Elvend Mirza (Karakoyunlu)
| Elvend Mirza | |
|---|---|
| Musul, Diyarbakır ve Esadabad Hakimi | |
| Görev süresi 1450-1470 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Karakoyunlu Devleti |
| Ölüm | 1470 Esadabad, Hemedan |
| Dini | Şii, İslam |
Elvand Mirza, Karakoyunlu hanedanına mensup olup Musul, Diyarbakır ve Esadabad valisi Kara İskender'in oğludur.[1] Oğlu Pirgulu Bey ile amcası Cihan Şah'ın Yusuf Mirza'nın torunu Hatice Begüm'ün evliliğinden olan halk, Karakoyunlu hanedanının Hint kolunu (Kutbşahlar) kurmuştur.
Hayatının erken dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Elvand Mirza, amcası Cihan Şah'ın hükümdarlığı sırasında Musul'u yönetmekle görevlendirildi. Ancak bir süre sonra Elvand Mirza amcasına karşı isyan etti ve yenildikten sonra Akkoyunlu hükümdarı Cihangir Bey'in yanına kaçtı. Cihan Şah asi yeğeninin kendisine teslim edilmesini talep etti, ancak Cihangir Bey bunu reddetti. Bunun üzerine Cihanşah Erzincan'ı işgal etti ve büyük yeğeni Rüstem Bey'i Cihangir Bey'i itaat altına alması için gönderdi. Cihangir Bey umutsuz bir şekilde annesi Sara Hatun'u Memlük Mısır'ına gönderirken, Cihan Şah üvey kardeşi Şeyh Hasan'ı desteklemeye başladı. Şeyh Hasan, Cihangir Bey'in kardeşi Uzun Hasan tarafından öldürüldü; Cihan Şah, boyun eğmeyi kabul etmeleri karşılığında Akkoyunlulara hemen barış teklif etti. Cihangir Bey kabul etti ve kızını da Cihan Şah'ın oğlu Mirza Muhammed ile evlendirdi.[2]
Timurluların hizmetinde[değiştir | kaynağı değiştir]
Akkoyunluların boyun eğmesi üzerine Elvand Mirza, Timurlu hükümdarı Babür'e katılmak üzere oğlu Pirkulu ile birlikte Şiraz'a gitti. Timurlu ordusunda komutan yapıldı ve 1454'te Semerkant kuşatmasında Babür'e katıldı. Babür tarafından Sistan ve Kirman'ı fethetmek için gönderildi. Cihan Şah'ın generalleri Emir Bayezid ve Şahsevar Bey'i yendikten sonra, kısa süre sonra oğlu Mirza Yusuf tarafından takip edildiler. Çatışmalar Babür'ün 25 Mart 1457'de ölümünden sonra durdu ve bunu Cihan Şah'ın Horasan'ı fethi izledi.
Yeniden Cihan Şah'ın hizmetinde[değiştir | kaynağı değiştir]
Cihan Şah'ın Herat'ı ele geçirmesinden sonra Elvend Mirza, Kirman'ı elinde tutma umuduyla amcasına yeniden başvurdu. Ancak Cihan Şah ona sadece Esadabad'ı verdi. Mirza Yusuf'un kızı Hatice Begüm, Pirkulu Bey ile evlendirildi. Elvend Mirza Kirman'ı Cihan Şah'ın generali Mansur Bey Türkman'a bıraktı. Elvend Mirza iki yıl Esadabad'da yaşadıktan sonra burada öldü. Ölümünden sonra yerine oğlu Pirkulu Bey geçti.[3]
Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Elvend Mirza'nın iki oğlu vardı:
- Pirkulu Bey - Hatice Begüm (Cihan Şah'ın torunu) ile evli
- Allahkulu Bey
Pirkulu Bey, Cihan Şah'ın torunu Hatice Begüm ile evlendi. Bu evlilikle kurulan Karakoyunlu ailesinin soyu, hanedanın gelecekteki Hindistan kolunu oluşturdu. Bu ailenin torunları 16. yüzyılda Hindistan'a göç ederek burada Kutbşahlar devletini kurdular. Hanedanın kurucusu Sultankulu Bey Baranlı, Hemedan vilayetinde doğmuştur. Karagoyunlu hanedanına mensup bir Türkmen'di ve Kara Yusuf'un soyundan geliyordu.[3][4] 16. yüzyılda amcası Allahkulu, bazı arkadaşları ve ailesiyle birlikte Delhi'ye göç etti. Daha sonra güneydeki Dekken'e gitti ve burada Müslüman sultan II. Mahmud Şah Bahmani'ye hizmet etmeye başladı. Safdar Ceng'ın ölümünden sonra yerine oğlu Celaladdin Mirza Heydar Han geçti.[5][6]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Zareena və Samīr 2015.
- ^ Çakmak 2014.
- ^ a b Minorsky 1955, s. 50–73.
- ^ Khan 1996, s. 2.
- ^ Mubayi 2022.
- ^ Michell və Zebrowski 1999, s. 17.
Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
- Masud Husain Khan (1996). Mohammad Quli Qutb Shah. Sahitya Akademi. ISBN 9788126002337. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- Yaaminey Mubayi (2022). Water and Historic Settlements:The Making of a Cultural Landscape. ISBN 9781000641639. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- George Michell, Mark Zebrowski (1999). Architecture and Art of the Deccan Sultanates. Cambridge University Press.
- Parveen, Zareena,, Lāthir, Kanvar Samīr (2015). Tārīkh-i Sulṭān Muḥammad Quṭb Shāh, Sultan of Golkunda. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024.
- Mehmet Ali ÇAKMAK (2014). Fights Between Akkoyunlu and Karakoyunlu. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 25.