Silisyum: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
HaythamKenwai (mesaj | katkılar)
Devriyeler
35.686 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
Makina86 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
8.286 değişiklik
Çeviri yapıldı
21. satır: 21. satır:
| Öztutuşma = }}
| Öztutuşma = }}
}}
}}
'''Silisyum''' olarak da bilinen SiO<sub>2</sub>,[[kimyasal formül]]<nowiki/>lü '''Silikon dioksit''', doğada yaygın [[kuvars]] olarak ve ayrıca çeşitli canlı organizmalarda bulunur.<ref>{{cite book|title=The Chemistry of Silica|vauthors=Iler RK|publisher=Wiley|year=1979|isbn=9780471024040|location=New York}}</ref><ref name="Fern">{{cite journal|vauthors=Fernández LD, Lara E, Mitchell EA|year=2015|title=Checklist, diversity and distribution of testate amoebae in Chile|url=http://doc.rero.ch/record/257075/files/Fernandez_L._D.-Checklist_diversity_distribution_of_testate_amoebae-20150922.pdf|journal=European Journal of Protistology|volume=51|issue=5|pages=409–24|doi=10.1016/j.ejop.2015.07.001|pmid=26340665}}</ref> Dünyanın birçok yerinde silika, [[kum]]<nowiki/>un ana bileşenidir. Silika, çeşitli minerallerin bir bileşimi ve sentetik bir ürün olarak var olan, en karmaşık ve en bol bulunan malzeme ailelerinden biridir. Kayda değer örnekler arasında [[kaynaşmış kuvars]], [[dumanlı silika]], [[silika jel]] ve [[aerojel]]'ler vardır. Yapı malzemelerinde, mikro elektronikte ([[İzolatör (elektrik)|elektriksel yalıtkan]] olarak), gıda ve ilaç endüstrilerinde bileşen olarak kullanılır.
⚫
'''Silisyum''', yeryüzünde en çok bulunan elementlerden biridir. [[Yarı iletken]] özelliğe sahip oluşu ve doğada, ormanda, doğal yaşamda çok bulunması, [[transistör]], [[diyot]] ve [[hafıza]]larda kullanılabilmesinin pratik hızlı oluşu, [[entegre devre]]lerin ve [[bilgisayar]]ların silisyum teknolojisi üzerine inşa edilmesini sağlamıştır. "[[Silikon Vadisi]]" ismi, silisyumun (ingilizcede silicon) bilgisayar teknolojilerindeki bu yaygın kullanımından gelmektedir.


⚫
[[Yarı iletken]] özelliği ve doğada çok bulunması, [[transistör]], [[diyot]] ve [[hafıza]]larda kullanılabilmesinin pratik hızlı oluşu, [[entegre devre]]lerin ve [[bilgisayar]]ların silisyum teknolojisi üzerine yapılmasını sağlamıştır.
⚫
Atom numarası (proton sayısı) 14'tür. "Si" simgesi ile gösterilmektedir. Oda sıcaklığında katı haldedir.
"[[Silikon Vadisi]]" ismi, silisyumun (ingilizcede silicon) bilgisayar teknolojilerindeki bu yaygın kullanımından gelmektedir.

==Yapı==
[[Dosya:SiO2repeat.png|küçükresim|sol|upright=0.7|Yapısal motif α-kuvarsta bulunur, ancak hemen hemen tüm silikon dioksit formlarında bulunur]]
[[Dosya:Si-OCage.svg|küçükresim|sol|Düşük basınçlı silikon dioksit için tipik alt birim]]
[[Dosya:Quartzrn.PNG|küçükresim|sol|Bazı SiO<sub>2</sub> formları için kırılma indisi ve yoğunluk arasındaki ilişki<ref name=mel/>]]
[[silikat]]ların çoğunda, silikon atomu, merkezi bir Si atomunu ([http://www.mindat.org/min-3337.html see 3-D Unit Cell]) çevreleyen dört oksijen atomu ile [[tetrahedral koordinasyon geometrisi|tetrahedral koordinasyon]] gösterir. Böylece, Si0<sub>2</sub>, her bir silikon atomunun dört yüzlü bir şekilde 4 oksijen atomuna kovalent olarak bağlandığı 3 boyutlu ağ katıları oluşturur. Buna karşılık CO<sub>2</sub> doğrusal bir moleküldür. Karbon ve silikon dioksitlerinin bariz farklı yapıları, [[Çift bağ kuralı]]'nın bir tezahürüdür.

