İçeriğe atla

Gıda güvencesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
ingilizce "Food security" maddesinden çeviri
(Fark yok)

Sayfanın 22.08, 18 Aralık 2019 tarihindeki hâli

Gıda güvenliği ile karıştırılmamalıdır.

Gıda güvencesi, gıdanın bulunabilmesinin ve bireylerin buna erişebilme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Uygun fiyat sadece bir faktördür. Gıda güvencesizliğinin binlerce yıl öncesinde bile bir endişe kaynağı olduğuna dair kanıtlar vardır. Antik Çin ve Antik Mısır'daki merkezi otoritelerin yiyecekleri kıtlık zamanlarında depolardan serbest bıraktığı biliniyor. 1974'te Dünya Gıda Konferansı'nda, “gıda güvencesi” terimi, arzı vurgulayarak tanımlandı. Gıda güvencesinin "gıda tüketiminin istikrarlı bir şekilde genişlemesini karşılayabilmek ve üretim ve fiyatlardaki dalgalanmaları dengeleyebilmek için dünya gıda kaynaklarından, her zaman, yeterli, besleyici, çeşitli, dengeli ve makul temel gıda maddelerinin bulunabilirliği olduğunu" söylediler.[1] Daha sonra yapılan tanımlara “talep ve erişim” konularını eklendi. 1996 Dünya Gıda Zirvesi'nin son raporu, gıda güvencesinin "tüm insanlar her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşam için diyet ihtiyaçlarını ve gıda tercihlerini karşılamak için yeterli, güvenli ve besleyici gıdalara fiziksel ve ekonomik erişime sahip olduklarında" varolduğunu belirtir.[2][3]

Hanehalkı gıda güvencesi, tüm üyeler her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için yeterli yiyeceğe erişebildiği zaman mevcuttur.[4] Gıda güvencesi olan bireyler açlık içinde veya açlık korkusuyla yaşamazlar.[5] Öte yandan, gıda güvencesizliği, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından, "beslenme açısından yeterli ve güvenli gıdaların sınırlı veya belirsiz mevcudiyeti veya sosyal olarak kabul edilebilir şekillerde kabul edilebilir yiyecekler elde etme konusunda sınırlı veya belirsiz bir kabiliyet durumu" olarak tanımlanmaktadır.[6] Gıda güvencesi, kuraklıklar, nakliye aksamaları, yakıt sıkıntısı, ekonomik istikrarsızlık ve savaşlar gibi çeşitli risk faktörleri nedeniyle gelecekteki kritik gıda tedarikinin bozulmalarına veya kullanılamamasına karşı bir dayanıklılık ölçüsü içermektedir.[7] 2011-2013 yılları arasında, tahminen 842 milyon insan kronik açlık çekti.[8] Birleşmiş Milletler'in Gıda ve Tarım Örgütü veya FAO, gıda güvencesinin dört temelini mevcudiyet, erişim, faydalanma ve istikrar olarak tanımlamıştır.[9] Birleşmiş Milletler (BM) 1948’de İnsan Hakları Bildirgesi’nde[5] Gıda Hakkı'nı kabul etti ve o zamandan beri tüm diğer haklardan yararlanabilmek için hayati önem taşıdığını söyledi.[10]

1996 Dünya Gıda Güvenliği Zirvesi, “gıdanın siyasi ve ekonomik baskı aracı olarak kullanılmaması gerektiğini” ilan etti.[3]

Ölçüm

Gıda güvencesi, hane halkı bütçesinde bulunan kişi başına günlük kalori alım miktarı ile ölçülebilir.[11][12] Genel olarak, gıda güvencesi göstergelerinin ve ölçümlerinin amacı, gıda güvencesinin ana bileşenlerinin bir kısmını veya tamamını gıda mevcudiyeti, erişilebilirlik ve faydalanma/yeterlilik açısından yakalamaktır. Mevcudiyet (üretim ve tedarik) ve faydalanma/yeterlilik (besin değer durumu/antropometrik ölçüm) tahmin edilmesi daha kolay ve dolayısıyla daha popüler olmakla birlikte, erişilebilirlik (yeterli miktarda ve kalitede gıda elde etme kabiliyeti) büyük ölçüde belirsiz kalmaktadır.[13] Hane halkı gıda erişilebilirliğini etkileyen faktörler genellikle bağlama özgüdür.[14]

