Rusya'daki Dünya Mirasları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir.[1][2] Sovyetler Birliği, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Ekim 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.[3]

2023 itibariyle, Rusya'da listede 30 alan ve geçici listede 28 alan bulunmaktadır.[3] Listeye eklenen ilk yerler, 1990 yılında Dünya Miras Komitesi'nin 14. oturumunda kayıt altına alınan beş alandan günümüz Rusya sınırları içerisinde bulunan üç alan olan Sankt-Peterburg'daki anıtlar (Leningrad), Kiji Pogost, Moskova Kremlini ve Kızıl Meydan'dı.[4] En son olarak 2023'te Kazan Federal Üniversitesi Astronomik Gözlemevleri listeye dâhil edildi.[3] Bu alanlardan 19'u kültürel alan ve 11'i ise doğal alandır. Dört alan ise ulusötesidir. Kuron Dili, Litvanya ile, Transbaykal ve Uvs Nuur Havzası Manzaraları Moğolistan ile ve Struve Jeodezi Arkı dokuz Avrupa ülkesiyle paylaşılır.[3]

Dünya Miras Alanları'nın Listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya'daki Dünya Mirasları'nın konumu. Kırmızı noktalar kültürel, yeşil noktalar ise doğal alanlardır.

UNESCO, alanları on kritere göre listelemektedir; Her alan kriterlerden en az birini karşılaması gerekir. i'den vi'ye kadar olan kriterler kültüreldir ve vii'den x'e kadar olan kriterler doğaldır.[5]

  * Ulusötesi alan
Ad Fotoğraf Yer Seçildiği yıl UNESCO verileri Açıklama
Sankt-Peterburg Tarihî Merkezi ve Bağlantılı Anıtlar Yeşil ve altın rengi cephesi ve tepesinde Rus bayrağı bulunan Barok saray Sankt-Peterburg 1990 540; i, ii, iv, vi (kültürel) Sankt-Peterburg, Çar Büyük Petro tarafından Finlandiya Körfezi'ndeki Neva Nehri kıyısında yeni bir başkent ve bir liman kenti olarak tasarlandı. Şehir, 18. yüzyılın başlarında bataklıklar, torflar ve kayalıklardan oluşan zorlu bir arazide inşa edilmiştir. Dünya Mirası Alanı, Barok ve Neoklasik mimarisiyle şehrin tarihî merkezinin yanı sıra, Puşkin ve Petergof'takiler gibi çevredeki anıtlar ve sarayları da kapsamaktadır. Şehirdeki önemli binalar arasında Kışlık Saray (Ermitaj Müzesi'nin evi), Amirallik ve Mermer Saray bulunmaktadır. 20. yüzyılda şehir, Ekim Devrimi'nin ve II. Dünya Savaşı sırasında Leningrad Kuşatması'nın yapıldığı yerdi.[6]
Kiji Pogost İki eski ahşap kilise ve bir saat kulesi Karelya 1990 544; i, iv, v (kültürel) Onega Gölü'ndeki Kiji Adası'ndaki Kiji Pogost'un (muhafaza) mimari topluluğu, 18. yüzyıldan kalma iki ahşap kiliseden (Başkalaşım Kilisesi ve Şefaat Kilisesi) ve 1862'den kalma bir saat kulesinden oluşur. Eşsiz bir sanatsal tarzda inşa edilmişler ve Rus marangoz tekniklerinin doruk noktasını temsil ediyorlar. Binalar periyodik onarımlar görmüş olmasına rağmen önemli ölçüde yeniden inşa edilmemiştir.[7]
Moskova Kremlini ve Kızıl Meydan Aziz Vasil Katedrali ve önündeki insanlar Moskova 1990 545; i, ii, iv, vi (kültürel) Moskova Kremlini, Moskova'nın en eski kısmıdır ve adı ilk kez 1147'de geçmiştir. 13. yüzyılda Moskova Knezliği'nin merkezi ve dini bir merkez olarak hizmet vermiştir. Duvarlar ve kuleler, 15. yüzyılın sonlarında ve 16. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olup, davetli İtalyan mimarlar tarafından tasarlanan ve İtalyan Rönesansı'nın etkilerini gösteren kiliseler de bulunmaktadır. Uspenski Katedrali, taç giyme törenlerinin yapıldığı yerdi ve Başmelek Katedrali, Rus prenslerinin ve çarlarının mezar yeri olarak hizmet ediyordu. Sivil binalar, 18. ve 19. yüzyıllarda inşa edildi. Kızıl Meydan, Kremlin duvarlarının dışında yer almaktadır.[8]
Novgorod ve Çevresindeki Tarihî Anıtlar Nehrin üzerinde kırmızı tuğlalı bir kale Novgorod Oblastı 1992 604; ii, iv, vi (kültürel) Novgorod, 9. yüzyılda Kiev Knezliği'nin ilk başkenti ve 12. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Novgorod Cumhuriyeti'nin başkentiydi. Kuzey Avrupa'yı Orta Asya ve Bizans İmparatorluğu'na bağlayan ticaret yollarının kesişme noktasında yer alan şehir, zamanla Rus sanat ve kültürünün en önemli merkezlerinden biri ve aynı zamanda manevi bir merkez haline geldi. Kentte korunan kilise ve manastır gibi anıtların büyük çoğunluğu Novgorod Cumhuriyeti dönemine aittir.[9]
Solovetski Adaları'nın Tarihî ve Kültürel Topluluğu Adada bir Ortodoks manastırı Arhangelsk Oblastı 1992 632; iv (kültürel) Beyaz Deniz'deki takımadaların altı adasında en azından MÖ 5. yüzyıldan beri yerleşim bulunmaktadır. Müstahkem bir Solovetski Manastırı, 1430'larda kuruldu ve Gulag sistemi altında bir esir kampına dönüştürüldüğü 1920'lere kadar aktif kaldı. Esir kampı 1939'da kapandı ve kompleks o zamandan beri Ortodoks kilisesine geri döndü. Dünya Mirası Alanı, manastır kompleksini, eski bir manastır köyünü, manastır hücrelerini ve inziva yerlerini, tarih öncesi alanları, esir kampının anıt alanlarını ve Kuzey'in uzak ve zorlu koşullarında yaşayan insanların şekillendirdiği çevredeki kültürel peyzajı içermektedir.[10]
