Tasarım düşüncesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
Poetofmoscow (mesaj | katkılar)
81 değişiklik
İngilizce Design thinking maddesinin bir bölümü çevrilmiştir.
1. satır: 1. satır:
{{Çeviri yeri|Design thinking|İngilizce|en}}
⚫
'''Tasarım düşüncesi''', tasarım kavramlarının geliştirildiği [[Bilişsellik|bilişsel]], stratejik ve pratik süreçleri ifade eder. Tasarım düşüncesinin temel kavramları ve yönlerinin birçoğu, hem laboratuvarda hem de doğal bağlamlarda farklı tasarım alanlarında, tasarım bilişinin ve tasarım faaliyetinin çalışmaları ile tanımlanmıştır.<ref>Visser, W. 2006, The cognitive artifacts of designing, Lawrence Erlbaum Associates.</ref><ref>Cross, Nigel. Design Cognition: Results from Protocol and other Empirical Studies of Design Activity, in C. Eastman, M. McCracken and W. Newstatter (eds.) ''Design Knowing and Learning: Cognition in Design Education'', Elsevier, Oxford, 2001, pp. 79-103. {{ISBN|0 08 043868 7}}</ref>


⚫
{{Kaynakça|35em}}


⚫
'''Tasarım odaklı düşünme''', tasarım kavramlarının (yeni ürünler, binalar, makineler, vb.) geliştirildiği bilişsel, stratejik ve pratik süreçleri ifade eder. Tasarım odaklı düşünmenin temel kavramlarının ve yönlerinin birçoğu, hem deneylerle hem de doğal bağlamlarda farklı tasarım alanlarında, bilgi ve pratiğe dayalı araştırmalar ve çalışmalarla tanımlanmıştır.<ref>Visser, W. 2006, The cognitive artifacts of designing, Lawrence Erlbaum Associates.</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Design Cognition: Results from Protocol and other Empirical Studies of Design Activity, in C. Eastman, M. McCracken and W. Newstatter (eds.) Design Knowing and Learning: Cognition in Design Education,|erişimtarihi=|tarih=2001|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=pp. 79-103.|çalışma=Cross, Nigel. Elsevier, Oxford,|yayıncı=|isbn=0 08 043868 7}}</ref>
== Daha fazla okuma (yukarıda anılmayan kaynaklar) ==


Aynı zamanda tasarım odaklı düşünme, hem sosyal hem de iş bağlamında ürün ve hizmetlerin inovasyonu ile ilişkilendirilebilir.<ref>Tim Brown. Design Thinking. Harvard Business Review, Haziran 2008.</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Frame Innovation: Create new thinking by design.|erişimtarihi=|tarih=2012|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=|çalışma=Dorst, Kees, Cambridge.|yayıncı=MA: MIT Press.|isbn=978-0-262-32431-1}}</ref> Diğer yandan tasarım odaklı düşünme, ürün ve hizmetlerde tasarımın ön plana çıkmasını sağlayıp teknik açıdan zayıflamasını ve hatta teknik bilgi ve becerilerin rolünü önemsizleştirmesi sebebiyle sıkça eleştirilmektedir. <ref>{{Web kaynağı|url=http://interactions.acm.org/archive/view/may-june-2018/the-divisiveness-of-design-thinking|başlık="The divisiveness of design thinking."|erişimtarihi=|tarih=2018|çalışma=Kolko, J.|yayıncı=ACM Interactions,}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.chronicle.com/article/Design-Thinking-Is-a/243472|başlık=The Chronicle of Higher Education.|erişimtarihi=|tarih=2018-05-21|çalışma=|yayıncı=}}</ref>
* Brooks, Frederick. ''Tasarımın Tasarımı'' . Boston, MA: Addison-Wesley, Pearson Eğitim, 2010.
* Curedale, Robert. Tasarım Düşünme Süreci ve Yöntemleri 5. Baskı. 660 sayfa. Tasarım Topluluğu Koleji Yayınları, CA, 2019 {{ISBN|978-1940805450}}
* Kelly, Tom. ''İnovasyonun On Yüzü'' . Londra: Profil, 2006.
* Kumar, Vijay. ''101 Tasarım Yöntemleri: Kuruluşunuzda İnovasyonu Yönlendirmek için Yapısal Bir Yaklaşım'' . Hoboken, NJ: Wiley, 2012. {{ISBN|978-1-118-08346-8}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-1-118-08346-8|978-1-118-08346-8]]
* Lawson, Bryan. ''Akılda Tasarım'' . Oxford, İngiltere: Butterworth, 1994.
* Lewrick, Michael, Patrick Link, Larry Leifer. ''Tasarım Düşünme Başucu Kitabı'' . Hoboken, NJ: Wiley, 2018.
* Liedtka, Jeanne . ''Büyüme için Tasarım: Yöneticiler İçin Bir Tasarım Düşünme Araç Kiti'' . New York: Columbia Üniversitesi Yayınları, 2011. {{ISBN|0-231-15838-6}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-231-15838-6|0-231-15838-6]]
* Liedtka, Jeanne. ''Tasarım Düşüncesiyle Problem Çözme: İşe Yarayan On Öykü'' . New York: Columbia Üniversitesi Yayınları, 2013. {{ISBN|0-231-16356-8}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/0-231-16356-8|0-231-16356-8]]
* Lupton, Ellen . ''Grafik Tasarım Düşüncesi: Beyin Fırtınasının Ötesinde'' . New York: Princeton Architectural Press, 2011. {{ISBN|978-1-56898-760-6}} [[International Standard Book Number|ISBN]] &nbsp; [[Special:BookSources/978-1-56898-760-6|978-1-56898-760-6]] .
* Martin, Roger L. ''İş Tasarımı: Tasarım Düşüncesi Neden Bir Sonraki Rekabet Avantajıdır'' ? Cambridge, MA: Harvard Business Press, 2009.
* Mootee, Idris. ''Stratejik Yenilik İçin Tasarım Düşüncesi'' . Hoboken, NJ: Wiley, 2013.
* [[George Nelson (tasarımcı)|Nelson, George]] . ''Nasıl Görünür: İnsan Yapımı Ortamımızı Okuma Kılavuzu'' . San Francisco, CA: Erişim İçinde Tasarım, 2006.
* Schön, Donald. ''Yansıtıcı Uygulayıcıyı Eğitmek'' . San Francisco: Jossey-Bass, 1987.