SiO<sub>2</sub> birkaç [[Polimorfizm (malzeme bilimi)|farklı kristal formlar]]'ına sahiptir ancak Si ve O çevresinde hemen hemen her zaman aynı yerel yapıya sahiptirler. α-kuvarsta Si-O bağ uzunluğu 161 pm, α-tridimitte ise 154-171 pm aralığındadır. Si-O-Si açısı ayrıca α-tridimitte 140° gibi düşük bir değer ile β-tridimitte 180°'ye kadar değişir. α-kuvarsta Si-O-Si açısı 144°'dir.<ref name="Wiberg&Holleman"/>

; polimorfizm
[[Alfa kuvars]], oda sıcaklığında katı SiO<sub>2</sub>'in kararlı formudur. Yüksek sıcaklık mineralleri [[kristobalit]] ve [[tridimit]] kuvarstan hem daha düşük yoğunluklara hem de kırılma indislerine sahiptir. α-kuvarstan [[beta-kuvars]]'a dönüşüm 573&nbsp;°C'de aniden gerçekleşir. Dönüşüme hacimde önemli bir değişiklik eşlik ettiğinden, bu sıcaklık sınırından geçen seramik veya kayaların kolayca kırılmasına neden olabilir.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=cUwwoR-RuJ0C&pg=PA93|title=Ceramic Technology for Potters and Sculptors|vauthors=Cuff YH|publisher=University of Pennsylvania|year=1996|isbn=9780812213775|location=Philadelphia|pages=93–95}}</ref> Yüksek basınçlı mineraller, [[seifertite]], [[stishovite]] ve [[[seifertite]] ve [[coesite]], yine de kuvarstan daha yüksek yoğunluklara ve kırılma indekslerine sahiptir.<ref>{{cite book|title=Silica Stories|vauthors=De La Rocha C, Conley DJ|publisher=Springer|year=2017|isbn=9783319540542|location=Cham|pages=50–55|chapter=Mystical Crystals of Silica|doi=10.1007/978-3-319-54054-2_4}}</ref> Stishovite, silikonun 6 koordinat olduğu [[rutil]] benzeri bir yapıya sahiptir. Stishovite yoğunluğu 4.287&nbsp;g/cm<sup>3</sup>'tur; bu, 2.648&nbsp;g/cm<sup>3</sup> yoğunluğa sahip düşük basınçlı formların en yoğunu olan α-kuvars ile karşılaştırılır.<ref name = "Greenwood"/>
Yoğunluktaki fark, stishovitteki en kısa altı Si-O bağ uzunluğu (176 pm'lik dört Si-O bağ uzunluğu ve 181 pm'lik diğer ikisi) α-kuvars içindeki Si-O bağ uzunluğundan (161 pm) daha büyük olduğu için koordinasyondaki artışa atfedilebilir.<ref>{{cite book|title=Structural Inorganic Chemistry|vauthors=Wells AF|publisher=Oxford Science Publications|year=1984|isbn=9780198553700}}</ref>
Koordinasyondaki değişiklik Si-O bağının iyonikliğini arttırır.<ref>{{cite journal|display-authors=3|vauthors=Kirfel A, Krane HG, Blaha P, Schwarz K, Lippmann T|year=2001|title=Electron-density distribution in stishovite, SiO<sub>2</sub>: a new high-energy synchrotron-radiation study|journal=[[Acta Crystallographica#Acta Crystallographica Section A: Foundations and Advances|Acta Crystallogr. A]]|volume=57|issue=6|pages=663–77|doi=10.1107/S0108767301010698|pmid=11679696|doi-access=free}}</ref> Daha da önemlisi, bu standart parametrelerden herhangi bir sapma, [[amorf katı|amorf]], camsı veya camsı katıya bir yaklaşımı temsil eden mikroyapısal farklılıklar veya varyasyonlar oluşturur.