Vladimir ve Suzdal'daki Beyaz Anıtlar Yeşil ve altın kubbeli bir Ortodoks kilisesi ve kırmızı tuğladan bir bina Vladimir Oblastı 1992 633; i, ii, iv (kültürel) Vladimir ve Suzdal, 12. ve 13. yüzyıllarda Vladimir-Suzdal Knezliği'nin ana şehirleriydi. Dünya Miras Alanı, bölgede geliştirilen benzersiz mimari tarza sahip anıtlardan oluşuyor. Anıtlar arasında Meryem'in Ölümü Katedrali, Aziz Demetrius Katedrali ve Vladimir'deki Altın Kapı, Bogolyubovo'daki Prens Kalesi ve Bogolyubovo'daki Nerl'deki Meryem'in Şefaati Kilisesi, Suzdal Kremlini, Doğuş Katedrali, Aziz Euthymius Manastırı ve Kidekşa Kilisesi bulunmaktadır.[11]
Sergiyev Posad'daki Aziz Sergius'un Teslis Lavra Mimarî Topluluğu Birkaç kubbeli bir Ortodoks manastır kompleksi Moskova Oblastı 1993 657; ii, iv (kültürel) Sergiyev Posad'daki manastır, en önemli Rus manastırı ve Rus Ortodoks Kilisesi'nin ruhani merkezi ve aynı zamanda Patrik'in makamıdır. 1337 yılında kurulmuş ve yüzyıllar boyunca gelişmiştir. Teslis Katedrali'nin tarihi 1422'den kalmadır ve Andrey Rublyov'un en ünlü simgesi olan Teslis'e ev sahipliği yapmaktadır. 16. yüzyılın ikinci yarısından kalma Meryem'in Ölümü Katedrali, Çar Boris Godunov ve ailesinin mezarını barındırıyor. Kompleks, 1610'daki Polonya-Litvanya Birliği kuşatması sırasında onu koruyan kalın savunma duvarlarıyla çevrilidir.[12]
İsa'nın Göğe Yükselişi Kilisesi, Kolomenskoye Beyaz taştan bir kilise Moskova 1994 634rev; ii (kültürel) Yükseliş Kilisesi, geleceğin çarı Korkunç İvan'ın doğumunu anmak için 1532 yılında inşa edildi. Kilise, Rus mimarisinde bir mimari yenilik olan taştan yapılmış çadır çatısı nedeniyle önem arz etmektedir; bu tür çatılar daha önce ahşap yapılarda inşa ediliyordu. Çatı sekizgen bir tabandan yükselir ve kokoşnik adı verilen çeşitli dekoratif unsurlara sahiptir. Kilisenin 17. yüzyılın ortalarına kadar Rus kiliselerinin mimarisi üzerinde güçlü bir etkisi oldu.[13]
Bakir Komi Ormanları Orman, nehir ve dağlar Komi Cumhuriyeti 1995 719; vii, ix (doğal) Bu bakir ormanlar, Ural Dağları'nda 32.000 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Kuzey ormanı (tayga), tundra ve Alpin çayırlardan oluşurlar. En yaygın ağaç türleri kozalaklı ağaçlar, kavak ve huş ağaçlarıdır. Ayrıca geniş torflar da bulunmaktadır.[14]
Baykal Gölü Gölde kayalık bir adacık İrkutsk Oblastı, Buryatya 1996 754; vii, viii, ix, x (doğal) 1.700 metre derinliğindeki Baykal Gölü, dünyanın en derin gölüdür ve dünyadaki donmamış tatlı suyun yaklaşık %20'sini içerir. Aynı zamanda 25 milyon yıllık yaşıyla dünyanın en eski gölüdür. Özellikleri nedeniyle tatlı su florası ve faunasının, birçok endemik türün eşsiz birleşimine ev sahipliği yapmaktadır.[15]
Kamçatka'daki Yanardağlar Karla kaplı bir volkan Kamçatka Krayı 1996 765bis; vii, viii, ix, x (doğal) Kamçatka Yarımadası çok sayıda aktif volkan ve bunlara bağlı volkanik özellikleri içerir, ayrıca çok sayıda buzul da bulunmaktadır. Bölge, deniz samuru, boz ayı, beyaz kuyruklu kartal ve Steller deniz kartalı gibi türlere ev sahipliği yapmaktadır. Nehirler alabalık türlerinin yumurtlama alanlarıdır. Alanın sınırları 2001 yılında toplam altı alanı kapsayacak şekilde genişletildi.[16]
Altaylar'daki Altın Dağlar Ovalar ve karla kaplı dağlar Altay Cumhuriyeti 1998 768rev; x (doğal) Bu alan Altay ve Katun doğa koruma alanlarını, Altın Göl'ü, Beluça Dağı'nı ve Ukok Yaylası'nı kapsamaktadır. Bozkır, orman bozkırı, karma orman, subalpin ve alpin bitki örtüsüne kadar uzanan yüksek bitki örtüsü bölgeleriyle bölge biyolojik çeşitlilik açısından önemlidir. Aynı zamanda kar leoparına da ev sahipliği yapmaktadır.[17]
Kazan Kremlini'nin Tarihî ve Mimari Kompleksi Nehrin üzerinde kuleleri ve minareleri olan Kremlin Tataristan 2000 980; ii, iii, iv (kültürel) Çar Korkunç İvan, 1552'de Kazan şehrini Kazan Hanlığı'ndan aldı ve bir Tatar kalesinin üzerine Kremlin'i inşa etti. Çoğu 16. ve 19. yüzyıllar arasında inşa edilen kaledeki binalar, Hıristiyan ve Müslüman inançlarının yanı sıra Rus ve Tatar etkilerinin etkileşimini de yansıtıyor. Kul Şerif Camii, 21. yüzyılda eski bir caminin yerine inşa edilen yeni bir yapıdır.[18]
Batı Kafkasya Dağ manzarası Krasnodar Krayı 1999 900; ix, x (doğal) Bu alan, Kafkas Dağları'nın batı kesiminde, insan faaliyetleri tarafından önemli ölçüde değiştirilmemiş birkaç dağ ormanı alanından birini temsil eden yedi alandan (Kafkasya Doğa Koruma Alanı dahil) oluşmaktadır. Ovalardan subalpin bölgeye kadar çok çeşitli ekosistemleri içerirler. Bunlar çeşitli hayvan ve bitki türlerine ev sahipliği yapar ve Avrupa bizonunun dağ alt türlerinin yeniden ortaya çıktığı yerdir.[19]
Ferapontov Manastırı Topluluğu Birkaç kuleli manastır Vologda Oblastı 2000 982; i, iv (kültürel) Manastır, 1398 yılında Rusya'nın yaşanmaz Kuzey bölgesinde Aziz Ferapont tarafından kuruldu. Binalar 15. yüzyıldan 17. yüzyıla kadar uzanır ve 19. yüzyılda eklenen bir taş duvar bulunmaktadır. Manastır, o dönemdeki Rus Ortodoks manastır topluluğunun en önemli örneğidir ve iyi korunmuştur. Meryem Ana'nın Doğuşu Katedrali (1490 yılında Rostovlu ustalar tarafından inşa edilmiştir) iç duvarları usta Dionisius'un freskleriyle kaplıdır.[20]
