disorders/links/4-community|title=Dissociative Disorders Links|access-date=11 September 2021|website=www.gracepointwellness.org}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 15.31, 20 Temmuz 2022 tarihindeki hâli

Uyumsuz (maladaptif) hayal kurma (İngilizce: Maladaptive Daydreaming) , aşırı hayal kurma olarak da adlandırılan, bir kişinin çok fazla 'hayal kurma' deneyimlemesi ve bunun günlük yaşama müdahale etmesidir. Herhangi bir önemli tıbbi veya psikolojik kriter tarafından tanınmayan, aşırı fantezi ile ilişkili, dissosiyatif emilim bozukluğunun önerilen bir teşhisidir. Uyumsuz (maladaptif) hayal kurma, sıkıntıya neden olabilir, insan etkileşiminin yerini alabilir ve sosyal yaşam veya iş gibi normal işleyişi engelleyebilir.[1][2] Uyumsuz hayal kurma yaygın olarak kabul edilen bir tanı değildir ve psikiyatri veya tıbbın herhangi bir büyük tanı kılavuzunda bulunmaz.[3] Terim, 2002 yılında Hayfa Üniversitesi'nden Profesör Eli Somer tarafından icat edildi.[2] Somer'in önerilen duruma ilişkin tanımı, “insan etkileşiminin yerini alan ve/veya akademik, kişilerarası veya mesleki işlevselliğe müdahale eden kapsamlı fantezi etkinliğidir.”[2] Somer'in dışında sınırlı araştırma yapılmıştır.

Hayal kurma aralığı

Absorpsiyonla ilişkili normal bir “ayrışma” biçimi olan hayal kurma, hemen hemen herkes tarafından deneyimlenen oldukça yaygın bir zihinsel aktivitedir.[4] Bazı kişilerin o kadar canlı hayal kurma yeteneğine sahip oldukları ve hayal edilen ortamda bir varlık hissi yaşadıkları bildiriliyor.[5] Bu deneyimin, onu deneyimleyenlerden bazılarının, bir bağımlılık olarak tanımlandığını tekrarlamak için bir zorlama geliştirdiği ölçüde, son derece ödüllendirici olduğu bildirilmektedir.[6][7][8]

Somer, belirli konumlarla ilgili olabilecek uyumsuz hayaller için "uyaranlar" önerdi. Önerilen ana semptom, gündüz rüyasının karakterleri, olayları ve ayarları gibi "hikaye benzeri özelliklere" sahip son derece canlı fantezilerdir.[9]

Somer, uyumsuz hayal kurmanın bir psikoz biçimi olmadığını savundu; Uyumsuz hayalperestler fantezilerinin gerçek olmadığını söyleyebileceklerinden, psikotik bozukluğu olanlar halüsinasyonları veya sanrıları gerçeklikten ayırt etmekte zorlanırlar.[9]

Çevrimiçi destek

Uyumsuz hayal kurma, tanınan bir psikiyatrik bozukluk olmasa da, Somer'in önerilen bozukluğu 2002'de ilk kez bildirmesinden bu yana çevrimiçi destek grupları ortaya çıktı.[10][11] Destek gruplarından biri, insanların kendi deneyimleri, bir sohbet kanalı ve forumlar hakkında gönderiler içeren çevrimiçi blog sitesi Wild Minds'da.[12]

Kaynakça

  1. ^ Pietkiewicz, I.J.; Nęcki, S.; Bańbura, A.; Tomalski, R. (September 2018). "Maladaptive daydreaming as a new form of behavioral addiction". Journal of Behavioral Addictions. 7 (3): 838–843. doi:10.1556/2006.7.2018.95. PMC 6426361 $2. PMID 30238787.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  2. ^ a b c Somer, Eli (Fall 2002). "Maladaptive Daydreaming: A Qualitative Inquiry" (PDF). Journal of Contemporary Psychotherapy. 32 (2/3): 197–212. 
  3. ^ "DSM-5". www.psychiatry.org. Erişim tarihi: 17 July 2020. 
  4. ^ Singer, J. L. (1966). Daydreaming: An Introduction to the Experimental Study of Inner Experience. New York, NY: Random House. 
  5. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; c12 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ Somer, E.; Somer, L.; Jopp, S.D. (9 June 2016). "Parallel lives: A phenomenological study of the lived experience of maladaptive daydreaming". Journal of Trauma & Dissociation. 17 (5): 561–576. doi:10.1080/15299732.2016.1160463. PMID 26943233. 
  7. ^ Bigelsen, J.; Schupak, C. (December 2011). "Compulsive fantasy: Proposed evidence of an under-reported syndrome through a systematic study of 90 self-identified non-normative fantasizers". Consciousness and Cognition. 20 (4): 1634–1648. doi:10.1016/j.concog.2011.08.013. PMID 21959201. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Pietkiewicz 20182 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :0 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ Soffer-Dudek, Nirit; Somer, Eli (15 May 2018). "Trapped in a Daydream: Daily Elevations in Maladaptive Daydreaming Are Associated With Daily Psychopathological Symptoms". Frontiers in Psychiatry. 9: 194. doi:10.3389/fpsyt.2018.00194. ISSN 1664-0640. PMC 5962718 $2. PMID 29867613.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  11. ^ Bershtling, O.; Somer, E. (27 August 2018). "The Micro-Politics of a New Mental Condition: Legitimization in Maladaptive Daydreamers' Discourse". The Qualitative Report. 23 (8): 1983–2002. doi:10.46743/2160-3715/2018.3466. 
  12. ^ "Dissociative Disorders Links". www.gracepointwellness.org. Erişim tarihi: 11 September 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Uyumsuz_hayal_kurma&oldid=28142152" sayfasından alınmıştır