== Tasarım süreci ==
[[Kategori:Problem çözme]]
Tasarım odaklı düşünme, [[bağlam analizi]], [[problem tespiti]], [[çerçeveleme]](bir araya getirme), [[fikir yürütme]] ve çözüm üretme, [[yaratıcı düşünme]], [[eskiz ve çizim]], [[modelleme]] ve [[prototip oluşturma]], [[test etme]] ve [[değerlendirme]] gibi süreçleri kapsar. Tasarım odaklı düşünmenin temel özellikleri aşağıdakileri içerir:
[[Kategori:Tasarım]]

* kötü olarak tanımlanmış veya 'muzip' sorunları çözmek
* fikirlerden yola çıkılarak çözüm odaklı stratejiler oluşturmak ve benimsemek
* üretken, yaratıcı ve ''[[Abdaktif düşünce|abdaktif]]'' (''en:abductive,'' gözlemlere dayalı olarak en basit ve en muhtemel sonucu bulmaya yarayan bir tür mantıksal varsayım, çıkarım) akıl yürütme yöntemini kullanmak
* sessiz ve sözsüz çalışmak, grafiksel/mekansal modelleme araçlarını (eskiz ve prototip oluşturma amacıyla) kullanarak ön hazırlık yapmak.

=== Çözüm odaklı düşünme ===
[[Bryan Lawson]], ''üç-boyutlu problem çözme teması'' üzerinde yaptığı deneyler ile sabit çalışmalarda, bilim adamlarının ''sorun odaklı'' stratejilerinden farklı olarak; mimarların ''çözüm odaklı'' bilişsel stratejiler kullandıklarını gözlemlemiştir. <ref>Lawson, Bryan. 1979. "Cognitive Strategies in Architectural Design". ''Ergonomics'', 22, 59–68</ref> Aynı zamanda [[Nigel Cross]], tasarımcıların, çözüm varsayımlarını, sorun hakkındaki anlayışlarını geliştirmenin bir yolu olarak kullanma eğiliminde olduğunu söylemektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.371.3450|başlık="Expertise in Design: an overview". Design Studies. 25 (5): 427–441.|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=Cross, Nigel (2004).|yayıncı=}}</ref>