Kuron Dili* Kısmen ormanla kaplı kumul Kaliningrad Oblastı 2000 994; v (kültürel) Kuron Lagünü'nü Baltık Denizi'nden ayıran 98 kilometre uzunluğunda bir kumul olan Kuron Dili, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim yeri olmuştur. 17. ve 18. yüzyıllardaki yoğun ağaç kesme faaliyetleri, kum tepelerinin Lagün'e doğru ilerlemesine ve bu süreçte en eski yerleşim yerlerinin gömülmesine neden oldu. Kumul stabilizasyon çalışmaları 19. yüzyılda başlamış ve halen devam etmektedir. Koruyucu bir kum tepesi inşa etmenin yanı sıra ağaç ve çit dikmeyi de içerir. Zaman içerisinde antik balıkçı köylerinin bir kısmı deniz fenerleri, iskeleler, kiliseler, okullar ve villalarla turizm beldelerine dönüştürülmüştür. Bölge aynı zamanda kum florası ve faunası ile kuş göç yolu olması açısından da önemlidir. Kıyı okunun kuzey kısmı Litvanya'da, güney kısmı ise Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'ndadır.[21]
Orta Sihote-Alin Ormanlar ve nehirlerle dağ manzarası Primorski Krayı 2001 766bis; x (doğal) Bu alan, Sikhote-Alin sıradağlarında üç mülkten oluşmaktadır: Sihote-Alin Doğa Koruma Alanı, Goralij Zooloji Koruma Alanı ve Bikin Nehri Vadisi (2018'de uzantı olarak eklenmiştir). Ilıman ormanlar, tayga ile subtropikler arasında eşsiz bir buluşma noktasını temsil ediyor ve Sibirya kaplanı, Himalaya kara ayısı, Sibirya misk geyiği, kutup porsuğu ve samur gibi türlere ev sahipliği yapmaktadır.[22]
Uvs Nuur Havzası* Arka planda kırmızı bitkiler ve tepeler olan sığ göl Tuva 2003 769rev; ix, x (doğal) Bu ulusötesi alan, Rusya'da yedi ve Moğolistan'da beş alandan oluşmaktadır. Uvs Nuur Havzası, büyük, sığ ve çok tuzlu Ubsa Gölü'ne akan büyük bir kapalı havzadır. Havza, sulak alanlar, bozkırlar, farklı orman türleri, tatlı ve tuzlu su ekosistemlerinin yanı sıra dağ tundrasını da içeren çok çeşitli habitatları içerir. Bölge birçok kuş türüne, kar leoparına, Moğol gerbiline, argaliye ve Sibirya dağ keçisine ev sahipliği yapmaktadır.[23]
Derbent'teki Kale, Antik Kent Sur Yapıları Devasa taş duvarlar ve bir kapı Dağıstan 2003 1070; iii, iv (kültürel) Rusya'nın en eski şehri olan Derbent, Hazar Denizi ile Kafkas Dağları arasında dar bir ovada yer almaktadır. Avrupa ile Asya arasındaki stratejik konumu nedeniyle, geçişi kontrol etmek için MÖ 1. bin yılda savunma yapıları inşa edilmişti. MS 5. ve 6. yüzyılda Sasani İmparatorluğu tarafından iki paralel duvar inşa edildi ve bunların bir kısmı günümüze kadar ulaştı. Kale ve surlar arasında gelişen şehir, Arap, Selçuklu, Moğol, Timur ve Safevî hakimiyetinde şekillenmiştir. Bölge 19. yüzyılda Rus İmparatorluğu'nun egemenliğine girmiş ve giderek askerî işlevini yitirmiştir.[24]
Vrangel Adası Koruma Alanı Doğa Sistemi Nehir ve dağlarla kutup manzarası Çukotka Özerk Okrugu 2004 1023rev; ix, x (doğal) Wrangel Adası, Arktik Okyanusu'nda Çukçi Denizi ile Doğu Sibirya Denizi arasında yer almaktadır. Kuvaterner buzullaşması sırasında buzla kaplı olmadığı için, başka yerlerde buz nedeniyle bozulan çok sayıda bitki topluluğunu korumuş ve tüm Arktik adalar arasında en yüksek biyolojik çeşitliliği muhafaza etmiştir. Burası aynı zamanda hayatta kalan son yünlü mamutların da bulunduğu yerdi. Site, ana adaya ek olarak daha küçük olan Herald Adası'nı ve çevredeki suları da içermektedir. Bölge deniz kuşlarına, kar kazlarına ve büyük bir mors kolonisine ev sahipliği yapmaktadır ve gri balinalar için önemli bir beslenme alanıdır.[25]
Novodeviçi Manastırı Kompleksi Altın kubbeli, kırmızı ve beyaz kuleli, duvarlarla çevrili bir manastır Moskova 2004 1097; i, iv, vi (kültürel) Manastır 1520'lerde kuruldu. Kompleks, 16. ve 17. yüzyıllarda Muskovit Barok tarzında inşa edilmiş olup, o dönemde bölgede popüler olan tarzın temsili örneğidir. Aristokrat ve varlıklı ailelerin rahibe olan kadınları için seçilen manastırın yanı sıra soyluların mezar yeri olması nedeniyle kraliyet ailesiyle yakından bağlantılıydı. Manastır, inşaat sırasında Moskova'nın savunmasına entegre edilmiş duvarlarla çevrilidir.[26]
Yaroslavl Şehrinin Tarihî Merkezi Kırmızı cepheli bir kilise ve kardaki diğer binalar Yaroslavl Oblastı 2005 1170; ii, iv (kültürel) Yaroslavl şehri, Volga ve Kotorosl nehirlerinin birleştiği noktada yer almaktadır. 11. yüzyılda küçük bir ahşap kale olarak kurulan şehir, 1463 yılında Moskova Knezliği'ne dahil edildikten sonra güçlü bir ticaret merkezi haline geldi. 16. ve 17. yüzyıllardan kalma birçok kilise korunmuştur. 18. yüzyılın sonunda İmparatoriçe Katerina'nın şehir planlama reformunun ardından Yaroslavl'ın merkezi, radyal şehir planıyla Neoklasik tarzda yeniden tasarlandı.[27]
