İfigenia

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.

Agamemon, Artemis Korusunda avlanırken kutsal bir geyiği öldürüp, böbürlendiği için tanrıça Artemis'i kızdırır. Böylece Akha Ordusunun Aulis'ten Truva'ya açılmasını sağlayacak uygun rüzgarlar çıkmaz. Agamemnon böylece ordunun bilicisi Kalkhas'a danışır. Kalkhas, düş yorumcularının en büyüğüdür; geçmişi, geleceği, şimdiyi bilmektedir. Ona, bu hüneri Apollon vermiştir.^[1] Kalkhas, tanrıça Artemis'in Agamemnon'a sinirli olduğunu, eğer kızını tanrıçaya kurban ederse yola çıkmasını sağlayacağını söyler.

Bunun üzerine kızı İphigenia'yı Miken'den Akhilleus ile evlendireceğini bahanesi ile getirtir ve onu Artemis'e kurban ederek uygun rüzgarların çıkmasını sağlar. Bu hikâye özellikle Euripides'in İphegenia Aulis'te isimli oyununda anlatılır. Truva Savaşı'nın başlaması, Yunan prenses İphigenia'nın kurban edilmesi ile olur.^[2] Yine Truva Savaşı'nın bitimi ise, Truvalı prenses Polyksena'nın kahraman Akhilleus'un mezarında kurban edilmesi ile sonlanır. İki kadın da, herkesi hayran bırakacak bir şekilde, ölümlerine isteyerek, omuzları dik giderler ve erkeklerin hayranlığını kazanırlar.^[3]

Kızının ölümüne çok üzülen Clytemnestra ise Agamemnon Truva Savaşı'ndan döndükten sonra onu öldürecektir. Böylece oğulları Orestes de kız kardeşi Elektra ile birlikte, annesi Clytemnestra'yı ve aşığını öldüreceklerdir.^[4]^[5]

Başka bir versiyona göre, İphegenia, Aulis'te ölmez; Artemis onu kurtarır ve onu Tauris'e götürerek Artemis rahibesi yapar. İphegenia, buradaki tapınakta gemileri batıp, Tauris'e çıkan yabancıları kurban etmektedir. Günün birinde kardeşi Orestes ile arkadaşı Pylades gelirler. Delphoi kahininin verdiği görev, buradaki Artemis Heykeli'ni Yunanistan'a götürmektir. İphigenia onlara yardım eder ve birlikte Yunanistan'a kaçarlar. İphigenia, Pylades ile evlenir. Bu hikâyede yine Euripides'in İphigenia Tauris'de isimli oyununda anlatılır.^[6]

Epik Döngü'nün kayıp destanlarından Cypria'da İphigenia'nın kurbanından bahseder. Kahin Kalkhas, Artemis'i yatıştırmak için kızın kurban edilmesi gerektiğini bildirir. İphigenia, Akhilleus ile evlendirilme bahanesi ile getirilir ve kurban edilmeden önce, Artemis, kızın yerine bir geyik koyarak, kızı Tauris'e kaçırır ve orada onu ölümsüz yapar.

İphigenia'nın öldürülmesi ile ilgili eserler

Antakya Arkeoloji Müzesi, İphigenia Aulis'te Mozaği
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Britanya Müzesi
İphigenia'nın Kurban Edilmesi
Akhilleus'un Öfkesi, Jacques-Louis David
İphigenia'nın kurban edilmesi, Pietro Paolo Raggi
İphigenia'nın Kurban edilmesi, 1653, Sebastien Bourdon
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Gabriel-François Doyen
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Jan Havickszoon Steen
İphigenia'nın Kurban edilmesi
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Maulbertsch
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Flemalle
İphigenia'nın Kurban edilmesi
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Terwesten Augustin, Büyük Peterhof Sarayı, 1690
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Jacopo Amigoni, 1740
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Giovanni Battista Tiepolo
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Francesco Fontebasso
İphigenia'nın Kurban edilmesini betimleten krater
İphigenia'nın Kurban edilmesi, Giovanni Battista Tiepolo
İphigenia'nın kurban edilmesi
François Perrier, Iphigenia'nın kurban edilmesi, 17.yy
Iphigenia'nın kurban edilmesi, Pompeii'den antik bir fresk süslemesi
Antakya Arkeoloji Müzesi, İphigenia Mozaği

İPHİGENİA TAURİS'DE İLE İLGİLİ ESERLER

Iphigenia Tauris'de (1893), Valentin Serov
Iphigenia Tauris'de, Alessandro Marchesini
Iphigenia Tauris'de, Pompeii'den dekorasyon
Iphigenia Tauris'de, Pompeii'den dekorasyon
Iphigenia Tauris'de, Ecole Française
Pylades ve Orestes mahkum olarak İphigenia'nın önüne getirildiğinde, (1766), Benjamin West
Pompeia. Orestes ve Pylades
Orestes ve Iphigenia, mozaik (MüzeCapitolini)
Anselm Feuerbach - Iphigenia
Anselm Feuerbach - Iphigenia
Orestes ve İphigenia heykeli çalarken, Louvre
Anselm Feuerbach - İphigenia, 1871
Herbert-Schmalz, İphigenia

Kaynakça

^ Homeros (2016). İlyada. Erhat, Kadir, Azra, A. tarafından çevrildi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 70: 5.
^ İphigenia Avlis'te, Euripides. İş Bankası Yayınları.
^ Hekabe, Euripides. İş Bankası Yayınları.
^ Orestes, Euripides.
^ Elektra, Sofokles.
^ İphigenia Tauris'te, Euripides.

[1] Homeros (2016). İlyada. Erhat, Kadir, Azra, A. tarafından çevrildi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 70: 5.

[2] İphigenia Avlis'te, Euripides. İş Bankası Yayınları.

[3] Hekabe, Euripides. İş Bankası Yayınları.

[4] Orestes, Euripides.

[5] Elektra, Sofokles.

[6] İphigenia Tauris'te, Euripides.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]