== Yenileştirim (inovasyon) süreci ==
[[İnovasyon|Yenileştirim]] (inovasyon) sürecinin, beş aşamalı olarak açıklaması [[Hasso Plattner|Plattner]], Meinel ve Leifer tarafından şu şekilde açıklanmaktadır: ''problemi -yeniden- tanımlama, ihtiyaç duyma ve kıyaslama, fikir yürütme, inşa etme, test etme.''<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=LAbIwOwHz1MC&pg=PR14&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlık=Design thinking: understand, improve, apply. Understanding innovation.|erişimtarihi=|tarih=2011|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=|çalışma=Plattner, Hasso; Meinel, Christoph; Leifer, Larry J., Berlin; Heidelberg: Springer-Verlag. pp. xiv–xvi. doi:10.1007/978-3-642-13757-0. OCLC 898322632.|yayıncı=|isbn=978-3-642-13756-3}}</ref>

Ayrıca Plattner, Meinel, ve Leifer, "Aşamalar yeterince basit olsa da, her şekilde, [[Uyarlanabilir uzmanlık|''uyarlanabilir'' ''uzmanlığın'']]'';'' öğrenilebilir ve pratik olması için doğru kırılma (dönüm) noktalarının seçilmesinin ve sonraki adımın düşünsel, mantığa dayalı olarak tercih edilmesinin gerekliliğini vurgulamıştır.

== Tarihi ==
1950'lerde yaratıcılık tekniklerinin geliştirilmesi ve 1960'larda yeni tasarım yöntemlerinin ortaya çıkması sonucunda bu yöntemlerin getirdiği sorunların çözümüne yönelik olarak tasarım odaklı düşünme fikri ortaya çıkmıştır. Tasarım odaklı düşünme üzerine yazan ilk yazarlar arasında "[[Yaratıcı Mühendislik|''Yaratıcı Mühendislik'']]" (1959) kitabıyla [[John E. Arnold]] ve "[[Tasarımcılar için Sistematik Yöntem|''Tasarımcılar için Sistematik Yöntem'']]" (1965) kitabıyla [[L. Bruce Archer]] bulunmaktadır. <ref>{{Kitap kaynağı|url=https://stacks.stanford.edu/file/druid:jb100vs5745/Creative%20Engineering%20-%20John%20E.%20Arnold.pdf|başlık=Creative Engineering: Promoting Innovation by Thinking Differently. Edited With an Introduction and Biographical Essay by William J. Clancey (PDF). Stanford Digital Repository.|erişimtarihi=|tarih=|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=|çalışma=Arnold, J.E.(2016) [1959].|yayıncı=|isbn=}}</ref><ref>Archer, L. Bruce. ''Systematic Method for Designers.''Council of Industrial Design, H.M.S.O., 1965.</ref>

* 1980 ve 1990'larda [[Rolf Faste]] "Yaratıcı Bir Eylem Yöntemi Olarak Tasarım Odaklı Düşünme"<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.fastcompany.com/1338960/forget-design-thinking-and-try-hybrid-thinking|başlık=Patnaik, Dev, "Forget Design Thinking and Try Hybrid Thinking", "... design thinking is any process that applies the methods of industrial designers to problems beyond how a product should look. My mentor at Stanford, Rolf Faste, did more than anyone to define the term and express the unique role that designers could play in making pretty much everything."|erişimtarihi=|tarih=25 Ağustos 2009|çalışma=|yayıncı=Fast Company}}</ref> fikri sayesinde, McKim'in [[Stanford Üniversitesi]]'ndeki çalışmalarını genişletmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://fastefoundation.org/publications/integrating_creativity_into_the_ME_curriculum.pdf|başlık=Faste, Rolf, Bernard Roth and Douglass J. Wilde, "Integrating Creativity into the Mechanical Engineering Curriculum", Cary A. Fisher, Ed., ASME Resource Guide to Innovation in Engineering Design|erişimtarihi=|tarih=1993|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=American Society of Mechanical Engineers, New York|isbn=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=http://fastefoundation.org/publications/ambidextrous_thinking.pdf|başlık=Faste, Rolf, "Ambidextrous Thinking", Innovations in Mechanical Engineering Curricula for the 1990s,|erişimtarihi=|tarih=Kasım 1994|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=American Society of Mechanical Engineers|isbn=}}</ref>
* 1991 yılında tasarım odaklı düşünme fikri, IDEO tasarım danışmanlığını kuran Faste'in Stanford meslektaşı [[David M. Kelley]] tarafından iş amaçlarına uygun bir şekilde uyarlanarak kullanılmıştır.<ref>Brown, Tim. "The Making of a Design Thinker." ''Metropolis'' Oct. 2009: 60–62. p. 60: "David Kelley ... said that every time someone came to ask him about design, he found himself inserting the word thinking to explain what it is that designers do. The term design thinking stuck."</ref>
* 1992 tarihli [[Richard Buchanan]]'ın "[[Tasarım Odaklı Düşünmede Muzip Sorunlar|''Tasarım Odaklı Düşünmede Muzip Sorunlar'']]" makalesi, tasarım odaklı düşünmenin inatçı insani kaygılardan geldiğini ele alarak daha geniş bir görüş dile getirmiştir.<ref>Buchanan, Richard, "Wicked Problems in Design Thinking," ''Design Issues'', vol. 8, no. 2, 1992 Baharı</ref>