Struve Jeodezi Arkı* Taş bir anıtın üzerindeki Struve Jeodezi Arkı anıt tableti Leningrad Oblastı 2005 1187; ii, iii, vi (kültüreş) Struve Jeodezi Arkı, Norveç'te Hammerfest'ten Karadeniz'e kadar 2.820 kilometre boyunca uzanan bir dizi üçgenleme noktasıdır. Noktalar, ilk kez bir meridyenin uzun bir bölümünün doğru ölçümünü gerçekleştiren ve Dünya'nın boyutunun ve şeklinin belirlenmesine yardımcı olan gökbilimci Friedrich Georg Wilhelm Struve tarafından yapılan bir araştırmada belirlendi. Başlangıçta 265 istasyon noktası bulunyordu. Alan, ikisi Rusya'da, Gogland adasında olmak üzere on ülkede (kuzeyden güneye: Norveç, İsveç, Finlandiya, Rusya, Estonya, Letonya, Litvanya, Beyaz Rusya, Moldova, Ukrayna) 34 noktayı içermektedir.[28]
Putorana Platosu Ormanlar, nehirler ve dağlarla dolu manzara Krasnoyarsk Krayı 2010 1234rev; vii, ix (doğal) Putorana Platosu, Orta Sibirya Platosu'nun en kuzey kısmıdır. Jeolojik olarak esas olarak Sibirya Trapları'ndan gelen bazalttan oluşur. Bu uzak ve çoğunlukla el değmemiş alan, tayga, orman tundrası, tundra, Arktik çölleri, göller ve nehirler gibi çeşitli ekosistemleri içerir. Bitki örtüsü, Batı ve Doğu Sibirya bitki örtüsünün buluşma noktasını işaret ediyor. Plato, büyük bir ren geyiği göç yolu üzerindedir.[29]
Lena Sütunları Doğa Parkı Nehre bakan taş sütunlar Yakutistan 2012 1299bis; viii (doğal) Lena Sütunları Lena Nehri'ne bakan doğal bir oluşumdur. Yükseklikleri 200 metreye ulaşan sütunlar, kışların soğuk, donma noktasının çok altında olduğu sert karasal iklim ve sıcak yazların etkisiyle donma-çözülme hareketinin kayalar arasındaki eklemleri genişletmesiyle oluşmuştur. Sütunlar, Kambriyen kayalarından oluşur ve Kambriyen Patlaması sırasında türlerin erken farklılaşmasını belgeleyen fosiller içerir. 2015 yılında küçük bir sınır değişikliği gerçekleşti.[30]
Bulgar Tarihsel ve Arkeolojik Kompleksi Aralarında kilise ve minarenin de bulunduğu bir bina topluluğu Tataristan 2014 981rev; ii, vi (kültürel) Bulgar, 7. ve 15. yüzyıllar arasında bir Ön Bulgar devleti olan İdil Bulgar Devleti'nin aralıklı başkentiydi. 13. yüzyıldaki Moğol istilasının ardından Altınordu'nun ilk başkenti olmuş ve Kazan Hanlığı döneminde önemli bir ticaret merkezi olarak kalmıştır. Devlet, MS 922 yılında İslam'ı resmî din olarak kabul etti ve Bulgar hâlâ İdil Tatarları'nın hac yeri olmayı sürdürmektedir.[31]
Transbaykal Peyzajı* Kayalık çöl manzarası Zabaykalski Krayı 2017 1448rev; ix, x (doğal) Transbaykal, Baykal Gölü'nün doğusunda bir bölgedir. Bu ulusötesi alan, Rusya'daki Transbaykal Doğa Koruma Alanı'nı ve Moğol Daguur Biyosfer Rezervi de dahil olmak üzere Moğolistan'daki üç bölgeyi kapsamaktadır. Manzara farklı bozkır ekosistemlerini, ormanları ve otlakların yanı sıra sulak alanları ve gölleri içerir. Beyaz enseli turna gibi pek çok kuş türü için yuvalama alanı veya göç yolu olması açısından önem taşıyan bölge, aynı zamanda Moğol ceylanının da göç alanıdır.[32]
Zöye ada-şehrindeki Meryem'in Ölümü Katedrali ve Manastırı İki beyaz Ortodoks kilisesi Tataristan 2017 1525; ii, iv (kültürel) Volga, Zöye ve Şçuka nehirlerinin birleştiği yerde bulunan şehir adası, 1551 yılında Korkunç İvan tarafından kuruldu. Volga yolu ile İpek Yolu'nun kavşağında stratejik bir konumda yer alan bu bölge, Ivan'ın Kazan Hanlığı'nı fethinin ilk ileri karakoluydu. Katedral ve manastır kompleksi 16. yüzyılda inşa edilmiş ve 18. yüzyılda yenilenmiştir. Katedraldeki freskler, Rus Ortodoks resimlerinin en iyi örnekleri arasında yer alıyor ve Rusya'nın farklı bölgelerinden gelen stillerin benzersiz bir birleşimi ile boyanmıştır.[33]
Pskov Mimarlık Okulu Kiliseleri Beyaz cepheli ve metal kaplı kubbeli eski bir Ortodoks kilisesi Pskov Oblastı 2019 1523; ii (kültürel) Bu alan, Pskov şehrinde on kilise veya manastır ve ilgili binalardan oluşmaktadır. Bizans ve Novgorod geleneklerinden yararlanan, bunları yerel yerel gelenekle birleştiren ve mimariyi yerel kaynakların kullanımına göre ayarlayan Pskov Okulu'nun çalışmalarını temsil ediyorlar. Kiliseler 12. yüzyıldan 17. yüzyılın başlarına kadar uzanır ve bu tarzın zirvesi 15. ve 16. yüzyıllarda olur. Pskovlu mimarlar, Moskova, Kazan ve Zöye dahil olmak üzere birçok Rus şehrinde anıtlar üzerinde çalıştı.[34]
Onega Gölü ve Beyaz Deniz Petroglifleri Onega Gölü bölgesinin Besov Nos burnunda bulunan bir dizi petroglif Karelya 2021 1654; iii (kültürel) Bu alan, iki kümede petrogliflerin bulunduğu 33 alandan oluşmaktadır. Onega Gölü'ndeki petroglifler kuşları, hayvanları, yarı insan ve yarı hayvan figürlerinin yanı sıra muhtemelen ay ve güneşi temsil eden geometrik şekilleri tasvir etmektedir. Beyaz Deniz'deki petroglifler avlanma ve yelkencilik sahnelerini, ilgili ekipmanların yanı sıra hayvan ve insan ayak izlerini temsil ediyor. 6 ve 7 bin yıl önce yaratılmışlar ve Fennoskandiya'nın Neolitik kültürlerinin yaşamlarına dair bir fikir vermektedirler.[35]