Cornell ve Tufts Üniversitesi ve Africare ve Dünya Vizyonu ile işbirliği içerisinde USAID tarafından finanse edilen Gıda ve Beslenme Teknik Yardım Projesi (FANTA) projesi tarafından geliştirilen bazı önemli örneklerle, gıda güvencesinin erişim bileşenini yakalamak için çeşitli ölçümler geliştirilmiştir.[14][15][16][17] Bunlar şunları içerir:

  • Hanehalkı Gıda Güvencesizliği Erişim Ölçeği (HFIAS)- bir önceki ay hanedeki gıda güvencesizliği derecesini (erişilmezlik) sürekli olarak ölçer
  • Hanehalkı Diyet Çeşitliliği Ölçeği (HDDS) - belirli bir referans dönemi boyunca tüketilen farklı yiyecek gruplarının sayısını ölçer (24 saat/48 saat/7 gün).
  • Hanehalkı Açlık Ölçeği (HHS) - anket yoluyla elde edilen ve bir ölçekte özetlenen bir dizi öngörülebilir reaksiyona dayanarak, hane halkı gıda mahrumiyeti deneyimini ölçer.
  • Başa Çıkma Stratejileri Endeksi (CSI) - hanehalkı davranışlarını değerlendirir ve hane halkının gıda kıtlığı ile nasıl başa çıktığına ilişkin çeşitli yerleşik davranışlara dayanarak bunları derecelendirir. Bu araştırmanın metodolojisi, tek bir soru üzerine veri toplamaya dayanmaktadır: "Yeterince yiyeceğiniz yoksa ve yiyecek almak için yeterli paranız yoksa ne yaparsınız?"[18][19][20]

ABD'deki gıda güvencesizliği, Nüfus Sayım Bürosu'nun Mevcut Nüfus Anketi'ndeki sorularla ölçülüyor. Sorulan sorular şu konulara odaklanır: hane halkı bütçesinin yeterli gıda almak için yetersiz olduğu; hane halkı tarafından yetişkinler ve çocuklar tarafından tüketilen yemeğin miktarında veya kalitesindeki yetersizlik; yetişkinler ve çocuklar için düşük gıda alımı veya düşük gıda alımının sonuçları.[21] USDA tarafından yaptırılan bir ABD Ulusal Bilimler Akademisi çalışması, bu ölçümü ve “gıda güvencesizliği”nin açlıkla ilişkisini eleştirdi ve “açlığın gıda güvencesi ölçeğinin en uç noktası olarak tanımlanıp tanımlanmadığı açık değil” diye ekledi.[22]

FAO, Dünya Gıda Programı ve Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu Dünyada Gıda Güvencesizliği Durumu raporu üretmek için işbirliği yapıyor. 2012 baskısında, FAO tarafından yapılan, gıda güvencesizliği oranlarını ölçmek için kullanılan yetersiz beslenme göstergesinin yaygınlığına yönelik iyileştirmeler açıklanmıştır. Yeni özellikler arasında, her bir ülke için gözden geçirilmiş minimum beslenme enerji gereksinimleri, dünya nüfusu verilerindeki güncellemeler ve her ülke için perakende dağıtımındaki gıda kaybı tahminleri yer alıyor. Göstergeyi etkileyen faktörler arasında beslenme enerji arzı, gıda üretimi, gıda fiyatları, gıda harcamaları ve gıda sistemi değişkenliği yer almaktadır.[23] Gıda güvencesizliğinin aşamaları, gıda güvenceli durumlardan tam ölçekli kıtlık arasında değişmektedir.[24] Yeni bir hakemli dergi olan Gıda Güvencesi: Gıda Üretiminin Bilimi, Sosyolojisi ve Ekonomisi ve Gıdaya Erişim 2009 yılında yayınlanmaya başladı.[25]