== Kaynakça ==
⚫
{{Kaynakça|30em}}

Sayfanın 21.54, 23 Mayıs 2020 tarihindeki hâli


Tasarım odaklı düşünme, tasarım kavramlarının (yeni ürünler, binalar, makineler, vb.) geliştirildiği bilişsel, stratejik ve pratik süreçleri ifade eder. Tasarım odaklı düşünmenin temel kavramlarının ve yönlerinin birçoğu, hem deneylerle hem de doğal bağlamlarda farklı tasarım alanlarında, bilgi ve pratiğe dayalı araştırmalar ve çalışmalarla tanımlanmıştır.[1][2]

Aynı zamanda tasarım odaklı düşünme, hem sosyal hem de iş bağlamında ürün ve hizmetlerin inovasyonu ile ilişkilendirilebilir.[3][4] Diğer yandan tasarım odaklı düşünme, ürün ve hizmetlerde tasarımın ön plana çıkmasını sağlayıp teknik açıdan zayıflamasını ve hatta teknik bilgi ve becerilerin rolünü önemsizleştirmesi sebebiyle sıkça eleştirilmektedir. [5][6]

Tasarım süreci

Tasarım odaklı düşünme, bağlam analizi, problem tespiti, çerçeveleme(bir araya getirme), fikir yürütme ve çözüm üretme, yaratıcı düşünme, eskiz ve çizim, modelleme ve prototip oluşturma, test etme ve değerlendirme gibi süreçleri kapsar. Tasarım odaklı düşünmenin temel özellikleri aşağıdakileri içerir:

  • kötü olarak tanımlanmış veya 'muzip' sorunları çözmek
  • fikirlerden yola çıkılarak çözüm odaklı stratejiler oluşturmak ve benimsemek
  • üretken, yaratıcı ve abdaktif (en:abductive, gözlemlere dayalı olarak en basit ve en muhtemel sonucu bulmaya yarayan bir tür mantıksal varsayım, çıkarım) akıl yürütme yöntemini kullanmak
  • sessiz ve sözsüz çalışmak, grafiksel/mekansal modelleme araçlarını (eskiz ve prototip oluşturma amacıyla) kullanarak ön hazırlık yapmak.

Çözüm odaklı düşünme

Bryan Lawson, üç-boyutlu problem çözme teması üzerinde yaptığı deneyler ile sabit çalışmalarda, bilim adamlarının sorun odaklı stratejilerinden farklı olarak; mimarların çözüm odaklı bilişsel stratejiler kullandıklarını gözlemlemiştir. [7] Aynı zamanda Nigel Cross, tasarımcıların, çözüm varsayımlarını, sorun hakkındaki anlayışlarını geliştirmenin bir yolu olarak kullanma eğiliminde olduğunu söylemektedir.[8]

Yenileştirim (inovasyon) süreci

Yenileştirim (inovasyon) sürecinin, beş aşamalı olarak açıklaması Plattner, Meinel ve Leifer tarafından şu şekilde açıklanmaktadır: problemi -yeniden- tanımlama, ihtiyaç duyma ve kıyaslama, fikir yürütme, inşa etme, test etme.[9]

Ayrıca Plattner, Meinel, ve Leifer, "Aşamalar yeterince basit olsa da, her şekilde, uyarlanabilir uzmanlığın; öğrenilebilir ve pratik olması için doğru kırılma (dönüm) noktalarının seçilmesinin ve sonraki adımın düşünsel, mantığa dayalı olarak tercih edilmesinin gerekliliğini vurgulamıştır.