Kazan Federal Üniversitesi Astronomik Gözlemevleri Astronomik bir gözlemevi kulesi ve çevresindeki binalar Tataristan 2023 1678; i, ii, iv, vi (kültürel) Bu alan iki astronomik gözlemevinden oluşmaktadır. Kazan Federal Üniversitesi'ndekiler 19. yüzyılın başlarında, Engelhardt'takiler ise 1901'de kuruldu. Bunlar, yıldızların ve Güneş Sistemi'ndeki nesnelerin konumlarını haritalamak ve astronomik aletler geliştirmek için kullanıldı.[36]

Geçici liste[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Mirası listesinde yer alan alanlara ek olarak, üye devletler aday göstermeyi düşünebilecekleri geçici alanların bir listesini de tutabilirler. Dünya Mirası listesine aday göstermeler, yalnızca alanın daha önce geçici listede yer alması durumunda kabul edilir.[37] Rusya, 2021 itibarıyla geçici listesine 28 alan kaydetti.[3]

Ad Fotoğraf Yer Seçildiği yıl UNESCO kriterleri Açıklama
Ceyrah-Assa Tarihî ve Kültürel Rezervasyonu Dağ manzarasındaki taş kuleler İnguşetya 1996 (kültürel) Müze rezervi, Assa ve Armhi nehirlerinin kanyonlarında 18 yerleşim biriminden oluşmaktadır. Yerleşimler, hem konut hem de savunma işlevi gören taş kuleleriyle bilinir. Çoğu 16. ve 17. yüzyıllara aittir.[38]
İrkutsk Tarihî Şehir Merkezi Kırmızı ve beyaz renkte dekore edilmiş bir ahşap ev İrkutsk Oblastı 1998 (kültürel) Baykal Gölü'ne 66 kilometre uzaklıkta, İrkut ve Angara nehirleri üzerinde yer alan İrkutsk şehri, 300 yılı aşkın tarihiyle şekillendi. 1661 yılında askerî bir kale olarak kurulan kale, 1825 Aralıkçılar İsyanı'nın ardından çok sayıda sürgüne maruz kaldı. 20. yüzyılda büyük ölçekli kentleşmeye tanık oldu. Geleneksel bir şekilde dekore edilmiş ahşap evler ve Sibirya Barok binaları da dahil olmak üzere, farklı zaman dilimlerine ait birçok bina korunmuştur.[39]
Rostov Kremlini Arka planda park, kilise ve duvarlar Yaroslavl Oblastı 1998 ii, iii, iv, vi (kültürel) Rostov kasabasındaki Kremlin, Nero Gölü'ne bakmaktadır. Başlangıçta 17. yüzyılda bir araya getirilen üç bölümden oluşuyordu. Kremlin'de Metropolit konutu ve birkaç kilise bulunmaktadır ve etrafı yüksek duvarlarla çevrilidir. Eski Rus mimarisinin en iyi korunmuş örneklerinden biridir.[40]
Yeniseysk Tarihî Şehir Merkezi Bir ortodoks kilisesi Krasnoyarsk Krayı 2000 ii, iii, iv (kültürel) Yeniseysk kasabası 1619'da kuruldu ve Rusya'nın Doğu Sibirya'ya yayılması için bir üs görevi gördü. Yenisey Nehri'nin kıyısında yer alan kent aynı zamanda önemli bir ticaret merkeziydi. Kasabada 18. ve 19. yüzyıllardan kalma birçok bina bulunmaktadır.[41]
Sikaçi-Alyan Petroglifleri Yüzü oyulmuş bir kaya Habarovsk Krayı 2003 (kültürel) Tarih öncesi çağlardan kalma petroglifler, Sikaçi-Alyan köyü yakınlarındaki Amur Nehri üzerindeki kayalıklarda bulunmaktadır. Bunlar 19. yüzyılın sonlarında Rus oryantalist Pyotr Kafarov tarafından fark edilmiş ve 20. yüzyılda daha ayrıntılı olarak incelenmiştir.[42]
Komandor Adaları (Komandor Doğa Koruma Alanı) Nehirli tepelik manzara, alçak bitki örtüsü Kamçatka Krayı 2005 vii, viii, ix, x (doğal) Doğa rezervi iki büyük adadan (Bering Adası ve Medni Adası), bir grup küçük adadan ve çevredeki sulardan oluşur. Adalar, Alaska'dan Kamçatka'ya kadar uzanan bir denizaltı volkanik sırtının zirveleridir. Adalar kuşlar ve deniz memelileri için önemli bir yaşam alanıdır.[43]
Magadan Doğa Koruma Alanı Sahil ve orman, yukarıdan fotoğraf Magadan Oblastı 2005 vii, viii, ix, x (doğal) Rezerv, üçü Ohotsk Denizi kıyısında veya yakınında, dördüncüsü ise daha iç kısımda olmak üzere dört kümeden oluşur. Bölgedeki iklim subarktiktir. Ormanlar çoğunlukla kozalaklı ağaçlardan oluşur ve birçok endemik bitki türü bulunur. Nehirler somon türlerinin göçü için önemlidir.[44]
Krasnoyarsk Sütunları Ormanda büyük bir kaya oluşumu Krasnoyarsk Krayı 2007 vii, viii, ix, x (doğal) Stolbi (kayalar) Doğu Sayan Dağları'ndaki kaya oluşumlarıdır. Kayaçlar Paleozoyik döneme tarihlenir, magmatik ve tortul kökenlidir ve Kambriyen dönemine ait fosiller içerir. Ayrıca mağaralar gibi karstik olaylar da mevcuttur. Bölge, serbest stil dağcılığı "stolbizm" olarak adlandıran kaya tırmanıcıları arasında popülerdir.[45]
Vasyugan Bataklığı – Tomsk Oblastı 2007 vii, viii, ix, x (doğal) Vasyugan Bataklığı, Kuzey Yarımküre'deki en büyük bataklıktır ve Obi ve İrtiş havzasının çevresinde yer alır. Yakın zamanda Holosen döneminde gelişti. Manzara turba bataklıkları, alçak bataklıklar ve ormanlık torfluk içerir. Bataklık, çok sayıda göçmen ve yuva yapan kuş için besin olan çok sayıda böcek türünü barındırır. Mevcut memeli türleri arasında geyik, boz ayı, vaşak ve samur bulunur.[46]
Astrahan Kremlin Topluluğu Bir Ortodoks kilisesi ve yeşil çatılı bir çan kulesi Astrahan Oblastı 2008 ii, iii, iv (kültürel) Astrahan Hanlığı'nın Korkunç İvan tarafından fethinden sonra, Astrahan Kremlin'i 1558 yılında önce ahşaptan, daha sonraki yıllarda da taştan inşa edildi. Rusya'nın güneydoğu sınırında bir kale ve İpek Yolu üzerinde bir durak görevi gördü. Meryem'in Ölümü Katedrali, 18. yüzyıl Rus kilise mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilir.[47]
