Tiladir Tepe Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Tiladir Tepe |
| il: | Şanlıurfa |
| İlçe: | Birecik |
| Köy: | Ziyaret |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Yüzey araştırması |
Tiladir Tepe, Şanlıurfa il merkezinin güneybatısında, Birecik İlçesi'nin güneyinde, Ziyaret Köyü'nün 700 metre kadar kuzey-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Türkiye – Suriye sınırına oldukça yakın, Karkamış'ın 3,5–4 km. kuzey-kuzeydoğusundadır. Tepe, 600 x 200 metre boyutlarında olup 12,2 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Fırat'ın doğu yakasında, nehrin hemen kıyısındaki bir kaya üzerinde bulunan höyük büyüklük bakımından bölgenin önemli höyüklerinden biridir.[1]
Kazılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Tiladir Tepe L. Woolley tarafından saptanmış ve Tell Ziguret olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 1989 yılında Guillermo Algaze başkanlığında yürütülen Dicle – Fırat Arkeolojik Keşif Araştırması Projesi kapsamında sistemli olarak yüzey toplaması yapılmıştır.[1]
Tabakalanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Yüzey toplamalarından çok tabakalı bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Muhtemelen Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı III, Orta Tunç Çağı I ve Orta Çağ yerleşimleri vardır.[1]
Buluntular[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyüğün batı kesiminde yapılan araştırmalarda Geç Kalkolitik Çağ'a ait olmak üzere dışa dönük dudaklı çömlekler, içe dönük çekiç dudaklı kase parçaları ve Uruk Dönemi'ne ait devrik ağızlı kaseler bulunmuştur. Bu malların benzerlerine Hacınebi Höyüğü'nde de rastlanmaktadır.[1]
Değerlendirme ve tarihlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]
Tiladir Tepe, Güneydoğu Anadolu'daki Şadi Tepe, Karkamış, Samsat, Komeçli Höyük ve Kum Ocağı gibi Uruk ticaret ağında yönetsel merkez işlevi gören koloni tipi yerleşmelerden biridir. Samsat'tan sonraki bilinen en büyük Uruk koloni yerleşmesidir.[2] Şaraga Höyük'ün çok yakın çevresindeki bu Geç Uruk koloni yerleşmeleri, Kuzey Suriye'de Fırat kıyısındaki Habuba Kabira ve Cebel Aruda, Tell Kannas gibi Geç Uruk merkezleri ile karşılaştırılmaktadır ve Fırat Vadisi üzerinden geçen Uruk ticaret hattını kontrol eden Uruklu grupların yaşadığı yerleşmeler olarak görülmektedir.[3] Tiladir Tepe'de ele geçen devrik ağızlı kaseler, sözü edilen diğer merkezlerde olduğu gibi, yerleşmede merkezi kurumlar ya da yöneticiler emrinde sadece yemek karşılığında çalışan bir alt sınıfın bulunduğunu göstermektedir.[2] Diğer yandan Tiladir Tepe'de ele geçen buluntuların Şadi Tepe, Komeçli ve Kum Ocağı yerleşmelerinden daha eskiye tarihlenmesi gerektiği bildirilmektedir.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012.
- ^ a b Alev Erarslan, İlknur Aktuğ Kolay, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'nin Kentleşme Sürecinin Öncü Kent Döneminin Ubaid ve Uruk Evreleri (MÖ 5000 – 3100) İTÜ Dergisi, Aralık 2005, Sh.: 83 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ 23. Kazı Sonuçları Toplantısı (2001) Cilt 1, Sh.: 108-109