[[Faujasite]] silika, başka bir polimorf, düşük sodyumlu, ultra kararlı Y [[zeolit]]'in [[wikt:dealüminasyon|dealüminasyon]] kombine asit ve ısıl işlemle elde edilmesiyle elde edilir. Elde edilen ürün %99'un üzerinde silika içerir ve yüksek [[kristallik]] ve [[özgül yüzey alanı]] (800 m<sup>2</sup>/g'nin üzerinde) içerir. Faujasit-silika çok yüksek termal ve asit stabilitesine sahiptir. Örneğin, konsantre [[hidroklorik asit]] içinde kaynatıldıktan sonra bile yüksek derecede uzun menzilli moleküler düzeni veya [[kristallik|kristalliği]] korur.<ref name="fau">{{cite journal|vauthors=Scherzer J|year=1978|title=Dealuminated faujasite-type structures with SiO<sub>2</sub>/Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> ratios over 100|journal=[[Journal of Catalysis|J. Catal.]]|volume=54|issue=2|page=285|doi=10.1016/0021-9517(78)90051-9}}</ref>

;Erimiş SiO<sub>2</sub>
[[Erimiş silisyum]], sıvı [[su (özellikler)|su]] içinde gözlemlenenlere benzer birkaç özel fiziksel özellik sergiler: negatif sıcaklık genleşmesi, ~5000&nbsp;°C sıcaklıklarda maksimum yoğunluk ve minimum ısı kapasitesi.<ref>{{cite journal|vauthors=Shell SM, Debenedetti PG, Panagiotopoulos AZ|year=2002|title=Molecular structural order and anomalies in liquid silica|url=http://www.engr.ucsb.edu/~shell/papers/2002_PRE_silica.pdf|journal=[[Physical Review E|Phys. Rev. E]]|volume=66|issue=1|pages=011202|arxiv=cond-mat/0203383|bibcode=2002PhRvE..66a1202S|doi=10.1103/PhysRevE.66.011202|pmid=12241346|s2cid=6109212|access-date=2009-07-07|archive-date=2016-06-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160604062440/http://www.engr.ucsb.edu/~shell/papers/2002_PRE_silica.pdf|url-status=dead}}</ref> Yoğunluğu 1950&nbsp;°C'de 2.08&nbsp;g/cm<sup>3</sup>'ten 2200&nbsp;°C'de 2.03&nbsp;g/cm<sup>3</sup>'e iner.<ref>{{cite journal|vauthors=Aksay IA, Pask JA, Davis RF|year=1979|title=Densities of SiO<sub>2</sub>-Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> Melts|url=http://www.princeton.edu/~cml/assets/pdf/7962aksay.pdf|journal=[[Journal of the American Ceramic Society|J. Am. Ceram. Soc.]]|volume=62|issue=7–8|pages=332–336|doi=10.1111/j.1151-2916.1979.tb19071.x}}</ref>

;Moleküler SiO<sub>2</sub>
Moleküler SiO<sub>2</sub>, {{CO2}} gibi doğrusal bir yapıya sahiptir. [[Silikon monoksit]] (SiO) ile oksijenin [[argon]] matrisinde birleştirilmesiyle üretilmiştir.
Dimerik silikon dioksit, (SiO<sub>2</sub>)<sub>2</sub>, O<sub>2</sub>'nin matristen izole edilmiş dimerik silikon monoksit (Si<sub>2</sub>O<sub>2</sub>) ile reaksiyona sokulmasıyla elde edilmiştir. Dimerik silikon dioksitte, Si-O-Si açısı 94° ve bağ uzunluğu 164.6 pm olan silikon atomları arasında köprü oluşturan iki oksijen atomu vardır ve terminal Si-O bağ uzunluğu 150.2 pm'dir. Si-O bağ uzunluğu 148.3&nbsp;pm'dir ve bu, α-kuvarstaki 161&nbsp;pm'lik uzunlukla karşılaştırılır. Bağ enerjisinin 621.7 kJ/mol olduğu tahmin edilmektedir.<ref name="Jutzi">{{cite book|title=Silicon chemistry: from the atom to extended systems|vauthors=Jutzi P, Schubert U|publisher=Wiley-VCH|year=2003|isbn=9783527306473}}</ref>