İlmen Dağları Orman manzarası Çelyabinsk Oblastı 2008 vi, vii, viii (doğal) Dağlar, bazıları ilk kez burada keşfedilen çok çeşitli minerallerden oluşan zengin yataklar içerir. Bunlar ilmenit, monazit, kankrinit ve samarskit içerir. Bölge, İlmen Doğa Koruma Alanı olarak koruma altındadır ve genel olarak halka kapalıdır.[48]
Tanais arkeolojik sit alanı Bazı binaların kalıntıları Rostov Oblastı 2009 ii, iii, v (kültürel) Tanais, eski bir Yunan devleti olan Bosporos Krallığı'nın bir kolonisiydi. Şehir, MÖ 3. yüzyılda Don Nehri deltasında kuruldu ve kısa sürede güçlü bir ticaret merkezi ve Yunanlılar ile Sarmatlar da dahil olmak üzere bozkırdaki göçebe kabileler arasında bir etkileşim yeri haline geldi. MS 3. yüzyılda Tanais muhtemelen Gotlar tarafından yakıldı. Bölge yerleşim olarak kalmış ancak sonraki yüzyıllarda yerleşim merkezi şehir kalıntılarından uzaklaşmıştır.[49]
Başkurt Ural Mamutları tasvir eden mağara resmi Başkurdistan 2012 i, iii, v, vi, viii, x (karma) Ural Dağları'nın güney kesimindeki bölge hem doğal hem de kültürel açıdan önemlidir. Avrupa ve Asya ormanlarının ve bozkırlarının buluşma noktasında olması nedeniyle biyolojik çeşitlilik açısından zengindir. Mağaralar da dahil olmak üzere çeşitli karst olayları bulunmaktadır. Kapova Mağarası'nda Paleolitik döneme ait mağara resimleri bulunmuştur. Bugün bölgede yabani arıcılık da dahil olmak üzere bazı eski gelenekleri sürdüren Başkurtlar yaşamaktadır.[50]
Kenozero Gölü Kalıntıları Muhafaza içinde bir kilise Arhangelsk Oblastı 2014 iii, iv, v, vi, vii (karma) Millî park, 12. ve 16. yüzyıllar arasındaki yüzyıllar boyunca çiftçiler tarafından şekillendirilen bir kültürel peyzajı kapsamaktadır. Bölge taygayla kaplıdır ve çok sayıda göl bulunmaktadır; en büyükleri Kenozero Gölü ve Lyokşmozero Gölü'dür. Birkaç ahşap kilise, şapel, kutsal haç ve kutsal koru bulunur.[51]
Bakir Komi Ormanları (yeniden aday) Orman, nehir ve dağlar Komi Cumhuriyeti 2014 vii, viii, ix, x (doğal) Bu adaylık, mevcut Dünya Mirası Alanı'nın sınırlarının değiştirilmesini ve UNESCO kriterlerine göre olağanüstü doğal değerin daha da gerekçelendirilmesini önermektedir.[52]
Batı Kafkasya (yeniden aday) Dağ manzarası Krasnodar Krayı 2014 ix, x (doğal) Bu adaylık, mevcut Dünya Mirası Alanının sınırlarının değiştirilmesini önermektedir.[53]
Mamayev Kurganı "Stalingrad Savaşı Kahramanları" Anıt Kompleksi Kılıç tutan büyük bir kadın heykelinin bulunduğu anıt kompleksi Volgograd Oblastı 2014 i, iv, vi (kültürel) Volgograd'daki (eski adıyla Stalingrad) kompleks, II. Dünya Savaşı'nda Stalingrad Muharebesi sırasında ölenleri anmaktadır. 1959 ve 1967 yılları arasında inşa edilmiştir. Birkaç merdiven, meydan ve anma salonundan oluşur ve Yevgeni Vuçetiç'in Anavatan Çağırıyor adlı devasa alegorik heykeliyle taçlandırılmıştır.[54]
Oğlaktı Dağları Bir cenaze maskesi Hakasya 2016 i, iii, vi, x (karma) Oğlaktı Dağları Yenisey Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Bölgede en az 5000 yıldır yerleşim bulunmaktadır ve farklı kültürler, MS 1. yüzyıldan 7. yüzyıla kadar Taştık kültürünün petroglifleri ve mezar alanları da dahil olmak üzere birçok arkeolojik kalıntı bırakmıştır. Manzara, nispeten bozulmamış ormanları ve çeşitli flora ve faunaya sahip bozkırları içerir.[55]
Gorohovets Tarihî Şehir Merkezi Şehrin yukarıdan görünümü Vladimir Oblastı 2017 ii, iv (kültürel) Gorohovets kenti 12. yüzyılda Vladimir-Suzdal'ın güney sınırını korumak için Klyazma Nehri kıyısında kuruldu. Kent, önemli bir ticaret merkezi olduğu 17. ve 18. yüzyıllarda altın çağını yaşadı. O dönemde çok sayıda kilise ve manastır inşa edildi.[56]
Pazırık Kültürü Hazineleri İki kişiyi ve bir atı tasvir eden dokuma Altay Cumhuriyeti 2018 i, ii, iii, vi (kültürel) Bu adaylık, MÖ 6. yüzyıldan 2. yüzyıla kadar uzanan İskit göçebe Demir Çağı arkeolojik kültürü olan Pazırık kültürü ile ilgili alanları kapsamaktadır. Bulgular arasında petroglifler, dövmeleri gösteren korunmuş mumyaların bulunduğu mezar höyükleri ve tekstil kalıntıları yer almaktadır. Bazı alanlar Altay Altın Dağları'nın tampon bölgesinde yer almaktadır.[57]
Şulgan-Taş Mağarası Kaya Resimleri Mamutları tasvir eden mağara resmi Başkurdistan 2018 i, iii (kültürel) Şulgan-Taş veya Kapova Mağarası'ndaki mağara resimleri Üst Paleolitik döneme aittir. Kırmızı aşıboyasından yapılmışlardı ve mamutları, yünlü gergedanları, boğaları ve atları tasvir ediyorlardı. Mağara birkaç bin yıl boyunca kullanıldı ve muhtemelen ritüel amaçlara hizmet etti. 20. yüzyılın ortalarında yeniden keşfedildi.[58]
