Zsófia Torma: Revizyonlar arasındaki fark
Carotisque (mesaj | katkılar) "{{Kişi bilgi kutusu | isim = Zsófia Torma | resim = Torma Zsófia.jpg | başlık = Torma'nın gazetede resmi | othername = | birth_name = | doğum_tarihi = {{Birth date|1832|09|26|df=y}} | doğum_yeri = Csicsókeresztúr, Avusturya-Macaristan | ölüm_tarihi = {{Death date and age|1899|11|14|1832|09|26|df=yes}} | ölüm_yeri..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
(Fark yok)
|
Sayfanın 07.54, 12 Mayıs 2022 tarihindeki hâli
Zsófia Torma | |
---|---|
Doğum | 26 Eylül 1832 Csicsókeresztúr, Avusturya-Macaristan |
Ölüm | 14 Kasım 1899 (67 yaşında) Szászváros (günümüzde Orăştie), Macaristan |
Milliyet | Macar |
Meslek | Arkeoloji, Antropoloji and Paleontoloji. |
Zsófia Torma (d. 26 Eylül 1832 - ö. 14 Kasım 1899) Macar arkeolog, antropolog ve paleontolog.
Yaşamı ve çalışmaları
Torma, Avusturya-Macaristan'ın Beszterce-Naszód kentinin Csicsókeresztúr ilçesinde (bugün Romanya'da yer alan Bistrița-Năsăud şehrinin Cristeștii Ciceului ilçesinde) doğdu. Ailesi öldükten sonra kız kardeşiyle birlikte şimdi Romanya'da bulunan Szászváros'a taşındı. Burada Hunedoara İlçesinde bulduğu salyangoz çiftliklerini incelemeye başladı.[1]
Çoğunlukla kendi kendini yetiştirdi. 1875'te çevresi tarafından Macar arkeolojisinin babası olarak kabul edilen Flóris Rómer tarafından Mureş nehri kıyısındaki antik Tordos yerleşiminde yapılan kazılarda kendi kazılarına başlaması için teşvik edildi. Hunyad İlçesindeki bir kazı sırasında bulduğu kil nesneler üzerindeki semboller ve yazılar arkeolojik bir sansasyon yarattı. Ayrıca, bazıları Vinca sembolleriyle kaplı, 6.000 ila 7.000 yıllık Tordos kültürüne ait eserler buldu.[2][3] Gizella'ya göre;
Zsófia Torma, Tordos'un Neolitik kültürünü keşfeden ilk kişiydi. Tordos'un işaretleri ile Asur-Babil okuryazarlığı arasındaki bağlantıya, Sümer edebiyatının Güneydoğu Avrupa'ya nüfuz etmesine dikkat çekti. Vinca-Tordos kültürü ancak 1908'de keşfedilmesine rağmen o, dikkatlice toplanmış, son derece değerli buluntuların ve üzerlerinde yapılan tezlerin keşfinden otuz yıldan fazla bir süre önce Tordos'ta yirmi yıl çalıştı.[1]
Torma'nın kendi kendine finanse ettiği kazılardan kaynaklanan ciddi mali sorunları vardı. Ayrıca kendi ülkesindeki arkeoloji alanında bir kadın ve amatör olarak kendisiyle alay eden ve görmezden gelen arkeologlarla, çığır açan fikir ve çabalarıyla mücadele etti. Bununla birlikte bulguları ve yazıları, onunla uzun yazışmalar yapan yabancı araştırmacılar arasında kabul gördü.[1]
En tanınmış eseri olan Ethnographische Analogien, 1894'te Almanya'nın Jena kentinde yayınlandı.
Torma, Kolozsvár Ulusal Transilvanya Tarihi Müzesi'nin (bugünkü Cluj-Napoca) kuruluşunda önemli bir rol oynadı. Vasiyetinde 10.387 arkeolojik eser koleksiyonunu Transilvanya Ulusal Müzesi'nin Madalya ve Eski Eserler Müzesi'ne bıraktı.[1]
24 Mayıs 1899'da, ölümünden sadece birkaç ay önce, Kolozsvári m. Ferencz József Tudomány'de (bugün Babeș -Bolyai Üniversitesi) fahri doktor ünvanı verilen ilk kadın oldu.[1]
Torma, 14 Kasım 1899'da Szászváros'ta (bugünkü Orăştie) öldü.[1]
Ayrıca bakınız
Notlar
- Lozny, Ludomir R., (Ed.) (2011). Comparative Archaeologies A Sociological View of the Science of the Past (1., neue Ausg. bas.). New York, NY: Springer New York. ss. 285, 305. ISBN 9781441982254.
- "Zsófia Torma". Pagina Municipiului Orăștie (Rumence). Secui Adrian-Iulian. Erişim tarihi: 24 May 2014.
- The life work of Zsófia Torma in the Transylvanian Values Collection
Dış bağlantılar
- Coltofean, Laura. 2017. Zsófia Torma: On dokuzuncu yüzyıl Transilvanya'da tarih öncesi arkeolojinin öncüsü. İçinde: Cs. Szabó, V. Rusu-Bolindeț, GT Rustoiu, M. Gligor (ed. ): Adalbert Cserni ve Çağdaşları. Alba Iulia ve Ötesinin Öncüleri. Mega Yayınevi, Kaloşvar, 2017: 327-354.
- Coltofean, Laura. 2015. 19. Yüzyıl Arkeolojisinde Nesne Fotoğrafçılığı. Zsófia Torma'nın Arkeoloji Koleksiyonunun Fotoğrafları. Brukenthal. Acta müzesi X.1: 35-48.
- Coltofean, Laura. 2015. Congrès International dꞌanthropologie et dꞌarchéologie préhistoriques în dezvoltarea arheologiei preistorice în Transilvania secolului al XIX-lea'nın Önemi / 19th Century Transilvania'da CIAAP 1876'nın Önemi. İçinde: ArheoVest, Nr. III / No. III: In Memoriam Florin Medeleț (1943-2005), Interdisciplinaritate în Arheologie [ Interdisciplinarity in Archaeology ], Timişoara, 28 noiembrie 2015 / 28 Kasım 2015, Cilt. 2: Metode Interdisciplinare ve Istorie [ Disiplinlerarası Yöntemler ve Tarih ] : 1035-1055. ISBN'si 978-963-315-264-5
- Coltofean, Laura. 2014. Zsófia Torma'nın Açılışı. Bir Kadının, Bir Arkeologun ve Bir Vizyonerin Günlüğü. İçinde: Marler, Joan (ed. ), Tărtăria Kazılarının Elli Yılı. Gheorghe Lazarovici'nin 73. Doğum Günü Münasebetiyle Onuruna Festschrift . Sivastopol: 258-273.
- Coltofean, Laura. 2012. Tutku Ölümden Güçlüyse… Zsófia Torma'nın Düşünceleri. Brukenthalia. Rumen Kültür Tarihi İncelemesi 2: 67-77.
Kaynakça
- ^ a b c d e f "She is the first archaeologist in the world to be of Hungarian descent". 2016. 18 April 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-04-27.
- ^ "The Dispilio Tablet- Revising the Origins and Development of Writing". Nicholas C. Rossis (İngilizce). 2020-11-10. Erişim tarihi: 2022-04-28.
- ^ Coltofean, Laura (2014-01-01). "Coltofean, L. 2014. Unveiling Zsófia Torma. The Diary of a Woman, an Archaeologist and a Visionary". Marler, Joan (ed.), Fifty Years of Tărtăria Excavations. Festschrift in Honor of Gheorghe Lazarovici on the occasion of his 73rd Birthday, 2014.