==Doğal oluşum==
===Jeoloji===
SiO<sub>2</sub> doğada en yaygın olarak yerkabuğunun kütlece %10'undan fazlasını oluşturan [[kuvars]] olarak bulunur.<ref name="Ull">{{Ullmann|title=Silica|vauthors=Flörke OW, Graetsch HA, Brunk F, Benda L, Paschen S, Bergna HE, Roberts WO, Welsh WA, Libanati C, Ettlinger M, Kerner D, Maier M, Meon W, Schmoll R, Gies H, Schiffmann D|year=2018|doi=10.1002/14356007.a23_583.pub3|display-authors=3}}</ref> Kuvars, silisin yeryüzündeki kararlı tek polimorfudur.
[[Darbeli]] ve [[stishovite]] yüksek basınç biçimlerinin yarı kararlı oluşumları [[darbe yapısı]|darbe yapı]]'larının çevresinde bulunmuştur ve [[ultra-yüksek basınçlı metamorfizma]] sırasında oluşan [[eklojit]]'lerle ilişkilendirilmiştir. [[Tridimit]] ve [[kristobalit]]'in yüksek sıcaklık formları silika açısından zengin [[volkanik kaya]]'lardan tanınır. Dünyanın birçok yerinde silisyum, [[kum]]'un ana bileşenidir.<ref>{{cite book|title=An Introduction to Forensic Geoscience|vauthors=Berslien E|publisher=Wiley & Sons|year=2012|isbn=9781405160544|pages=138}}</ref>



⚫
Atom numarası (proton sayısı) 14'tür. "Si" simgesi ile gösterilir. Oda sıcaklığında katı haldedir.


4A grubunda 3. periyotta bulunur. Nötr haldeki elektron dizilimi ilk katmanda 2, ikinci katmanda 8, üçüncü katmanda 4'tür (4 adet valans elektron). Kararlı yapıya sahip değildir (nötr halde). Yoğunluğu 2,33 g/cm<sup>3</sup>'dür.Diyamanyetik bir elementtir. Bağıl atom kütlesi (izotoplarının ortalama kütlesi) 28,0855'tir. Kararlı hale geçerken aldığı yükler nedeniyle ve ayrıca doğada çok bulunduğu için yakın gelecekte tıpkı karbon selektörleri olduğu gibi silisyum selektörleri de olacağı tahmin edilmektedir.
4A grubunda 3. periyotta bulunur. Nötr haldeki elektron dizilimi ilk katmanda 2, ikinci katmanda 8, üçüncü katmanda 4'tür (4 adet valans elektron). Kararlı yapıya sahip değildir (nötr halde). Yoğunluğu 2,33 g/cm<sup>3</sup>'dür.Diyamanyetik bir elementtir. Bağıl atom kütlesi (izotoplarının ortalama kütlesi) 28,0855'tir. Kararlı hale geçerken aldığı yükler nedeniyle ve ayrıca doğada çok bulunduğu için yakın gelecekte tıpkı karbon selektörleri olduğu gibi silisyum selektörleri de olacağı tahmin edilmektedir.

Sayfanın 07.52, 25 Ekim 2021 tarihindeki hâli

Silisyum
Adlandırmalar
IUPAC adı
silicon, Si, 14
Özellikler
Molekül formülü Si
Molekül kütlesi 28.08553
Görünüm Katı
Yoğunluk 2.3290 g·cm−3
Erime noktası 1687 K, 1414 °C, 2577 °F
Kaynama noktası 3538 K, 3265 °C, 5909 °F
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Silisyum olarak da bilinen SiO2,kimyasal formüllü Silikon dioksit, doğada yaygın kuvars olarak ve ayrıca çeşitli canlı organizmalarda bulunur.[1][2] Dünyanın birçok yerinde silika, kumun ana bileşenidir. Silika, çeşitli minerallerin bir bileşimi ve sentetik bir ürün olarak var olan, en karmaşık ve en bol bulunan malzeme ailelerinden biridir. Kayda değer örnekler arasında kaynaşmış kuvars, dumanlı silika, silika jel ve aerojel'ler vardır. Yapı malzemelerinde, mikro elektronikte (elektriksel yalıtkan olarak), gıda ve ilaç endüstrilerinde bileşen olarak kullanılır.