Kaynakça

  1. ^ Trade Reforms and Food Security: Conceptualizing the Linkages. FAO, UN. 2003. 
  2. ^ Raj Patel (20 Nov 2013). "Raj Patel: 'Food sovereignty' is next big idea". Financial Times. Erişim tarihi: 17 Jan 2014.  (kayıt gerekli)
  3. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; FAO 1996 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  4. ^ "Food Security in the United States: Measuring Household Food Security". USDA. Erişim tarihi: 2008-02-23. 
  5. ^ a b FAO Agricultural and Development Economics Division (June 2006). "Food Security" (PDF) (2). Erişim tarihi: June 8, 2012. [ölü/kırık bağlantı]
  6. ^ Gary Bickel; Mark Nord; Cristofer Price; William Hamilton; John Cook (2000). "Guide to Measuring Household Food Security" (PDF). USDA Food and Nutrition Service. 4 November 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 November 2013. 
  7. ^ Boeing, G. (2016). "How Our Neighborhoods Lost Food, and How They Can Get It Back". Progressive Planning. 206 (Winter): 35–37. Erişim tarihi: 2016-10-12. 
  8. ^ FAO, WFP, IFAD. "The State of Food Insecurity in the World 2013. The multiple dimensions of food security" (PDF). FAO. Erişim tarihi: 26 November 2013. 
  9. ^ FAO (2009). Declaration of the World Food Summit on Food Security (PDF). Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. 
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; UN 1999 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ Webb, P; Coates, J.; Frongillo, E. A.; Rogers, B. L.; Swindale, A.; Bilinsky, P. (2006). "Measuring household food insecurity: why it's so important and yet so difficult to do". The Journal of Nutrition. 136 (5): 1404S–1408S. doi:10.1093/jn/136.5.1404S. PMID 16614437. 2013-07-31 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Perez-Escamilla, Rafael; Segall-Correa, Ana Maria (2008). "Food Insecurity measurement and indicators". Revista de Nutrição. 21 (5): 15–26. doi:10.1590/s1415-52732008000500003. 
  13. ^ Barrett, C. B. (11 February 2010). "Measuring Food Insecurity". Science. 327 (5967): 825–828. Bibcode:2010Sci...327..825B. doi:10.1126/science.1182768. PMID 20150491. 
  14. ^ a b Swindale, A; Bilinsky, P. (2006). "Development of a universally applicable household food insecurity measurement tool: process, current status, and outstanding issues". The Journal of Nutrition. 136 (5): 1449S–1452S. doi:10.1093/jn/136.5.1449s. PMID 16614442. 31 July 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 July 2013. 
  15. ^ Swindale, A.; Bilinsky, P. (2006). Household Dietary Diversity Score (HDDS) for measurement of household food access: Indicator guide (v.2) (PDF). Washington DC: Food and Nutrition Technical Assistance Project, Academy for Educational Development.  Kaynak kaldırılmış |last-author-amp= parametresini kullanıyor (yardım)
  16. ^ Coates, Jennifer, Anne Swindale and Paula Bilinsky (2007). Household Food Insecurity Access Scale (HFIAS) for Measurement of Household Food Access: Indicator Guide (v. 3) (PDF). Washington, D.C.: Food and Nutrition Technical Assistance Project, Academy for Educational Development. 
  17. ^ Ballard, Terri; Coates, Jennifer; Swindale, Anne; Deitchler, Megan (2011). Household Hunger Scale: Indicator Definition and Measurement Guide (PDF). Washington DC: FANTA-2 Bridge, FHI 360. 
  18. ^ Maxwell, Daniel G. (1996). "Measuring food insecurity: the frequency and severity of "coping strategies"". Food Policy. 21 (3): 291–303. doi:10.1016/0306-9192(96)00005-X. 
  19. ^ Oldewage-Theron, Wilna H.; Dicks, Emsie G.; Napier, Carin E. (2006). "Poverty, household food insecurity and nutrition: Coping strategies in an informal settlement in the Vaal Triangle, South Africa". Public Health. 120 (9): 795–804. doi:10.1016/j.puhe.2006.02.009. PMID 16824562. 
  20. ^ Maxwell, Daniel; Caldwell, Richard; Langworthy, Mark (1 December 2008). "Measuring food insecurity: Can an indicator based on localized coping behaviors be used to compare across contexts?". Food Policy. 33 (6): 533–540. doi:10.1016/j.foodpol.2008.02.004. 
  21. ^ USDA, Food Security Measurement. "Archived copy". 2011-01-07 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2010-11-28. 
  22. ^ Measuring Food Insecurity and Hunger: Phase 1 Report. Nap.edu. 2005. doi:10.17226/11227. ISBN 978-0-309-09596-9. Erişim tarihi: 2011-03-16. 
  23. ^ FAO, WFP, and IFAD (2012). The State of Food Insecurity in the World 2012 (PDF). Rome: FAO. 
  24. ^ Ayalew, Melaku. "Food Security and Famine and Hunger" (PDF). 21 October 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 October 2013. 
  25. ^ "Food Security: The Science, Sociology and Economics of Food Production and Access to Food". Springer.com. Erişim tarihi: November 13, 2011. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gıda_güvencesi&oldid=21210479" sayfasından alınmıştır