Ostrya carpinifolia

Ostrya carpinifolia
Korunma durumu
Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Spermatophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Fagales Familya: Betulaceae Cins: Ostrya Tür: O. carpinifolia
İkili adlandırma
Ostrya carpinifolia Scop., Fl. Carniol. ed. 2, 2: 244 (1772). Vikitür'de Ostrya carpinifolia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur. Wikimedia Commons'ta Ostrya carpinifolia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Dağılımı

Ostrya carpinifolia (Gürgen yapraklı kayacık), Betulaceae familyasından bir ağaç türü.

Genel özellikler

Gençken huni şeklinde bir tacı olan yavaş büyüyen bir ağaçtır. Daha sonra ana gövde yarıkları ve yan dallar genişleyerek taç daha yuvarlak hale gelir. Sonunda 12 m'den fazla bir genişliğe ulaşabilir. Kısa gövde gri-kahverengi, oluklu ve küçük plakalar halinde dökülür. Yaşlı ağaçlarda gövde giderek daha koyu hale gelir. Genç dallar çıplak ve zeytin yeşilidir. Yumurtamsı yapraklar çift testere dişli bir kenara sahiptir ve sonbaharda sararır. Ostrya carpinifolia, yaklaşık 4–6 cm uzunluğunda sarımsı yeşil erkek kedicikler şeklinde bol çiçekler ve küçük kulaklarda dikkat çekici olmayan dişi çiçekler üretir. Döllendikten sonra, ikincisi bir şerbetçi otunu andıran meyveye dönüşür ve yaklaşık 6 cm uzunluğundadır. Sıcak ve korunaklı yerleri sever ve her toprakta, hatta çok kuru topraklarda bile yetişir.

IUCN Kırmızı listesi

Bu tür geniş bir dağılıma sahiptir. Dağılımın uç noktalarındaki alt popülasyonların tehdit altında olduğu bildirilse de, bu türü etkileyen geniş çaplı bir tehdit yoktur. Bu nedenle Asgari Endişe olarak değerlendirilir.

Coğrafi dağılım bilgileri

Bu tür güney-orta ve güney Avrupa, Kafkaslar, Türkiye, Suriye ve Lübnan'da yayılış göstermektedir.

Nüfus bilgileri

Bu tür, Macaristan'ın vasküler florasının Kırmızı Listesinde ve Seçilmiş Bitki Ailelerinin Dünya Kontrol Listesinde Macaristan'da Tükenmiş olarak listelenmiştir. Rusya Federasyonu Kırmızı Veri Kitabında azalan ve Gürcistan'da Tehlike Altında olarak listelenmiştir (Gürcistan Kırmızı Listesi 2006). Ancak alt popülasyonların sabit olduğu bu alanların dışında geniş bir dağılıma sahiptir.

Habitat ve Ekoloji bilgileri

Bu tür 24 m boyunda bir ağaç olarak ortaya çıkar. Downy Oakwood bölgesinde ve doğu Akdeniz bölgelerinde, çalılık, güneşli yamaçlarda, sarp kayalıklarda, güneye bakan yamaçlarda bulunur. Yaprak döken orman ve çalılıkların önemli bir bileşenidir, kuru kayalık yamaçlarda, genellikle kireçtaşı üzerinde açık iğne yapraklı ormanlık alanlarda görülür. Türkiye'de bu tür, yaprak döken ormanlarda veya çalılıklarda, açık Pinus brutia ve Pinus nigra ormanlarında, çoğunlukla kuru taşlı yamaçlarda (kireçtaşı) bulunur.

Önemi ve Kullanımı

Ostrya carpinifolia odunu çok sert ve ağırdır, işlenmesi zordur. Geçmişte farklı amaçlarla özellikle kırsal kesimde küçük eşyalar ve odun kömürü yapımında kullanılmıştır. Kurutulduğunda çatlama eğilimi gösterir, bu nedenle hala mükemmel bir yakacak odunu temsil etmesine rağmen endüstriyel amaçlar için takdir edilmez. Tam da bu amaçla, orta İtalya'da ağaçların çoğu hala yoğun bir şekilde baltalık olarak kullanılır. Kuru alanları ve sığ kireç ve magnezyum açısından zengin toprakları kolonize etme yeteneği, bu ağaç türünü birçok bozulmuş alanın yeniden ağaçlandırılması için uygun hale getirir. Ayrıca çit yapımında ve yol kenarlarında süs ağacı olarak kullanılır. Beyaz trüf mantarının (Tuber magnatum) ev sahibi ağaçlarından biridir.

Tehditler ve Hastalıklar

Ostrya carpinifolia çeşitli hastalıklara karşı dirençli olduğu bilinmektedir, ancak Cryphonectria parasytica'nın neden olduğu dal yanıklığı ve pamukçuk gibi çeşitli mantar hastalıklarından etkilenir. Ağaç ayrıca Quercus spp., Fagus spp. üzerinde bulunan Avrupa meşe kabuğu böceğine (Scolytus intricatus) karşı da savunmasızdır.

Fotoğraf Galerisi

• Ostrya carpinifolia
• 
• 
• 
• 
• 
•