Yarı iletken özelliği ve doğada çok bulunması, transistör, diyot ve hafızalarda kullanılabilmesinin pratik hızlı oluşu, entegre devrelerin ve bilgisayarların silisyum teknolojisi üzerine yapılmasını sağlamıştır. "Silikon Vadisi" ismi, silisyumun (ingilizcede silicon) bilgisayar teknolojilerindeki bu yaygın kullanımından gelmektedir.

Yapı

Yapısal motif α-kuvarsta bulunur, ancak hemen hemen tüm silikon dioksit formlarında bulunur
Düşük basınçlı silikon dioksit için tipik alt birim
Bazı SiO2 formları için kırılma indisi ve yoğunluk arasındaki ilişki[3]

silikatların çoğunda, silikon atomu, merkezi bir Si atomunu (see 3-D Unit Cell) çevreleyen dört oksijen atomu ile tetrahedral koordinasyon gösterir. Böylece, Si02, her bir silikon atomunun dört yüzlü bir şekilde 4 oksijen atomuna kovalent olarak bağlandığı 3 boyutlu ağ katıları oluşturur. Buna karşılık CO2 doğrusal bir moleküldür. Karbon ve silikon dioksitlerinin bariz farklı yapıları, Çift bağ kuralı'nın bir tezahürüdür.

SiO2 birkaç farklı kristal formlar'ına sahiptir ancak Si ve O çevresinde hemen hemen her zaman aynı yerel yapıya sahiptirler. α-kuvarsta Si-O bağ uzunluğu 161 pm, α-tridimitte ise 154-171 pm aralığındadır. Si-O-Si açısı ayrıca α-tridimitte 140° gibi düşük bir değer ile β-tridimitte 180°'ye kadar değişir. α-kuvarsta Si-O-Si açısı 144°'dir.[4]

polimorfizm

Alfa kuvars, oda sıcaklığında katı SiO2'in kararlı formudur. Yüksek sıcaklık mineralleri kristobalit ve tridimit kuvarstan hem daha düşük yoğunluklara hem de kırılma indislerine sahiptir. α-kuvarstan beta-kuvars'a dönüşüm 573 °C'de aniden gerçekleşir. Dönüşüme hacimde önemli bir değişiklik eşlik ettiğinden, bu sıcaklık sınırından geçen seramik veya kayaların kolayca kırılmasına neden olabilir.[5] Yüksek basınçlı mineraller, seifertite, stishovite ve [[[seifertite]] ve coesite, yine de kuvarstan daha yüksek yoğunluklara ve kırılma indekslerine sahiptir.[6] Stishovite, silikonun 6 koordinat olduğu rutil benzeri bir yapıya sahiptir. Stishovite yoğunluğu 4.287 g/cm3'tur; bu, 2.648 g/cm3 yoğunluğa sahip düşük basınçlı formların en yoğunu olan α-kuvars ile karşılaştırılır.[7] Yoğunluktaki fark, stishovitteki en kısa altı Si-O bağ uzunluğu (176 pm'lik dört Si-O bağ uzunluğu ve 181 pm'lik diğer ikisi) α-kuvars içindeki Si-O bağ uzunluğundan (161 pm) daha büyük olduğu için koordinasyondaki artışa atfedilebilir.[8] Koordinasyondaki değişiklik Si-O bağının iyonikliğini arttırır.[9] Daha da önemlisi, bu standart parametrelerden herhangi bir sapma, amorf, camsı veya camsı katıya bir yaklaşımı temsil eden mikroyapısal farklılıklar veya varyasyonlar oluşturur.

