Kurtuluş Parkı
| Kurtuluş Parkı | |
|---|---|
.jpg) | |
| Tür | Şehir parkı |
| Konum | Çankaya, Ankara, Türkiye |
| Yüzölçümü | 86.000 m² |
| Açılış | 1980 |
| İşletmeci | Ankara Büyükşehir Belediyesi |
| Durum | Etkin |
Kurtuluş Parkı, Ankara'nın merkezinde, Cumhuriyet döneminin ilk yeşil alanlarından birisi olarak kent halkına 1930'lardan itibaren hizmet veren bir alandır.
Fidanlık Mahallesi'nde yer alır. 1980 yılında resmen park olarak hizmete girmiştir. Parkın kurulu olduğu alan, Ankara'nın ilk fidanlıklarındandır.
Toplam alanı 86.200 metrekare olan park, 2000 yılında yeniden düzenlenmiştir.[1] Parkta 49.000 metrekare çim alan ile 2.000 metrekare havuz alanı vardır. Ayrıca piknik alanı, çocuk oyun alanları ve spor alanları bulunur.
Odunsu bitki türü açısından zengin olan Kurtuluş Parkı'ndaki ağaç türleri arasında Akdeniz, Ege ve Batı Karadeniz’de doğal olarak yetişen, Ankara'da yetişmesi beklenmeyen Pırnal meşesinin üç örneği ile anıt ağaç olarak tescil edilmiş olan bir alıç türü bulunur.[2][3]
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Park'ın bulunduğu yer, Osmanlı döneminde kısmen boş bir arazi idi. Cumhuriyet döneminde bu arazi 1931'de kamulaştırılıp Ankara’nın ağaçlandırılması için fidanlık olarak tesis edilmiştir.[4] Kamulaştırılan alan, bugünkü Kurtuluş Parkı'nın yanısıra Kâzım Özalp Caddesi (günümüzdeki adı Ziya Gökalp Caddesi) ile Servi Sokak arasındaki araziyi de kapsamaktaydı.
Kamulaştırılan arazide oluşturulan fidanlık, 1928'de kurulan Atatürk Oman Çiftliği Fidanlığı'ndan sonra Ankara'nın ikinci fidanlığıdır. O dönemde yeni kurulan Bahçeler Amirliği'nin bulunduğu[4] bu fidanlıktan büyütülen ağaçlar, Ankara'nın çevre illerine ve köylere dağıtılırdı.[2]
 |
Wikimedia Commons'ta Kurtuluş Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Fidanlık, zamanla kent içindeki en önemli hava alma noktalarından biri olarak işlev görmeye başladı. 1935 yılında bu bölgede bir park oluşturuldu; 180 dönümlük alan ise fidanlık olarak ayrıldı. Ankara Koleji ile fidanlığın arasından geçen İncesu Deresi bu dere çevre semtlerdeki çocuklar için yaz aylarında bir yüzme havuzu işlevi görürdü.[5] Çarşamba ve Cumartesi günleri, İncesu Deresi yanında pazar kurulurdu. [5]
Park, 1950’lerde doğu-batı aksında uzanan Ziya Gökalp Caddesi ile bölündü ve küçük bir parçası yok oldu.[4] 1950’li yıllardan itibaren bir süre kaderine terk edilen fidanlık, tamamen parka dönüştürülmek istendi.[2] 1961-1963 yılları arasında 110bin metrekareli bir park oluşturuldu ve Kurtuluş Parkı 1963 yılında halkın kullanımına girdi [5] Park, adını o zamanlar bağlı olduğu Kurtuluş Mahallesinden almıştır.
1980 yılında Kurtuluş Parkı resmen park olarak hizmete girdi. 1994 yılında birinci derece doğal SİT statüsünde bir kentsel peyzaj ögesi ilan edildi. [2]
Türkiyenin ilk yapay buz pisti 1981’de bir özel teşebbüs tarafından “Atatürk Buz Pateni ve Spor Tesisleri” adıyla 1981'de parkın içinde açıldı.[6] 1993 yılında parka, heykeltraş Selim Turan'ın Sarıkız heykeli dikildi.[7] 12 metrelik yüksek bir kaidenin üzerinde yer alan heykel, çok ince bakır plakalardan oluşur ve rüzgârla hareket edecek bilyeli bir kutu üzerine monte edilmiştir; bu sayede rüzgarla hareket eder.[8] Nikah Salonu,[9] sokak hayvanları sağlık merkezi park içine kurulan tesislerdendir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ ÖZDEMİR, Mahmut. "Kurtuluş Parkı". www.ankara.bel.tr. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ a b c d "Mimarlar Odası Ankara Şubesi - Mansur Yavaş'ın TEDÜ ile yaptığı Kurtuluş Parkı protokolüne mimarlar, akademisyenler ve semt sakinlerinden sert tepki". www.mimarlarodasiankara.org. 18 Kasım 2021. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ "Kurtuluş Parkı'na Ne Yapılmak Isteniyor? - Atölye BİA". atolyebia.org. 25 Kasım 2021. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ a b c "Kurtuluş Parkı". tobbetu. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ a b c İmga, Halûk (31 Ocak 2014). "Ön Cebeci Mahallesi, Nâm-ı Diğer Kurtuluş Semti". İDEALKENT. 5 (11): 172-177. ISSN 1307-9905.
- ^ "İTÜ Buz Sporları Kulübü".
- ^ Karaaslan, Muzaffer (21 Temmuz 2023). "Orada öyle bir heykel mi varmış?". Lavarla - Alternatif Ankara Hayatı!. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ Kalafat, Haluk (3 Ağustos 2017). "Sanatçı Selim Turan'ın Yolu: Liman'dan Sarı Kız'a". bianet.org. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.
- ^ "Vedat Dalokay Nikâh ve Kokteyl Salonu". Çankaya Belediyesi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024.