Pereslavl-Zalesski Orta Çağ Surları Şehir Duvarı ile Kurtarıcı'nın Başkalaşım Katedrali (1152-1157) Yeşil çatılı beyaz bir Ortodoks kilisesi Yaroslavl Oblastı 2019 i, ii, iv (kültürel) Başkalaşım Katedrali, Rus beyaz taş mimarisinin korunmuş en eski örneğidir. Tasarım, Batı Avrupa'nın Romanesk tarzından ve Bizans İmparatorluğu geleneğinden etkilenmiştir. Pereslavl-Zalesski kenti, 1152 yılında Prens Yuri Dolgoruki tarafından kuruldu ve bugün hala korunan toprak savunma duvarları çevriliydi.[59]
Çukotka Arktik Deniz Avcılarının Mirası Kıyıdaki bazı terk edilmiş evler, etrafta kar bulunmaktadır Çukotka Özerk Okrugu 2019 ii, iii, v, vi (kültürel) Bu adaylık, Çukotka'nın en kuzeyinde yaşayan Sibirya Yupik (Eskimo olarak da bilinir) halkına ilişkin üç bölgeyi kapsamaktadır. Ekven'deki mezarlık kompleksi MS 1. binyıldan kalmadır; Naukan köyü ve Nunak'taki kompleks ise 15. ila 19. veya 20. yüzyıl arasında faaliyet göstermiştir. Eski Bering Denizi kültürünün kalıntıları arasında aletler, av silahları, ev eşyaları ve mücevherler bulunmaktadır. Avcılar çoğunlukla deniz memelilerine odaklandılar ve hayvan kemiklerini alet ve dekoratif kemik oymaları yapmak için kullandılar.[60]
Vyatskoye köyü Süslü bir ahşap ev ve önünde bir çit Yaroslavl Oblastı 2019 ii, v (kültürel) Vyatskoe köyünden ilk kez 1502'de bahsedildi ancak çoğunlukla 18. yüzyılda geliştirildi. Tüccar ve köylü evleri, kiliseler ve kamu binaları da dahil olmak üzere mimari iyi korunmuştur. Birkaç tematik müze var. Köylüler salatalık turşusu üretimi de dahil olmak üzere geleneksel el sanatlarını korumuştur.[61]
Divnogorye Tarihî ve Kültürel Kompleksi Kaya oluşumundan yapılmış bir Ortodoks kilisesi Voronej Oblastı 2020 ii, iv, v, vi (kültürel) Divnogorye, Don Nehri'nin kıyısında tebeşir ve kireçtaşından oluşan bir manzaradır. Bölgede at avcılığının yapıldığı Üst Paleolitik dönemden bu yana yerleşim yeri olmuştur. 9. ve 10. yüzyıllarda Saltovo-Mayaki kültürüne ait müstahkem bir Hazar yerleşim yeriydi. 18. ve 19. yüzyıllarda bölge, yumuşak kayalara mağaralar ve kiliseler oyan münzevilerin ilgisini çekti.[62]
Kıtalık Millî Parkı Küçük bir bitki çiçek açarken Yakutistan 2021 ix, x (kültürel) Kıtalık Millî Parkı, Kolıma Ovası ve Yana-İndigirka Ovası'nın bazı kısımlarını kapsar ve poligonal topraklar, baycarah ve pingolar gibi termokarstik özelliklere sahip tundra arazisinden oluşur. Bölge, nesli tükenmekte olan ak turnanın yanı sıra çeşitli ördek ve kaz türlerine de ev sahipliği yapmaktadır.[63]
Tuva Kralları Vadisi Yukarıdan dairesel mezar höyükleri Tuva 2021 i, iii, iv (kültürel) Uyuk nehri vadisi binlerce mezar höyüğünün (kurgan) bulunduğu yerdir. Bunlar taş ya da topraktır ve erken İskit kültürlerinin Tunç ve Demir Çağı'na, yani MÖ 1. binyıla tarihlenirler. Alanın arkeolojik çalışmaları 1915 yılında başlamıştır. Bazı höyükler oldukça büyüktür; Arjaan-1 başlangıçta 120 metre çapında ve 4 metre yüksekliğindeydi. Arjaan-2'de binlerce altın nesne keşfedildi ve şu anda müzelerde saklanmaktadır.[64]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "The World Heritage Convention". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  2. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024. 
  3. ^ a b c d e "Russian Federation". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2018. 
  4. ^ "14th session of the UNESCO World Heritage Committee" (PDF). UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Aralık 1990. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024. 
  5. ^ "UNESCO World Heritage Centre – The Criteria for Selection". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  6. ^ "Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Kizhi Pogost". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  8. ^ "Kremlin and Red Square, Moscow". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  9. ^ "Historic Monuments of Novgorod and Surroundings". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  10. ^ "Cultural and Historic Ensemble of the Solovetsky Islands". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  11. ^ "White Monuments of Vladimir and Suzdal". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  12. ^ "Architectural Ensemble of the Trinity Sergius Lavra in Sergiev Posad". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  13. ^ "Church of the Ascension, Kolomenskoye". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  14. ^ "Virgin Komi Forests". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  15. ^ "Lake Baikal". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  16. ^ "Volcanoes of Kamchatka". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  17. ^ "Golden Mountains of Altai". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  18. ^ "Historic and Architectural Complex of the Kazan Kremlin". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  19. ^ "Western Caucasus". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  20. ^ "Ensemble of the Ferapontov Monastery". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  21. ^ "Curonian Spit". