Yana-İndigirka Ovası
Yana-İndigirka Ovası (Rusça: Яно-Индигирская низменность; Yakutça: Дьааҥы - Индигир намтала), Rusya'da, kuzey Sibirya'daki Uzak Doğu Federal Bölgesi'nde bulunan, bulunan büyük, alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.
İdari olarak, ova topraklarının çoğu Saha Cumhuriyeti'nin (Yakutistan) bir parçasıdır. Ovalarda Çukurdağ, Olenegorsk ve Nijneyansk gibi yerleşik nüfus merkezleri vardır, ancak bunlar çok az ve dağınıktır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Ova, adını batısındaki Yana Nehri ve doğusundaki İndigirka Nehri'nden alır ve orta ve alt kesimlerinde her iki nehir tarafından kesilir.[1] Bölge çoğunlukla düz ve çok bataklıktır, kuzey sınırları batıda Laptev Denizi'nin Buor Khaya Körfezi'nden doğuda Doğu Sibirya Denizi kıyısındaki İndigirka Nehri deltasına kadar 600 kilometre (370 mi)boyunca uzanmaktadır. Kundyulyun, Selennyah Dağları'nın kuzey ucu ve güneydeki Polousnyy Dağları ile sınırlıdır.[2]
Yana-Indigirka Ovası kabaca hilal şeklinde olup, en fazla 300 kilometre (190 mi) genişliğe ulaşmaktadır. Ovanın ortalama yüksekliği deniz seviyesinden 30 metre (98 ft) ve 80 metre (260 ft) arasında değişmektedir. Ovaların içinde çok sayıda göl vardır ve bunların en büyüğü 249 kilometrekarelik bir alana sahip olan Bustah Gölü'dür. Yana-İndigirka Ovası ayrıca batı ucunda Omoloy Nehri'nin alt bölümünü, Yana Nehri'nin geniş deltasını ve doğuda indigirka'nın Byoryolyoh ve Allaiha alt kol kollarını içerir. Ovanın diğer önemli nehirleri, diğer küçük nehirler ve akarsuların yanı sıra Çondon, San Yuryah, Sellyah, Muksunuoha, Hroma, Sundrun, Dyagarin ve Gusinaya'dır.[3] Büyük nehirler ovada kıvrılıp genişler ve 350 metre (1.150 ft) ila 500 metre (1.600 ft) arasındaki genişliklere ulaşır.[4]
Yana-İndigirka Ovası, Polousny Sıradağları'nın güneyindeki Abıy Ovası ve doğu tarafındaki Kolima Ovası'nı içeren daha geniş Yana-Kolima ova sisteminin bir parçasıdır.[5] Ovanın en kuzeydeki noktası Kondakov Platosu üzerinde 558 metre (1.831 ft) yüksekliğe kadar ulaşan kaya sırtları vardır.[1]
 |
Toprak[değiştir | kaynağı değiştir]
Ovalar, permafrostun yaygınlığı nedeniyle yüksek miktarda fosil buzu içeren çeşitli deniz, nehir ve göl çökellerinden oluşan bir termokarst zemine sahiptir. Yerel kabartmanın özellikleri arasında alas göller ve bataklıklar ile çokgen topraklar içeren çöküntüler bulunur. Nehirlerin, denizlerin ve göllerin kıyıları boyunca baycarah höyükleri vardır.[2]
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
Ovaların iklimi serttir, ovada uzun ve sert kışlar görülür. Geniş ova, yıla göre Ekim başı ile Mayıs sonu veya Haziran başı arasında buz ve kar altında tamamen donmuş bir şekilde kalır. Buz eridiğinde geniş alanlar sular altında kalır ve bazı adalar ve kumsallar su altında tamamen kaybolur. Seller azaldıktan sonra, kış donları başlayana kadar yaz/sonbahar başı düşük su seviyeleri görülür.[4]
Ocak ayında ortalama sıcaklık deniz kıyısında -32 °C (-26 °F) ve iç kesimlerde -36 °C (-33 °F) olarak ölçülür. Temmuz ayında ortalama sıcaklık deniz kıyısında 0 °C (32 °F) olarak ölçülür, ancak iç kesimler soğuk kalır ve sıcaklık -12 °C (10 °F) olarak ölçülür.
Flora ve fauna[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuzey sınırlarda, 69. paralelin üzerinde, ova deniz kıyıları yosun, liken ve çalı tundralarıyla kaplıdır. Güney kesimde, özellikle nehir vadileri boyunca orman tundra bölgeleri vardır, orman örtüsü ince dağılmış karaçamdan oluşur.[3]
Yana-İndigirka Ovası'nda ren geyiği sürülerinin yanı sıra kurtlar ve kutup tilkisi ve diğer canlılar yaşar. Nehirlerin ve göllerin suları Sibirya vendacesi, chir, muksun, nelma ve omul gibi çeşitli balık türleri açısından zengindir.[4]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Google Earth
- ^ a b Рельеф и геологическое строение 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Relief and geological structure)
- ^ a b "Yana-Indigirka Lowland - Russian Academic Dictionary". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ a b c Indigirka 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. / Great Russian Encyclopedia in 35 vols. / Ch. ed. Yu.S. Osipov . - M, 2004—2017.
- ^ Oleg Leonidovič Kryžanovskij, A Checklist of the Ground-beetles of Russia and Adjacent Lands. p. 16
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rusya'daki Sulak Alanlar - Cilt 4 11 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