Tarihi

1950'lerde yaratıcılık tekniklerinin geliştirilmesi ve 1960'larda yeni tasarım yöntemlerinin ortaya çıkması sonucunda bu yöntemlerin getirdiği sorunların çözümüne yönelik olarak tasarım odaklı düşünme fikri ortaya çıkmıştır. Tasarım odaklı düşünme üzerine yazan ilk yazarlar arasında "Yaratıcı Mühendislik" (1959) kitabıyla John E. Arnold ve "Tasarımcılar için Sistematik Yöntem" (1965) kitabıyla L. Bruce Archer bulunmaktadır. [10][11]

  • 1980 ve 1990'larda Rolf Faste "Yaratıcı Bir Eylem Yöntemi Olarak Tasarım Odaklı Düşünme"[12] fikri sayesinde, McKim'in Stanford Üniversitesi'ndeki çalışmalarını genişletmiştir.[13][14]
  • 1991 yılında tasarım odaklı düşünme fikri, IDEO tasarım danışmanlığını kuran Faste'in Stanford meslektaşı David M. Kelley tarafından iş amaçlarına uygun bir şekilde uyarlanarak kullanılmıştır.[15]
  • 1992 tarihli Richard Buchanan'ın "Tasarım Odaklı Düşünmede Muzip Sorunlar" makalesi, tasarım odaklı düşünmenin inatçı insani kaygılardan geldiğini ele alarak daha geniş bir görüş dile getirmiştir.[16]

Kaynakça

  1. ^ Visser, W. 2006, The cognitive artifacts of designing, Lawrence Erlbaum Associates.
  2. ^ Design Cognition: Results from Protocol and other Empirical Studies of Design Activity, in C. Eastman, M. McCracken and W. Newstatter (eds.) Design Knowing and Learning: Cognition in Design Education,. Cross, Nigel. Elsevier, Oxford, (İngilizce). 2001. ss. pp. 79-103. ISBN 0 08 043868 7. 
  3. ^ Tim Brown. Design Thinking. Harvard Business Review, Haziran 2008.
  4. ^ Frame Innovation: Create new thinking by design. Dorst, Kees, Cambridge. (İngilizce). MA: MIT Press. 2012. ISBN 978-0-262-32431-1. 
  5. ^ ""The divisiveness of design thinking."". Kolko, J. ACM Interactions,. 2018. 
  6. ^ "The Chronicle of Higher Education". 2018-05-21. 
  7. ^ Lawson, Bryan. 1979. "Cognitive Strategies in Architectural Design". Ergonomics, 22, 59–68
  8. ^ ""Expertise in Design: an overview". Design Studies. 25 (5): 427–441". Cross, Nigel (2004). 
  9. ^ Design thinking: understand, improve, apply. Understanding innovation. Plattner, Hasso; Meinel, Christoph; Leifer, Larry J., Berlin; Heidelberg: Springer-Verlag. pp. xiv–xvi. doi:10.1007/978-3-642-13757-0. OCLC 898322632. (İngilizce). 2011. ISBN 978-3-642-13756-3. 
  10. ^ Creative Engineering: Promoting Innovation by Thinking Differently. Edited With an Introduction and Biographical Essay by William J. Clancey (PDF). Stanford Digital Repository (PDF). Arnold, J.E.(2016) [1959]. (İngilizce). 
  11. ^ Archer, L. Bruce. Systematic Method for Designers.Council of Industrial Design, H.M.S.O., 1965.
  12. ^ "Patnaik, Dev, "Forget Design Thinking and Try Hybrid Thinking", "... design thinking is any process that applies the methods of industrial designers to problems beyond how a product should look. My mentor at Stanford, Rolf Faste, did more than anyone to define the term and express the unique role that designers could play in making pretty much everything."". Fast Company. 25 Ağustos 2009. 
  13. ^ Faste, Rolf, Bernard Roth and Douglass J. Wilde, "Integrating Creativity into the Mechanical Engineering Curriculum", Cary A. Fisher, Ed., ASME Resource Guide to Innovation in Engineering Design (PDF) (İngilizce). American Society of Mechanical Engineers, New York. 1993. 
  14. ^ Faste, Rolf, "Ambidextrous Thinking", Innovations in Mechanical Engineering Curricula for the 1990s, (PDF) (İngilizce). American Society of Mechanical Engineers. Kasım 1994. 
  15. ^ Brown, Tim. "The Making of a Design Thinker." Metropolis Oct. 2009: 60–62. p. 60: "David Kelley ... said that every time someone came to ask him about design, he found himself inserting the word thinking to explain what it is that designers do. The term design thinking stuck."
  16. ^ Buchanan, Richard, "Wicked Problems in Design Thinking," Design Issues, vol. 8, no. 2, 1992 Baharı
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tasarım_düşüncesi&oldid=22506492" sayfasından alınmıştır