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 28 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  22. ^ "Central Sikhote-Alin". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  23. ^ "Uvs Nuur Basin". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  24. ^ "Citadel, Ancient City and Fortress Buildings of Derbent". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 29 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  25. ^ "Natural System of Wrangel Island Reserve". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  26. ^ "Ensemble of the Novodevichy Convent". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  27. ^ "Historical Centre of the City of Yaroslavl". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  28. ^ "Struve Geodetic Arc". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 30 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  29. ^ "Putorana Plateau". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  30. ^ "Lena Pillars Nature Park". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  31. ^ "Bolgar Historical and Archaeological Complex". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  32. ^ "Landscapes of Dauria". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  33. ^ "Assumption Cathedral and Monastery of the town-island of Sviyazhsk". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  34. ^ "Churches of the Pskov School of Architecture". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  35. ^ "Petroglyphs of Lake Onega and the White Sea". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  36. ^ "Astronomical Observatories of Kazan Federal University". UNESCO Dünya Mirası Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  37. ^ "UNESCO World Heritage Centre – Tentative Lists". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  38. ^ "Historical and Cultural Jeyrakh-Assa Reservation". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  39. ^ "Historic Center of Irkutsk". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  40. ^ "Rostov Kremlin". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  41. ^ "Historic Center of the Yenisseisk". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  42. ^ "Petroglyphs of Sikachi-Alyan". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  43. ^ "The Commander Islands (Comandorsky State Nature Reserve)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  44. ^ "Magadansky State Nature Reserve". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  45. ^ "Krasnoyarsk Stolby". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  46. ^ "The Great Vasyugan Mire". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  47. ^ "Ensemble of the Astrakhan Kremlin". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  48. ^ "The Ilmensky mountains". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 26 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  49. ^ "The archeological site of Tanais". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  50. ^ "Bashkir Ural". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  51. ^ "Testament of Kenozero Lake". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  52. ^ "Virgin Komi Forests (re-nomination)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  53. ^ "Western Caucasus (re-nomination)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  54. ^ "Mamayev Kurgan Memorial Complex "To the Heroes of the Battle of Stalingrad"". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  55. ^ "The Oglakhty Range". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 8 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  56. ^ "Historic Centre of Gorokhovets". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  57. ^ "Treasures of the Pazyryk Culture". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  58. ^ "Rock Painting of Shulgan-Tash Cave". UNESCO World Heritage Centre. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  59. ^ "Cathedral of the Transfiguration of the Savior with the Medieval Rampart City Wall of Pereslavl-Zalessky (1152-1157)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  60. ^ "Heritage of Chukotka Arctic Marine Hunters". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  61. ^ "Vyatskoe village". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  62. ^ "Divnogorye Historical and Cultural Complex". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  63. ^ "National Park Kytalyk". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 9 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 
  64. ^ "Valley of the Kings of Tuva". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 26 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2024. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusya%27daki_Dünya_Mirasları_listesi&oldid=32937590" sayfasından alınmıştır