Faujasite silika, başka bir polimorf, düşük sodyumlu, ultra kararlı Y zeolit'in dealüminasyon kombine asit ve ısıl işlemle elde edilmesiyle elde edilir. Elde edilen ürün %99'un üzerinde silika içerir ve yüksek kristallik ve özgül yüzey alanı (800 m2/g'nin üzerinde) içerir. Faujasit-silika çok yüksek termal ve asit stabilitesine sahiptir. Örneğin, konsantre hidroklorik asit içinde kaynatıldıktan sonra bile yüksek derecede uzun menzilli moleküler düzeni veya kristalliği korur.[10]

Erimiş SiO2

Erimiş silisyum, sıvı su içinde gözlemlenenlere benzer birkaç özel fiziksel özellik sergiler: negatif sıcaklık genleşmesi, ~5000 °C sıcaklıklarda maksimum yoğunluk ve minimum ısı kapasitesi.[11] Yoğunluğu 1950 °C'de 2.08 g/cm3'ten 2200 °C'de 2.03 g/cm3'e iner.[12]

Moleküler SiO2

Moleküler SiO2, CO2 gibi doğrusal bir yapıya sahiptir. Silikon monoksit (SiO) ile oksijenin argon matrisinde birleştirilmesiyle üretilmiştir. Dimerik silikon dioksit, (SiO2)2, O2'nin matristen izole edilmiş dimerik silikon monoksit (Si2O2) ile reaksiyona sokulmasıyla elde edilmiştir. Dimerik silikon dioksitte, Si-O-Si açısı 94° ve bağ uzunluğu 164.6 pm olan silikon atomları arasında köprü oluşturan iki oksijen atomu vardır ve terminal Si-O bağ uzunluğu 150.2 pm'dir. Si-O bağ uzunluğu 148.3 pm'dir ve bu, α-kuvarstaki 161 pm'lik uzunlukla karşılaştırılır. Bağ enerjisinin 621.7 kJ/mol olduğu tahmin edilmektedir.[13]

Doğal oluşum

Jeoloji

SiO2 doğada en yaygın olarak yerkabuğunun kütlece %10'undan fazlasını oluşturan kuvars olarak bulunur.[14] Kuvars, silisin yeryüzündeki kararlı tek polimorfudur. Darbeli ve stishovite yüksek basınç biçimlerinin yarı kararlı oluşumları [[darbe yapısı]|darbe yapı]]'larının çevresinde bulunmuştur ve ultra-yüksek basınçlı metamorfizma sırasında oluşan eklojit'lerle ilişkilendirilmiştir. Tridimit ve kristobalit'in yüksek sıcaklık formları silika açısından zengin volkanik kaya'lardan tanınır. Dünyanın birçok yerinde silisyum, kum'un ana bileşenidir.[15]


Atom numarası (proton sayısı) 14'tür. "Si" simgesi ile gösterilir. Oda sıcaklığında katı haldedir.

4A grubunda 3. periyotta bulunur. Nötr haldeki elektron dizilimi ilk katmanda 2, ikinci katmanda 8, üçüncü katmanda 4'tür (4 adet valans elektron). Kararlı yapıya sahip değildir (nötr halde). Yoğunluğu 2,33 g/cm3'dür.Diyamanyetik bir elementtir. Bağıl atom kütlesi (izotoplarının ortalama kütlesi) 28,0855'tir. Kararlı hale geçerken aldığı yükler nedeniyle ve ayrıca doğada çok bulunduğu için yakın gelecekte tıpkı karbon selektörleri olduğu gibi silisyum selektörleri de olacağı tahmin edilmektedir.

Camın ana maddesi kum olarak bilinir. Bunun sebebi camın asıl hammaddesi olan silisyumun kumda özellikle de deniz kumunda çok bulunmasıdır.

Silisyumun ilk keşfi 1824 yılında İsveçli kimyager Jöns Jakob Berzelius tarafından gerçekleştirilmiştir.Bundan önce de kullanılıyordu ancak bu elementin ne olduğu bilinmiyordu.

Silisyum doğada siliksat asidi (mSiO2.nH2O) ve tuzları halinde bulunur. Yerkabuğunun yaklaşık %25.7 si bu elementten oluşur. Oksijenden sonra bileşikleri halinde en fazla bulunan elementtir. Silisyum dioksit (SiO2) doğada kum ve kuartz şeklinde bulunur.

Silisyumun iki tane allotropu vardır. Bunlardan birincisi saf kristal silisyumdur. Saydam olmayan koyu gri renkli, parlak sert ve kırılgan olup örgü yapısı elmasa benzer. Diğeri ise amorf silisyumdur. Koyu kahve renkli olup tane büyüklüğü nedeni ile kristal silisyumdan ayırt edilebilir. Kolay reaksiyon verir.

Saf olarak silisyum eldesi, silisyum dioksitin (SiO2) kok kömürü (grafit) ile elektrikli fırında indirgenmesi sonucunda gerçekleşir. Gerekenden daha fazla karbon kullanılırsa silisyum karbür (SiC) oluşur.

SiO2 + 2C → Si + 2CO

Silisyum klorür (SiCl4) önce fraksiyonlu destilasyon yöntemi ile saflaştırılır. Daha sonra hidrojen ile indirgenir. Bu şekilde çok saf silisyum elde edilir.

Silisyum yarı iletken bir elementtir.

SiCl4 + 2H2 → Si + 4HCl

Kaynakça

  1. ^ Iler RK (1979). The Chemistry of Silica. New York: Wiley. ISBN 9780471024040. 
  2. ^ Fernández LD, Lara E, Mitchell EA (2015). "Checklist, diversity and distribution of testate amoebae in Chile" (PDF). European Journal of Protistology. 51 (5): 409–24. doi:10.1016/j.ejop.2015.07.001. PMID 26340665. 
  3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; mel isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Wiberg&Holleman isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ Cuff YH (1996). Ceramic Technology for Potters and Sculptors. Philadelphia: University of Pennsylvania. ss. 93–95. ISBN 9780812213775. 
  6. ^ De La Rocha C, Conley DJ (2017). "Mystical Crystals of Silica". Silica Stories. Cham: Springer. ss. 50–55. doi:10.1007/978-3-319-54054-2_4. ISBN 9783319540542. 
  7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Greenwood isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ Wells AF (1984). Structural Inorganic Chemistry. Oxford Science Publications. ISBN 9780198553700. 
  9. ^ Kirfel A, Krane HG, Blaha P, ve diğerleri. (2001). "Electron-density distribution in stishovite, SiO2: a new high-energy synchrotron-radiation study". Acta Crystallogr. A. 57 (6): 663–77. doi:10.1107/S0108767301010698. PMID 11679696.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  10. ^ Scherzer J (1978). "Dealuminated faujasite-type structures with SiO2/Al2O3 ratios over 100". J. Catal. 54 (2): 285. doi:10.1016/0021-9517(78)90051-9. 
  11. ^ Shell SM, Debenedetti PG, Panagiotopoulos AZ (2002). "Molecular structural order and anomalies in liquid silica" (PDF). Phys. Rev. E. 66 (1): 011202. arXiv:cond-mat/0203383 $2. Bibcode:2002PhRvE..66a1202S. doi:10.1103/PhysRevE.66.011202. PMID 12241346. 2016-06-04 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2009-07-07. 
  12. ^ Aksay IA, Pask JA, Davis RF (1979). "Densities of SiO2-Al2O3 Melts" (PDF). J. Am. Ceram. Soc. 62 (7–8): 332–336. doi:10.1111/j.1151-2916.1979.tb19071.x. 
  13. ^ Jutzi P, Schubert U (2003). Silicon chemistry: from the atom to extended systems. Wiley-VCH. ISBN 9783527306473. 
  14. ^ Flörke OW, Graetsch HA, Brunk F, Benda L, Paschen S, Bergna HE, Roberts WO, Welsh WA, Libanati C, Ettlinger M, Kerner D, Maier M, Meon W, Schmoll R, Gies H, Schiffmann D. Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a23_583.pub3. 
  15. ^ Berslien E (2012). An Introduction to Forensic Geoscience. Wiley & Sons. s. 138. ISBN 9781405160544. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Silisyum&oldid=26395687" sayfasından alınmıştır